Γεια σας.
Θα ήθελα αν γνωρίζει κάποιος να μου πει την ιστορία του τραγουδιού του Γιοβαν τσαους " Η Ελένη η ζωντοχήρα".
Υπάρχει ιστορία;
Δε νομίζω πως είναι τίποτε παραπάνω από σάτιρα (με τη σημερινή ηθική θα το λέγαμε μάλλον στοχοποίηση) ενός ανθρώπινου τύπου: της μικρο-κακο-παντρεμένης που υποτίθεται ότι οπωσδήποτε θα απατά συστηματικά τον γεροξούρα άντρα της.
Χήρες, ζωντοχήρες (πραγματικές, δηλαδή διαζευγμένες) και νεαρές παντρεμένες με γέρους ήταν παραδοσιακά ανέκαθεν στο στόχαστρο της κοινωνικής κριτικής: τραγούδια που να τις βγάζουν άπιστες και «εύκολες» υπάρχουν και παραδοσιακά, και ρεμπέτικα, και νεότερα λαϊκά κλπ.
3 «Μου αρέσει»
Ναι πράγματι όπως τα λες πρέπει να’ναι και γω αυτό πιστεύω. Και γω δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάποια αληθινή ιστορία πίσω από το τραγούδι αλλά έχω ακούσει από πολλούς ότι πρόκειται για κάποια Ελένη η οποία γνώριζε προσωπικά και της έγραψε το τραγούδι αυτό. Δεν ξέρω φυσικά αν αληθεύει αυτό.
πολύ καλά τα λέει ο περικλής, και να προσθέσω ότι δεν τον απατά καν. πρώτα τον διώχνει και μετά αρχίζει η παρέλαση των αυτόκλητων μνηστήρων (μάλιστα δεν ξέρουμε καν αν ενέδωσε).
αλλά το στίγμα παρ’όλα αυτά το έχει η ελένη, ούτε ο (πλούσιος με προξενειό;) γέρος που κυνηγούσε πιτσιρίκες, ούτε οι λιγούρηδες της αγοράς…
3 «Μου αρέσει»
Δε νομίζω ότι τον έδιωξε. Ούτε ότι είναι κυριολεκτικά ζωντοχήρα. Νομίζω ότι πρόκειται για σκωπτικό χαρακτηρισμό που έμμεσα χλευάζει -σκληρότατα μάλιστα- τον γέρο άντρα της: ότι είναι σαν να μην υπάρχει, άρα η γυναίκα του είναι ωσεί ζωντοχήρα.
Στην αρχή του τραγουδιού ο άντρας υπάρχει (ένα γέρο άντρα έχει, όχι «είχε»), και στην πορεία δε δηλώνεται πουθενά ότι αυτό άλλαξε - ίσα ίσα, το ντέρτι της λόγω του γέρου άντρα παραμένει και όλοι την παρηγορούν. Εξεπόρτισε βέβαια η Ελένη, αλλά όχι για πάντα (αφού οι μνηστήρες την επισκέπτονταν).
Καλά, όχι πως έχει και πολλή σημασία αν κάποιος τα καταλαβαίνει αλλιώς όλα αυτά.
1 «Μου αρέσει»
Διαφορετική αντιμετώπιση του ίδιου θέματος, σε τραγούδια ποικίλων εποχών:
α) Πέρα στους πέρα κάμπους. Η αρχή του τραγουδιού είναι γνωστή, πάει ο νέος σ’ ένα ερημοκλήσι και συναντάει μια όμορφη κοπελιά. Τότε, …
…Ρωτώ, ξαναρωτώ την: 'πο πού 'σαι κοπελιά;
-Από εδώ κοντά ‘μαι, π’ αυτόν το μαχαλά,
μα έχω γέρον άντρα και δυο μικρά παιδιά
π’ ολημερίς με δέρνει, έχει σκληρή καρδιά.
Βαρύ σταμνί μου δίνει κι ένα κοντό σκοινί
ν’ αργήσω να γεμίσω για να 'βρει αφορμή.
Ο νέος τής προτείνει να παρατήσει τον γέρο και να πάρει τον ίδιο, κι εκείνη αρνείται γιατί (λίγο πολύ) «αυτός ήταν της μοίρας της».
Κατά τη γνώμη μου ο λαϊκός δημιουργός βρίσκεται σ’ ένα δύσκολο δίλημμα: βάζει τον νέο να εκφράζει αυτό που είναι το φυσικό, να πάνε οι νέες με τους νέους κι οι γέροι …τη βόλτα τους, αλλά βάζει και την κοπελιά να εκφράζει αυτό που απαιτεί η κοινωνική σύμβαση. Το δίλημμα λύνεται υπέρ της δεύτερης άποψης, αλλά μάλλον με κάποια απροθυμία εκ μέρους του ποιητή.
(Δε βάζω λινκ γιατί δεν έχω βρει πουθενά ηχογράφηση που να το πηγαίνει μέχρι το τέλος.)
β) Ο Γάμος, Γ. Νεγρεπόντη (μουσική Λ. Κηλαηδόνη):
Σε δυο πανέρια οι μπουμπουνιέρες
κι οι ανθοδέσμες στη σειρά
η νύφη μόνο δεκαεννιά
και του γαμπρού οι μέρες μετρημένες.
Ο γάμος έμοιαζε κηδεία
όταν σταθήκαν στη σειρά
κουμπάρος, σόι και λοιπά
στη σκάλα για να βγουν φωτογραφία.
Κρίμα το κοριτσάκι, κρίμα
τι κάνει το άτιμο το χρήμα.
Προφανώς εδώ δε χρειάζεται σχολιασμός… Το τραγούδι βγήκε το 1973. Όλοι οι στίχοι στον δίσκο «Μικροαστικά» του Κηλαηδόνη προέρχονται από την ομώνυμη συλλογή του Γιάννη Νεγρεπόντη, που είναι πολύ μεγαλύτερη (πολλές δεκάδες ποιήματα, μερικά εκ των οποίων επιλέχτηκαν για να γίνεουν τραγούδια) και εκδόθηκε το 1974 (προφανώς γράφτηκε νωρίτερα).
3 «Μου αρέσει»