Ερώτηση σχετικα με τα κρητικά συρτά

Παραδοσιακή Μουσική
,
1

Κάποιος, νομίζω εδωμέσα πρέπει να ήταν, έγραφε για τον βιολάτορα Θοδωρή Πολυχρονάκη. Ανάμεσα στις αρετές του, ανέφερε και ότι «αποκλείεται να σε πετάξει έξω από το χορό».
Εκ πρώτης όψεως αυτό δε φαίνεται να είναι καμιά σπουδαία αρετή: αλίμονο αν κάθε οργανοπαίχτης δεν είχε εξασφαλισμένο τουλάχιστον αυτό, το να μπορεί να παίζει χωρίς να πετάει τους χορευτές έξω. Φαίνεται ωστόσο ότι ειδικά στα κρητικά συρτά αυτή είναι μια παγίδα όπου ακόμμη και καλοί κατά τα άλλα μουσικοί πέφτουν εύκολα.

Με την ιδιότητα του ανθρώπου που δε χορεύει, έχω προσπαθήσει να το κατανοήσω αυτό μέχρι εκεί που μπορώ. Φαίνεται ότι στο κρητικό συρτό συνυπάρχουν δύο μετρήσεις του ρυθμού: αφενός υπάρχει το δίσημο (ή τετράσημο) μουσικό μέτρο ως ελάχιστη μονάδα, και αφετέρου υπάρχει και μια μεγαλύτερη ελάχιστη μονάδα, ίση με τόσα μέτρα όσα χρειάζονται μέχρι το βήμα να ξαναφτάσει στο 1. Ας τις πούμε μουσικό και χορευτικό μέτρο αντίστοιχα, για να συνεννοούμαστε.
Κάθε συρτό (κάθε σκοπός δηλαδή) έχει δύο φράσεις, που επανέρχονται από δύο φορές η καθεμία -ΑΒΑΒ- και καθε φορά παίζονται επί δεν-έχω-καταλάβει-πόσες επαναλήψεις. Φαίνεται λοιπόν ότι οι επαναλήψεις πρέπει να είναι τόσης συνολικής διάρκειας ώστε να διαιρούνται ακριβώς σε ακέραιο αριθμό χορευτικών μέτρων, ώστε κάθε αρχή φράσης να συμπίπτει με το βήμα 1, σωστά;
Ή μήπως όλο το θέμα είναι, όταν στην αρχή του στίχου ο τραγουδιστής λέει «αχιιιιιιιιιιι» ή κάτι παρόμοιο, να το τραβάει επί συγκεκριμένο και όχι τυχαίο αριθμό μουσικών μέτρων;

Όποιος ξέρει (και κατάλαβε την κάπως μπερδεμένη απορία μου) ας βοηθήσει. Ευχαριστώ.

2

Βασικά ειναι πολύ μπερδεμενη και περιπλοκη η απορια σας… Τα πραγματα ειναι πιο απλα. Σε κάθε σκοπο ο λυραρης ,ο βιολιστης η ο λαγουτιερης μπορει να κανει οσες επαναληψεις θέλει, να κανει αυτοσχεδιασμους (οπου πρεπει). Σιγα μην κατσει να μετραει μετρα και τετοια… :PP Kαι οσο για το αχιιιι που αναφερατε το λενε οποτε το βγαζει η καρδια τους ή οταν υπαρχει στην μαντιναδα του τραγουδιου…

3

Είμαι παντελώς άσχετος περί τα κρητικά. Θα καταθέσω όμως μίαν άποψη που έχω ακούσει: Μαθαίνοντας ένα πασίγνωστο ταμπαχανιώτικο, το όσο βαρούν ντα σίδερα, είχα μία φορά ρωτήσει τον Χρήστο Τσιαμούλη, τότε δάσκαλό μου, πόσους χτύπους είναι πρέπον να κρατήσει κανείς τον απόηχο του αμάν άμαν στο τέλος του στίχου, πριν μπεί στη μουσική γέφυρα. Η απάντησή του ήταν “το κομμάτι είναι κρητικό. Οι Κρητικοί έχουν μία ιδιάζουσα σχέση με το ρυθμό: όσο θέλεις κράτα το, και πάλι μέσα θα είσαι”. Αυτό το επιβεβαίωσα αργότερα, ακούγοντας αρκετές εκτελέσεις, όπου πραγματικά ο καθένας το κράταγε διαφορετικά.

