Γιατί έμεινε στην ιστορία η φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη;

Προσωπικότητες
41

Την εποχή που μεσουρανούσε ο Στέλιος, υπήρχαν πάρα πολλά ραδιόφωνα και αρκετά πικ-απ. Δεν ανήκει στην εποχή των γραμμοφώνων ο Στέλιος. Και την τηλεόραση πρόλαβε (υπάρχουν καταγεγραμμένες μπόλικες εμφανίσεις του στα κρατικά κανάλια) και κυρίως, έζησε την εποχή της ακμής του ελληνικού κινηματογράφου που απαθανάτησε τα ντουέτα του με την Μαρινέλλα (και όχι μόνο).

Θυμάμαι επίσης, αν και πιτσιρικάς τότε, την τεράστια επιτυχία του “Υπάρχω”. Όλοι οι πειρατικοί σταθμοί (στα μεσαία εξέπεμπαν τότε, θυμάστε ωρέ??:106:) παίζαν Στέλιο από το πρωί ως το βράδυ…

42

η ολοκληρωμένη φωνή, δεν κρίνεται απ’ τη μπάσα συχνότητα. Ο κάθε τραγουδιστής, έχει την δική του περιοχή και έκταση ,πάνω στην οποία τραγουδά.Σηνήθως , στους μπάσους τραγουδιστές ,απουσιάζει η πρίμα συχνότητα και στους πρίμους η μπάσα, όπως είναι φυσικό.
Εκτός απ’ τον εκπληκτικό Στράτο Παγιουμτζή ,που μπορούσε να τραγουδήσει σε όλους τους τόνους ,χωρίς να αλλοιώνεται ο όγκος του και η χροιά του!

Την προ καζαντζίδη εποχή,οι τραγουδιστές, “φωνάζανε” πολύ περισσότερο. Και εξηγώ το γιατί:
Παίζοντας ουσιαστικά σκέτα, (με υποτυπώδη έως και χωρίς μικροφωνική εγκατάσταση) οι άνθρωποι “έβγαζαν τα λαρύγγια τους”.
Δεν μπορούσες να σταθείς σαν τραγουδιστής, αν δεν ήσουν στεντόρειος!
Πολύ περισσότερο αυτό ,ισχύει για τους δημοτικίζοντες τραγουδιστές της 10ετίας του '30 που πήγαιναν στα πανηγύρια και τραγουδούσαν σκέτα, ώρες ατελείωτες , σε μεγάλο πλήθος κόσμου!..

43

Πολλές συζητήσεις εδώ, όταν αφορούν μεγ’αλες μορφές (αν είναι δόκιμος ο όρος) του τραγουδιού και ειδικά το Στέλιο, μου μοιάζουν σαν τις ψηφοφορίες… Πελέ ή Μαραντόνα. Μόνο για τον … (δεν μου περισσεύουν τρία χιλιάρικα!!) είχαμε μία σχετική… ομοφωνία.
Να ξεκαθαρίσουμε πως δεν τα ξέρουμε όλα; Και πως πάντα υπάρχει κάποιος που ξέρει περισσότερα από εμάς; Και πως καλό είναι να λέμε κάτι για να ακούσουμε την απάντηση -αν υπάρχει- κι όχι γιατί έχουμε την αποδεδειγμένα σωστή άποψη;
Να ξεκαθαρίσουμε πως είναι άλλο το “είναι καλός” και άλλο το “μου αρέσει”; Και πως δεν είναι ικανή συνθήκη το “είναι καλός” για το “μου αρέσει”;
Να ξεκαθαρίσουμε ότι σε πολλούς ανθρώπους αρέσουν λαϊκοί τραγουδιστές περισσότερο από ότι σε εμάς;
Υ.Γ. Αν ισχύει ότι εκεί ψηλά είναι παρέα μαζεμενοι όλοι οι φευγάτοι από τον κόσμο αυτό, φαντάζεστε τον Νταλγκά και τον Στέλιο να πρωτοσυναντήθηκαν λέγοντας: “α! να κι ο λιγότερο μπάσος’’ ή " καλως τονε που δεν έχει πει αμανέδες!” ;;

44

Συμφωνώ.
Δεν τίθεται κανένα θέμα ψηφοφορίας εδώ: ο Ντιέγκο είναι ο υπέρτατος! :slight_smile:

Καλές γιορτές παιδιά!

