Ναι.
Το βρίσκω εξαιρετικό.
Άγαλμα θα πρέπει να του στήσουν αυτού του ανθρώπου για τη δουλειά που έχει κάνει τόσα χρόνια στο ΤΕΙ Άρτας (και νυν στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) και τους τόσους μουσικολόγους που έχει βγάλει. Όσο για τις πτυχιακές που αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου, δεν αναρτώνται όλες αλλά μόνο όσες έχουν μία βαθμολογία και πάνω.
Η ηλεκτρική κιθάρα είναι όντως πιο «ξεκούραστη» από τα ακουστικά όργανα, ειδικά στο αριστερό χέρι. Για το αρμόνιο δεν το συζητούμε καν, το ακορντεόν είναι μπόλικα κιλά και ο μουσικός υποφέρει, ακόμα κι αν κάθεται.
Σίγουρα, αλλά η διαφορά ήχου, … άλλο πράμα! (φυσικά, δεν μιλάμε για δημοτικά…)
Από αυτής της πλευράς ναι συμφωνώ δεν υπάρχει αμφισβήτηση. Το ίδιο και για το ακορντεόν. Το μικροστενο μυαλό μου σκέφτονταν την ένταση
Καλησπέρα. Δεν έχω γράψει ποτέ στο φόρουμ, συνήθως είμαι απλός παρατηρητής. Είδα όμως ότι ίσως να μπορώ να βοηθήσω κάπως την συζήτηση και να προχωρήσει κάπως γιατί είμαι απόφοιτος του εν λόγω τμήματος (προηγουμένως γνωστό ως Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής).
Ο Κοκκώνης, όταν αναφέρει κάτι ως “αξιόλογο”, ίσως να το εννοεί κυριολεκτικά. Δηλαδή, “άξιο λόγου”. Δηλαδή κάτι που είναι διαφορετικό από το προηγούμενο. Εδώ, μάλλον, κολλάει και η έννοια της ετερότητας, δηλαδή ορίζεται το “νέο” σε σχέση με το ήδη υπάρχον.
Νομίζω (αυτή είναι η προσωπική μου άποψη, δεν χρειάζεται να την ενστερνιστεί κανείς) ότι το νέο υπάρχει μέσα στο μυαλό του Κοκκώνη σε διάφορες χρονικές φάσεις όπου αλλάζουν τα πράγματα. Ίσως η μία φάση όπου παρατηρεί το “νέο-δημοτικό” είναι η αρχή της δισκογραφίας όπου ηχογραφούνταν αυτό το ιδίωμα και αναγκαστικά ήταν διαφορετικό από το προηγούμενο γιατί πρώτη φορά το άκουγε το κοινό σε μη ζωντανή επιτέλεση. Αναφέρει και τραγουδιστές, όπως η Εσκενάζυ και άλλους όπου πιθανότατα δεν ήταν από το γεωγραφικό μέρος όπου ακουγόταν το ρεπερτόριο αυτό και το τραγούδησαν για τις ανάγκες της εταιρείας. Νομίζω ότι ο Νταλγκάς που τραγουδάει το “Μου παρήγγειλε τ’ αηδόνι” είναι καλό παράδειγμα: https://www.youtube.com/watch?v=RW6ywtJ4Z_Y . Επίσης, “νέο-δημοτικό” μπορεί να ορίζεται και το διαφορετικό από την έννοια του δημοτικού όπως την όρισαν κάποιοι συγγραφείς μέχρι τότε, δηλαδή κάτι το “αμόλυντο” και το “αυθεντικό” που υπάρχει μακρυά από το αστικό περιβάλλον και δείχνει την ψυχή του λαού και ίσως (ΙΣΩΣ ΛΕΩ) να δείχνει την κοινή εθνική ταυτότητα. Λέω γω τώρα, πως μπορεί να το υπέθεταν οι συγγραφείς του τότε. Λέω γω. Μπέλα Μπάρτοκ-φάση ξέρω γω.
