Εντάξει, ο Άλκης Ράφτης κάπου κατέγραψε κάποιαν μαρτυρία κάποιου γλεντιστή. Το σχολίασε, παρακάτω;
Διαβάζοντας τη συζήτηση αυτή και παρόμοιες με αυτή, έρχονται οι ίδιες σκέψεις στο μυαλό μου. Οι σκέψεις αυτές, έχουν γίνει λόγω της επανάληψής τους, παραδοσιακές σκέψεις. Παραδοσιακές σκέψεις έχει ο καθένας μας λίγο-πολύ αλλά αυτή είναι άλλη συζήτηση.
:019:
Μιά φορά κι έναν καιρό, πριν 14 χρόνια, έχουμε επισκευτεί με ένα φίλο μιά κατασκήνωση Τσιγγάνων στη Αχαγιά. Όπως έβγαινες από τη πόλη για Πύργο, είχαν καμιά δεκαριά τσαντίρια και καλύβες. Παίξαμε μαζί τα τουμπελέκια, έβγαλαν τα κλαρίνα, μας χόρεψαν τα κοριτσόπουλα.
Ο αρχηγός της οικογένειας, μας διηγήθηκε για κάποιον Ολλανδό τουρίστα, ο οποίος είχε μείνει πολλές μέρες στη κατασκήνωση, τους ηχογραφούσε και έγραφε για τη ζωή τους. Στο τέλος τους τράβηξε και μια “μεγάλη, έτσι …(έδειξε με τα χέρια του, όλο καμάρι) εβδομαδιαία φωτογραφία”.
Πάντως εγώ κατάλαβα, τι σήμαινε η φωτογραφία γι αυτόν και πιστεύω πως ήταν ο πιο σωστός χαρακτηρισμός για τη συγκεκριμένη φωτογραφία. Πως να την ονόμαζε άλλωστε;
Δεν ήταν απλά μεγάλη, δεν ήταν ακριβώς επίσημη, δεν ήταν μόνο εορταστική, δεν ήταν μόνο οικογενειακή ή μόνο λαογραφική… ήταν όλα μαζί, “εβδομαδιαία”
:090:
*Λέμε και καμιά …ιστορία, έτσι για να χαλαρώσουμε λίγο… με τα νεύρα τεντωμένα , παιδιά, από το πρωί… της προηγούμενης Δευτέρας.
όχι, δεν υπάρχει καμία σχολιό στο βιβλίο γιατί ο σκοπός του βιβλίου αυτού είναι η συγκέντρωση γραπτών πηγών σχετικά με το χορό. Αυτό σημαίνει ότι περιέχει και όλα τα λάθη που γράφτηκαν (ευτυχώς μου το είπε ένας χοροδιδάσκαλος ότι πρέπει να είμαι πολύ προσεχτική με τα στοιχεία).
Καταρχήν ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
Αν και αρκετα καθυστερημενα ( δεν ειχα παρακολουθησει παλιοτερα το θεμα), θέλω να πω πως αργιλαμας ειναι και το τραγουδι “απο λίγο λίγο”…
Αυτο το λαουτοειδες που κανει την εισαγωγη ξερει κανεις τι ακριβως ειναι? Αν δεν κανω λαθος απο την φιγουρα καταλαβαινω οτι ειναι του Μουντακη.
«Ξεθάβω» αυτό το πολύ παλιό θέμα (2002!!) γιατί σήμερα, κατά την ανάγνωση ενός πολύ σημαντικού για τον Ελληνισμό της Καπαδοκίας βιβλίου, μου παρουσιάστηκε «σερβιρισμένη στο πιάτο» η ετυμολογία του (χορού) καρσιλαμά και ιδιαίτερα, του δεύτερου συνθετικού (-λαμά), για το οποίο είχαμε πρόβλημα.