Και κάτι ακόμα, άσχετο με τα κρητικά: δεν θυμάμαι το όνομα του (στεριανού) οργανοπαίκτη, δεν ήταν από τους πασίγνωστους, αλλά νομίζω ότι το είχα διαβάσει στο βιβλίο του Παπαδάκη. Έλεγε λοιπόν ο οργανοπαίκτης με παράπονο: … και που λές, με είχαν τότε αποκλείσει από τις εκπομπές του Ραδιοφώνου, γιατί είμουνα, λέει, άρρυθμος. Άρρυθμος! Εγώ!!! Που έπαιζα στο πανηγύρι και στο βιολί μου (κλαρίνο μου, οτιδήποτε…) χόρευαν εκατό νομάτοι!

4

Μα ετσι ειναι… Ασχετα οτι ολη η κρητικη μουσικη ειναι γραμμενη σε 2/4 ο καθε μουσικος παιζει εντελως διαφορετικα απο αποψη ρυθμου… Μερικες φορες ειναι περιπου οπως το ταξιμι οπου μπορουμε να σταματησουμε σε καποια νοτα και να την χτυπαμε και να την ξαναχτυπαμε επειδη ετσι μας βγενει και το νιωθουμε…

5

Και τότε ρε παιδιά πώς μπορεί να σε πετάξει ο άλλος έξω από το χορό; Οι καλοί χορευτές και οι καλοί μουσικοί μιλάνε σαφώς για διάκριση σωστού-λάθους, ειδικά στην περίπτωση των συρτών. Άλλο τα ταμπαχανιώτικα. Αυτά δε χορεύονται.

Όχι δα! Αν το βγάλει η καρδιά τους στη μέση του στίχου, θα περιμένουν μέχρι την αρχή του επόμενου για να το απελευθερώσουν. (Καλά, όταν το έχει η μαντινάδα είναι άλλη περίπτωση.)

Να το θέσω λίγο πιο απλά: πόσα μέτρα έίναι από το πρώτο βήμα μέχρι το τελευταίο πριν ξαναρχίσουμε;

6

Καταρχην , ασχετο αλλα αντι για αχιιι μπορει να ειναι οφου μανα μου ή αμαν αμαν ή αντες αμαν ή μονο οοοοο . Τελως παντων οι μαντιναδες δεν ειναι οπως τους στιχους των ρεμπετικων ή λαικων που λεγονται μια φορα ή επαναλαμβανονται αναποδα… Στα κρητικα συνηθως επαναλαμβανετε το δευτερο μερος της μαντιναδας και πανω σε αυτο μπαινει το επιφωνημα…

π.χ Το τραγουδι του σκορδαλου μονο εκεινος που αγαπα :

Μόνο εκείνος, μόνο εκείνος πʼ αγαπά, αμά-άν αμάν

μόνο εκείνος πʼ αγαπά, [μπορεί να το πιστέψει] x2 (στην δευτερη φορα που επαναλαμβανει το <<μπορει να το πιστεψει>> θα μπορουσε να πει αντες αμαν αμαν)

Πως της αγάπης, πως της αγάπης ο καημός, αμά-άν αμάν

Πως της αγάπης ο καημός, [τη σταματά τη σκέψη] x2

Και τωρα ως προς τον ρυθμο παρατηρειστε ποσο διαφορετικα παιζουν το ιδιο τραγουδι :

//youtu.be/9a1yxy4ikLU

//youtu.be/yI5iWYPqWPE

(Υ.Γ Αυτα τα θεματα ειναι πολυ δυσκολο στο να τα καταλαβει κανεις απο εδω και επισης στο να τα εξηγεισει κανεις με μετρα και μουσικους ορους, ουτος η αλλως οι περισσοτεροι λυραρηδες, λαγουτιεριδες και γενικα μουσικοι της κρητικης παραδοσιακης και οχι μονο μουσικης (αν οχι ολοι) δεν γνωριζουν καν να διαβαζουν παρτιτουρες. Τα τραγουδια τα βγαζουν με το αυτι και παιζουν με την καρδια τους. Οπως τους βγει τοτε θα παιξουν… )

7

Μάγκα, πρώτα απ’ όλα σ’ ευχαριστώ πολύ για την υπομονετική προσπάθεια να μου εξηγήσεις κάτι που όντως, δεν περιγράφεται εύκολα με λόγια. Ελπίζω να αντέχεις ακόμα λίγη!

