Στο περιοδικό “Ατλαντίς” τον Ιούλιο του 1931 παρουσιάζεται μουσικό όργανο που έχει το ενδιαφέρον του.
Τα σχόλια δικά σας.
1 «Μου αρέσει»
Αχ, να είχε και μία φλογέρα ως 15ο όργανο!
και καν΄να κρουστούλι παραδίπλα…
Από την εφημερίδα “Ελεύθερος Άνθρωπος” που κυκλοφόρησε στις 4/1/1937 βρήκα το “Πολύχορδον”, μουσικό όργανο κάτι μεταξύ άρπας και πιάνου, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα. Ο εφευρέτης του ονομάζονταν Ευάγγελος Τσαμουρτζής και η ιδιαιτερότητα του έγκειται στο ότι ήταν τυφλός!
Τα υπόλοιπα στο άρθρο που ακολουθεί με μια μικρή σημείωση ότι η ακολουθία του άρθρου πηγαίνει από την δεύτερη εικόνα στην τρίτη και ξανά από την δεύτερη στην τρίτη.
1 «Μου αρέσει»
Δεν πολυκατάλαβα τι είναι το Πολύχορδο και πού έγκειται η επαναστατική του καινοτομία. Βέβαια το άρθρο είναι όσο σαφέστερο θα μπορούσε να είναι (προκειμένου τουλάχιστον για εφημερίδα και όχι για μουσική εγκυκλοπαίδεια), λείπει μόνο ο ήχος και η εικόνα.
Ως προς το πολυόργανο του πρώτου μηνύματος, είναι χαρακτηριστικό ότι το βασικό του κόνσεπτ παραμένει επίκαιρο. Κάθε τόσο βλέπουμε (ακόμη κι εδώ στο φόρουμ) παρουσιάσεις τέτοιων καινούργιων σήμερα οργάνων (κιθάρα που είναι και μπάσο και μπάντζο, μπουζούκι που είναι και σάζι κλπ.).
Αλά για να χωράει 14 όργανα μέσα, σίγουρα θα περιλαμβάνονται και πνευστά και κρουστά, κι ας μη διακρίνονται στη φωτογραφία. Πνευστά που να μη χρειάζονται χέρια για τους δαχτυλισμούς, αρκεί να είναι στηριγμένα κάπου σταθερά, είναι: η φυσαρμόνικα (ο παίχτης πηγαίνει δεξιά-αριστερά το στόμα του), η σύριγγα ή αυλός του Πανός (πολλοί αυλοί, ο καθένας για μία νότα) και κάθε πιθανή εφεύρεση με πολλούς αυλούς χωρίς τρύπες. Επίσης, τυχόν αυλοί για ισοκρατήματα (που δε χρειάζονται ούτε δακτυλισμούς ούτε να αλλάξεις αυλό).
Λογικά θα περιλαμβάνονται μάξιμουμ 2-3 όργανα που να μπορούν να παιχτούν πραγματικά ταυτόχρονα, μερικά ακόμη τελείως στοιχειώδη (κανένα κυμβαλάκι - καμπανάκι κλπ.), και μερικά ακόμη που για να τα παίξεις πρέπει να αφήσεις κάποιο άλλο. Θεωρώ λογικό ότι όποιος ξεκίνησε μια τέτοια εφεύρεση θα άρχισε στην πορεία να προσθέτει και μερικές χαζομαρίτσες απλώς για να ανεβάσει τον αριθμό των οργάνων σε πιο εντυπωσιακά ύψη.
Εκπληκτικό αυτό με το πανηγύρι στα μνήματα. Πού να είναι αυτή η Αγιά Παρασκευή; (Η «Μακεδονία» ήταν σαλονικιώτικη ή παμμακεδονική εφημερίδα;)
Μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση που ο σχολιαστής δεν καταδικάζει καθόλου, ούτε καν στην περίπτωση των συλληφθέντων.
