Ο Φρανκ ήλθε σε επαφή μαζί μου, μου πρότεινε την βοήθειά του και τον ευχαριστώ! Στην ουσία αυτός με σκάλισε για να επανέλθω. Δεν μπορέσαμε να συναντηθούμε τώρα αλλά από το καλοκαίρι που θα είμαι στην Πάτρα ή και νωρίτερα Χριστούγεννα / Πάσχα, θα τα πούμε και από κοντά.
Αυτό ειδικά είναι πολύ σημαντικό ντοκουμέντο και σε ευχαριστώ και εσένα και την οικογένεια του που το δημοσιεύσατε.
Αγαπητέ Κύριε Ανδρικόπουλε,
Είμαι ο Ταξιάρχης που μου στείλατε τους δίσκους και σας ευχαριστώ εν καρδίας πάρα πολύ. Διάβασα την συζήτηση που κάνατε τελευταία, και θα ήθελα να σας πω ότι ότι κακό και αν σας συμβαίνει να μην το βάζετε κάτω. Έχετε ένα όνειρο που λίγοι θα μπορούσαν να το έχουν. Το ξέρω ότι θα τα καταφέρετε γιατί και πληροφορίες τόσα χρόνια μαζεύατε και ηχογραφήσεις έχετε και πολλά ακόμη. Εάν χρειαστείτε βοήθεια θα είμαστε πάντοτε εις θέσην να σας βοηθήσουμε. Αυτό το υλικό που έχετε μαζέψει τιμά την πολιτιστική και μουσική κληρονομιά της Ελλάδος. Τα είπα με μεγάλο θαυμασμό για το έργο σας, Ταξιάρχης, Ραφαήλ Κοσμάς.
Κι ετοιμαζόμουν να σας γράψω για να ρωτήσω, αν τελικά τα λάβατε.
Andrikopoulos-698.pdf (67,5 KB)
Andrikopoulos-681 (a+b).pdf (80,5 KB)
Επανέρχομαι με αυτό που είχα υποσχεθεί. Επισυνάπτω δύο δείγματα από την εργασία που έκανα για το Εθνολογικό του Βερολίνου το 2016.
Το φωνητικό αρχείο του μουσείου, παρουσίαζε τότε για συγκεκριμένο διάστημα τα εκθέματα ελληνικού ενδιαφέροντος (φωτογραφικά/ηχητικά) και υπήρχε μεγάλη πίεση χρόνου.
Δίνω λοιπόν εδώ την πληροφορία, απαντώντας στον Φρανκ και σας λέω ότι το 2016 παρέλαβα ψηφιακά το περιεχόμενο 70 (65 + 5) κυλίνδρων και ετοίμασα τις ανάλογες πληροφορίες για τον καθένα με τον τρόπο που μου ζητήθηκε. Κάποιοι από αυτούς περιλαμβάνουν ένα τραγούδι άλλοι (δυο ή τρία), όπως βλέπετε και στα έντυπα που επισυνάπτω.
Για τις ηχογραφήσεις σε κυλίνδρους, δεν έχουν διασωθεί έντυπα/πρωτόκολλα γραφομηχανής, όπως έχει γίνει με τις ηχογραφήσεις των δίσκων (παράδειγμα από αυτά θα ανεβάσω αργότερα). Μόνο κάποιες πρόχειρες, χειρόγραφες σημειώσεις σε δυο βιβλιάρια (το ένα για τα βυζαντινά/εκκλησιαστικά) και οι στίχοι των περισσότερων τραγουδιών, γραμμένοι από τους ίδιους τους στρατιώτες που ηχογραφούσαν (Βλ. φωτογραφία). Γι αυτό και συνυπάρχουν χειρόγραφα καλλιγράφων αλλά και κακογραμμένα, ανορθόγραφα χειρόγραφα.
Θα συνεχίσω, όποτε μπορώ και κλέβοντας λίγο χρόνο από τις υποχρεώσεις μου, να καταθέτω εδώ το χρονικό αυτής της έρευνάς μου, ξεκινώντας από το 2003, καταθέτοντας παράλληλα και τα αντίστοιχα πειστήρια και ντοκουμέντα, χωρίς να κάψω την «υπό έκδοσιν» των ΠΕΚ (Αν και όταν) Συνεχίζεται λοιπόν…
Η Κορδελιώτισα η αγαπημένη μου ηχογράφηση από τον Λοχία Κοϊτσάνο!.
Μαζί βέβαια με τον Μπενά και τον Καραμερτζάνη.