Το βιβλίο είναι το «Σεραφείμ Ν. Ρίζος, Η Σινασός, τόμος Α΄, έκδοση Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 2007». Ο Ρίζος, αφού παρέθεσε με τρομερή μεθοδικότητα, σε 460 σελίδες, μία σειρά πραγματολογικών στοιχείων για την πατρίδα του, τελειώνει με το κεφάλαιο «Οι Τούρκοι μας». Εκεί, διηγούμενος μιαν απρόσμενη συνάντηση με δύο παλιούς φίλους λέει, περιγράφοντας τη σκηνή σε ντόπια διάλεκτο (σ. 449):
«Κατεβαίνουν α σο κοσκ και γασλατούν με (= κατεβαίνουν απʼ το κιόσκι και με προϋπαντούν».
Και σε υποσημείωση, εξηγεί:
Γασλατώ: (τούρκικο γαρσή λαμάκ = αντικρύζω, έρχομαι κατά μέτωπο, αντιμετωπίζω, υποδέχουμαι, μέτωπο με μέτωπο). «Τέκνα μου, που τρέσετε αβούτσα* και παγαίνετε; - Έρχουνται οι Πολίτʼ, τζα Μαγταλνή, και τρέσουμʼ να τους γασλατίσουμε.» (= Έρχουνται οι ξενητεμένοι**, θεία Μαγδαληνή, και τρέχουμε να τους υποδεχτούμε). Από τη λέξη γαρσηλαμάκ*** δημιουργήθηκε η λέξη γαρσηλαμάς, είδος χορού που εμείς τον λέγαμε και ίσον.
«Ελληνοποίηση», λοιπόν, τούρκικου ρήματος από σίγουρα αγράμματους, τρανή απόδειξη της δύναμης της γλώσσας να ενσωματώνει ξένες λέξεις ή ρίζες. Και πηγαίνω τώρα στο λεξικό μου: Κarşı: απέναντι, αντίκρυ, ενώπιον, ενάντια κλπ. (γνωστό). Κarşılamak: υποδέχομαι, προϋπαντώ. Karşılama: υποδοχή, προϋπάντηση.
Βλέποντας, τώρα, το χορό να χορεύεται, γίνεται ξεκάθαρη η «υποδοχή»: τι άλλο κάνει το χορευτικό ζευγάρι, παρά να «προϋπαντούν» συνεχώς ο / η ένας τον άλλον, να έρχονται μέτωπο με μέτωπο, αντίκρυ, με τα τα τέσσερα βηματάκια μπρός, μετά πίσω και πάλι μπρός;.
_________
*; (ξέχασε να το ερμηνεύσει)
**οι Σινασίτες ξενιτεύονταν στην Πόλη, να κάνουν λεφτά.
***Η σινασίτικη διάλεκτος χρησιμοποιεί το γ αντί για κ.
(Ανάλογα ισχύουν και για τον Agirlama βεβαίως, Μάρθα! )
Για να συμπληρώσω και εγώ λίγο σε όσα έχουν λεχθεί με βάση αυτά που μου εξήγησαν στην Τουρκία:
Οπως αναφέρει ο Νίκος στο προηγούμενο μήνυμα και στο #34
karsilamak: υποδέχομαι, για παράδειγμα παω να υποδεχθώ τον φίλο μου στο αεροδρόμιο
agirlamak: υποδέχομαι και παρέχω περιποίηση, για παράδειγμα γιατι δεν έρχεστε στο σπίτι να σας περιποιηθούμε?
agir που σημαίνει βαρύς είναι επίθετο και δεν έχει σχέση με το agırlamak που είναι ρήμα με τη δική του σημασία.
Γι’ αυτό είναι τραβηγμένο κατα τη γνώμη μου να συνδέουμε διαφορές ρυθμού μεταξύ αργιλαμα και καρσιλαμα με βάση το agir.