45

Όλα είναι σχετικά…
Κι εγώ -για παράδειγμα- ανήκω στην μειοψηφία που όταν ακούω “Στράτος”, το μυαλό μου πάει στον Παγιουμτζή -των περισσότερων το μυαλό πάει σε άλλον Στράτο… :108:

46

Φίλε Πάνο, συμφωνώ απολύτως πως δεν τίθεται θέμα για ψηφοφορία.
Όντως. Ο Πελέ ήταν ανυπέρβλητος :slight_smile:

Υ.Γ. Δυστυχώς δεν τον πρόλαβες :089:

47

το γ…με τη μανα της κουμπαρας το παιδι …:092::089:

48

Συμφωνώ για τη δεκαετία του 70’, αλλά ο Καζαντζίδης όταν ξεκινούσε τη δεκαετία του 50΄ η κατάσταση ήταν αυτή που περιγράφω. Το φαινόμενο Καζαντζίδη δεν δημιουργήθηκε την εποχή του “Υπάρχω”. Οι πρώτες του επιτυχίες ηταν σε δίσκους γραμμοφώνου. Οι ραδιοπειρατές συντήρησαν το μύθο του Καζαντζίδη στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 70΄ και στην δεκαετία του 80΄. Όσο για τις εμφανίσεις του σε ταινίες δεν νομίζω να είναι περισσότερες από πέντε. Εν κατακλείδει θέλω να πω ότι ο Στέλιος δεν ήταν δημιούργημα των ΜΜΕ της εποχής του και ότι η φήμη του (δικαιολογημένη κατά τη γνώμη μου) του είχε όλα τα
χαρακτηριστικά ενός λαϊκού ήρωα.

49

Ο Καζαντζίδης για μένα είναι ο κορυφαίος εκφραστής του λαικού μας τραγουδιού απ’ το ‘60 και μετά. Οι αιτίες του “μύθου” που δημιουργήθηκε γύρω απ’ το όνομά του πρέπει να εντοπίζονται
κυρίως στις κοινωνικές ιδιαιτερότητες που είχε η εποχή του.(φυσικά μαζί και η εξαιρετική του φωνή). Η μετανάστευση (εσωτερική και εξωτερική) νομίζω ότι ήταν το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της εποχής. Παράλληλα υπήρχε και το φαινόμενο της παντοδυναμίας των δισκογραφικών εταιρειών που έχοντας το πηδάλιο στα χέρια μπορούσαν να κατευθύνουν τον κόσμο στο τι και ποιον θ’ ακούσει. Το φαινόμενο που έφερνε τους τραγουδιστές να είναι σε υψηλότερη θέση απ’ τους συνθέτες ήταν πρωτόγνωρο -για την εποχή- καπιταλιστικό επίτευγμα. Και φυσικά υπήρχε λόγος γι’ αυτό…
Τη 10ετια του ‘50 ο κόσμος όταν έβγαινε να διασκεδάσει έλεγε: “ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΤΣΙΤΣΑΝΗ!”,
“ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΜΗΤΣΑΚΗ!” , “ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ!”
Δεν έλεγε: “πάμε στη Νίνου”, “Πάμε στη Χρυσάφη”, “Πάμε στον Μοσχονά”…
Μη έχοντας τότε ο κόσμος την άνωθεν κατεύθυνση (σε ό,τι αφορά την ηρωοποίηση των προτύπων) καταλάγιαζε με φυσικότατο τρόπο θέτοντας την αξία του συνθέτη στη κορυφή του βάρθρου!
Αυτό ακριβώς έσπασαν επιτηδευμένα οι εταιρείες και το σύστημά τους. Το πρότυπο “ήρωας”
δεν μπορούσε νάναι άλλο απ’ τον τραγουδιστή! Την ώρα που τραγουδά κατευθύνει το τραγούδι και εστιάζει την προσοχή!..
Και είναι δύο τα οφέλη: 1) η εμπορικότητα του " ηρωικού μυθικού προτύπου" και 2)το ότι περνάνε σε δεύτερη μοίρα οι συνθέτες οι οποίοι σταδιακά χάνουν την δύναμη που είχαν πριν
να επηρεάζουν τις εξελίξεις.
Έχοντας λοιπόν οι εταιρείες το παιχνίδι αποκλειστικά στα χέρια τους κατάφεραν και έδωσαν τη χαριστική βολή στο λαικό μας τραγούδι.Απ’ το ‘65 και μετά εστιάζουν τον κόσμο στα φεστιβάλ της Θεσ/κης στα επιδερμικά ελαφροτράγουδα και στο θλιβερό φαινόμενο των σκυλάδικων.
Θα έλεγα εδώ ότι οι “έντεχνοι” συνθέτες (ακριβώς επειδή είχαν τη δύναμη επιρροής που έλειπε απ’ τους λαικούς) ήταν αυτοί που κράτησαν το ελληνικό τραγούδι σε κάποια ποιοτική στάθμη.
Ο “μύθος” λοιπόν απ’ τη στιγμή που είναι κατασκεύασμα παύει να μ’ απασχολεί.
Αυτό που πρέπει να εστιάσει την προσοχή μας είναι το πως οι συνθέτες θα βρουν διέξοδο έξω απ’ τη μέγγενη του συστήματος. Μήπως και καταφέρουμε επι των ημερών μας να ξεφύγουμε απ’ αυτόν τον μεσαίωνα!!