…Το 2003 ακούω για πρώτη φορά περί ελληνικών ηχογραφήσεων στην Γερμανία κατά την διάρκεια του Α΄ Π.Π. μέσα από αυτό το φόρουμ και πιο συγκεκριμένα από το μέλος «Μάρθα» (γερμανίδα), όπως και όλοι οι παλαιότεροι του φόρουμ. Ξεκινάνε οι συζητήσεις και αμέσως μετά ανακαλύπτω ένα άρθρο της δεκαετίας του ΄90, το οποίο έκανε αναφορά σε αυτές. Η Ντόκτορ Τσίγκλερ είχε τότε ενημερώσει τους Έλληνες συναδέλφους της, φορείς και ιδρύματα και μάλιστα είχε παρουσιάσει κάποια ηχογραφημένα δείγματα σε κασέτα. Γρήγορα όμως διαπίστωσα ότι κανείς από τους άμεσα ενδιαφερόμενους αλλά και υποχρεωμένους να δράσουν, δεν συγκινήθηκε αρκετά ώστε να προχωρήσει και να αποκτήσει αυτές τις ηχογραφήσεις, αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό και το θέμα είχε εξαντληθεί στο συγκεκριμένο άρθρο.
Αποφασίζω τότε και γράφω ηλεκτρονικά στο Εθνολογικό Μουσείο και να ρωτήσω. Μου απαντά στις 6.4.2004 η Ντ. Σουζάνε Τζιγκλερ (Εδώ στην Γερμανία απαντούν όλα τα ιδρύματα, τα μουσεία, τα υπουργεία και γενικά οι υπηρεσίες σε αιτήσεις και ερωτήσεις πολιτών)! Επισυνάπτω την απάντηση.
Όσοι γνωρίζουν γερμανικά μπορούν να διαβάσουν τις επισυναπτόμενες φωτογραφίες. Με λίγα λόγια με ενημέρωσε για τα βασικά των ηχογραφήσεων σε κυλίνδρους, μου παρέθεσε πλήρη κατάλογο των πονημάτων πάνω σε αυτές και επειδή το δικό μου ενδιαφέρον αφορούσε τις ελληνικές ηχογραφήσεις με παρέπεμψε στον υπεύθυνο του Λάουταρχίβ του πανεπιστημίου Χούμπολντ, το οποίο είχε ξεκινήσει ήδη με την ψηφιοποίηση των δίσκων και θα μπορούσε να με βοηθήσει καλύτερα. Να σημειώσω εδώ ότι κάποιες ηχογραφήσεις έχουν γίνει και σε δίσκους και σε κυλίνδρους (όχι ταυτόχρονα) από τους ίδιους στρατιώτες και κάποιες από άλλους όπως π.χ. Η ΧΗΡΑ για να λύσω και την απορία που κάπου διάβασα. Η ηχογράφηση της ΧΗΡΑΣ σε κύλινδρο, είναι επίσης με μπουζούκι αλλά το παίξιμό πολύ “ερασιτεχνικό” και σίγουρα όχι από τον Καλαμαρά αλλά από τον Λίγγο Αντώνιο, επίσης από Σύρο! Θα επανέλθω σε αυτό το θέμα αργότερα.
Το Χούμπολντ μου απαντά και μετά από κάποια διαδικασία μου ταχυδρομεί ορισμένες (22) ηχογραφήσεις μουσικού ενδιαφέροντος αλλά και λόγου, συνοδευόμενες από έναν κατάλογο (όνομα στρατιώτη και ηλικία, τίτλο, ημερομηνία, καταγωγή, τόπο διαμονής,…κ.α).
Ανάμεσά τους και Η ΧΗΡΑ, που επειδή δεν γνώριζα τότε πόσες και ποιές ακόμη ηχογραφήσεις υπάρχουν, είχα γράψει «η παλαιότερη ηχογράφηση μπουζουκιού μέχρι αποδείξεως του εναντίου» και στο φόρουμ και στην ιστοσελίδα μου. Σήμερα γνωρίζω ότι δεν ήταν η παλαιότερη έστω και για έναν μήνα… αλλά και αυτά αργότερα.