Αργιλαμάς υπάρχει σαν χορός στην Τουρκία μόνο που δεν έχει καμμία σχέση με τον καρσιλαμα. Το παρακάτω βιντεακι δείχνει εναν agirlama απο το γιοζγκατ μετα την Άγκυρα, όχι και πολύ μακρυά από την Καισάρεια. Ενδιαφέρον είναι ότι ο πρώτος χορευτής αποκόβεται απο τον χορο και χορεύει αντικρυστα. Το είδα και σε άλλα βιντεο, αλλα όχι σε όλα. Κάτι σαν τον Θεσπη δηλαδη μόνο που κουνάει μόνο το μαντήλι.
http://www.youtube.com/watch?v=Q_DJMXNj_nE
Η δικιά μου η ιδέα είναι μήπως αυτοι οι χοροί ξεκίνησαν ως τελετουργικοί χοροί του στυλ πάμε να πάρουμε την νύφη από το σπίτι, άντε να χορέψει η νύφη κι ο γαμπρός, και το όλο τελετουργικό της υποδοχής έδωσε τα ονόματα στους χορούς. Η κάτι ανάλογο, κάτι δηλαδή που σχετίζεται με τη ζωή στο χωριό.
Οντως το karsi σημαίνει αντικρυστα και ο καρσιλαμας είναι αντικρυστος χορος, αλλα στα τούρκικα karsilamak δεν σημαίνει αντικρυστα.Και το agırlamak πως κολλάει?
Πολύ σωστά αυτά που λέει ο Διόνυσος και μπράβο για το βιντεάκι. Ειδικά αυτό, δείχνει με μεγάλη σαφήνεια ότι δεν πρέπει να συσχετίζουμε καρσιλαμά και αγριλαμά (ελληνική παραφθορά του agirlama).
Ο τουρκικός agirlama, όπως τον βλέπω στο βίντεο και σε άλλο ένα, έχει στοιχεία που βρίσκονται και σε κάποιους ποντιακούς χορούς, αλλά οι δεύτεροι έχουν περάσει από πολλά περισσότερα στάδια εξέλιξης από τον πρώτο.
Αυτό είναι δική σου σκέψη; :109:Θα έπρεπε να έχει αθλοθετηθεί βραβείο, θα το κέρδιζες!!!
Ο Καρσιλαμάς ήταν χορός υποδοχής σε κάποιο από τα στάδια του γάμου. Έρχεται το ένα σόι στο σπίτι του άλλου σογιού, και καθώς αντικρίζονται / ανταμώνουν χορεύουν τελετουργικά αυτό τον χορό. Βέβαια αυτή δεν είναι η μοναδική περίπτωση που χορεύεται.
Ο καρσιλαμάς είναι βέβαια αντικριστός χορός, αλλά η ονομασία του δε σημαίνει αντικριστός. Σημαίνει κάτι που δε μεταφράζεται (όπως δεν μπορείς να μεταφράσεις το “παστίτσιο”, μόνο να το περιγράψεις), και που σχετίζεται με αυτό το έθιμο. Ετυμολογικά βγαίνει από το karsi=αντίκρι, αλλά αυτό δεν επαρκεί για να τον μετονομάσουμε σε αντικριστό.
(Παρεμπιπτόντως, κάτι παλιά σατιρικά σχόλια σ’ αυτό το θρεντ για τη μανία μας να ανάγουμε τα πάντα στους Αρχαίους Έλληνες έχουν όλη μου τη συμπαράσταση και κρίμα που δεν μπορούσα να τους δώσω “μπράβο” γιατί μάλλον έχει περάσει πολύς καιρός).
Ως προς τον αργιλαμά, έχει επικρατήσει μεταξύ μουσικών να λέγεται έτσι ο καρσιλαμάς 2-3-2-2. Είναι μουσικός όρος, όχι χορευτικός. Σημαίνει ένα ρυθμό που χορεύεται ίδια με τον καρσιλαμά 2-2-2-3: απόδειξη τραγούδια όπως η Δημητρούλα, όπου οι δύο τονισμοί του εννιαριού εναλάσσονται.
Όμως πιστεύω ότι αυτή είναι πιο πρόσφατη χρήση της λέξης. Οι παλιοί πρακτικοί μουσικοί δεν ονόμαζαν τους ρυθμούς (αν και ονόμαζαν τους δρόμους). Οι χοροί είχαν ονόματα, και πάλι όχι με τόση λεξικογραφική ακρίβεια όσο γίνεται σήμερα. Το όνομα αγριλαμάς πρέπει να υπήρχε κάπου (σε έλληνες; σε τούρκους;) είτε ως όνομα ξεχωριστού χορού, είτε ως τοπική ονομασία του καρσιλαμά.