Κατά δεύτερον: Όντως είναι δύσκολο. Και οι δύο τραγουδούν με δυσνόητο για μένα τρόπο. Το τραγούδι τους «πετάει» πάνω από το λαούτο με τρόπο που μοιάζει τυχαίος, αλλά είμαι απόλυτα βέβαιος ότι δεν είναι τυχαίος.

Λοιπόν, ας δούμε τώρα κάτι πιο συγκεκριμένο: στην εκτέλεση του Ψαραντώνη, γύρω στο 2:07 έχει ολοκληρώσει τις επαναλήψεις της δεύτερης φράσης και είναι έτοιμος να ξαναγυρίσει στην πρώτη. Όμως για λίγο παίζει κάτι που δεν ανήκει ούτε στην πρώτη ούτε στη δεύτερη, είναι (υποθέτω) κάτι σαν μετάβαση συν μερικά «κενά» μέτρα. Το αντίστοιχο κάνει και ο Αεράκης στο 1:34. Όμως δεν το κάνει ολόιδια. Εδώ είναι το θέμα μου: μπορούν μερικά παραπάνω ή παρακάτω κενά μέτρα να πετάξουν τον χορευτή έξω; Υπάρχει δηλαδή σωστή και λάθος διάρκεια γι’ αυτές τις μεταβάσεις;

(Ας μην μπλέξουμε με το ότι δεν ξέρουν νότες. Τους κανόνες της μητρικής τους μουσικής ξέρουν να τους εφαρμόζουν, ανεξάρτητα από το αν τους έχουν συνειδητοποιήσει ως κανόνες. Ξέρουν λοιπόν πού ο άρρητος κανόνας λέει “κάνε αυτό” και πού λέει “κάνε όπως σου 'ρθει” ή “κάνε όπως σου 'ρθει εκτός από εκείνο γιατί είναι λάθος” κλπ.)

8

Αυτό με τα κρητικά συρτά (τσακίζω τον χορευτή στον άσσο) το έχω διαβάσει - ακούσει κι εγώ αλλά δεν μπόρεσα να το κατανοήσω. Πρόσεξε τι λέει στο βίντεο ο Χανιώτης βιολάτορας, που είναι ειδικός σε αυτά,

//youtu.be/wkQefAPN6fE

όπως και εδώ κάποιος άλλος στην συνέντευξη, μήπως καταλάβουμε κάτι.

9

Λοιπον, καταρχην αυτο το κενο μετρο είναι οντως μεταβαση που την χρησιμοποιουν οι λυραρηδες ή οι βιολατορες για να αλλάξουν συρτο ( γιατι συνηθως παιζουν μια σειρα απο συρτα καθε φορα) ή οπως ειναι στην εκτελεση του αερακη και του ψαραντωνη για να πανε στο επομενο μερος. Αυτες οι μεταβάσεις δεν μπορουν να πεταξουν εξω τον χορευτή καθως κραταει τον ρυθμο το λαγουτο που ενω η λυρα κανει την μεταβαση, το λαγουτο κραταει το ρυθμο με μια συγχορδια…
Ως προς γενικα το θεμα το αν μπορει να πεταξει τον χορευτη εξω ο μουσικος , τα βιντεο με τον Μαρτσακη αλλα και το λινκ με τον εξαίρετο παλιο βιολάτορα Χαρχαλη ειναι πολυ κατατοπιστικά.

