Αυτό το ντοκουμέντο πρέπει κατά πάσα πιθανότητα να είναι μοναδικό, με την κανονική κυριολεξία. Άνθιμε, εύγε για τη γενναιόδωρη πρωτοβουλία να το μοιραστείς.
Στο 6. μέρος «Δικτατορία Μεταξά - Λογοκρισία» διαβάζουμε: «Άγνωστα και σπαρταριστά επεισόδια με τους λογοκριτές για πρώτη φορά στη δημοσιότητα.»
Έχουν άραγε βγει στη δημοσιότητα έκτοτε τέτοια περιστατικά;
Τα ίδια είχε αναγγείλει και το 1979 (Κ. Χατζηδουλής, Ρεμπέτικη ιστορία 1 –Περπινιάδης, Γενίτσαρης, Μάθεσης, Λελάκης, εκδ. Νεφέλη), ωστόσο ουδέποτε δημοσίευσε το παραμικρό από τα υποσχεθέντα…
Για αυτό λέω ότι είναι κρίσιμο να διαφυλαχθεί το Αρχείο αυτό. Διότι για μεν όσα έχει δημοσιεύσει από αυτό ο ίδιος, εντάξει, είναι δημοσιοποιημένα. Πόσα όμως από το αρχείο είναι αδημοσίευτα (καληώρα ωσάν τα της Μεταξικής λογοκρισίας);
Και διαβάζω σήμερα μια εντελώς πρόσφατη μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, όπου μέσα στο κείμενο της μεταπτυχιακής φοιτήτριας έχουμε “(Κώστας 1979)”, στη δε “Βιβλιογραφία” ο Χατζηδουλής αναγράφεται ως “Κώστας Χ. (1979)” !!!
Να χαιρόμαστε τους λεβέντες τους επιβλέποντες 
Επικριτικός σχολιασμός των ανατολίτικων τραγουδιών εκ μέρους της “σοσιαλιστικής εφημερίδος” του Ν. Γιαννιού ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ τον Μάιο 1919:
…μια παρέα από καλοθρεμμένους αστούς εγλεντοκοπούσε για το ξεσκλάβωμα της Σμύρνης
Πόσο Μαΐου;
Πάντως το Κιόρογλου και το Τσανάκκαλε ξέρουμε ποια είναι. Άρα πιθανόν και το τερελέλιμ και το σαμπαΐ θα είναι συγκεκριμένα πράγματα.
2 μέρες μετά την απελευθέρωση της Σμύρνης
Και μόνο η υπογραφή (ΓΚΡΕΓΚΟΥΑΡ) του συντάκτη, μας προϊδεάζει για τις απόψεις που τελικά αναλύει και για το προς ποιο σημείο του ορίζοντος (Δύση ή Ανατολή) πρέπει να προσβλέπει η δυστυχής Ελλάς, προκειμένου να βρει επιτέλους τη δύναμη να απαγορεύσει τα τούρκικα τραγούδια.
(ευτυχώς πάντως, τα βιολιά εξακολουθούν να παίζουν τους Ανατολίτικους σκοπούς, τόσο το 1919 όσο και σήμερα, αδιάλειπτα μάλιστα)
Νομίζω ότι ταιριάζει να παρατεθεί εδώ, σ’ αυτό το νήμα.
Ένα «έντεχνο μάθημα» ονομαζόμενο «Μακαμλάρ Κιαρί» περιέχον αραβοπερσικά μακάμια, σε στίχους Γιάνγκου Καρατζά, μελοποιηθέν από τον Γιάνγκο Θεολόγο , που το εξέδωσαν ο Στέφανος ο λαμπαδάριος και ο Θεόδωρος ο Φωκαεύς , ένα «έντεχνο μάθημα» το οποίο προφανώς στόχευε στη μελέτη και εκμάθηση των μακάμ / ήχων είναι το ακόλουθο:
Μούσα άραγε τι τρόπος είναι Ράστι να σε πω"
Στο σχολείον το δικόν σου να βρεθώ πώς αγαπώ!