Στην Μπάφρα του Πόντου υπήρχε ο αρχουλαμάς, πιθανώς παραλλαγή της ίδιας λέξης, που περιγράφεται ως μικτός χορός σε κλειστό κύκλο, με ρυθμό εννιάσημο σε διάφορες εσωτερικές διατάξεις. Αυτό σαν περιγραφή δε θυμίζει καρσιλαμά, ωστόσο μια από τις μελωδίες του είναι γνωστή και στην από δω Ελλάδα, 2-2-2-3, και χορεύεται καρσιλαμάς. Οι ποντιακοί χοροί που οι ίδιοι οι Πόντιοι ονομάζουν καρσιλαμάδες είναι τεσσάρια, και χορεύονταν και στις γαμήλιες πομπές (Διόνυσε!).
[Οι πληροφορίες της τελευταίας παραγράφου από το “Ανέβζηγος Αροθυμία: Μουσικές και σκοποί του Πόντου”, έκδ. της Ομοσπονδίας Ποντιακών σωματείων Νότιας Ελλάδας, βιβλίο και 6 cd.]
Άλλα γνωστά ρεμπέτικα σε ρυθμό 2-3-2-2 είναι το “Από λίγο λίγο” και “Είσαι πόντος έξτρα έξτρα”.
— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 04:18 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 04:11 —
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ: Μόλις είδα το βιντεάκι με τον τούρκικο χορό. Δε μοιάζει με τον ποντιακό. Αλλά δεν είναι υπέροχο που αυτοί οι τύποι χορεύουν με τόσο κέφι μες στη μέση της πόλης, όταν τα λεοφωρεία και τα αυτοκίνητα γύρω τους έχουν κολλήσει στην κίνηση;
Φίλε Pepe, η ετυμολογία του Καρσιλαμά είναι σαφέστατη, δες και δημοσίευσή μου #63 πιο πάνω. Στο λεξικό, λήμμα Karsilama, η πρώτη (άρα κυριώτερη) ερμηνεία είναι «υποδοχή, προϋπάντηση». Φυσικά, στο λήμμα karsi η πρώτη ερμηνεία είναι «απέναντι, αντίκρυ, καρσί». Νομίζω ότι η λανθασμένη μετάφραση ως «αντικρυστός» οφείλεται σε πλημμελές ή καθόλου ψάξιμο στο λεξικό: ήξεραν την έννοια «καρσί» = αντίκρυ και δεν έψαξαν σε λεξικό (ή, δεν ρώτησαν) για το karsilama ή karsilanma που είναι η δεύτερη γραφή.
Συγχώρεσε τη σκέψη μου. Οφείλεται σε άγνοια πραγμάτων που εσύ γνωρίζεις πολύ καλά.
Καλοσώρισες στο φόρουμ και από τη μεριά μου.
Διόνυσε δεν το είπε ειρωνικά, ίσα-ίσα μάλιστα.
Να ζητήσω συγνώμη!! Κατάλαβα ότι αυτά ήτανε γνωστά σε όλους και εγώ δεν τα ήξερα! Αυτά κάνουνε τα ποστ όταν δε βλέπεις τον άλλο. Συγνώμη Pepe!!!
Φαίνεται ότι με έχει επηρεάσει η σημερινή βραδυά! Εχοντας έρθει από την Πόλη μεταξύ άλλων και για τη βραδιά στη Πριγκηπέσσα με τον Τατασόπουλο και τον Δημήτρη και γράφοντας σε ένα Ιντερνετ καφέ σκέφτομαι πως θα καταφέρω να βρώ μια γωνιά να χωθώ στο μπαρ…
Ναι, είναι εύκολο να δημιουργηθούν παρανοήσεις. Μη στεναχωριέσαι, δεν υπάρχει παρεξήγηση!