Η δεύτερη φάση που σκέφτομαι είναι ότι το “νεοδημοτικό” έγινε εκ νέου, “νέο” με την ηλεκτρική ενίσχυση. Οπότε, υποθέτω ότι υπάρχει πάντα μια μορφή του “νέου” που πάντα προσδιορίζεται με βάση το προηγούμενο… και το τι έχει ο καθείς στο κεφάλι του τελοσπάντων.
Δεν ξέρω άμα βοηθάω πουθενά. Αυτά.
Νομίζω ότι θα συμφωνήσω απόλυτα με τη θέση σου αυτή, αυτό φαίνεται απ’ τα γραπτά του και όχι μόνο δεν ενοχλείται (όπως θα ενοχλούμουν π.χ. εγώ) αλλά διαφαίνεται αρκετά έντονα ότι το θεωρεί και θετικό, για την εξέλιξη του συγκεκριμένου μουσικού είδους.
Το ζητούμενο σ’ αυτό το θέμα συζήτησης, όπως τουλάχιστον το έθεσε η πλειοψηφία, είναι η απάντηση στο ερώτημα: Είναι λοιπόν καλό αυτό το νέο στοιχείο για το μουσικό μας αισθητήριο, ή μήπως είναι κακό; Με άλλα λόγια: το «αλλότριον» βελτιώνει με την εμφάνισή του, ή μήπως χειροτερεύει την ποιότητα της δημοτικής μας μουσικής;
Κάθε προοδευτικός άνθρωπος θα αναφωνούσε φυσικά, σε πρώτη φάση: Μα, και βέβαια πρέπει και η μουσική να εξελίσσεται και αν, αλίμονο, η κοινωνία καταφέρει να την εγκλωβίσει στο «ταυτόν», πώς θα έρθει η ποθούμενη εξέλιξη, πώς θα επέλθουν οι σημαντικότατες αισθητικές, μορφολογικές και τεχνικές καινοτομίες, οι αξιολογότατες (και αναγκαίες, να προσθέσω) για τη ιστορία της ελληνικής λαϊκής μουσικής;
Ας ρίξουμε όμως μια ματιά σε αυτές τις αξιόλογες καινοτομίες. Αν τύχαινε να ερωτηθώ εγώ για το ποιες είναι αυτές, αρνητικά τοποθετημένος καθώς είμαι θα απαντούσα «Μα, δεν τις βλέπω!». Όμως ο κ. Κοκκώνης τις είδε και τις κατέγραψε. Να θυμίσω:
1, ήχος της ορχήστρας: Ηλεκτρική ενίσχυση, ντραμς, εφέ (βάθος, επανάληψη, oktaviser), υποκατάσταση του αντιφωνικού ρόλου του βιολιού από την κιθάρα σε ρόλο basso continoo κ.τ.τ.
2, στίχοι: αγκαλιάζουν κάθε πιθανή λαϊκή έκφραση για τον σύγχρονο κοινωνικό βίο, υπογράφονται, καταλύουν τα σύνορα μεταξύ αστικού χώρου και υπαίθρου.
3, πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις: εμπλουτίζουν εντυπωσιακά τον διαστηματικό αλλά και αρμονικό κόσμο στην οριζόντια αλλά κυρίως στην κάθετη διάσταση.
Με δεδομένα τα παραπάνω, ευχαρίστως θα άκουγα τις τοποθετήσεις και άλλων μελών του φόρουμ, για το κατά πόσον αυτές οι καινοτομίες βελτιώνουν με την εμφάνισή τους την ποιότητα της δημοτικής μας μουσικής, ή την χειροτερεύουν.
Πολύ ενδιαφέροντα τα σχόλια σας εδώ.
Έτσι ειναι τα πράγματα και χειρότερα.