Εκεί τότε Χουμαγιούνι μ ’ ευκολίαν ημπορώ,
Και το Σηρφ Χιτζάζι ναύρω στον δικόν σου τον χορό.
Το Νιγρίζι όπου είναι των μουσών η ηδονή,
Το ακολουθεί με ήχον Μουσταχάρι η φωνή.
Έπεται το Σαζικιάρι στο αχολείον σου αυτό,
Και το Νισαμπούρι ναύρω, αν Θελήσω ενταυτώ.
Αν Θελήσω Ισφαχάνι θα μ ’ αποκριθής ευθύς,
Και Σεγκιάχι σε μανθάνω με ναγμέδες παρευθύς.
Και το Έβιτζ μετά ταύτα θα ειπής πως με χαράν,
Με διδάσκεις εν τω άμα και αυτό το Έβιτζ Αράκ.
Ώστε πρόσωπον δεν έχω για το Ρούι Αράκ πια,
Να σε ερωτήσω πλέον εάν έχη ευμορφιά.
Μουχαλίφ Αράκ νομίζω εύκολον πολλά σχεδόν,
Γιατί μ ’ έδειξεν εις τούτο το Αράκι την οδόν.
Το Νεβά θε να το εύρω αν ευθύς ακολουθή,
Το Νιουχιούφτι το ωραίον και εάν με βοηθή,
Στο να εύρω μ ’ ευκολίαν το Γεγκιάχι το γλυκόν,
Και το θαυμαστόν Ουσάκι, τόνον τον ηδονικόν.
Στο Κιουρδί πια δυσκολίαν δεν θα εύρω παντελώς
Και αυτό θα μ ’ οδηγήση στο Χισάρι εντελώς.
Το Χουσεϊνί ομοίως με ναγμέδες υψηλούς,
Θα με δείξη στο Σεχνάζι τόνους εκλεκτούς πολλούς.
Και το Μουχαλίφ Χισάρι το Μακάμι το γλυκόν,
Αν ην περιωρισμένον είναι και ερωτικόν.
Το Χισάρ δε Πιουσελίκι, όπου έχει οπαδόν
Παρευθύς το Πιουσελίκι, στην δικήν του την οδόν,
Εύκολα θε να το εύρω αν ευθύς ο Ζιργκιουλές,
Με ναγμέδες στην φωνήν μου και φθοραίς έλθη πολλαίς.
Αν ζητήσω να το εύρω στην δικήν σου την φωνή.
Δι ’ αυτό κ ’ εγώ πια μούσα σε ζητώ το Μπεγιατί,
Σε ζητώ και το Διουγκιάχι, μη ειπής πλην διατί;
Εις τον ζέφυρον ευρίσκω της φωνής σου το Σεμπά,
Που κάθ’ εραστού καρδία το ζητεί το αγαπά.
Κ ’ εις τα κόκκινα σου χείλη πάλιν βλέπω τον ναγμέ
Του ωραίου Μακαμίου όπου λέγουν Ζεμζεμέ.
Εις του λάρυγγός σου πάλιν, όργανον το θαυμαστόν,
Αρεζπάρ εγώ ακούω τον ναγμέ, πολλά σωστόν.
Στον οποίον μ ’ άκραν χάριν Πιουσελίκ Γκερδανιέ
Τον ναγμέ με παραστήνουν αι γλυκαί σου αι φωναί.
Και το Χιτζαζκιάρι πάλιν παρακολουθεί ευθύς,
Και με δείχνει τον εδά του με ναγμέδες, πλην βαθείς.
Για να κάμη και Χιουζάμι τον ναγμέ τον θαυμαστόν,
Ενταυτώ και Σουζινάκι, και αυτό πολλά σωστόν.
Το Σουρί που δεν ηξεύρω και ν’ ακούσω λαχταρώ.
Με Σηρφ Αραμπάνι τώρα να το εύρω ημπορώ.
Στα ευώδη δε μαλλιά σου φωλιά έχει Σιουμπιουλές,
Ομού με το Μουχαγέρι οπού είν ’ φθοραίς λαμπραίς.