Ουσιαστικά εντυπωσιάστηκα, γιατί αυτή την πληροφορία την είχα διαβάσει σε έγκυρη και ψαγμένη πηγή (δε θυμάμαι προχείρως πού, αλλά αν κάποιος ενδιαφέρεται για την παραπομπή μπορώ να την ψάξω), και το να την υποψιαστεί κάποιος μόνος του τη στιγμή που κυκλοφορεί τόση παρετυμολογία και απώλεια πληροφοριών το βρήκα αξιοθαύμαστο.
Όσο για τα ετυμολογικά (πληροφορίες και σχόλια) του κ. Πολίτη, συντάσσομαι 100%.
ήθελα να μάθω περισσότερα γιά τον αγριλαμά στο παίξιμο - και τώρα ξυπνάω τον φαλμεράιερ… απλώς : γιά τη λέξη karşı
χρησιμοποίητε σε όλες της διάφορες τουρκικές ‘γλώσσες’ (turkish>azerbaijani turkish> turkmen > ozbek > kazakh > turkestani μέχρι τη κίνα!
αναμφισβήτηστη ‘τουρκική’ προέλευση…sorry γιά τον ψαγμένο σου φίλο gilles αλλά τα΄χει λίγο μπερδεμένα τα ετυμολογικά του. άντε, συμπληρώνω κάτι σε μιά συζήτηση που ξεκήνησε πριν 9 χρόνια!
καλώ πάσχα σε όλους!
Βλέπε και το αντίστοιχο κυπριακό καρτζιηλατώ.
Moreover, group dance (kol oyunu) and a kind of greeting dance (karşılama)
performed by a single dancer/ two or more dancers are observed as a kind of Turkish
Folk Dances.
Από το άρθρο το οποίο λίνκαρε η Εύα εδώ
Το καρτζιηλάτισμα. Σκοπός για το αντίκρυσμα των μελλονύμφων σε 2/4, από “Τα Δημοτικά τραγούδια και οι λαϊκοί χοροί της Κύπρου” του Γεώργιου Αβέρωφ:
Την παλιά εποχή, στα συνοικέσια της Κυπριακής υπαίθρου, αν τυχόν ο γαμπρός ήταν ξενοχωρίτης, δηλαδή από διαφορετικό χωριό από εκείνο της νύφης, κατέφθανε με τη συνοδεία του νωρίς το πρωί της ημέρας του γάμου, καβάλλα συνήθως πάνω σε μουλάρι,στο χωριό της νύφης. Εκεί, στην είσοδο του χωριού τον περίμενε η νύφη με τους συγγενείς και άλλους χωριανούς για να τον υποδεχτούν.
Ανάμεσα στη συγκέντρωση της υποδοχής ήσαν και μερικοί τυφεκιοφόροι και οι βιολάρηδες.
Μόλις έφθανε ο γαμπρός με τη συνοδεία του έπρεπε να ξεκαβαλλικέψει. Και τότε οι μεν οπλοφόροι έριχναν μερικές ντουφεκιές στον αέρα για χαιρετισμό, οι δε βιολάρηδες έπαιζαν τον πιο πάνω σκοπό. Στη συνέχεια με την ευκαιρία του αντικρύσματος των δύο μελλονύμφων, όλη η παρέα, με τη συνοδεία των βιολιών, τραβούσαν πεζοί για το σπίτι, όπου θα γίνονταν οι προετοιμασίες για την τέλεση του γάμου.
Συμφωνώ κύριε Νίκο ότι με την λέξη “καρσιλαμάς” κακώς αποδίδεται ως καθαρά “αντικρυστός”.Επίσης έχω τις επιφυλάξεις μου για την άποψη σας,ότι δηλαδή ο καρσιλαμάς προέρχεται από το Κarşılamak.
Εγώ πάλι θα το πάω το θέμα από την πλευρά που γνωρίζω καλύτερα!