Όταν τις άκουσα, άρχισαν να τρέμω από συγκίνηση. Άμεσα τις ανεβάζω στην ιστοσελίδα μου (τις πληροφορίες όχι τα ηχητικά) και παράλληλα, συνεχίζω το ψάξιμο για τους απογόνους, υπολογίζοντας την ηλικία των παιδιών και των εγγονιών τους και έχοντας τις πληροφορίες του τόπου καταγωγής με ηλεκτρονικά μηνύματα αλλά και τηλεφωνικά. (Βλ. Επισυναπτόμενα). Προσέξτε τις ημερομηνίες για να καταλάβετε την ένταση, την ταχύτητα, τον όγκο τις εργασίας και τον ενθουσιασμό μου, ώστε να δικαιολογήσετε την επαναλαμβανόμενη πίκρα μου από την αδικία που βίωσα…
Μέσα από αυτή την διαδικασία, αφού έχω γεμίσει δυο ντοσιέ με πληροφορίες κι έχω βρει και κανονίσει να συναντήσω τις πρώτες οικογένειες το καλοκαίρι του 2004 στην Ελλάδα (Μάνη, Αθήνα, Ήπειρο κ.α.), γεννιέται η ιδέα για ένα ντοκιμαντέρ. Ντρέπομαι να απευθυνθώ στον Κώστα Φέρρη (το συζητήσαμε αργότερα το 2013 και στενοχωρήθηκε… όπως κι εγώ βέβαια) και απευθύνομαι στον εκκολαπτόμενο τότε Κ. Τουμπέκη, που γνώριζα από τα φοιτητικά στέκια του πανεπιστημίου του Μπόχουμ, πιστεύοντας ότi ταίριαζε στο ελληνογερμανικό πλαίσιο της ιστορίας. Η εξήγησή μου μαζί του βασίστηκε στο λόγο (μπέσα) … «Θα αναλάβουμε ο καθένας τα έξοδά του κι όταν το ετοιμάσουμε βλέπουμε πως θα το προωθήσουμε». Είχα υπολογίσει μια διάρκεια τουλάχιστον 3 χρόνων και ενθουσιασμένος φεύγω με την γυναίκα μου για Ελλάδα. Του δίνω τα ραντεβού για την Ελλάδα και το ραντεβού για το γύρισμα στην Γερμανία 18.12.2004 (Ρεμπέτικο Σέσσιον 13 Dreharbeiten: "Das Wunder von Görlitz" - "The Miracle of Goerlitz" και ξεκινάμε… Παράλληλα τον βομβαρδίζω με πληροφορίες και σκέψεις μου και του απαντάω σε κάθε ερώτηση και απορία του, οι οποίες καταλήγουν και αλλού εν αγνοία μου…Δείτε το βιντεάκι και συνεχίζουμε…
Ο Ανδρέας Κοϊτσάνος ήταν από την Λειβαδιά και ήλθα σε επαφή με συγγενείς του τον Οκτώβρη του 2004. Ήταν στην πρώτη λίστα με τις 22 ηχογραφήσεις σε δίσκους που παρέλλαβα και τραγούδησε το PK / 998 b (Των Κολοκοτρωναίων)
… Στο βίντεο που ανέβασα, παρακολουθείτε σκηνές που ποτέ δεν είδατε στο ντοκιμαντέρ, όσοι το παρακολουθήσατε. Υπήρξαν επίσης γυρίσματα που ούτε καν εγώ δεν πήρα στα χέρια μου.
Πάμε παρακάτω.
Έχοντας κάνει τα πρώτα γυρίσματα στην Ελλάδα και το γύρισμα στην Γερμανία στο REMPETIKO SESSION 13, αρχίζω να νιώθω μια παράξενη και ανειλικρινή συμπεριφορά καθώς και μια πίεση για να καταθέσω στην κάμερα συμπεράσματα. Δηλώνω πως έχουμε πολύ δρόμο ακόμη, πως πρέπει να μάθω περισσότερα για τις ηχογραφήσεις, πως κανονίζω τα ραντεβού του ερχόμενου καλοκαιριού με τους απογόνους των στρατιωτών, πως χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του 4ου Σώματος Στρατού και των συνθηκών παραμονής του στην Γερμανία (δεν είχα βρει ακόμη το Ημερολόγιο Μαργαριτούλη) και συνεχίζω τις επαφές και το ψάξιμο. Ετοιμάζω επίσης συνοδευτικά κείμενα και πρώτες διαπιστώσεις, προετοιμαζόμενος για το ταξίδι στο Görlitz και τα γυρίσματα που θέλω να κάνω εκεί.