Υ.Γ Άσχετο αλλα υπάρχει ενας πολιτιστικος σύλλογος που λεγεται Χαρχαλης, εδω στα χανια ο οποιος κανει μια εκδηλωση σε λιγες μερες για να τιμησει τους παλιους κρητικους οργανοποιους…

10

  1. Ο Μαρτσάκης λέει «αυτό γίνεται μόνο στην Κίσαμο». Βέβαια αφού Κισαμίτης είναι ο ίδιος, δεν ξέρω μήπως απλώς δεν ξέρει τι κάνουν οι υπόλοιποι (δεν ξέρω πόσο έξω από τα μέρη του δουλεύει). Πάντως και ο Χάρχαλης στην Κίσαμο κυρίως αναφέρεται. Μήπως λοιπόν είναι κάτι που αφορά ειδικά τον τοπικό τρόπο που χορεύουν; Σημειωτέον ότι στην Κίσαμο από μια παρέα αντρών συρτό χορεύει μόνο ο πρώτος, μαζί με τον δεύτερο που τον συνοδεύει. Οι υπόλοιποι απλώς περπατάνε μέχρι να έρθει η σειρά τους να γίνουν πρώτοι.

  2. Λένε «να δεις πότε σηκώνει το πόδι του ο χορευτής». Υποψιάζομαι ότι αυτό δεν είναι ακριβώς κυριολεξία: πώς γίνεται να υπάρχουν διάσημοι οργανοπαίχτες που ήταν τυφλοί; Μήπως εννοεί «να ξέρεις πότε σηκώνει το πόδι του»; Άλλωστε ο Χάρχαλης τονίζει ότι κι ο χορευτής πρέπει να είναι κατεχάρης, -δε λέει καλός, λέει γνώστης, που έχει διαφορά- άρα δε θα το σηκώνει όποτε λάχει.

Στα ρεμπέτικα έχουμε πολλά αργά ζεϊμπέκικα που είναι δύσκολα να τα καταλάβεις ρυθμικά. Ο μουσικός δεν κάθεται να λέει μέσα του «1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9». Όταν μάθαινε όμως δεν αποκλείεται να το έκανε. Για ορισμένους αυτή η εκλογίκευση βοηθάει να καταλάβουν το σκοπό. Άπαξ και τον καταλάβουν, μετά δε χρειάζεται να μετράνε, δεν παύουν ωστόσο να ξέρουν ανά πάσα στιγμή αν είμαστε στο 5, στο 7 ή στο 9.
Μήπως λοιπόν και στα συρτά υπάρχει κάποιο αντίστοιχο «μέτρημα» (μετρώντας όχι χτύπους αλλά ολόκληρα μέτρα) που γίνεται ασυναίσθητα και που αν βγει λάθος μπερδεύει το σκοπό και το χορευτή;

Πρακτικά: Μάγκα (ή όποιος άλλος), σ’ έχει πετάξει έξω παίχτης όταν χόρευες; Αν ναι, μπορείς να μας περιγράψεις τι λάθος έκανε;

11

Προσωπικα δεν με εχει πετάξει κανεις εξω…

12

Το μπλογκ «Κίσαμος, μουσική και κουλτούρα» έχει θησαυρούς παιδιά! Πιθανόν κάπου εκειμέσα να υπάρχει και η απάντηση σ’ αυτό που ψάχνουμε εδώ, αλλά κι αυτό να μην υπάρχει, υπάρχουν πολλά άλλα όπως σπάνιες συνεντεύξεις με παλιούς σημαντικούς μουσικούς, φωτογραφικό υλικό κλπ. Ψάχτε το, αξίζει τον κόπο.

Κλικ στο «εδώ» στην παράθεση του Άταστου.

13

Αν και νομίζω ότι έχει γίνει αρκετά σαφές από τα παραπάνω, να προσθέσω ότι αυτό που ξέρω (μιλώντας με Χανιώτες) είναι ότι, όταν λέμε για ένα λυράρη/βιολάτορα ότι “κρατάει τα μέτρα”, εννοούμε κάτι που κανονικά…δε θα είχε ανάγκη να το κάνει, και που λίγοι, τη σήμερον, το καταλαβαίνουν - παρόλα αυτά, για το μερακλή χορευτή είναι πολύ σημαντικό. Πρακτικά έχει να κάνει με το “1” που λέει ο pepe και οι μουσικοί στα links.