ΥΓ.Το “φαινόμενο Καζαντζίδης” δεν ξεκίνησε απ’ το ’ 50 που άρχισε να τραγουδάει!
Προς αποφυγήν σύγχισης!..

50

Εκεί στα μέσα της δεκαετίας του 60 δυο τρεις απ΄το χωριό ,φύγαμε για την Αθήνα
Πίσω αφήσαμε γονείς αδέρφια, κ άλλα αγαπημένα πρόσωπα, αλλά και ένα άλλο τρόπο ζωής , μα και ένα άλλο πολιτισμό. Εδω το μόνο αποκούμπι μας ήταν ο Στέλιος με τα τραγούδια του…Ίσως κάποιοι να γελούν , μα είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν φίλοι που τα θυμούνται. Δε γίνετε ρε παιδιά να βάλω στη πλάστιγγα καλλιτέχνες τέτοιου διαμετρήματος , με τη λογική…τόσο το βάρος ,μείον το απόβαρο, ισον τόσο…η αξία τους! Για ένα μικρό διάστημα έμεινα δίπλα από τις φυλακές Αβέρωφ ,πριν τις γκρεμίσουν ,και φτιάξουν το κιτς κτήριο πούναι σήμερα ο Άρειος Πάγος, Εκεί στα ψηλά κελιά ήταν οι βαρυποινίτες .Εκεί στο ντάλα μεσημέρι άκουσα τον ¨ισοβίτη ¨ όχι του Μάρκου αλλά του Μπακάλη η του Κολοκοτρώνη από κατάδικο .Στο δίσκο το λέει ο Καζαντζίδης ,κάντε ένα κόπο βρητετο και ακούστετο ,και ξαναμπείτε να γράψετε . Ίσως πρέπει να γεράσω κ΄άλλο για να κρίνω, όχι με συναίσθημα, όπως τώρα, αλλά να…λίγο πιο τεχνικά τη φωνή του , ως τότε όμως θα τον ευγνωμονώ για τη νύχτες που μου κράτησε συντροφιά .

51

Ισως το μηνυμα του Μπαμπη να εξηγει το γιατι εμεινε στην ιστορια η φωνη του '‘Στελαρα’'και αυτο δεν εχει να κανει με το αν ηταν ο μεγιστος τραγουδιστης.