Το Σετ Αραμπάν ομοίως να με μάθετε ζητώ,
Και το Σέφκου Ταράπ πάλιν οπού είναι εκλεκτό.
Να ακούσω να ειπήτε Πιουσελίκι π ’ αγαπώ,
Επειδή είν ’ μεμιγμένον με το Ασηράν αυτό.
Το Ταχίρ επίσης πάλιν τον ναγμέ τον θαυμαστόν,
Να με μάθετ’ αγαπούσα εάν ήτο δυνατόν.
Μπεγιατί δε Αραμπάνι που δεν ήκουσα ποτέ,
Και το Πεντζουγκιάχι πάλιν επαινούν οι ποιηταί.
Ραχάτουλ Ελβάχ πια μούσα η δική σ ’ αν πη φωνή,
Άνεσις σ ’ των ερωμένων τας ψυχάς θε να φανή.
Εις τα χείλη σου ως ρόδον Γκιουλλιζάρι ευανθεί.
Κι απ ’ αυτά κανείς να μάθη το Χουζί επιποθεί.
Αν Θελήσεις και Τζαργκιάχι να με δείξης ενταυτώ,
Ήξευρε πως κυριεύεις την ψυχήν μου καθ’ αυτό.
Το Ατζέμ Ασηράν πάλιν χείλη σου τα ευμαθή,
Και Ατζέμ Κιουρδί ευγάζουν μ ’ ένα τόνον εμπαθή.
Και στο εύστρον κορμί σου πάλιν ημπορώ να πω,
Ότι βλέπω μορφωμένον το Κιοτζέκ που λέν’ σκοπό.
Δείξον με λοιπόν ω μούσα Ισφαχάνι ενταυτώ,
Όπου είναι μεμιγμένον με το Πιουσελίκ κι αυτό.
Δείξον με και το Μακάμι του Σεμπά το λιγυρόν,
Όπου είν ’ με Πιουσελίκι τόνον τον ηδονικόν.
Δίδαξόν με το Μακάμι Μπεγιατί το κλαυθμηρόν,
Όπου είν ’ με Πιουσελίκι τον ναγμέ τον λιγυρόν
Το Ατζέμ δε είν ’ Μακάμι μέλος εναρμόνιον,
Και το Πιουσελίκ ωσαύτως μέλος το παρόμοιον.
Δείξον με και το Μακάμι Αρεζπάρ το τεχνικόν,
Όπου είν ’ με Πιουσελίκι και ναγμέ πολλά σωστόν.
Το Γκιουμούς Γκερδάν δε πάλιν είν ’ Μακάμι εκλεκτόν.
Επειδή και από όλους είναι επιθυμητόν.
Δείξον με γλυκεία μούσα το Ταχίρ το υψηλόν,
Όπου είν ’με Πιουσελίκι τον ναγμέ τον ζωηρόν.
Το γλυκύτατον Σεχνάζι να με μάθης να ζητώ,
Όπου είν ’ με Πιουσελίκι τον ναγμέ που αγαπώ.
Το δε Φεραχνάκι πάλιν είναι νέον και λαμπρόν,
Προσπαθώ για να το μάθω πλην με φαίνεται δεινόν.
Δίδαξόν με και το νέον το Μακάμ Σέφκου Εφσά,
Επειδή είναι ωραίον και το επεθύμησα.
Το Χουσεϊνί δε λέγουν είν’ Μακάμ χαροποιόν.
Το δε Ασηράνι ότι είναι ησυχαστικόν.
Σεις δε ως φιλόμουσοί μου μελετάτ’ επιμελώς
Και γυμνάζεσθε αόκνως να το ψάλετε καλώς.
[πηγή: Anemi]
μα τι ωραίο !
ευχάριστον.
ισως και θεάρεστον.
που εχει εκδοθεί?
Σωστά, να συμπληρώσω:
Στην Κων/πολη, το 18ο αιώνα.