Παμμακεδονική ή τοπική, πάντως το νεκροταφείο σίγουρα στη Θεσσαλονίκη θα ήταν. Δεν νομίζω να επέτρεπαν τα ήθη της εποχής τα περιγραφόμενα υπό του διοπτροφόρου να συμβαίνουν δημόσια σε χωριάτικα πανηγύρια, επιπλέον τα χωριά, εκείνες τις εποχές δεν διέθεταν τόσο πολλούς χωροφύλακες, που να περισσεύουν και για διώξεις ζευγαρακιών…. Α, και τα γραμμόφωνα: ούτε κι απʼ αυτά διέθεταν αρκετά, τα χωριά.
Πλανόδιοι επαγγελματίες φωνογραφιτζήδες όμως θα υπήρχαν, που να τρέχουν σε κάθε πανηγύρι.
Καλημέρα σε όλους!
Η Μακεδονία ήταν και είναι η πιο γνωστή εφημερίδα της Βορείου Ελλάδος και διατηρείται μέχρι και σήμερα.
Το πανηγύρι στο οποίο αναφέρεται ο διοπτροφόρος σίγουρα ήταν στην Σαλονίκη κοιτώντας προηγούμενα και επόμενα άρθρα του συγκεκριμένου συντάκτη. Μάλιστα σε ένα από αυτά αναφέρεται και στο Μπεξινάρ όπως χαρακτηριστικά γράφει. Νομίζω ότι θα χρειαστούμε πληροφορίες από τα μέλη μας που ζουν στην συμπρωτεύουσα, να μας που δηλαδή αν γνωρίζουν εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που να έχει κοντά και κοιμητήριο.
Βεβαίως, αλλά εδώ έχουμε «Αναρίθμητα γραμμόφωνα κλπ. κλπ.». Όχι πως στη Σαλονίκη του1930 και μάλιστα, στις λαϊκές της συνοικίες, δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα αλλά, περίεργο!
και
Μπράβο Τάσο.
Έχει και δύο σχετικά παλιές φωτογραφίες η δεύτερη διεύθυνση.
Να΄σαι καλά.
Έξι χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του “Πολύχορδου” από την εφημερίδα “Πρωία” μαθαίνουμε ότι εισήχθη στο Ωδείο Αθηνών η διδασκαλία του.
Το 1923 βρίσκουμε ένα χαριτωμένο δημοσίευμα με τον συντάκτη να αφήνει αιχμές για την στρατιωτική μπάντα.
Τέλος δύο φωτογραφίες με γυναίκες να κρατούν μαντολίνα. Η πρώτη αφορά στον Κρητικό μουσικό σύλλογο “ΟΡΦΕΥΣ” και η δεύτερη αφορά την Αθηναϊκή Μαντολινάτα.
Καλημέρα!
Ανεβάζω δύο θέματα που κατά την γνώμη μου έχουν το ενδιαφέρον τους.
Το πρώτο δημοσίευμα μας έρχεται από την εφημερίδα “Ακρόπολις” στις 14 Ιανουαρίου 1933 και αφορά Τούρκο να χορεύει Ζεϊμπέκικο σύμφωνα με την λεζάντα. Ο φωτογράφος δεν μας έκανε την χάρη να συμπεριλάβει στο “κάδρο” του και την ορχήστρα για να βλέπαμε τα όργανα που συνόδευαν τον χορευτή. Επίσης αν παρατηρήσει κανείς (εκτός από έναν μπροστά-μπροστά και κάποιους στην γαλαρία) οι παριστάμενοι έχουν το βλέμα τους στον καφετζή και στον πρόεδρο της Τούρκικης Εθνοσυνέλευσης παρά στον χορευτή.
Το δεύτερο δημοσίευμα μας έρχεται από το μακρινό 1896 όπου μέσα από την εφημερίδα “Αθηναϊκός Αστήρ” βλέπουμε λιθογραφία με τρεις Ζεϊμπέκηδες και βρίσκουμε και ένα μικρό κείμενο γι΄αυτούς.
