Μπερδεύτηκα. Πώς δεν έκαναν διασκευή αν έπαιξαν τζαζ;
Ντάξει, ομολογώ ότι δεν το 'χα σκεφτεί έτσι… Και πάλι όμως, άλλο να είσαι η Έλα Φιτζέραλντ -και δεν εννοώ το επίπεδο, εννοώ την ταυτότητα- και να τραγουδάς έτσι μια πρωτότυπη σύνθεση γραμμένη για σένα, κι άλλο να είσαι μια Τουρκάλα και να τραγουδάς Σκαρβέλη. Νομίζω ότι ο κάθε Τούρκος που θα ήθελε να τραγουδήσει Σκαρβέλη χωρίς ιδιαίτερη διάθεση για πειραματισμό, κάπως έτσι θα το έλεγε.
Και πάλι, η κοπέλα δεν τραγούδησε Σκαρβέλη γιατί απλά, μπορεί ακόμα και σήμερα να αγνοεί ότι αυτός υπήρξε και έγραψε τραγούδια. (αν στο σημείο του ελέγχου για κόπιράιτ κλπ. είδε το όνομα του συνθέτη, τη στιγμή που τραγούδησε το είχε ήδη ξεχάσει)
Μα κάτσε, άμα κάποιος τζαζίστας τζαζεύει τα Παιδιά του Πειραιά, άμα κάποιος ροκάς ροκεύει τη Μισιρλού, διασκευή δεν είναι;
Ναι μεν πασίγνωστες μελωδίες, ανεξάρτητα από το τι μουσικές επιλέγει συνήθως καθένας ν’ ακούει, αλλά δεν παύουν να ανήκουν σε κάποιο είδος και να μεταφέρονται σε άλλο.
Για κάθε Έλληνα, το τραγούδι που μας ενδιαφέρει τραγουδήθηκε από τα Τουρκόπουλα ως διασκευή της πρώτης εκτέλεσης. Για κάθε τρίτον (όπου, τρίτοι είναι η υπόλοιπη υφήλιος, των Τουρκόπουλων συμπεριλαμβανομένων), το τραγούδι δεν μεταφέρθηκε, απλώς ξανατραγουδήθηκε. Φυσικά, ο κάθε τρίτος ξέρει σίγουρα ότι τα παιδιά του Πειραιά είναι ζυγτακί, όχι τζάζ, και η Μισιρλού οριεντάλ, όχι ροκ.
Έχω πάει στο Πήλιο αρκετές φορές, γνωρίζω και ντόπιους, αλλά δεν έτυχε ποτέ να ακούσω αυτό το «παραδοσιακό τραγούδι» (που δεν μου κάνει και τόσο παραδοσιακό, και η μουσική αλλά κυρίως ο στίχος…) . Το τραγούδι που ξέρω εγώ, από βόρειο Αιγαίο (Χίος, Ψαρά κ. ά.) είναι αυτό. Διάλεξα αυτή την εκτέλεση, γιατί ο πρώτος στίχος λέγεται έτσι όπως το είχαμε μάθει στη σχολή του Καρά: Θε΄να ταξιδέψω θέλω, έρι πάλι, στης Αττάλειας τα νερά.
(το canto από 1.15 και μετά, αλλά το σαντούρι καλό!)
Το πηλιορείτικο τραγούδι υπάρχει. Όχι πως το έχω ακούσει επιτόπου, αλλά πάντως το ήξερα από άλλον δίσκο, όχι αυτόν που βρήκα στο ΥΤ και παρέθεσα, ή ίσως κι από δύο διαφορετικούς. Πάντα με παρόμοιο στυλ εκτέλεσης (βιολί με κλαρίνο που ακούγονται έτσι όπως ακούγονται κι εδώ, όχι όπως σε άλλες στεριανές κομπανίες).
Από τους στίχους, η ομοιοκαταληξία «στην Αίγυπτο να πα / από την ξενιτιά» είναι σίγουρα κάπως …περίεργη*, αλλά οι υπόλοιποι προέρχονται από μια πανελλήνια παρακαταθήκη διστίχων με το συγκεκριμένο μέτρο. Σκοποί για τέτοια δίστιχα υπάρχουν σ’ όλο το Αιγαίο, το δε Πήλιο μουσικά θεωρείται περισσότερο Αιγαίο παρά Θεσσαλία.
Το Έρι πάλι δεν έχει καμία σχέση. Απλώς μιλάει κι αυτό για ταξίδια.
*: γι’ αυτό και στη διασκευή, προφανώς λόγω της αμηχανίας που προκάλεσε στην τραγουδίστρια, ακούμε μια υπερδιόρθωση, ένα αμυδρό -ω στο τέλος (πάω).
Επειδή τυχαίνει ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από τη διασκευή να είναι ντόπιος Πηλιορείτης, και καθόλου τυχαίος δημιουργός και μελετητής της παράδοσης, δεν πιστεύω να έγραψε τυχαία ότι είναι τραγούδι παραδοσιακό του Πηλίου.
Καλά, δεν είπαμε ότι είναι από την εποχή των Ακριτών το τραγούδι. Σκοπός για δίστιχα είναι: εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι πολύ αρχαίο. Είναι όμως ντόπιο πηλιορείτικο.
Μπρε! Πράγματι έτσι είναι!
Στην παραδοσιακή άκουγα τη «δεύτερη» φωνή (την πιο ψηλή) σαν πρώτη, και την πρώτη σαν μια ενοχλητική προσθήκη. Στη διασκευή υπάρχει μόνο η «πρώτη», που φυσικά οδηγεί στην ίδια αρμονία (ή ούτε καν αυτό;), και μου ακούστηκε τελείως διαφορετική.
Τώρα που το ξεκαθάρισα, αλλάζω τελείως γνώμη. Ενδιαφέρουσα διασκευή!
Συγνώμη αν πώ κοτσάνες γιατί είμαι του πραχτικού, και όχι του κλασσικού, και μονοτονιστής, αλλά η προπαραλήγουσα δεν οξύνεται πάντα; Για την παραλήγουσα δεν είναι που ισχύει το «μακρά προ μακράς οξύνεται» και «μακρά προ βραχείας περισπάται»;