Εκπληκτικό ντοκουμέντο. Λογικά και ο κάθε στίχος θα έχει μουσική στον αναφερόμενο
τρόπο. Κάθε τρόπος έχει έναν στίχο όπου αναφέρεται, και μερικοί έχουν παραπάνω, ίσως είναι τρόποι με διαφερετικές εκδοχές και μετά πάει εκδοχή και στίχος;
Το <<Σεμπά>> πάντως αναφέρεται δις με δύο στίχους την φορά
Και μετά αρκετούς στίχους
Θα πρέπει να διακρίνει το <<Σεμπά>> από το <<Σεμπά με Πιουσελίκι>>. Επίσης ενδιαφέρουσα και η καθαρεύουσα <<οδός>>
Αν ήμουν δήμαρχος θα χρησιμοποιούσα την ιδέα για οδούς <<λαϊκών δρόμων>>.
Ξέρουμε τι σημαίνει <<ναγμές>> και <<εδάς>>;
ναγμές: τραγούδι
αράκι: ρακή
(το “εδάς” δεν κατάφερα να το “εκτουρκίσω”…)
Εδώ ψαλλόμενο:
πολυ ωραίο Ανθιμε!
και μας το έκρυβες?
το σχολιο του ΥΤ καναλιού.
< Τὸν 18ο αἰώνα γράφεται στὴν Κωνσταντινούπολη μιὰ ἔντεχνη σύνθεση μὲ τίτλο «Μέγα σύστημα» (στὰ ὀθωμανικὰ μακαμλάρ κιαρί) ποὺ περιέχει τὰ ἀραβοπερσικὰ μακάμια μὲ τὴν τάξη ποὺ διδάσκονται. Οἱ στίχοι εἶναι τοῦ Μπεϊζαδὲ Γιάγκου Καρατζᾶ καὶ ἡ μουσικὴ τοῦ Τζελεμπῆ Γιάγκου Θεολόγου. Στὸ ἀναλυτικὸ σύστημα τῆς νέας γραφῆς, τὸ μετέγραψε ὁ Κωνσταντῖνος Πρωτοψάλτης ἐνῶ τὸ ἐξέδωσε ὁ Θεόδωρος Φωκαέας. Τὰ λόγια ὑπάρχουν http://tiestiousia.blogspot.gr/2012/0… Τραγουδοῦν: Γιάννης Βασιλάκης, Μάτα Κατσούλη, Νίκος Κωνσταντινόπουλος, Γρηγόρης Νταραβάνογλου Παίζουν: Μιχάλης Βοριᾶς βιολί, Γιάννης Ζευγώλης βιολί, Νέστορας Δρούγκας τουμπελέκι καὶ ντέφι, Γιῶργος Κοντογιάννης κιθάρα καὶ τζουρᾶ, Γιάννης Ντομπρίδης γκάϊντα, Περικλῆς Παπαπετρόπουλος ταμπούρ, Σωκράτης Σινόπουλος Λύρα, Ταμπούρ μὲ δοξάρι, Πέτρος Ταμπούρης κανονάκι, οὔτι, λαοῦτο, ταμπουρᾶ, νέι, καβάλι, και ζουρνᾶ>
Πολλά γνωστά ονόματα “πρωτοκλασάτων” στην εκτέλεση!
Το ναγμὲς βρίσκω πως σημαίνει “μελωδία” και ότι είναι αραβικής προέλευσης λέξη
[νάγμ ή νάγαμ = μελωδία και νάγμα = τόνος, ήχος].
Για καναδυό έτσι νομίζω, αλλά στα πιο πολλά δεν προλαβαίνω να καταλάβω τι γίνεται, χώρια που δεν τα ξέρω όλα αυτά τα μακάμια. Για το Σαμπάχ πάντως (εδώ «Σεμπά»), ναι.
Εντωμεταξύ, στην περιγραφή του ΥΤ διαβάζουμε:
…ποὺ περιέχει τὰ ἀραβοπερσικὰ μακάμια μὲ τὴν τάξη ποὺ διδάσκονται
Πάντως δεν είναι από τα τραγούδια που θα σου κόλλαγαν στο μυαλό…
