«Ξεθάβω» αυτό το πολύ παλιό θέμα (2002!!) γιατί σήμερα, κατά την ανάγνωση ενός πολύ σημαντικού για τον Ελληνισμό της Καπαδοκίας βιβλίου, μου παρουσιάστηκε «σερβιρισμένη στο πιάτο» η ετυμολογία του (χορού) καρσιλαμά και ιδιαίτερα, του δεύτερου συνθετικού (-λαμά), για το οποίο είχαμε πρόβλημα.
Το βιβλίο είναι το «Σεραφείμ Ν. Ρίζος, Η Σινασός, τόμος Α΄, έκδοση Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 2007». Ο Ρίζος, αφού παρέθεσε με τρομερή μεθοδικότητα, σε 460 σελίδες, μία σειρά πραγματολογικών στοιχείων για την πατρίδα του, τελειώνει με το κεφάλαιο «Οι Τούρκοι μας». Εκεί, διηγούμενος μιαν απρόσμενη συνάντηση με δύο παλιούς φίλους λέει, περιγράφοντας τη σκηνή σε ντόπια διάλεκτο (σ. 449):
«Κατεβαίνουν α σο κοσκ και γασλατούν με (= κατεβαίνουν απʼ το κιόσκι και με προϋπαντούν».
Και σε υποσημείωση, εξηγεί:
Γασλατώ: (τούρκικο γαρσή λαμάκ = αντικρύζω, έρχομαι κατά μέτωπο, αντιμετωπίζω, υποδέχουμαι, μέτωπο με μέτωπο). «Τέκνα μου, που τρέσετε αβούτσα* και παγαίνετε; - Έρχουνται οι Πολίτʼ, τζα Μαγταλνή, και τρέσουμʼ να τους γασλατίσουμε.» (= Έρχουνται οι ξενητεμένοι**, θεία Μαγδαληνή, και τρέχουμε να τους υποδεχτούμε). Από τη λέξη γαρσηλαμάκ*** δημιουργήθηκε η λέξη γαρσηλαμάς, είδος χορού που εμείς τον λέγαμε και ίσον.
«Ελληνοποίηση», λοιπόν, τούρκικου ρήματος από σίγουρα αγράμματους, τρανή απόδειξη της δύναμης της γλώσσας να ενσωματώνει ξένες λέξεις ή ρίζες. Και πηγαίνω τώρα στο λεξικό μου: Κarşı: απέναντι, αντίκρυ, ενώπιον, ενάντια κλπ. (γνωστό). Κarşılamak: υποδέχομαι, προϋπαντώ. Karşılama: υποδοχή, προϋπάντηση.
Βλέποντας, τώρα, το χορό να χορεύεται, γίνεται ξεκάθαρη η «υποδοχή»: τι άλλο κάνει το χορευτικό ζευγάρι, παρά να «προϋπαντούν» συνεχώς ο / η ένας τον άλλον, να έρχονται μέτωπο με μέτωπο, αντίκρυ, με τα τα τέσσερα βηματάκια μπρός, μετά πίσω και πάλι μπρός;.
_________
*; (ξέχασε να το ερμηνεύσει)
**οι Σινασίτες ξενιτεύονταν στην Πόλη, να κάνουν λεφτά.
***Η σινασίτικη διάλεκτος χρησιμοποιεί το γ αντί για κ.
(Ανάλογα ισχύουν και για τον Agirlama βεβαίως, Μάρθα! )