Μου έρχεται τότε ένα χαρτί να υπογράψω (!!!), όπου οι ρόλοι μας ξαφνικά παρουσιάζονται με τον σκηνοθέτη σαν «παραγωγό» κι εμένα σαν «μουσικό»! Αρνούμαι και με εξώδικο του απαγορεύω να ασχοληθεί και να συνεχίσει, αφού πρώτα προσπάθησα να τον λογικέψω και να του θυμίσω πως ξεκινήσαμε, ποιανού ήταν η ιδέα, σε ποιανού έρευνα και οργάνωση βασίζεται αυτή η προσπάθεια, ποιός οργάνωσε τα πάντα μέχρι τώρα…
Το 2006, το Φθινόπωρο σε μια πολλή δύσκολη περίοδο για μένα και την γυναίκα μου, διαβάζω στην σελίδα της ΕΡΤ και ακολούθως σε άλλα δημοσιεύματα «Το Θαύμα Του Γκέρλιτς… του δραματουργού Κ. Τ… μια συμπαραγωγή δική του της ΕΡΤ και του 3SAT … που θα παρουσιαστεί στο Γκαίτε στην Αθήνα …» και μένω κάγκελο.
Γράφω στην ΕΡΤ και σε άλλους εμπλεκόμενους, οι οποίοι δεν μπαίνουν στο κόπο ούτε να μου απαντήσουν, αρχικά. Επιμένω και ο συχωρεμένος πλέον εκδότης του Αδέμευτου Τύπου Δημ. Ρίζος μάλιστα, μου απαντά ενοχλημένος και με βρίζει με κεφαλαία γράμματα!
Χάνω τον ύπνο μου κυριολεκτικά και κάθομαι και γράφω μια επιστολή, δυόμιση πυκνογραμμένων σελίδων, αφού πρώτα ανεβάζω όλη την αλληλογραφία μου με τους εμπλεκόμενους και το αρχικό τρέιλερ του ντοκιμαντέρ στην ιστοσελίδα μου, δίνοντας την http διεύθυνση, ώστε να τα δει μόνο ο παραλήπτης, που ήταν ο Κώστας Σπυρόπουλο, ο «κύριος γενικός» της ΕΡΤ. Παραθέτω την κατάληξη της επιστολής.
Ο Σπυρόπουλος και οι συν αυτώ καταλαβαίνουν τι έχει γίνει, ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν στην πολυδιαφημισμένη προβολή γιατί οι αποδείξεις μου είναι τρανταχτές και μου τηλεφωνεί πλέον άμεσα. Η αρχική προσπάθεια ήταν να με κάνει να σωπάσω και να αποτραβηχτώ, υποσχόμενος την δημιουργία νέου ντοκιμαντέρ με τα αρχικά γυρίσματα που είχαν αφαιρεθεί, παραγωγή του σε Ντιβιντί, προώθησή του μέσω ΕΡΤ World μαζί με ένα σιντί που είχα κάνει τότε και προόριζα για συνοδευτικό σάουντρακ του οδοιπορικού στο ντοκιμαντέρ και… και… και… (Αν κάποιος από τους εμπλεκόμενους προσπαθήσει να με διαψεύσει, θα ανεβάσω ολόκληρη την τηλεφωνική συνομιλία μου με τον γενικό, την οποία έχω ηχογραφήσει από το σγουότς τηλεφωνάκι μου, που επέτρεπε στην συνομιλία να ακούγεται και από την συσκευή.)
Αρνήθηκα και από την επόμενη μέρα, η κυρία Ευθυμίου, γραμματέας του κυρίου γενικού, θα γίνει η μόνιμη τηλεφωνική συντροφιά μου, μιας και ο χρόνος πίεζε αφού η προβολή είχε ανακοινωθεί με λάθος στοιχεία και ρόλους για 2.10.2006.
Υπογράφουμε (εγώ, ο σκηνοθέτης και η ΕΡΤ) το νέο συμβόλαιο του ντοκιμαντέρ, γίνονται κάποιες ανακοινώσεις διορθωτικές από την ΕΡΤ, κατεβαίνω στην Αθήνα και γίνεται η προβολή στο Ινστιτούτο Γκαίτε μπροστά σε πλήθος κόσμου και δημοσιογράφων.
Πολλοί θα σκεφτούν, «τι μας ενδιαφέρει εμάς… εμείς ενδιαφερόμαστε για τις ηχογραφήσεις κ.λ.π.». Υπομονή θα φτάσουμε κι εκεί! Εμένα αυτή η υπομονή και η επιμονή 21 χρόνων με αντάμειψαν με το σύνολο των ηχογραφήσεων!