Ο θαυμαστός κόσμος της Ψηφιακής βιβλιοθήκης της βουλής κρύβει πολλά και σημαντικά θέματα.
Σήμερα διάλεξα να ανεβάσω παρτιτούρες τραγουδιών όπως αυτές εκδόθηκαν και κυκλοφόρησαν μέσα από τις σελίδες των εκάστοτε εφημερίδων.
Στην εφημερίδα “Το Άστυ” την 1η Ιανουαρίου 1889 βρίσκουμε την παρτιτούρα από το τραγούδι “Εις την δόξαν” σε μουσική του Γ.Λαμπίρη και ποίηση του Γ.Μαρτινέλη (αρχείο 1 και 2).
Στα τέλη του 1930 και μέσα από το “ΕΘΝΟΣ” βρίσκουμε την παρτιτούρα από το τραγούδι “Η μελωδία της ευτυχίας” (αρχείο 3).
Τέλος στις αρχές του 1931 στην εφημερίδα “Ελληνική” βρίσκουμε δύο (2) παρτιτούρες τραγουδιών του Χρ.Χαιρόπουλου. Η πρώτη αφορά το τραγούδι “Ντόλυ…αν μ΄αγαπούσες” σε στίχους του Δ.Χρονόπουλου και η δεύτερη από το τραγούδι “Όνειρο ήταν και πάει” σε στίχους και μουσική του Χρ.Χρονόπουλου από την οπερέτα “Ντόλυ…αν μ΄αγαπούσες” (αρχείο 4 και 5).
Η Μανδολινάτα και η χορωδία Πατρών στα τέλη του 1932.
Το παραπάνω σχόλιο μου μπερδεύει όσους διαβάζουν το αρχικό θέμα με το Πολύχορδο, που η εφεύρεση του παρουσιάστηκε στις αρχές του 1937. Αν προσθέταμε τα 6 χρόνια, όπως αρχικά έγραψα, τότε το σύνολο θα μας έδινε το 1943 ως την χρονιά που εισήχθη η διδασκαλία του στο Ωδείο Αθηνών. Διορθώνω λοιπόν λέγοντας ότι η διδασκαλία του στο Ωδείο Αθηνών ξεκίνησε στις αρχές Οκτωβρίου 1937, δηλαδή 10 μήνες μετά την παρουσίαση του και όχι 6 χρόνια μετά :112:.
Να προσθέσω στα όσα έχουν λεχθεί για το Πολύχορδο, την παρουσίαση του στην Αμερική σύμφωνα με δημοσίευμα της “Ακρόπολις” στις 27 Μαΐου 1938 (αρχείο 1), καθώς και την πρώτη παρουσίαση του σε συναυλία στην Ελλάδα, παρόντος του Βασιλιά, όπως μας πληροφορούν το “Ελεύθερον Βήμα” στις 3/5/1939 και “Το Έργον” στις 13/5/1939 (αρχεία 2-3-4).
Να συμπληρώσω στα προαναφερθέντα, ότι ο τυφλός κατασκευαστής του Πολύχορδου, Ευάγγελος Τσαμουρτζής, διατηρούσε μουσικό οίκο από τις αρχές του 1930 όπως μας ενημερώνει η διαφημιστική καταχώρηση στην εφημερίδα “Ελληνική” στις 30/12/1930 (αρχείο 5).
Αφού λύσαμε, θέλω να πιστεύω, τα θέματα περί Πολύχορδου, περνάω σε μερικά άλλα δημοσιεύματα που έχουν το ενδιαφέρον τους κατά την γνώμη μου.