52

Για μενα ειναι κριμα που γυρισε ετσι η συζητηση και γραφονται σκληρες κριτικες για τον Στελιο.Για μενα τα τραγουδια κανουν τον τραγουδιστη ,αλλα και η φωνη.Και ο Στελιος ειχε και την φωνη,και τραγουδησε τραγουδια που θα ακουγονται και δεκαετιες ακομα.Στα τραγουδια του καθρεφτιζονταν τα προβληματα μιας γενεας ολοκληρης και ειναι φυσικο να τον αγαπαμε!!!
Δεν κανει ουτε να κρινουμε τον ανθρωπο Στελιο.
Για σκεφτειτε να αρχισουμε να γραφουμε,τι ανθρωπος ηταν ο Μαρκος,η ο Μπατης…κ.λ.π
Δεν μας ενδιαφερει εδω μεσα στο φορουμ κατι τετοιο.
Ο Στελιος ηταν λαικος τραγουδιστης απο τους πιο μεγαλους που ειχε ,και θα εχει η Ελλαδα.!!!

53

Βέβαια, αφού ο Καζαντζίδης δεν με συγκινεί, έχω μείνει απʼ έξω από τη συζήτηση και οι όποιες κριτικές με αφήνουν αδιάφορο. Όμως Κώστα, με αυτό

δεν συμφωνώ. Είναι πάρα πολύ σημαντική η ανθρώπινη πλευρά του κάθε καλλιτέχνη, του κάθε επαγγελματία, του κάθε ανθρώπου, οτιδήποτε επάγγελμα και αν κάνει. Και αυτό θα επηρεάζει πάντα και το τελικό αποτέλεσμα. Αλίμονο αν δεν μας ενδιέφερε αυτή η πλευρά, εδώ στο φόρουμ.

54

Πολλοί είναι αυτοί που ενδιαφέρονται να μάθουν για την ιδιωτική ζωή των καλλιτεχνών (εμένα προσωπικά δεν με ενδιαφέρει).
Δεν θα ήταν κακό να αναφέρουμε ότι γνωρίζουμε για αυτούς, απλά αν το κάνουμε καλό θα ήταν να παραθέτουμε και τις αρνητικές πληροφορίες που υπάρχουν διότι ότι βιογραφία και να διαβάσεις σήμερα είναι «υμνητική» για τον καλλιτέχνη, λες και δεν ήταν αυτός άνθρωπος και δεν είχε αδυναμίες…

Όσον αφορά την (έτσι και αλλιώς υποκειμενική) σύγκριση της «συνολικής» δουλειάς του Νταλγκά με αυτή του Καζαντζίδη, μόνον από άγνοια λέμε όλα αυτά τα υπέροχα που λέμε για τον Καζαντζίδη. Αν γνώριζε ο πολύς κόσμος τι κληρονομιά μας έχει αφήσει ο Νταλγκάς και σε όγκο αλλά και σε ποιότητα, δεν θα το συζητούσαμε καθόλου (κατά την γνώμη μου).
Προσέξτε πριν φωνάξετε ότι μιλάω για την «συνολική» εργογραφία του κάθε ενός και όχι για μεμονωμένα τμήματά τους.

