Παρόλο που δεν κατάλαβα γρυ από αυτό, με οδήγησε να καταλάβω κάτι άλλο: ότι όλη η ανάλυση που έκανα στο #13 (και στο #18), με το Μι που αλλάζει απο φυσικό σε ύφεση κλπ.κλπ., είναι λάθος. Την έκανα στον αέρα, με το αφτί (σταματούσα την ηχογράφηση και μουρμούραγα μόνος μου), με αποτέλεσμα να μετακινήσω τη μία από τις δύο φράσεις σε άσχετη βαθμίδα, να συμπεράνω άλλ’ αντ’ άλλων, και -μάλλον- να γράψω καινούργιο τραγούδι! . Τώρα που ξανάκουσα το Λέου-λέου με το όργανο στα χέρια, κατάλαβα τι γίνεται.
Πράγματι, είναι ο ίδιος σκοπός που παίζει κι ο Μέλκον. Κανονικό Χουζάμ.
το λεγομενο ρεμπετικο ειναι κατι που παει πολυ πιο πισω απο το μαρκο και τους αλλους που λενε καποιοι ρεμπετοειδικοι. σιγουρα απο το 19ο αιωνα. ο κατσαρος και οι υπολοιποι που καναν δισκους στην αμερικη ηταν σιγουρα επαγγελματιες μουσικοι με πληθος ρεπερτοριο οπως και σημερα ενας μπουζουξης η ενας τραγουδιστης αν θελει να λεγεται επαγγελματιας και να ειναι καλος στη δουλεια του πρεπει να ξερει απ’ολα. απο χασικληδικα μεχρι θεοδωρακη και δημοτικα-νησιωτικα.διοτι αν δεν γλεντησει τον κοσμο δεν παιρνει μεροκαματο. ποσο μαλλον τοτε που παιρναν και χαρτουρα. και τα ρεμπετικα η μουρμουρικα οπως λετε της εποχης τους τα επαιζαν διοτι τους τα ζητουσαν οι πελατες που ηταν τετοιας φυσεως. συνεπως επρεπε να τα ξερουν. σιγουρα στους δισκους εβαλαν το χερι τους οι μουσικοι διοτι παντα το βαζουν για να βγει ενα αρτιο και σωστο αποτελεσμα για τον ακροατη… και ειδικα σε αυτα τα αδεσποτα επρεπε να καταληξουν καπου. δλδ τι φρασεις και πως θα τις παιξουν,τι στιχακια θα βαλουν για να καλυφθει ο χρονος του δισκου, η και καμια δεξιοτεχνικη κατεντζα να φανει και λιγο ο σολιστας αμα ειναι κανενας καλος. εμενα δεν μου αρεσει οταν αυτους ολους τους παλιους τους αποκαλουν ρεμπετες. το θεωρω αδικια. τωρα τα κομματια αυτα ειναι σαν τα δημοτικα. κανεις δεν ξερει ποιος τα εγραψε ζημωθηκαν απο ολους τους μουσικους επαγγελματιες και ερασιτεχνες ολα αυτα τα χρονια. αλλος εβαζε, στολιζε κατι, αλλος αφαιρουσε γιατι δεν μπορουσε, η δεν το συγκρατησε το αφτι εκει που το ακουσε… ετσι ειναι και σημερα καποια δημοτικα. υπαρχει ενας κεντρικος σκελετος και καθε σολιστας και τραγουδιστης το ντυνει διαφορετικα. και αυτο διοτι τα μαθανε στη δουλεια τα κομματια και οχι με το αφτι απο καποιον δισκο. ειναι πολυ ενδιαφερον να ακουσετε τις συνεντευξεις στο αρχειο του κουναδη οπως και αυτο το βιντεο https://www.youtube.com/watch?v=2K2q-W7fLmw&pp=QADQAwE%3D καπως ετσι το εμαθε ο μουφλουζελης τοτε στον πειραια. ποσες φορες δεν εχουμε ακουσει αυτην την μελωδια μαζι με αλλες φρασεις και αυτα τα στιχακια σε αλλες διαφορες παραλλαγες. το δε μου λετε στην εκδοχη του βιδαλη και του πωλ, η πρωτη φραση ειναι ιδια με το ρεφραιν απο το γελεκακι που φορεις. στην αλλη εκδοχη που ειναι και το κερι το σπαρματσετο, θυμαμαι ο γκολες εβαζε και αλλη φραση ματζορε και φυσικα ελεγε πληθος στιχακια. να και μια αλλη παλια ηχογραφηση που θυμηθηκα… https://www.youtube.com/watch?v=KuCsOdIIxTQ πρεπει να ειχε πολλα αλανια τοτε στην αμερικη!
