Μόλις άρχισα να διαβάζω μία Αγγλόφωνη μελέτη για τους “γιούφτους” Χαλιγιάννηδες στο Παρακάλαμο, και βρήκα το εξής σχόλιο:
However, there is a distinction between the local folk music that the Ghýftoi play at panighýria (known as dhimotiká, gr. δημοτικά), and ‘Gypsy music’ (known as ghýftika, gr. γύφτικα) per se. Ghýftika is a repertoire of music that draws heavily on Arabesk and other Turkish genres of music and it is played by Romani musicians across mainland Greece. Typically, the klaríno takes the leading role and a taksími (gr. ταξίμι) is followed by a series of tsiftetélli (gr. τσιφτετέλι) songs. In Parakalamos, the performance of ghýftika is reserved for Ghýftoi celebrations like Baptisms and weddings where there are few non-Ghýftoi in attendance. The musicians who play at these events in Parakalamos usually come from Nea Zoi (gr. Νέα Ζωή, eng. new life), the Romani neighbourhood in Ioannina.
Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά μήπως είναι αυτή η τάση που ο βιολιτζής έχει στο νου του όταν αναφέρεται στο Σαλέα; Μου φαίνεται πως ο Σαλέας, ο Παζαρέντζης και άλλοι “νέοι” Τσιγγάνοι κλαριντζήδες έχουν μια ροπή προς το τούρκικο/αραβικό ύφος, ειδικά το αραμπέσκ, όμοια με τις ηχογραφήσεις και εμφανίσεις του Hüsnü Şenlendirici. Βέβαια, η μουσική του Hüsnü μου αρέσει πολύ, αλλά δεν είναι δημοτικά, ούτε νεοδημοτικά! Για να δώσω ένα παράδειγμα, εδώ είναι ο Παζαρέντζης σε ένα τραγούδι το Müslüm Gürses: https://youtu.be/ktfXzXLnUBs. Το τούρκικο τραγούδι έχει γίνει τόσο κλασσικό που έχει 92 εκατομμύρια θεάσεις στο y-tube! https://youtu.be/lYNMQBKDhwg
Τέλος, ίσως κολλάει εδώ μία απορία που είχε ο Pepe σχετικά με την παρουσίαση της δημοτικής μουσικής σε τηλεοπτικές εκπομπές. Παρακολουθώ εκπομπές όπως το Αλάτι της γης και τα Ελλήνων Δρώμενα και είναι σαφώς πιο κοντά στην πραγματικότητα από κάτι παλιές “παλικάρια με φουστανέλες και λυγερές με παραδοσιακές στολές χορεύουν στα λειβάδια” στιλ εκπομπές! Εδώ είναι το αφιέρωμα για τους Χαλιγιάννηδες από το 2018: https://youtu.be/Y6lUfx9ZFVo. Ήταν ωραίο και πληροφοριακό…όμως έτσι όπως τους παρουσίασαν να παίζουν “unplugged” σε ένα βουκολικό τοπίο, ήταν σαν η μουσική τους να ήταν λιγάκι ξεκομμένη από το κανονικό της περιβάλλον, δηλαδή τα πανεγύρια όπου οι Παρακαλαμιώτες μουσικοί βγάζουν τέλος πάντων το μεροκάματό τους. Έδειχναν μερικά πλάνα με χορευτές, αλλά το σκηνικό ήταν σαφώς στημένο και οι χορευτές ήταν σαν σκιές! Βέβαια, δεν ξέρω αν οι μουσικοί οι ίδιοι το ήθελαν έτσι, ή αν ήταν επιλογή του παραγωγού…
Από πού το ξέρουν οι Έλληνες Γύφτοι το τούρκικο Αραμπέσκ; Ή γενικά την τούρκικη μουσική; Δε μιλάμε για παραμεθόρια Θράκη ή νησιά, που μπορεί να τ’ ακούν από το ραδιόφωνο. Αν εξαιρέσουμε τα πολύ τελευταία χρόνια με το ΥΤ, που ο καθένας μπορεί να έχει ακούσει τα πάντα (αλλά και πάλι, οι Γύφτοι κατά κανόνα ζουν σε υποβαθμισμένες συνθήκες και αμφιβάλλω αν μετέχουν της ιντερνετικής κουλτούρας), η δημοφιλής μουσική της Τουρκίας είναι κάτι «πέρα απ’ τα σύνορα».