55

Την υπογραφή τη δική μου δεν τη βάζει κανείς καλύτερα από εμένα και ας είστε γραφολόγοι ή έχετε βγάλει οκτώ πανεπιστήμια, διδακτορικά κλπ, κλπ, σχολές καλών τεχνών, σχολές, βοϊδοσχολές κλπ, κλπ. Θέλω να πω ότι τα τραγούδια που είπε ο Καζαντζίδης δεν τα λέει καλύτερα από τον Καζαντζίδη ούτε ο Νούρος ούτε ο Κάβουρας ούτε και ο Νταλγκάς (και το αντίστροφο). Ο Καζαντζίδης ήταν σπουδαίος τραγουδιστής και είπε τραγούδια πονεμένα, με νταλγκά, μαγκιά, παράπονο. Τα τραγούδια του ξεκινήματος του τα είπε υπέροχα και “προσπέρασε” γρήγορα τον Τσαουσάκη που εμιμείτο αρχικά. “Βαλίτσες”, “Μάτωσε, μάτωσε”, “Έμαθα να μην κλαίω πια”, “Ξεσπάει η μπόρα”, “Κατάστρεψες τα νιάτα μου”. Ο Παπαϊωάννου δεν ήταν κορόϊδο, ανέδειξε τον νέο αυτό τραγουδιστή και διέβλεψε σ’αυτόν το ύφος που ζητούσε για να ντύσει τα τραγούδια του: αντρικό, μπουζουξίδικο, μάγκικο αλλά και με πόνο! Σαν τον ίδιο!!! Δεν έκανε ο Νταλγκάς για αυτά, ούτε ο Νούρος. Δεν είναι φασολάδα αυτά τα πράγματα, τόσο μπάσα, τόσα πρίμα, λίγο μανέ, λίγο τσαλκάντζα και βρήκαμε τον νικητή. Διότι δεν υπάρχει νικητής και ηττημένος. Ο Καζαντζίδης ήταν ανυπέρβλητος σε όσα είπε και ταυτίστηκε με τις ανησυχίες και τα προβλήματα του λαού γι’ αυτό αγαπήθηκε τόσο πολύ. Ούτε δημιούργημα ήταν, ούτε στερείτο προσόντων. Πέραν αυτών, και τα πιο “μοντέρνα” του τραγούδια όπως πχ “το ρομάντζο” και το “Ψιλοβρέχει” του Μητσάκη έχουν ουσία. Ενδεικτικό είναι ότι όλοι οι μεγάλοι συνθέτες του μπουζουκιού τον εμπιστεύθηκαν, όπως οι Χιώτης, Μητσάκης, Παπαϊωάννου, Τσιτσάνης. Ρεμπέτες, λαϊκοί, έντεχνοι, άτεχνοι, μεγάλοι, μικροί, Θεοδωράκηδες, Χατζιδάκηδες, ο Λοϊζος κ.α. Πάντα όταν ακούω το “Σκαλί το τελευταίο” του Μπακάλη τρελαίνομαι, αρρωσταίνω, μου τη δίνει ο μπαγάσας στο “δόξα πατρί” και με στέλνει στην Εντατική. Όταν θέλω να τη βρω με κάτι βαθειά λαϊκό του '50 και μετά, δεν μπορώ να παραβλέψω τον Καζαντζίδη. Ούτε να τον μειώσω μπορώ, επειδή μπορεί να υπάρχουν και 4-5 τραγούδια με κάποια υπερβολή που δεν μπορώ να παρακολουθήσω. Όταν ανοίγεις το βιβλίο της ιστορίας του λαϊκού τραγουδιού και μπαίνεις στο κεφάλαιο μπουζούκι με τους σελιδοδείκτες Χιώτη, Μητσάκη, Παπαϊωάννου, Τσιτσάνη, Ζαμπέτα και αγνοήσεις τον Καζαντζίδη, έχεις χάσει τεράστιο κομμάτι, ώστε το υπόλοιπο κεφάλαιο να είναι προδήλως λειψό και χωλό.

56

Και ποιος διαφωνησε για τον Καζαντζιδη; Στα τραγουδια του ηταν και ειναι αξεπεραστος! Και μενα μου τη δινει το’‘σκαλι το τελευταιο’’ οπως και τα ‘‘σφαλματα’’!! Απλα προσωπικα αναφερθηκα σε αλλη ‘‘σχολη’’ τραγουδιου με αλλες μεγαλες δυσκολιες ,απαιτησεις και μορια που δεν ειχε η ‘‘σχολη’’ Καζαντζιδη γι’αυτο λιγο πολλυ ,κουτσα στραβα τα τραγουδισε ολος ο λαος τοτε και τωρα! Ακομα και σημερα μπορει καποιος σε μια παρεα να πει το’’ μερδικο μου απ’τη χαρα’’ σκεφτεστε ομως ποσο σπανιο και δυσκολο ειναι να πει ενα’‘Γαλατα μανε’’;; αυτη η σχολη τραγουδιου εχει σχεδον χαθει και αυτη χρειαζοτανε΄’‘μεγαλες’’ φωνες!!