πιστευω σιγουρα ναι…! τις δυο πρωτες δεκαετιες της δισκογραφιας ηχογραφουσαν ηδη γνωστα τραγουδια για να πουλησει ο δισκος. για να ηταν γνωστα τοτε σε ενα υπολογισιμο κοινο για τους επαγγελματιες μουσικους, μαλλον ειχαν βγει καιρο πριν απο τα στενα ορια της φυλακης και του τεκε. και στο φιναλε αυτοι οι ανθρωποι δεν ζουσαν μεσα στην υπολοιπη κοινωνια? μονο εκει τα επαιζαν αυτα? δεν κανανε παρεες σε ταβερνες, καφενεια η σε σπιτια?
Τώρα βέβαια, ειδικά τον Θεόδοτο Δημητριάδη είναι κάπως δύσκολο να τον φανταστούμε “αλάνι” (ή και “ρεμπέτη”), ξέροντας από τί είδους πολίτικη οικογένεια καταγόταν…. Ήταν απλά, και αυτός, ένας επαγγελματίας και έπρεπε να τα παίζει όλα.
Όταν είπα προ Κατσαρού εννοούσα πριν τη διάδοση, πήγα αρκετά πίσω σε πιο πρώιμα στάδια, εξ’ ου και η αναφορά σε προηγούμενες γενιές και μικρότερο κύκλο.
Σε αυτή την ταξινόμηση που κάνω, μετά από εκεί θα άρχισαν να παίζονται στις παρέες των αστικών κέντρων (αφού βγήκαν παραέξω απ΄τις φυλακές) με τη μορφή της προφορικής παράδοσης και ακόμα πιο μετά ήρθε ο Κατσαρός και οι επαγγελματίες που λέμε.
Κάπως έτσι το έχω στο μυαλό μου, μπορεί να είμαι και λάθος, θα φανεί μέσα από τη συζήτηση και τις παρεμβάσεις σας.
Μα το θέμα Γιάννη, (αν μου επιτρέπεις), είναι ότι δεν παίζονταν μόνο στις φυλακές ή στους τεκέδες. Μια βόλτα στου Ψυρρή να έκανες για παράδειγμα εκείνη την εποχή, (στις απαρχές δηλαδή), οι μάγκες - κουτσαβάκηδες, καθόντουσαν στα καφενεία στην πλατεία και πιθανότερα τα λέγανε αυτά τα τραγούδια.
Δεν νομίζω κανείς να υποστηρίζει ότι αυτά τραγουδιόντουσαν μόνο στις φυλακές ή στους τεκέδες.
Κάποιος το υποστήριξε. Και αν πράγματι τραγουδιόντουσαν μόνο στις φυλακές, τότε αυτόματα θα ανεβάσει αυτό τις μετοχές κάποιων «ερευνητών» που φρόντισαν να κάνουν έρευνα και στη φυλακή!
Αυτό (ειδικά η φράση «ηχογραφουσαν ηδη γνωστα τραγουδια για να πουλησει ο δισκος») είναι σημαντικό και δεν πρέπει να το ξεχνάμε.