Έχω κάτι παραπομπές που θα προσπαθήσω να τα παραθέσω αύριο. Απλώς θα υπενθυμίσω ότι ο Imperator Ibrahim Tatlises έδωσε συναυλία στην Αθήνα το 1988, και μάλλον κατέβηκε αρκετός κόσμος από την Αγία Βαρβάρα (ανάμεσα τους και αρκετοί οργανοπαίχτες φαντάζομαι) να τον δουν ‘live’! https://youtu.be/XKdwip-aK_k. Αν ο Καζαντζίδης και ο Αγγελόπουλος μπορούσαν να απολαύσουν τον Zeki Müren από δίσκους στις δεκαετίες του 60-70, δεν αποκλείω οι Έλληνες γύφτοι μουσικοί να άκουγαν τα αραμπέσκ αστέρια στις πλάκες ή κασέτες ήδη από τη δεκαετία του 80…
Ρε παιδιά, τί θα πεί αραμπέσκ (τούρκικο, ελληνικό, μαροκινό, you name it) στην ανατολική μουσική (στην οποίαν φυσικά ανήκουν και τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια); Μικρομελίσματα υπονοούνται. Ξέρει κάποιος τσιγγάνο (Έλληνα, Τούρκο, μαροκινό) που να εκφέρει τη μουσική που παίζει / τραγουδάει χωρίς μικρομελίσματα;
Δεν είναι γιου νέιμ ιτ, είναι συγκεκριμένο είδος τούρκικης μουσικής. Ας πούμε κάτι σαν τουρκοπόπ. Και λέγεται αραμπέσκ (arabesk, όχι arabesque που σημαίνει γενικότερα αραβοπρεπές).
Α, συγνώμη, τόσο καλά ενημερωμένος δεν είμαι. Το μόνο που ξέρω είναι ότι arabesque δεν είναι οτιδήποτε αραβοπρεπές, αλλά κάποια συγκεκριμένα στολίδια αραβικών μνημείων, συνήθως τζαμιών. επεκτεινόμενη και στη μουσική η λέξη, σημαίνει στολίσματα της μελωδίας. Από τουρκοπόπ, δεν χαμπαρίζω γρύ…
Δηλαδή, με άλλα λόγια, ο συντάκτης της μελέτης θεωρεί ότι κάποιοι συγκεκριμένοι γύφτοι του Παρακάλαμου παίζουν περίπου τουρκοπόπ;
O Stokes έχει γράψει επίσης ένα βιβλίο για το είδος, που νομίζω ότι θεωρείται η πιο έγκυρη αγγλόφωνη μελέτη: The Arabesk Debate - Paperback - Martin Stokes - Oxford University Press. Απ’ ό,τι έχω καταλάβει, τα τελευταία χρόνια το ύφος του αραμπέσκ έχει επηρεάσει και άλλα είδη τούρκικης μουσικής, και πολλοί νεώτεροι καλλιτέχνες κάνουν τις δικές τους ερμηνείες κλασσικών τραγουδιών. Εδώ είναι ένα παράδειγμα, το ίδιο Müslüm Gürses τραγούδι που έπαιζε ο Παζαρέντζης: https://youtu.be/7mXhB3VgOEg
οι ελληνες τσιγγανοι παντα κοιτουσαν προς την ανατολη. ποσο μαλλον οταν στις τελευταιες γεννεες υπηρχε και η μουσικη τεχνολογια, δισκοι, κασσετες, σιντι, ιντερνετ.
Δεν θέλω να σας μπουχτίσω με βίντεο και μουσικές που σίγουρα ξέρετε ήδη, αλλά εδώ είναι ο Σταύρος σε πιο παραδοσιακό ύφος. https://youtu.be/X9ImM99g5yk.
Ναι, όντως είναι σε πιο παραδοσιακό αλλά συγκριτικά με το σκυλάδικο.