Την ημέρα της προβολής, βρίσκονται στο πάνελ οι Δραγούμης, Λαμπρινός, Σπυρόπουλος, Βαρέμης, Hagen Fleisscher, οι άνθρωποι που κανονικά θα έπρεπε από την δεκαετία του ΄90 να είχαν δράσει και αποκτήσει τις ηχογραφήσεις αλλά δεν το έκαναν, κι εγώ, ένας «άγνωστος και ασήμαντος καλλιτεχνάκος», που είχα αναδείξει το θέμα, συμπαραγωγός του ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε με δικές πρωτοβουλίες και πάνω σε ιδέα μου, καθόμουν περικυκλωμένος από τον Σπυρόπουλο και άλλους, έτοιμους να μου αρπάξουν το μικρόφωνο, όταν για λίγο μου δόθηκε. Κι αυτό έγινε μόνο όταν η Ιωάννα Κλειάσιου (αντιλαμβανόμενη τι συμβαίνει) ρώτησε τον γενικό της ΕΡΤ το αυτονόητο: Γιατί ομιλούν όλοι οι άλλοι αλλά όχι οι πρωταγωνιστές και συντελεστές; Παρόντες, εκτός της Ιωάννας, ήταν μεταξύ άλλων ο Φρανκ και ο Άντμιν του φόρουμ Γιώργος Παναγιωτακόπουλος. (Βλ. Φωτογραφίες).
Πολλοί συγγενείς στρατιωτών που βρέθηκαν στο Görlitz έρχονται και μου παραδίδουν από τα οικογενειακά τους αρχεία φωτογραφίες, κάρτες, γράμματα, ημερολόγια, μαρτυρίες κ.α. βλ.http://paradoxon-klangorchester.de/paramithi/arthra/video/margaritoulis.1.wmv ,
όπως και τα αρχεία των οικογενειών Θωμαΐδου, Τσάπα, Μπαμπούρη και δεκάδες άλλων.
Γίνεται άμεσα και δεύτερη προβολή, στο Görlitz αυτή την φορά. Εγώ ενημερώνομαι από την συμπαραγωγή, ένα 48 πριν και βλακωδώς δεν αρνούμαι, δεχόμενος καλή τη πίστει την δικαιολογία ότι «είχε κανονιστεί και δεν μπορεί να αναβληθεί για να παραβρεθώ μπλα…μπλα…». Αντί εμού όμως, παρόντες ο υποψήφιος τότε συγγραφέας της ιστορίας και οι συν αυτώ, προς άγραν πληροφοριών, γνωριμιών…
Ελπίζοντας πως έστω κι έτσι βρέθηκε μια λύση, συνεχίσω την έρευνα και την προσπάθεια για τις υπόλοιπες ηχογραφήσεις, που εν τω μεταξύ έχουν μετατραπεί σε ψηφιακή μορφή στο Χούμπολντ.
Πριν προλάβω να συνέλθω μου ζητούν από το Βερολίνο, ο ελληνικός σύλλογος Exantas συγκεκριμένα, να υπογράψω (ήταν προαπαιτούμενο να υπογράφουν και οι δυο συμπαραγωγοί) ώστε να προβληθεί κι εκεί το ντοκιμαντέρ. Με περίσσιο θράσος μου, μου ανακοινώνουν ότι το ντοκιμαντέρ θα «προλογίσει ο Αλεξάτος, ο οποίος θέλει να γράψει ένα βιβλίο» και εμένα δεν με καλούν! Με απειλούν και τελικά με στέλνουν στο δικαστήριο όταν αρνούμαι, όπου και δικαιώνομαι.
Με τον ίδιο απειλητικό τρόπο, χρησιμοποιώντας το όνομα της Ντόρας, μου ζητά την προβολή το ελληνογερμανικό σωματείο Φιλαδέλφεια και μάλιστα δεν θέλουν να ανακοινώσουν το όνομά μου! Τους απαντώ τηλεφωνικά ότι γράφω στα … την Ντόρα και αν δεν διορθωθεί η ανακοίνωση δεν υπογράφω. Τελικά υποχωρούν και γίνεται η προβολή. Μην επαναλαμβάνω πως από κανέναν δεν πήρα την παραμικρή αμοιβή!
Ακολουθεί μια προβολή στο υπέροχο Würzburg, αυτή τη φορά με προσκαλούν και πηγαίνω. Προλογίζουμε το ντοκιμαντέρ (εγώ στα ελληνικά, η γυναίκα μου στα γερμανικά), έχοντας μικτό ακροατήριο με παλιούς γνώριμους από το πανεπιστήμιο του Μπόχουμ. Μια υπέροχη εκδήλωση κατ΄ ομολογίαν όλων, που καταλήγει σε τραπέζωμα με κρασάκι και πολλές συζητήσεις για το θέμα. Η άλλη πλευρά άφαντη.
Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται τελικά στο Βερολίνο αλλά για εκδήλωση του πανεπιστημίου Χούμπολντ, παρουσία μου, με ακροατήριο 20-30 ατόμων. Ρωτάω δημόσια τον σκηνοθέτη γιατί εξαφάνισε όλες τις σκηνές του οδοιπορικού μου και γιατί με πούλησε, μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι με τις πόζες που παίρνει, αρχίζω και μπινελικώνω, γίνεται η εκδήλωση ένα μπάχαλο καθώς δεν μπορώ να χειριστώ τον θυμό μου, ειδικά μιλώντας στα γερμανικά… Όλο το σκηνικό το έχω καταγεγραμμένο σε βίντεο. Ήταν και η αρχή του τέλους για το ντοκιμαντέρ για το οποίο μόνο πλήρωνα και ποτέ δεν έλαβα ούτε ένα ευρώ!
Συνεχίζω όμως ακάθεκτος!
-
Αιτούμαι στις 8.6.2007 επίσημα όλες τις ηχογραφήσεις δίσκων (μουσικής, λόγου) αλλά το αρχείο «υπολειτουργεί» και απάντηση παίρνω μετά από πολλούς μήνες με την υπόσχεση να τις παραλάβω το ερχόμενο καλοκαίρι. Πράγμα που δεν γίνεται.
-
Ξεκινάω μια προσπάθεια με την ιστορικό και καθηγήτρια Ινα Μίνερ μετάφρασης στα γερμανικά του ημερολογίου η οποία έμεινε ημιτελής, λόγω χρόνου και κόστους.
-
Αγοράζω κάρτες εποχής από διάφορες πλατφόρμες, οι οποίες μπορούν να δώσουν εικόνα στις περιγραφές Μαργαριτούλη.
-
Επικοινωνώ με προξενικές αρχές, υπουργεία εξωτερικών, στρατιωτικά αρχεία, αρχεία πόλεων, βιβλιοθηκών σε Ελλάδα και Γερμανία, απογόνους σε Ελλάδα και Γερμανία, συλλέγοντας πληροφορίες.
Περνάνε τα χρόνια και ξαφνικά, επειδή ο Θεός αγαπά τον κλέφτη αλλά και τον νοικοκύρη, αιτείται την υπογραφή μου και την βοήθειά μου η καινούρια τμηματάρχης του Λάουτ αρχίβ…
Αρπάζω την ευκαιρία και επαναφέρω την παγωμένη αίτησή μου στο προσκήνιο! Μου στέλνει όλα τα ψηφιοποιημένα τρακς και τυπωμένα όλα τα πρωτόκολλα των ηχογραφήσεων! Μεγάλη η χαρά μου, μετά από πολύ καιρό! Οι ηχογραφήσεις δίσκων ήσαν όλες στα χέρια μου!
Ονόμασα το αρχείο «τα 119»! Δεν ανταποκρίνεται το νούμερο στον συνολικό αριθμό των δίσκων ούτε του περιεχομένου των τραγουδιών / ηχογραφήσεων λόγου κι αυτό γιατί μου είχε στείλει τις συνολικές ηχογραφήσεις των δίσκων αλλά και το περιεχόμενο των διαφορετικών ηχογραφήσεων του καθενός (1, 2 ή τρία μέρη) ενώ παράλληλα απουσίαζαν οι ηχογραφήσεις που είχα ήδη παραλάβει το 2004.
Οι δίσκοι λοιπόν ήταν συνολικά 72 με ένα, δύο, τρία ή και περισσότερα ηχογραφήματα ο καθένας, όπως ο PK 938 με 9 μοιρολόγια από τον Ντούβα Μιχαήλ (απαγγελία και τραγούδι). Οι δίσκοι PK 953 και PK 1002 έχουν χαθεί. Αφορά στην ηχογράφηση (φλογέρα /τραγούδι) του Ιωάννη Παππά από Άρτα και την ηχογράφηση φλογέρας / τραγουδιού, πιθανότατα του Γιαμπουράνη Σπυρίδωνα, που έχει ηχογραφηθεί και σε κυλίνδρους, βλ. Μουσικός Χρονοχώρος 1917 - 2022
Στις ηχογραφήσεις λόγου κυριαρχεί το νησιώτικο στοιχείο αφού συμμετείχαν στρατιώτες από
Κρήτη, Μύκονο, Φολέγανδρο, Κίμωλο, Σάμο, Κέα, Σέριφο, Σύρο, Κύθνο, Πάρο, Αίγινα, Ίο, Ζάκυνθο, Μυτιλήνη, Εύβοια, Σκύρο, Αμοργό, Θήρα, Λευκάδα, Νάξο, Κεφαλλονιά, Τήνο, Χίο, Κύπρο, Σαμοθράκη, Λήμνο, Αλόννησο και Θάσο!