Όσοι μπορείτε , να διαβάσετε εδώ την αντίδραση του Κώστα Πίτσου για την ενασχόληση συνθέτη μας(επίκαιρος)… Με την παράδοση …
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=512836813243135&id=100035504620439&anchor_composer=false
E, δεν νομίζω να περίμενε κάποιος κάτι καλύτερο…
(στο μεταξύ, άκουσα και το κομμάτι οπότε, προστίθεται και μία ακόμα παράγραφος)
…και να χέσω τα νεοδημοτικά (αντί για τα γένια του Καδή, που τα «έβρισαν» αντί να τα χέσουν όπως στο τραγούδι, γιατί φοβήθηκαν τη λέξη)! Εδώ οι καλές καινοτομίες, τί μου λέτε εσείς για στίχους που αγκαλιάζουν τον σύγχρονο κοινωνικό βίο, για ηλεκτρικές κιθάρες και μπάσο κοντίνοο και μλκ… Η καλύτερη καινοτομία είναι να σφετεριστείς το όνομα ενός δημοτικού τραγουδιού (ή τον πρώτο του στίχο), να σφετεριστείς και τμήματα της μελωδικής του γραμμής, να παρατήσεις τους στίχους γιατί δεν σου βγαίνει και να αποσπάσεις αμοιβή από τη δική μας φορολογία για τον εαυτό σου και τα τσιράκια σου, που θεώρησαν ότι έπαιξαν «με ψυχή» γιατί, λέει, το τραγούδαγε κάποιος παππούς τους, τρομάρα τους…
Νίκο, εσύ το άκουσες αλλά για να έχουν άποψη και οι υπόλοιποι, ο Πίτσος αναφέρεται σε αυτή τη συλλογή, τραγούδι νούμερο 6:
Εδώ το τραγούδι με τα σχόλια περί παππού:
Το πιο ταιριαστό για μένα είναι το λογότυπο του Λιντλ. Πώς λέμε πολιτισμός από τα λιντλ?
Είμαι σίγουρος ότι λόγω πανδημίας χάσαμε πολλά “αριστουργήματα”, κάτω από την σκέπη των διακοσίων χρόνων
Το τελευταίο δεν το παρακολούθησα. Σχετικά με τα λίγο πιο πριν:
Δε βλέπω γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Είτε στον έναν αρέσουν αυτές οι καινοτομίες και το πει, είτε στον άλλον δεν αρέσουν, είτε στον τρίτο αρέσουν ορισμένες αλλά όχι όλες, τι συζήτηση μπορεί να γίνει; Γιατί να μου αρέσουν; ή γιατί να μη μου αρέσουν;
Ένα σχόλιο που σκέφτομαι που ίσως ξεφεύγει λίγο από τη σφαίρα του υποκειμενισμού είναι ότι ενώ ανέκαθεν υπήρχε εξέλιξη σε οτιδήπτοε ήταν ζωντανό, και ενώ η εξέλιξη αυτή περιελάμβανε και δανεισμό από ξένες κουλτούρες / μουσικές / χώρες / χώρους, ειδικά σε όσα συμβαίνουν στο ελληνικό δημοτικό τραγούδι από το '60 ίσως (+/- κάτι, δεν έχω βεβαιότητα για τη χρονολόγηση) παρατηρείται ακριβώς το ίδιο είδος εξελίξεων και δανεισμών όπως και σε ένα σωρό άλλες παραδόσεις:
Δεν είναι κακό να συμβαίνουν αυτά στο δημοτικό τραγούδι. Όταν όμως παρατηρεί κανείς ότι τα ίδια συμβαίνουν παντού, η συνολική διαπίστωση είναι ότι φτωχαίνει η ποικιλότητα. Όλες οι μουσικές τείνουν να εξομοιωθούν.
Αυτό είναι κάτι πολύ διαφορετικό από το γεγονός ότι μέσα στα τελευταία 150-200 χρόνια το ευρωπαϊκό κλασικό κλαρίνο αντικατέστησε τα κατά τόπους παλιά πνευστά στην ηπειρωτική Ελλάδα. Δεν υπήρξε ποτέ όσο ξέρω, ρητά ή άρρητα, η αντίληψη ότι «η μουσική» πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει κλαρίνο γιατί αλλιώς δεν είναι καλή. Γι’ αυτό και δεν παίζουν σ’ όλη τη γη κλαρίνο. Ενισχυτές όμως βάζουν σ’ όλη τη γη. Και ρυθμ-σέξιον. Ντάξει, όχι όλη-όλη, αλλά αυτή είναι η τάση.