Δεν ξέρω τι καταλαβαίνεις βλέποντας κι ακούγοντας το βίντεο, Εύα, αλλά ακόμη και σε αυτό που, υποτίθεται, είναι ντοκιμαντέρ παράδοσης παίζει “βρώμικα” σε σημεία. Όπως έχει επικρατήσει με όλους τους κλαρινίστες του είδους.
Ειδικά το πρίμο-σεγόντο με τον ζουρνά είναι πολύ παραδοσιακό για Νάουσα!
εχω παιξει και πολυ χειροτερα, αυτο τρωγεται… μαλλον δεν εχετε καταλαβει καποιοι εδω περα οτι προκειται για δουλεια και για εμποριο. εχουν γραψει πολλα περισσοτερα τετοια τα οποια το κοινο τα απερριψε. σαμπως σε ολα τα ειδη δεν υπαρχουν σαβουρες? υπαρχουν μερη που παιζουν μονο τετοια. αλλου παιζουν απ’ολα, αναμεικτα. αλλου μονο δημοτικα παλια. δεν ειναι συναυλιες. εχεις να κανεις με κοσμο που θελει να χορεψει και να διασκεδασει. σε οποιον δεν αρεσει ας μην παει. δλδ οι αγγλικες παπαριες που ακουμε σχεδον παντου ειναι καλυτερες? ουτε καφε δεν μπορεις να πεις πλεον χωρις μπιτ.
Εγώ, από την άλλη, όταν ξεκίνησα την …“καριέρα μου” πριν 25 χρόνια και πήγα σε μία τέτοια δουλειά ένα 2ημερο, απεφάσισα να μην ξαναπάω. Και με ονόματα-φίρμες τότε!
Ο καθείς και τα γούστα του και με τις οικονομικές του δυσκολίες.
Κι επειδή εγώ έχω καταλάβει πολύ καλά, να σου πω ότι ο κόσμος μια χαρά θα χόρευε και με τα παραδοσιακά. Όπως το κάνει σε τόσα πανηγύρια που δεν είναι σαβούρες!!!
Την καραμέλα: “Αυτά ζητάει ο κόσμος τώρα” να την λέτε σε αυτούς που είναι άσχετοι…!
Διότι σέβομαι απόλυτα την ανάγκη σου για το μεροκάματο αλλά μην μου δικαιολογείς την σαβούρα.
Δεν ισχύει πια αυτό φίλε, τουλάχιστον όχι για την πλειοψηφία των νέων κάτω των 30 (το μέλλον δηλαδή).
Στα πανηγύρια που δεν είναι σαβούρες όπως λες, το κοινό είτε είναι μεγαλύτερες ηλικίες είτε εξαιρέσεις πιο ψαγμένων νέων.
Χάσμα γενεών είναι στην ουσία, οπότε καλύτερα να μην αιθεροβατούμε περιμένοντας ο μέσος 25άρης να διασκεδάσει το ίδιο έντονα ακούγοντας ότι άκουγε ο προ-πάππους του.
Στον Καψάλη και τους καπνούς θα διαλέξει να πάει, μας αρέσει δε μας αρέσει.
Σάμπως και με τα ρεμπέτικα, τα ίδια δε συμβαίνουν;
Εδώ είναι το αφιέρωμα για τους Χαλιγιάννηδες από το 2018: https://youtu.be/Y6lUfx9ZFVo. Ήταν ωραίο και πληροφοριακό…όμως έτσι όπως τους παρουσίασαν να παίζουν “unplugged” σε ένα βουκολικό τοπίο, ήταν σαν η μουσική τους να ήταν λιγάκι ξεκομμένη από το κανονικό της περιβάλλον, δηλαδή τα πανεγύρια όπου οι Παρακαλαμιώτες μουσικοί βγάζουν τέλος πάντων το μεροκάματό τους. Έδειχναν μερικά πλάνα με χορευτές, αλλά το σκηνικό ήταν σαφώς στημένο και οι χορευτές ήταν σαν σκιές! Βέβαια, δεν ξέρω αν οι μουσικοί οι ίδιοι το ήθελαν έτσι, ή αν ήταν επιλογή του παραγωγού…