Στο πρώτο αρχείο μπορείτε να δείτε τον περίφημο Άλμπερτ Αϊνστάιν να παίζει βιολί. Ο θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας Α.Αϊνστάιν, αγαπούσε και έπαιζε βιολί, καθώς σύμφωνα με την λεζάντα τον βοηθούσε να ξεκουράζεται από τις μελέτες του περί της πολυπλοκότητας του Σύμπαντος. Το δημοσίευμα μας έρχεται από την “Ακρόπολη” τον Μάιο του 1930.
Στο δεύτερο αρχείο, από την “Ελλάς” στις 14/12/1908, βρίσκουμε Μικρασιάτη μουσικό, να κρατάει μουσικό όργανο. Αν και η ποιότητα της φωτογραφίας δεν βοηθάει να δούμε καθαρά το όργανο, οι γνωρίζοντες, θα μας ενημερώσουν για το μουσικό όργανο της φωτογραφίας.
Στο τρίτο αρχείο, βρίσκουμε Αλβανό μουσικό, να κρατάει επίσης μουσικό όργανο. Το δημοσίευμα μας έρχεται από τον Φεβρουάριο του 1914 και συγκεκριμένα από την Ελληνική εφημερίδα “Ατλαντίς” της Ν.Υόρκης.
Τέλος στο τέταρτο αρχείο, από το “Έθνος” στις 9/12/1934, βλέπουμε φωτογραφία με “οφιοειδείς τρομπέτα” των μεσαιωνικών χρόνων σύμφωνα με την λεζάντα.
Εύχομαι καλή Κυριακή σε όλους.
Καλά, για τις οφιοειδείς τρομπέτες (πληθυντικός, στον ενικό «οφιοειδής τρομπέτα) δεν νομίζω να χρειάζεται κάποιο ιδιαίτερο σχόλιο…
Ο Μικρασιάτης μουσικός, ταμπουροειδές κλασικό παίζει, το «σαζ» των Τούρκων, με στριφτάρια και μάλλον αρκετές συνηχούσες χορδές. Χιλιάδες παρόμοιου τύπου όργανα παίζονταν ήδη τότε στην Τουρκία.
Ο Αλβανός μουσικός, επαίτης ραψωδός κατά τη λεζάντα, παίζει gusla ή gusle ή guslar, ένα μονόχορδο (!) μακρυμάνικο λαουτοειδές διαδεδομένο στη Σερβία κυρίως, αλλά και στην Αλβανία και τη Βουλγαρία. Με μία μόνο χορδή, το όργανο αυτό είναι κατάλληλο μόνο για να κρατάει το ίσο.
Είναι πιθανότατα ακριβής η λεζάντα. Πράγματι, αυτό το όργανο συνοδεύει επικά ποιήματα, είτε παλαιότατης παράδοσης είτε του ίδιου του μουσικού (που δε θεωρείται τόσο μουσικός, ή τραγουδιστής, όσο ποιητής και «μνήμων», δηλαδή αυτό που μετράει σ’ αυτόν είναι το τι λέει).
Μικρή διόρθωση: guslar είναι ο παίχτης.
Μάλλον λυροειδές, αφού παίζεται με δοξάρι. Δεν παίζει μόνο ισοκρατήματα, αλλά ό,τι μπορεί να παίξει η μία χορδή ενός τοξωτού, δηλαδή δυνητικά τα πάντα (άπειρη έκταση και άπειρη δυνατότητα διαιρέσεων της οκτάβας σε διαστήματα, δυνητικά επαναλαμβάνω). Στην πράξη, παίζει συνήθως κάτι στοιχειώδη μοτίβα, ίσα να ξεχωρίζει ότι πρόκειται για εμμελή και όχι σκέτη απαγγελία, να υπάρχει δηλαδή μια μίνιμουμ μουσικότητα, χωρίς όμως η μουσική να κλέβει την παράσταση από τον λόγο.
Πρόκειται για μια εντυπωσιακή παράδοση, που δεν αποκλείεται να κρατάει από τους προομηρικούς ραψωδούς.