Η συζήτηση που (όχι μπορεί να γίνει, αλλά) γίνεται εδώ, είναι ακριβώς κατά πόσον οι δεδομένες καινοτομίες είναι προς όφελος της δημοτικής μουσικής ή όχι, ανεξάρτητα από το πλήθος τους ή τον βαθμό αρεσκείας στον καθένα. Αυτό δεν συζητάμε; Επομένως, πώς δεν βλέπεις ότι αυτό είναι το ζητούμενο;
μιλατε μονο για την μουσικη λες και ειναι ανεξαρτητη απο την κοινωνικη ζωη μας. οπως αλλαξε ο τροπος ζωης μας, ετσι αλλαζει και η μουσικη, διοτι ειναι μερος της και οχι κατι ανεξαρτητο. ας κοιταξουμε αυτο, ποσο αλλαξε η ζωη μας σε σχεση με τις προηγουμενες γεννεες, δλδ τι καλο εχουμε τωρα και τι κακο, και οι απαντησεις περι της μουσικης θα δοθουν αυτοματα.
ποση ξεφτιλα πια…?
Ίσως εδώ πρέπει να δούμε και άλλα πολλά που αλλάζουν στη ζωή μας. Πχ τροφή μας, η γλώσσα μας κτλ.
Σκέψου ότι οι κάτω των 40 δεν έχουν απαιτήσεις στον ήχο, δεν γνωρίζουν τι είναι πλήρης και σωστός ήχος οργάνων. Πόσοι τους έχουν στερεοφωνικό και σ’αυτο έχουν συνδέσει PC και TV να απολαύσουν ήχο μουσικής ή ταινίας? Το κινητό είναι σχεδιασμένο για ομηλια (300-3000.hz).
Βγάζει χαμηλά κιθάρας? Αντε καμία ΡΕ μισή!
Ευτυχώς στο δημοτικό χρησημοποιούν τύπου Ε355
κιθάρες, που όλες έχουν ποιοτικούς humbacking μαγνήτες (καθαροί για μπλουζ και τζαζ).
Stratocaster στο δημοτικό δεν είδα ακόμη.
Λες να προλάβω? 
Τα τελευταία 10-15χρονια βλέπω τα χορευτικά να μη δέχονται El-Guitar, παρά ζητούν λαούτο!
Ε, τι να κάνεις; Ό,τι θέλει ο κόσμος!
το λαουτο ξαναπηρε την παλια του δοξα πλεον, και ακομη παραπανω. οι παιχτες του κανουν και αυτοι τα πειραματα τους, και με τα μουσικα ειδη αλλα και με τα ηλεκτρικα στον ηχο. με στρατοκαστερ ειχαν παιξει παλια καποιοι. και με ταυρακια ειχα δει καποιους. αλλα τους δημοτικους γενικα τους κερδισαν οι τυπου ες και λες πολ. δεν ξερω για πιο λογο. ισως ειναι και αυτο που λες.
Η παγκόσμια τάση είναι δυστυχώς ο dj, ή στην κάπως καλύτερη περίπτωση το ένα σολίστικο όργανο και το αρμόνιο arranger με αυτόματους ρυθμούς.
Είδα ένα βίντεο που ο Κώστας Πίτσος μιλάει για την Κιθάρα στα δημοτικά και κάποια άλλα πράγματα. https://www.youtube.com/watch?v=UlF5JUQF2fA&t=470s
Το κόβω να είναι γύρο στο 2000.
Εύγε. Το καταλληλότερο video για το θέμα μας πιο πάνω.
Έτσι μηλούν αυτοί που είναι “από μέσα”.
Αν είσαι “απ’ έξω” και νεαρός "απ τη Μακρυκόμμη ",
ρίχνεις τα “χλαπα - χλούπα σου μπαρε” , με την “παρδαλή” κιθάρα σου, στο Περγαμος και δείχνεις στον Πίτσο, πως να το παίξει την επόμενη φορά!