Εξηγούμαι: στο παράδειγμα του “Μόνο Εκείνος Π’Αγαπά”, το πρώτο βήμα από τα 12 του συρτού θα πρέπει να συμπέσει με την νότα του “μο-”. Ακόμα κι αν στην επανάληψη της φράσης το 1ο βήμα πέσει σε ένα άχι/αμάν/άντες αμάν/γενί ντουνιά (μη γελάτε, το λέγανε παλιά :-), όταν κλείσει η μελωδία της επανάληψης, το “-πα” (από το “π’αγαπά”) θα πέσει στο 11ο “βήμα” και με ένα ακόμα κλείνει το 12άρι του χορού και πάμε εκ νέου, με την αλλαγή της μελωδίας σε πιο “ματζόρε”, όπου και πάλι με το που μπαίνει η μελωδία θα πρέπει να μπαίνει και το 1ο “βήμα” του χορευτή (τα εισαγωγικά επειδή τα βήματα δεν είναι ακριβώς 12 αλλά σε τόσα “σπάνε” το βηματισμό οι χοροδιδάσκαλοι).

Ο μουσικός δε θα είχε ανάγκη να το κάνει αν ο χορευτής δεν έμπαινε εξαρχής σε λάθος σημείο - μπορεί να αρχίσει να χορεύει δλδ στο 4ο ή το 7ο βήμα (και μάλλον αν κάποιος δεν ξέρει τα βήματα του χορού, δεν καταλαβαίνει τι εννοώ, δυστυχώς). Και σε πλείστες όσες περιπτώσεις που ο μουσικός δεν αντιλαμβάνεται τη δυσαρμονία ή δε χολοσκάει, συνεχίζει κανονικά και δεν τρέχει κάστανο. Ο μερακλής μουσικός ωστόσο δε θα καταδεχτεί να βλέπει τους χορευτές να χορεύουν σε “λάθος” χρόνο, οπότε θα τραβήξει τη μελωδία όσο χρειάζεται (ιδιαίτερα σε αλλαγή μελωδιών - ο συρτός μπορεί να κρατήσει πάρα πολλή ώρα και να εναλλάσσονται πολλές μελωδίες) ώστε να φέρει το “εκκλησίασμα” στα ίσα του. Για το δε μερακλή χορευτή δεν το συζητάμε - αυτός μπαίνει μόνος του στα μέτρα, και ο μουσικός πέρα από το ότι πρέπει να τα κρατά ευλαβικά όσες μελωδίες κι αν αλλάξει, θα πρέπει να έχει και “άντερα” για να τον ψυχολογήσει και να φέρει το παίξιμο στο χαρακτήρα και το ύφος του χορευτή.

Στην εκτέλεση του Ψαραντώνη (με το γίγαντα, σε μουσικό και προσωπικό επίπεδο, Μαρκογιάννη), τα “κενά μέτρα” εφόσον δεν έχουν μπροστά τους χορευτές εξυπηρετούν τη μετάβαση από τη μία μελωδία του συρτού στην άλλη. Θα μπορούσαν να’ναι κι άλλα τόσα, αν τους έκανε κέφι. Αν όμως είχαν χορό μπροστά, και αν ήθελαν να τους έχουν “στα μέτρα”, θα εξυπηρετούσαν το (και θα τα χειρίζονταν έτσι ώστε) να είναι στο “1” ο χορευτής ταυτόχρονα με τη μελωδία.

Ιδιάζουσα σχέση με το ρυθμό, ομολογουμένως! :slight_smile:

ΥΓ1. Πάντως η έννοια των “μέτρων”, εκτός του ότι δε συναντάται εκτός Χανίων, δε φαίνεται να αφορά π.χ. τον Καστρινό ή τον Πεντοζάλη. Όχι μόνο ως έννοια αλλά και ως “πρόβλημα”.
ΥΓ2. Το Kissamos blog έχει πολύ ενδιαφέρον υλικό αλλά με τέτοια άρθρα εγώ δε θα του δώσω και πολλή παραπάνω σημασία από ότι στα φληναφήματα του Ναύτη, τουλάχιστον από πλευράς άποψης και όχι απλής παράθεσης πληροφορίας. Είναι να μην την καταπιεί κανείς την προκήρυξη τελικά.
YΓ3. “Όταν χορεύουνε (αυτοί οι χορευτές) συρτό, απαγορεύεται να τραγουδήξεις”. Μπαξεβάνης δια στόματος Κλάδου. O tempora, o mores.

