Αστικολαϊκά παραλειπόμενα

Εδώ ρεπορτάζ από την επίσκεψη της Ισπανικής Εστουδιαντίνας στην Αθήνα το 1887 (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 21/7/1887) όπου μάγεψε τον “αθηναϊκόν κόσμον”:

3 «Μου αρέσει»

Επιστροφή στα ωδικά καφενεία της Αθήνας (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 22/7/1887), όπου “παυούσης της μουσικής” οι Βοημίδες πιάνουν δουλειά και “γίνονται όργια”:

2 «Μου αρέσει»

Στα 1888, στο καφενείο Κουβαριώτη όλοι τρελαίνονται με τη Σμυρναία Ελένη που χορεύει:

1 «Μου αρέσει»

Το είνε (με ε.), είναι τυπογραφικό λάθος ή έτσι γράφανε τότε?

Κατά πάσα πιθανότητα ναι!

Στη Σίφνο υπάρχει παρόμοιο δίστιχο που τραγουδιέται σε ένα σκοπό -παραλλαγή του Σηλυβριανού (συρτό δηλαδή) και το Σελίβρω (στη Σίφνο, Σηλίβρω ή Σηλίβρε) πάει ως τσάκισμα:

Παίρνοντας το στιχάκια από το site της Κανελλάτου ο τρόπος τραγουδίσματος στα σιφναίικα είναι:

Τρία είναι τα -Σελίβρω μου-τρία είναι τα φταιξίματα

τρία είναι τα φταιξίματα που μου 'χεις καμωμένα

μη μου τα κα-Σελίβρω μου-μη μου τα κάνεις τέσσερα

μη μου τα κάνεις τέσσερα δεν είναι πια για μένα

Στη Σίφνο οι στίχοι έχουν παραφθαρεί με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι π.χ. το “Τρία είναι τα” αποδίδεται ως “τριανταντάμ”, αντί “φταιξίματα” λέγεται κάτι ακατάληπτο, αντί “δεν είναι πια για μένα”, λέγεται “αλίμονο σε μένα” κλπ.

Εδώ: Ελλήνων δρώμενα | Σίφνος η ποιητική - ΕΡΤflix είναι μια πρόσφατη εκπομή των “ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ” με αφιέρωμα στη Σίφνο. Το πρώτο μέρος του τραγουδίσματος ακούγεται στο 7:08.

ΥΓ. Άνθιμε respect. Έλυσα κατά μεγάλο μέρος απορία σχετικά με τα στιχάκια που άκουγα και δεν ήξερα τι έλεγαν.

Παναγία μου βρε Άνθιμε, γιαβάς γιαβάς!

Ο τζουράς του 1881 είναι αρκετά άδηλο τι όργανο μπορεί να ήταν. «Τζουρά» γενικώς σημαίνει το μικρότερο και οξύτερο μοντέλο κάποιου οργάνου που η μεγαλύτερη και πιο μπάσα εκδοχή του είναι η στάνταρ. Για παράδειγμα κάπου στη Μαζαράκη αναφέρεται ένας τζουράς που είναι μικρό κλαρίνο (ίσως π.χ. κλαρίνο Σολ σε σχέση με το Ντο, αν το Ντο ήταν το στάνταρ τότε). Οι Τούρκοι σήμερα λένε τζουρά το πολύ μικρό σάζι, σε μέγεθος δικού μας μπαγλαμά. Ο Μάρκος αναφέρει ότι κάποιοι μπαγλαμάδες ήταν πολύ μικροί, τζουράδες (που σημαίνει ότι ίσως οι στάνταρ μπαγλαμάδες να ήταν μεγαλύτεροι από τους σημερινούς).

Ο τζουράς του γιατρού θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε έγχορδο ή πνευστό.

1 «Μου αρέσει»

Ακριβώς έτσι γραφόταν τότε, δεν είνε λάθος.