Επίσης τρομερό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απαγγελίες των 13 μοιρολογιών από Μάνη. Δυο από αυτά τα απαγγέλει αλλά και τα τραγουδά ο Μιχαήλ Ντούβας και είναι τα μοιρολόγια που είχα αναφέρει από το 2004 στην ιστοσελίδα μου.
Σας τα εξηγώ ωραία;
Στον γενικό της ΕΡΤ, όπως θα διαβάσατε και στα προηγούμενα επισυναπτόμενα, είχα γράψει πως δεν υπάρχει μια ιστορία αλλά χιλιάδες. Η πραγματικά τραγική ζωή αλλά και ελπιδοφόρα ταυτόχρονα ιστορία του Μιχαήλ Ντούβα, που είχαμε περιλάβει στα γυρίσματα, δεν παρουσιάστηκε ποτέ στο ντοκιμαντέρ αν και θα μπορούσε να γίνει μια ταινία από μόνη της. Είχα γράψει ένα άρθρο μετά την επίσκεψή μου στο χωριό του στην Μάνη, το καλοκαίρι του 2004 και σας το καταθέτω
…συνεχίζεται
Κώστα, το φαγητό μετά με σένα και την Ιωάννα που ήταν; Δεν θυμάμαι το μαγαζί καθόλου!
Ούτε κι εγώ θυμάμαι… Ίσως η Ιωάννα γιατί δική της ιδέα ήταν. Θυμάμαι όμως ότι με πήγες εσύ μετά στο σπίτι των γονιών μου, στα Βριλήσσια!
Τη συνάντηση αυτή εγώ τη θυμάμαι αμυδρά. Ναι ήμουν και μετά πήγαμε σε ταβέρνα, αλλά τα υπόλοιπα έχουν σβηστεί από τη μνήμη μου
Στη φωτό δεν είμαι εγώ πάντως απέναντι από τον Φραγκίσκο.
Η @ioanna ίσως θυμάται!!!
Γιάννα, λείπεις λέμε!
Ο Φραγκίσκος κι ο Κώστας ποιοι είναι; (Η Ιωάννα μπορώ να μαντέψω…)
_Φραγκίσκος(frank, Φραγκίσκος Κουτελιέρης)
πρώτος αριστερά.
_Κώστας (Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος) πισω δεξιά.
Και ο Γιώργος ο Ρούσσος, ο φίλος μου από Γερμανία… Ο «Αιγαιος» (@aegeos) του φόρουμ!
… Με τον ίδιο τρόπο, όπως δηλαδή με χρειάστηκε το Λάουτ αρχίβ, ήλθε σε επαφή μαζί μου λίγο αργότερα και το Εθνολογικό Μουσείο του Βερολίνου.
Παρουσίασα λοιπόν το ιστορικό πλαίσιο (γερμανικά αρχεία, Ημερολόγιο Μαργαριτούλη, ΓΕΣ κ.α. πηγές) το χρονικό της μεταφοράς του Δ΄ Σώματος στην Γερμανία και αρκετά τραγούδια από τις ηχογραφήσεις. Ενθουσιάστηκαν! Βιντεοσκόπησαν μάλιστα ολόκληρη την παρουσίαση, όπως κι εγώ κι όταν αργότερα για κάποιο λόγο έχασαν το αρχείο, μου ζήτησαν το δικό μου βίντεο, το οποίο και έλαβαν.
Επίσης, μου ζήτησαν και έλαβαν σαν έκθεμα του μουσείου το λάιφ βίντεο από την παράσταση με τον Κώστα Φέρρη, στο Θέατρο Ομπερχάουζεν και την παρουσίαση της διασκευής WENIG SONNE ( Λιγοστός Ήλιος) σε δικούς μου στίχους και μουσική πάνω στα δίστιχα του μάγκα. Ο Φέρρης του είχε δώσει και δεύτερο τίτλο «Τα Δίστιχα Του Γερμανού».
βλ. απόσπασμα συμβολαίου
Επιτόπου και αμέσως μετά την παράσταση, μου ζητούν να κάνω μια κατηγοριοποίηση όλων των ηχογραφήσεων, ελληνικού ενδιαφέροντος, που διαθέτει το μουσείο σε κυλίνδρους. Κι επειδή στη βράση κολλάει το σίδερο, δέχομαι, αιτούμαι, υπογράφω και σύντομα παραλαμβάνω τα 70 ψηφιοποιημένα αρχεία των κυλίνδρων, αυτή τη φορά!