1 «Μου αρέσει»
14

Μάλιστα. Αυτή ήταν επιτέλους η απάντηση! Ευχαριστώ πολύ Βιδία.

Βέβαια μου κάνει κάποια εντύπωση που οι μουσικοί μεριμνούν τόσο πολύ για κάτι που …είναι δουλειά των χορευτών. Ιδίως οι παλιοί, από τις εποχές που ο κόσμος ήταν πιο μερακλήδες και πιο γνώστες. Δηλαδή υπήρχε σοβαρή πιθανότητα ο χορός να αρχίσει στραβά και να χρειαστεί μπαλωματική από τον λυράρη/βιολάτορα; Ή μήπως είναι κάτι που αφορά την κρίσιμη στιγμή αλλαγής πρωτοχορευτή (και σκοπού, υποθέτω) όπου ίσως κάποιος χρόνος χάνεται μέχρι να βρει ο καινούργιος το βήμα του;

Αυτά τα «12» βήματα πόσα μέτρα κρατάνε; Πάντως οι φράσεις του συρτού δεν έχουν πάντα την ίδια διάρκεια. Στη «Χαραυγή» λ.χ., όπως την έχω ακούσει σε πολλές παλιές και καινούργιες εκτελέσεις, η δεύτερη φράση μακραίνει και κονταίνει. Εκεί τι γίνεται;

Α, δηλαδή η διάκριση σωστού / λάθους παύει να ισχύει όταν δεν υπάρχει χορός. Σωστά;
Καταπληκτικό: υπάρχει μόνο όταν χρησιμεύει σε κάτι!

Μετά από αυτή τη λογική εξήγηση, δε μου φαίνεται και τόσο περίεργη. Πολύ πιο φυσιολογικά και μετρημένα πράγματα απ’ ό,τι ο τρόπος που τραγουδούν, με τις κόντρες, που είναι πραγματικά ιδιάζων.

Ε ναι, δεν έχεις κι άδικο… Αλλά μερικές συνεντεύξεις παλιών μουσικών αποζημιώνουν.

Άλλο πολύ ενδιαφέρον. Να το δούμε σε καμιά άλλη συζήτηση: εδώ είναι εκτός θέματος, αλλά του βάζω έναν αστερίσκο οπωσδήποτε. Σίγουρα θα έχει κι αυτό κάποια εξήγηση σχετική με ανάγκες και λειτουργικότητες του χορού.

15

Σε αυτό το μπουζουξίδικο σχήμα πώς και επέλεξαν συρτό χανιώτικο;

16

Άργησα να δω το θέμα εγκαίρως λόγω εργασίας, οπότε θα αποφύγω να επαναλάβω πράγματα που ήδη ειπώθηκαν.
Μου έχει συμβεί αρκετές φορές και στο χορό, αλλά και στο παίξιμο ή το τραγούδι να “με πετάξει έξω” ο λυράρης.
Πως γίνεται αυτό; Θα το εξηγήσω όσο πιο απλά μπορώ.
Τα κρητικά συρτά είναι κυρίως σε 4 ή 8 “μέτρα” . Λέγοντας “μέτρα” (προς αποφυγή συγχύσεων και παρεξηγήσεων), εννοώ 4 ή 8 κτυπήματα (μετρήματα) του μουσικού με το πόδι, από την αρχή μέχρι την επανάληψη της κάθε στροφής του κομματιού (όσες φορές κι αν επαναληφθεί αυτό).
Το λάθος λοιπόν μπορεί να γίνει όταν ο μη έμπειρος λυράρης στην προσπάθεια “εμπλουτισμού” του κομματιού με περισσότερες (συνήθως) νότες, αλλάξει π.χ. τα 8 “μέτρα”, σε 7 ή 9.
Σε αυτήν την περίπτωση ο λαουτιέρης και εφόσων είναι έμπειρος σταματάει να σολάρει και απλά “γεμίζει το κενό” με συνοδεία της κατάλληλης συγχορδίας (όπως προαναφέρθηκε), μέχρι να ολοκληρωθεί η επανάληψη της στροφής και να έρθουν στα ίσα τους. Το σύνολο των χορευτών συνήθως δεν αντιλαμβάνεται τίποτα.
Υπάρχει όμως και η άλλη περίπτωση,όπου το 8 γίνεται 7,5 ή 8,5 (π.χ. ξεκίνημα στην άρση του μετρήματος και όχι στο κτύπημα), οπότε η κατάσταση δεν σώζεται εύκολα, συνήθως αποσυντονίζεται και ο λαουτιέρης και μαζί και οι χορευτές.