57

Άλκη, συμφωνώ κατά βάση με αυτό που γράφεις και νομίζω πως αν δούμε το γεγονός ότι ο Στέλιος τα “έβαλε” με τις εταιρίες, μπορεί να άποτελέσει καλή αφετηρία για τον άνθρωπο Καζαντζίδη και πως αυτός χειρίστηκε το φορτίο του μύθου. Γιατί για τον λαϊκό άνθρωπο στα γρανάζια αυτού του συστήματος, περί φορτίου πρόκειται.
Κατά τα άλλα, τα είπε όλα όσα είχα στο νου μου ο tritsimpidas από πάνω.

58

Νομίζω ότι στη κουβέντα μας δεν υπήρξε απο κανέναν η πρόθεση να μειωθεί η καλλιτεχνική αξία του Καζαντζίδη. Οι πάντες γνωρίζουμε ότι στην εποχή του υπήρξε κορυφαίος. Ακόμα και στη περίπτωση που κάποιοι δεν προτιμούν αυτό το είδος (και γω μέσα σ’ αυτούς) πιστεύω πως δεν έχουν καμμιά αντίρρηση πάνω σ’ αυτό.
Πολύ σωστά κάποιοι φίλοι ανάφεραν ότι είναι λάθος η σύγκριση μεταξύ των τραγουδιστών.
Δεν θα έλεγα όμως ότι είναι λάθος το να συγκρίνουμε τις εποχές.
Την εποχή του ρεμπέτικου ο κόσμος αναγνωρίζει πάνω απ’ όλα τον συνθέτη! Αυτό για μένα σημαίνει ΑΚΜΗ!
Την μεταρεμπέτικη περίοδο ο κόσμος (όχι απο μόνος του φυσικά…) αρχίζει να ηρωποιεί και να μυθοποιεί τον ερμηνευτή.Ο συνθέτης περνάει σε δεύτερη μοίρα και σταδιακά φτάνει στο σημείο όχι μόνο να μην επηρεάζει τις εξελίξεις αλλά να “στέκεται κλαρίνο” στους μεγάλους “ήρωες”. Αυτό για μένα σημαίνει ΠΑΡΑΚΜΗ!
Τα δε αποτελέσματα αυτής της παρακμής τα γευόμαστε ακόμα και σήμερα.
Αν λοιπόν υπάρχει κάτι που θα έπρεπε να μας απασχολήσει σ’ αυτή τη κουβέντα είναι η διαφορετικότητα της ηθικής των εποχών και όχι φυσικά η σύγκριση των τραγουδιστών μαζί με τους “ΜΥΘΟΥΣ” των!!..

59

Εγω πιστευω πως ο Καζαντζιδης οσο περνανε τα χρονια θα ακουγεται περισσοτερο ! Η χωρα ζει μεσα στη φτωχεια και η φωνη του αγγιζει τη φτωχολογια ! Καθε χρονο η Ελλαδα παει και χειροτερα ! Γιαυτο 1000 τραγουδιστες και να βγουνε σημερα ! Εκεινος που θα επικρατει για πολλα χρονια ακομα, θα ειναι Ο Στελιος ! Δε προκειται να αφανιστει ποτε οσα κυκλωματα και να μπουνε ! Ο Στελιος ειναι μοναδικος και αναντικαταστατος !

60

Συμφωνούμε φίλε ΠΙΓΑΣΟΣ77 με αυτά που λες και εσύ και οι υπόλοιποι φίλοι. Δεν κατηγορούμε τον Στελάρα.
Διαφωνούμε διότι κάπως έτσι θα έπρεπε να είναι τα πράγματα και με τον Νταλγκά, αλλά δεν είναι…