1 «Μου αρέσει»

Είναι λάθος, αλλά όχι τυπογραφικό. Έτσι το γράφανε τότε

2 «Μου αρέσει»

Αμ, φαίνεται δεν ξέρεις τι σημαίνει ασφυκτικές οικογενειακές υποχρεώσεις…
Άσε όταν δραπετεύω λίγο να κάνουμε και το κέφι μας…

2 «Μου αρέσει»
  • Κάτω στο Βάλτο στα χωριά: αυτό είναι γνωστό και σήμερα. Νομίζω ότι το έχει ηχογραφήσει και η Παπαγκίκα, όχι;
  • Γκέγκικο «Ο πασάς θέλει χαρτιά»: ξέραμε το τσάμικο από τους Τσάμηδες. Το γκέγκικο από τους Γκέ(γ)κηδες πρώτη φορά το ακούω.
  • Υδραίικο «νιτεντέ νιτεντέ, βρε Βάθη κουτεντέ»: παρόμοιο τσάκισμα έχω ακούσει σε κάποιο από τα Κυκλαδονήσια όπου υπάρχει χορός Νι και Ντρε (Σύρα; Αμοργό; δεν καλοθυμάμαι): «νι και ντρε, νι και ντρε, γεια σου [όνομα] κουτεντέ».
  • Καλαματιανό «Τι 'χεις βρε μαύρε κόρακα»: κι αυτό γνωστό και σήμερα.
  • Ζακυνθινό «Στη Ζάκυνθο εγίνη μεγάλο φονικό»: ρίμα που τραγουδιέται σε πολλά μέρη. Ο τόπος όπου έγινε το φονικό ποικίλλει κατά την εκτέλεση, αλλά το θύμα του εγκλήματος τιμής, το Κατερινάκι, φιλιόταν μ’ έναν Ζακυνθιανό.

Το πρώτο το ξέρω. Το «δραπετεύσω» μου θυμίζεις τι σημαίνει;

Ε, άμα ξέρεις το πρώτο, ξέρεις και τι σημαίνει και από πού “δραπετεύει” κάποιος…

Υποθέτω ότι αραβικά και αράπικα σημαίνει το ίδιο, δηλαδή πιθανώς αιγυπτιακά. Μήπως όμως εννοούσαν γενικώς «ανατολίτικα, εξωτικά»; Μαζί με τους αμανέδες, τα αράπικα μου φέρνουν στον νου τσιφτετέλια.

Περίπου. Από άλλες δημοσιεύσεις (της ίδιας εφημερίδας νομίζω) κατεφάνη ότι πρόκειται για αμανέδες και αυτά που σήμερα λέμε Σμυρναίικα.

«Των στραβών η λύρα» θυμίζει και τον τσιγγάνο του Βιζυηνού, που τον κάλεσαν να μοιρολογήσει με τη λύρα του δίνοντάς του το παντελόνι του μακαρίτη, και βέβαια το γνωστό τσιτάτο του Κολοκοτρώνη για τους ζητιάνους (νομίζω μάλιστα λέει και στραβούς) με τις λύρες που τα τραγούδια τους ήταν οι εφημερίδες της εποχής.

Βέβαια όλα αυτά τα ετερόκλιτα όργανα, όπου συμπεριλαμβάνεται και η περίφημη κλαμπαδόρα που μας είχε ταλαιμπωρήσει προ καιρού, δεν αναφέρονται κυριολεκτικά.

Οι στραβοί με ταις λύραις

Ούτε η γκρανκάσα νομίζω να αναφέρεται κυριολεκτικά :smile:
Το άλλο με τους λωλοπαντρεμένους μου θύμισε κάτι παρουσιάσεις εφέδρων την εποχή της θητείας μου στην Εθνική Συμφορά :slight_smile:

1 «Μου αρέσει»

Μπράβο Άνθιμε, αυτά τα βρίσκεις στην βιβλιοθήκη της βουλής?

1 «Μου αρέσει»

Ναι…είναι η παρηγοριά των φυλακισμένων και των καραντινιασμένων :wink:

Μόλις αφίχθησαν τα τελειότερα οργανέτα! (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 6/12/1889)

1889

Τις προάλλες συζητούσαμε για τη φράση “ξύσου γέρο” που τραγούδαγε ο Νταλγκάς. Εδώ σχετικό νόστιμο κομματάκι (ΕΦΗΜΕΡΙΣ 25/10/1892):

1892

1 «Μου αρέσει»