Επαναφέρω το ερώτημα που έθεσε ο Νίκος:
Πριν, όμως, να διευκρινίσω ότι η καινοτομία (η εξέλιξη) σε όλα τα πολιτισμικά αγαθά επέρχεται νομοτελειακά και υπερβαίνει τις επιθυμίες μας, ειδικά όταν απώτερος στόχος είναι η (όποιας μορφής) παράδοση να μην καταντά μουσειακό είδος, αλλά να εντάσσεται λειτουργικά στο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο.
Το «νεοδημοτικό» προέκυψε ως αναγκαιότητα:
η «Ιτιά» και η «Παπαλάμπραινα» δεν επαρκούσαν πια για το κοινό του δημοτικού τραγουδιού, πολύ περισσότερο για το αστικοποιημένο από αυτό.
Εξάλλου, η αναζήτηση νέων τρόπων έκφρασης έγινε και στο λαϊκό μας τραγούδι το οποίο διαδέχτηκε την παλαιότερη μορφή του, αυτήν που ονομάζουμε ρεμπέτικο.
Και το δημοτικό και το λαϊκό τραγούδι έπρεπε αναπόφευκτα να προσαρμοστούν στα δεδομένα του σύγχρονου κοινωνικού βίου, εφόσον το ζητούμενο ήταν η επιβίωσή τους.
Ωφέλησε το «νεοδημοτικό» αυτό που – εν πάση περιπτώσει – ξεφεύγει από την παράδοση;
-Ναι, γιατί χρησίμευσε ως αφετηρία για δημιουργία νέων μουσικών προτάσεων: Χαΐνηδες (Δρακοδόντι), Σαββόπουλος (Μπάλλος), Γ.Μαρκόπουλος, Χάλαρης…
Χατζιδάκις που αξιοποιώντας τους αξεπέραστους στίχους του Γκάτσου, μας έδωσε τον «Τσάμικο», που επίσης αρκετά δημοτικά μοτίβα ενέταξε σε τραγούδια γνωστά μας από τον ελληνικό κινηματογράφο, ο Ξαρχάκος, με τη φωνή του Ξυλούρη δημιούργησε αριστουργήματα
κ.λπ.
-Ναι, στο βαθμό που εμπλούτισε το ρεπερτόριο με τραγούδια όπως το «Ζέππο» του Παπαϊωάννου, την «Ψαροπούλα» του Μπαγιαντέρα, τη «Μουρμούρα» του Τσιτσάνη κ.λπ. (*)
Ναι, γιατί ανέδειξε μεγάλους τραγουδιστές μερικοί από αυτούς πολύ γνωστοί μας από το λαϊκό μας τραγούδι], στιχουργούς, συνθέτες, σολίστες.
Ναι, στο βαθμό που η υπερπληθώρα σχετικών ακουσμάτων δίνει το έναυσμα αναζήτησης αυθεντικότερων μορφών έκφρασης, επομένως και επαφής με ό,τι αποκαλούμε παράδοση.
[(*) Μη μας διαφεύγει πως κακέκτυπα, φτήνιες και ακρότητες βρίσκουμε – δυστυχώς- εκτός από το δημοτικό και στο λαϊκό μας τραγούδι και όχι μόνο: γενικά, δεν παράγονται πολιτισμικά αγαθά αξιόλογα, ούτε στη λογοτεχνία, ούτε στον κινηματογράφο ούτε σε άλλες μορφές τέχνης.
Το «νεοδημοτικό» αυτό που σηματοδοτήθηκε ως «τραγούδι της Ομόνοιας» και το οποίο …αναθεματίστηκε, αφού κάλυψε τις ανάγκες ενός κοινού που ακροβατούσε μεταξύ υπαίθρου και άστεος, ακολουθεί μια φθίνουσα πορεία.
Παρατηρώ πως πια ούτε στους πάγκους των μικροπωλητών της λαϊκής, ούτε από τα μεγάφωνα των φορτηγών ακούγεται πια αυτό το είδος.
Νομοτελειακά, και σ’ αυτή την περίπτωση, θεωρώ πως επικρατεί η δαρβινική θεωρία της εξέλιξης].