Υπάρχει ως ρυθμός(συνήθως 9/8) αλλά μπορεί να προσδιορίσει και ένα είδος χορού!Απτάλικος καρσιλαμάς,Ζεϊμπέκικος καρσιλαμάς,τσιφτετέλι,πεντάσημος καρσιλαμάς που χορεύεται αντικρυστά δηλαδή καρσιλαμάς κ.α. . Μπορεί δηλαδή λεξιλογικά να είναι έτσι όπως τα λέτε κύριε Νίκο αλλά στην πράξη καρσιλαμάς=αντικρυστός. Και ο τρόπος με τον οποίο χορεύεις ζεϊμπέκικο,καρσιλαμά,τσιφτετέλι είναι πάρα πολύ κοντά ο ένας στον άλλο!Ας μου επιτραπεί ο όρος “ξαδέρφια”.Αν καθόμασταν σε ένα τραπέζι θα μπορούσα να σας εξηγήσω ακριβώς τι εννοώ!Από αυτό το χαζοκούτι όμως δεν μπορώ.
Το τραγούδι αυτό λοιπόν,γνωστό στο ευρύ κοινό και ως “Τούρνα”,συνήθως το ακούμε ως τσιφτετέλι!Εδώ όμως το ακούμε ως συρτό!
Είναι στο χέρι του μουσικού,κυρίως των μουσικών που κρατάνε ρυθμό,δηλαδή κρουστών ή κιθάρας,λαούτου κτλ. να μετατρέψουν το τσιφτετέλι σε συρτό και το αντίθετο.Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε αυτούς τους ρυθμούς αλλά και σε πολλούς άλλους.
Τώρα για το αν χορεύεται ή όχι είναι ένα άλλο θέμα!Μπορεί να μην συνηθίζεται να χορεύεται.Αυτό νομίζω πως εννοείτε κύριε Νίκο!Αλλά φυσικά μπορεί να χορευτεί!Όπως π.χ. στους μανέδες,δεν συνηθίζεται να χορεύει ο κόσμος , όμως μπορεί!
Ενδιαφέρουσα η αναθέρμανση του θέματος. Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψιν ο παράγοντας των τοπικών συνηθειών. Απτάλικος καρσιλαμάς στο γενικό πανελλήνιο λεξιλόγιο δε σημαίνει τίποτε, είναι σα να λέμε μοσχάρι χοιρινό. Στη Μυτιλήνη όμως σημαίνει κάτι συγκεκριμένο (δεν ξέρω τι είναι αυτό αλλά ξέρω ότι ειδικά εκεί, στο πλαίσιο της τοπικής μουσικοχορευτικής παράδοσης, είναι δόκιμος όρος).
Η ορχήστρα του Κ. Παπαγκίκα, όπως και οι μουσικοί που συνόδευαν την Καναροπούλου και γενικά οι περισσότεροι μουσικοί των παλιών ηχογραφήσεων (όσοι αποτελούν εξαίρεση συνήθως εντοπίζονται εύκολα με το αφτί) δεν ανήκουν σε κάποια μικροτοπική κουλτούρα αλλά στο πανελλήνιο -ή ας πούμε υπερτοπικό- «παραδοσιακό» ιδίωμα. Αυτοί ίσως, αν θέλουν, να αλλάζουν το ρυθμικό σχήμα της συνοδείας οδηγώντας τον ακροατή στον Α ή Β χορό ή στο να μη χορέψει. Οι αντίστοιχοι σημερινοί, επίσης μπορούν να πάρουν τέτοιες πρωτοβουλίες.
Παράλληλα όμως υπάρχει και η πραγματικότητα των επιμέρους παραδόσεων. Σ’ ένα δεδομένο χώρο, το Α νησί ή τη Β συστάδα χωριών, είναι εμπεδωμένη και αδιαπραγμάτευτη γνώση ότι το τάδε τραγούδι είναι συρτό και το δείνα τσιφτετέλι. Κανείς δε διανοείται ούτε να το χορέψει αλλιώς ούτε να το παίξει αλλιώς. Είναι πολύ πιθανό μάλιστα να υπάρχουν και διαφορετικοί χοροί σε τραγούδια με την ίδια ακριβώς ρυθμική συνοδεία:εκεί το αν χορεύεις τον ένα ή τον άλλο χορό δε σ’ το υποδεικνύει ο λαουτιέρης / κιθαρίστας / κρουστός: απλώς το ξέρεις.