Υπάρχει όμως κι ένα άλλο σημείο, που διαφοροποιεί την εγχώρια από την αμερικάνικη δισκογραφία:
Υπήρξε μια περίοδος που στην Αμερική οι εταιρείες ασχολήθηκαν πολύ με την έκδοση πολλών δίσκων, σε μικρό τιράζ, που απευθύνονταν στις διάφορες μεταναστευτικές κοινότητες. Ο στόχος αυτής της πολιτικής ήταν να πουλήσουν γραμμόφωνα, που τα έβγαζαν οι ίδιες εταιρείες. Που σημαίνει ότι ο ίδιος ο δίσκος μπορεί να ήταν και ζημιογόνος για την εταιρεία (ενώ ένας σε μεγάλο τιράζ δε θα ήταν), αλλά η ζημιά αυτή ήταν επένδυση μπρος στο προσδοκώμενο κέρδος από την πώληση γραμμοφώνων.
Στην Ελλάδα και την Τουρκία δεν ξέρω να συνέβη τίποτε παρόμοιο, επομένως οι εδώ εταιρείες ποντάριζαν στους δίσκους με μεγάλο τιράζ (το οποίο βέβαια προσδοκούσαν να ξεπουλήσουν). Και για να είναι το μεγάλο τιράζ επιτυχής επένδυση προϋποτίθεται, πράγματι, να είναι από πριν γνωστό το τραγούδι.
Θέλω να πω: ένας αμερικάνικος δίσκος μπορεί και να είχε τραγούδια όχι ιδιαιτέρως διαδεδομένα, αρκεί που ήταν ελληνικά και που τα ήξεραν έστω μερικοί Έλληνες.
Ούτε οι ακροατές Έλληνες μετανάστες μπορούσαν να θεωρηθούν αλάνια εκεί στην Αμερική που τους έφερε η απελπισία τους, απλούστατα όπως στην Ελλάδα «τράβαγαν» στην κοινωνία τα θέματα αυτά, και στην Αμερική το ίδιο συνέβαινε.
λοιπόν, για το #36 που δεν ήταν αρκετά κατανοητό, τα γράφω λίγο καλύτερα:
ο μέλκον ξεκινάει από σολ# χιτζάζ και καταλήγει σε μι# σεγκιάχ (ακκόρντο C#). όλο αυτό μας φτιάχνει ένα δρόμο ντο# χουζάμ. το ταξίμι επίσης είναι ξεκάθαρα σε ντο# χουζάμ. ίδια δομή έχει η εκτέλεση του μυστακίδη (σε μια εκτέλεση στην αρχή πέφτει σε μι σεγκιάχ -ακκόρντο C).
ο βιδάλης ξεκινάει από σολ σεγκιάχ και συνεχίζει σε φα# σεγκιάχ (ακκόρντο D). αυτό μας δίνει δρόμο σολ σεγκιάχ.
τα τρία ζεϊμπέκικα είναι διαφορετικό, με την έννοια ότι σαφώς σαν βάση έχει ένα ουσάκ στο λα με παίξιμο καραντουζένι. κάποια στιγμή γυρίζει σε φα# σεγκιάχ (ακκόρντο D), μια δυνατότητα του δρόμου ουσάκ. εκεί φαίνεται να πατάει και η εκτέλεση του φέρρη με τον κουτουλάκη.
αυτό που είναι κοινό σε όλα τους, είναι το γύρισμα σε κάποιο σεγκιάχ με παρόμοια μελωδία (τον χαβά του αραμπιέν σε γενικές γραμμές). κάθε φορά όμως πέφτει σε άλλη βαθμίδα, οπότε φτιάχνει και διαφορετικο δρόμο.
Και χασικλήδες υπήρχαν, Έλληνες, Αμερικάνοι, Ιταλοί, Βούλγαροι, Ρουμάνοι αλλά και Πολωνοί και άλλοι πολλοί, και παρανομίες να δουν τα μάτια σου, ούουου! Από όλους φυσικά. Αλλά οι ‘Έλληνες μετανάστες ήξεραν πάρα πολύ καλά ότι, αν υιοθετούσαν συμπεριφορά αλάνικη (εμφανής περιθωριοποίηση συνδυασμένη με προβοκάτσια), την απέλαση την είχαν στην τσέπη.