Πολύ σωστές παρατηρήσεις.

Δυστυχώς σήμερα έχουμε μπερδέψει τους εντυπωσιακούς χορευτές με τους καλούς - μερακλήδες χορευτές (οι οποίοι για μένα είναι ελάχιστοι).
Και ναι. Είναι συχνό φαινόμενο οι μουσικοί να μεριμνούν για το αυτονόητο των χορευτών.

Τα “12” (για άλλους 11 στο μέτρημα, λόγω του τελευταίου) βήματα κρατάνε 8 μέτρα.

17

Είναι ωραίος σκοπός, πρόσφορος για τον τρόπο που παίζουν, με τις ερωταποκρίσεις, είναι και λίγο σαν άσκηση στις κλίμακες… ξέρω γω; Μάλλον γι’ αυτό. Πάντως για τα δεδομένα μπουζουξήδικης προσαρμογής βρίσκω ότι δεν τον προδίδουν το σκοπό. Στο δεύτερο κομμάτι που έρχεται συνεχόμενα έχουν βάλει κάτι πενιές που αν έπαιζαν μ’ αυτές το συρτό θα έφριττα, αλλά πολύ ορθώς τις κράτησαν μόνο για το χασαποσέρβικο. Καλή ομάδα είναι, μ’ αρέσει που το διασκεδάζουν όλοι τους τόσο!

18

Αυτό το «υπάρχει μόνο όταν χρησιμεύει» το έχω παρατηρήσει σε διάφορες περιπτώσεις.

Έχετε προσέξει ότι όταν ακούμε καταγραφές από τραγουδιστές (συνήθως ηλικιωμένους) που δε συνοδεύονται από όργανα, όπως συμβαίνει σε δίσκους καθαρά λαογραφικού-εθνομουσικολογικού χαρακτήρα, συνήθως λένε όλα τα τραγούδια σε ελεύθερο ρυθμό, ακόμη κι αν είναι χορευτικά;
Μπορεί κανείς να το αποδώσει στην ηλικία και στις πεσμένες δυνάμεις τους, αλλά νομίζω ότι ειδικά ο ηλικιωμένος, που έχει φάει μια ζωή να λέει τα τραγούδια του χωριού του, αποκλείεται να πέσει έξω στο ρυθμό. Στη νότα μπορεί, γιατί η φωνή κάποια στιγμή θα σε προδώσει. Μπορεί να φταίνε βέβαια και οι ιδιάζουσες συνθήκες της ηχογράφησης, με το τρακ κλπ. Ωστόσο, εγώ νομίζω ότι καταργούν το ρυθμό επειδή δεν εξυπηρετεί σε κάτι: χορός δε γίνεται αυτή τη στιγμή, όργανα δεν έχει που να πρέπει να συντονιστεί κανείς μαζί τους, οπότε ο ρυθμός παύει να έχει λειτουργική χρησιμότητα.
Βρίσκω συναρπαστικό το πώς η αισθητική της δημοτικής μουσικής διαμορφώνεται από τέτοιους παράγοντες, σχετικούς με το τι άλλο γίνεται στο ίδιο πλαίσιο πέρα από την ίδια τη μουσική, και όχι από την καθαρά υποκειμενική αντίληψη του καθενός περί ωραίου.

19

Μάλλον λόγω ηλικίας γίνεται. Δεν είναι σωστό. Και αυτό φαίνεται όταν βάλεις μια ομάδα γερόντων να τραγουδήσουν μαζί!!!
Μόνο ανάμεσα στα κουπλέ δικαιολογείται “σπάσιμο” του ρυθμού. Να πάρει τις ανάσες του.

20

Ωραίος για χασαποσέρβικο, όχι για συρτός!
Η “πλήρης έκδοση” του συρτού είναι αυτή