Την Τούρνα προσωπικά τη γνωρίζω ως στοιχείο ζωντανής παράδοσης στην Κάλυμνο. Εκεί είναι σκοπός της τάβλας. Θα μπορούσε να είναι και συρτό ή ίσσος, αλλά δεν είναι. Όταν την παίζουν τα βιολιά με τα λαούτα, η ρυθμική υπόκρουση είναι πράγματι αυτή των σκοπών της τάβλας (εφόσον βέβαια ξέρεις να αναγνωρίσεις πώς είναι στα καλύμνικα η ρυθμική υπόκρουση των σκοπών της τάβλας!). Όταν την παίζουν οι τσαμπούνες, δε βγάζεις άκρη -πρέπει απλώς να ξέρεις τη συγκεκριμένη πληροφορία.
Το τραγούδι είναι επίσης ζωντανή παράδοση στην Αστυπαλιά, όπου όμως δεν έχω προσωπική γνώση των πραγμάτων. Αυτό το βίντεο υποδεικνύει ότι μάλλον κι εκεί είναι της τάβλας. Η τσαμπούνα στην Αστυπαλιά παίζει ακριβώς όπως και στην Κάλυμνο, δηλαδή άδηλα (δε σε οδηγεί με κάποιο ρυθμικό σχήμα). Τα βιολιά και τα λαούτα έχουν άλλο παίξιμο. Εδώ όμως ένα φολκλορικό συγκρότημα της Αθήνας (που δεν ξέρω αν είναι έγκυρο ή αυθαίρετο, ούτε αν αναπαριστά το παρόν ή ένα φολκλορικό παρελθόν) το αποδίδει ως ένα χορό που μάλλον θα είναι ίσσος Αστυπαλιάς (δεν είναι ακριβώς τα βήματα των ίσσων άλλων νησιών που ξέρω αλλά για ίσσος μοιάζει).
Στην Πάτμο βλέπουμε εδώ ένα χορευτικό συγκρότημα να το χορεύει ίσσο. Ούτε στην Πάτμο έχω προσωπική πείρα των πραγμάτων, αλλά δεν έχω λόγο να το αμφισβητήσω.
Στη Νίσυρο το ακούμε σε μια εκτέλεση όπου, όσο κι αν δεν ξέρω τους τοπικούς κώδικες, το λαούτο με κανένα τρόπο δεν παραπέμπει σε ίσσο, μάλλον σε συρτό (και πάντως δύσκολα σε καθιστικό).
Ο σκοπός προέρχεται από τη Μ. Ασία. Δε γνωρίζω από ποιο συγκεκριμένο μέρος της Μ. Ασίας, ούτε γνωρίζω ποια ήταν εκεί η χρήση του.
Το ερώτημα λοιπόν σχετικά με τις εκτελέσεις Παπαγκίκα και Καναροπούλου είναι:
α) Ανταποκρίνονται σε κάποια συγκεκριμένη τοπική παράδοση; Ποια; (πιθανολογώ σε καμία αλλά δεν ξέρεις καμιά φορά)
β) Αν ναι, τότε στη συγκεκριμένη παράδοση αυτά τα ρυθμικά σχήματα σε ποιον χορό ταιριάζουν;
Στους κυκλαδίτικους μπάλους με μανέ όχι απλώς χορεύουν, αλλά ίσα ίσα ο μανές (και όχι το λαούτο) είναι η βασική ειδοποίηση προς το χορευτή ότι έχουμε μπάλο και όχι συρτό. Όσο για υπερτοπικές παραδόσεις, και στο τσιφτετέλι μπορεί να παρεμβάλλεται μανές, όπως μπορεί να παραμβάλλεται και ταξίμι (ή και το κομμάτι να αποτελείται εξ ολοκλήρου από ταξίμι και μόνο).