Δεν ξέρω πόσο αποτελεσματικό αντικίνητρο ήταν αυτό. Σάμπως και στην πατρίδα -και παντού- η παρανομία δεν έχει ρίσκα; Ξύλο, φυλακή, θάνατος αν μπλέξεις…
Προσωπικά έχω ακούσει ιστορίες, και μάλιστα όχι από κείνες τις μακρινές εποχές αλλά με ήρωες που ήταν ακόμη εν ζωή (όσοι τη γλίτωσαν) όταν τ’ άκουγα εγώ, όπου μετανάστες στην Αμερική, προερχόμενοι από το ίδιο χωριό και με ανοιχτή βεντέτα μεταξύ τους, ακολούθησαν σταδιοδρομία καστανά και συνέχισαν να σφάζονται με αφορμή τα πόστα που θα έπιανε ο καθένας για να στήσει τη φουφού του.
Στην Αμερική σφάζεις και δεν τρέχει τίποτα; Όχι βέβαια, αλλά άμα πρέπει να σφάξεις, ε τότε τι να γίνει…
(Σημ.: δεν ήταν Κρητικοί, δεν ήταν Μανιάτες, δεν ήταν Αρβανίτες.)
Θέλω να πω, όποιος έχει ροπή προς την παραβατικότητα δεν την ξεφορτώνεται.
Αλλά δε θα ήταν σκόπιμο να εκτραπεί προς τα κει η συζήτηση, θα απομακρυνθούμε πολύ. Εγώ απλά λέω: δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν υπήρχαν μετανάστες «αλάνια» στηριζόμενοι μόνο στο ότι το αμερικάνικο κράτος ήταν αυστηρό και είτε θα τους απέτρεπε είτε θα τους απήλαυνε. Κάθε κράτος κάτι κάνει (το ελληνικό τους έδερνε και τους μπουζούριαζε, και γενικότερα δεν τους άφηνε σε χλωρό κλαρί), και όμως!
Αν μαρτυρείται ότι υπήρχαν, υπήρχαν. Αν δε μαρτυρείται, η λογική υπόθεση είναι ότι και πάλι θα υπήρχαν. Αν μαρτυρείται ρητά ότι δεν υπήρχαν, …θα απορήσω!
Συμφωνώ απόλυτα, αλλά ο λόγος για τον οποίο δημοσίευσα το μήνυμα που παραθέτεις, δεν ήταν να τοποθετηθώ σχετικά με αυτό το θέμα ή άλλο παρεμφερές, παρά να τοποθετηθώ πάνω σ’ αυτό:
Ναι, το κατάλαβα αυτό. Δεν ξέρω αν κάτι άλλο το κατάλαβα λάθος, πάντως εγώ θεωρώ ότι «αλάνια», άνθρωποι που το μάγκικο ρεμπέτικο εξέφραζε άμεσα τη ζωή τους, υπήρχαν στις μεταναστευτικές κοινότητες όπως υπήρχαν και στην Ελλάδα.
Νόμιζα ότι εσύ Νίκο έλεγες όχι. Γι’ αυτό επιχειρηματολογούσα. Αν παρανόησα, τζάμπα η προσπάθεια να αποδείξω αυτό στο οποίο συμφωνούσαμε ήδη!
Και όμως, δεν φαίνεται να υπήρξαν τέτοιοι μετανάστες, γιατί το αμερικάνικο κράτος ειδικά στο θέμα αυτό δεν αστειευόταν και κανείς τους δεν ήθελε να βρεθεί στο ίδιο καράβι με το οποίο ήρθε, αλλά στη διαδρομή επιστροφής. Απλά, δεν υπήρξαν απελάσεις. Θα τις ξέραμε, όλη η κοινωνία, και στην Ελλάδα και στην Αμερική, θα τις ήξερε.
(μαζί γράφαμε)
. Τώρα που ξανάκουσα το Λέου-λέου με το όργανο στα χέρια, κατάλαβα τι γίνεται.