Το παζλ πολλών χρόνων συμπληρώνεται και η χαρά μου είναι απερίγραπτη! Πολλές μου απορίες λύνονται, κάποιοι στρατιώτες που ήδη “γνωρίζω’’ από τις ηχογραφήσεις των δίσκων εμφανίζονται κι εδώ μαζί με άλλους, καινούριους… Νιώθω δικαιωμένος και πλούσιος με τέτοιο υλικό στα χέρια μου και σκέφτομαι πως έφτασε η ώρα να εκδοθούν επιτέλους μαζί με όλες τις πληροφορίες που έχουν μαζευτεί.
Γράφω στο μουσείο και ταυτόχρονα στον Νίκο τον Διονυσόπουλο (5.9.2014), ο οποίος είχε αποκτήσει μια προτεραιότητα, πρώτον επειδή με είχε πλησιάσει από το 2004 με σοβαρή πρόταση (όπως αναφέρω σε προηγούμενο ποστ) αλλά και λόγω του βιογραφικού των σοβαρών εκδόσεων που έχει κάνει προς αυτή την κατεύθυνση! Μου απάντησε ενθουσιασμένος στις 6.5.2014.
Η αλήθεια είναι ότι ότι το πρώτο πράγμα μου τόνισε ήταν η έλλειψη χρημάτων. Οι εποχές είχαν αλλάξει. Του εξήγησα (το Εθνολογικό, μου είχε εν τω μεταξύ απαντήσει θετικά) ότι δεν χρειάζονται χρήματα, ούτε για το μουσείο, ούτε για μένα, αλλά να επιμεληθεί του υλικού και να προχωρήσει στην παραγωγή ενός βιβλίου με τα απαραίτητο ψηφιακό, συνοδευτικό μέσο, που θα περιελάμβανε όλες τις ηχογραφήσεις των δίσκων. Από τότε μέχρι τον Φλεβάρη του 2015, εργάζομαι πυρετωδώς με τις γραμματείς του ακριβοθώρητου διευθυντή και τελικά κανονίζουμε το ραντεβού για 11.5.2015, 14:30!
Τον φιλοξένησα στο σπίτι μου, και με δικά του έξοδα (ήταν η μόνη μου απαίτηση) ταξιδέψαμε με το αυτοκίνητό μου στο Βερολίνο για την συνάντηση με τον διευθυντή του μουσείου για τα τυπικά.
Παρούσα η Δανάη, ο τρίχρονος τότε γιός μου και η Μιράντα Τερζοπούλου, η οποία είχε ειδοποιηθεί από τον Διονυσόπουλο να δώσει το παρόν.
Κι έτσι, μπήκε το νερό στ΄ αυλάκι κι αφού ζήτησα από το Εθνολογικό να μεσολαβήσει, δέχτηκε και το Χούμπολντ να γίνει μια παραγωγή και να συμπεριληφθούν και οι δίσκοι του Λάουταρχίβ, χωρίς αντίτιμο, αυτή την φορά (15.000 ευρώ είχαν ζητήσει το 2005).
Ακολούθησαν πολλές συνεννοήσεις για τα διαδικαστικά οι οποίες έγιναν μόνο με μένα ή με την βοήθειά μου.
Επίσης μια ανταλλαγή γνώσεων, ερωτήσεων-απαντήσεων και συμπληρωματικών πληροφοριών μέχρι το 2019. Στο τελευταίο τσεκάρισμα που κάναμε, διαπίστωσα ότι είχα μια ηχογράφηση παραπάνω, την οποία και παρέδωσα. Τις τελευταίες φορές που ρώτησα (2018-2019) η απάντηση ήταν παρόμοια …«στην τελική ευθεία ». Κάποιος φίλος με καλλιτεχνικό κι όχι μόνο κύρος και μέσα στα πράγματα, μου είπε ότι περιμένω «τζάμπα και δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει αυτή η έκδοση»! Ελπίζω κι εύχομαι να κάνει λάθος!
Αυτή λοιπόν είναι η αλήθεια κι αν κάποιος υποστηρίζει το αντίθετο ας το δηλώσει για να καταθέσω την αλληλογραφία μου και φωτογραφίες.
Γι αυτό και κρατούσα σιγή ιχθύος τόσα χρόνια, περιμένοντας την ολοκλήρωση της παραγωγής, που ελπίζω να ολοκληρωθεί και να αποδοθεί αυτός ο θησαυρός σε όλους!