Μανώλης Καραπιπέρης

Προσωπικότητες
1

Από το βιβλίο “Η Σάμος στις 78 στροφές” των Πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης μεταφέρω στοιχεία για τη ζωή του.

Γεννήθηκε στη Σάμο στις 15/10/1884 και μετανάστευσε στην Αμερική το Μάη του 1912 μαζί με τη σύζυγό του Μαρία που καταγόταν από την Πάτμο.
Εγκαταστάθηκε στο Μανχάτταν της Νέας Υόρκης (υπάρχει μάλιστα ακόμα και η διεύθυνση του σπιτιού του) όπου για μεγάλο διάστημα ήταν πλανόδιος μανάβης, ενώ τα βράδια έπαιζε μπουζούκι στα ελληνικά στέκια και στις ταβέρνες του Μανχάτταν.
Το 1928 ηχογράφησε για την Columbia τα ζεϊμπέκικα
«Τούτʼ οι μπάτσοι που ήρθαν τώρα»
[Με αναφορές στον τζόγο (χαρτιά και ζάρια) αγαπημένο σπορ των μεταναστών στα καφενεία, στις λέσχες, στα σπίτια, συνοδευόταν από μεθύσια, καυγάδες, ξυλοδαρμούς, ακόμα και φόνους – και άρθρα στις εκεί εφημερίδες για την αύξηση της παραβατικότητας των Ελλήνων].
και «Από κάτω από τις ντομάτες» (Co 56137 –F), όπου τραγουδά ο επίσης Σαμιώτης Γιάννης Ιωαννίδης ( με ιδιαίτερη μάλιστα εκφραστικότητα, επηρεασμένος από τη θητεία του στους επιθεωρησιακούς ρόλους του μάγκα )
Στις 29/4/1929 ηχογράφησε στη Victor 4 ζεϊμπέκικα, από τα οποία όμως σε δίσκο κυκλοφόρησαν μόνο τα δυο,
το «Αϊβαλιώτικο»
και το «Αϊδίνικο», στα οποία παίζει μπουζούκι και τραγουδά ο ίδιος.
Το 1938 είναι ήδη χήρος, χωρίς παιδιά, δεν έχει φύγει ποτέ από την Αμερική και ζήτησε να αποκτήσει αμερικανική υπηκοότητα.
Υπάρχει στο βιβλίο και μια αδημοσίευτη μέχρι σήμερα φωτογραφία του με μπουζούκι από δισκογραφικό κατάλογο του 1919.

Εκείνο που εντυπωσιάζει – καθώς έχει γίνει πολύ καλή δουλειά στα συνοδευτικά cds με την επεξεργασία του ήχου και ακούγεται πεντακάθαρα ο ήχος – είναι το ιδιαίτερο, το μοναδικό θα έλεγα, παίξιμο του Καραπιπέρη στο μπουζούκι στο «Αϊβαλιώτικο ζεϊμπέκικο»

Οι στίχοι του τραγουδιού αυτού που ηχογραφήθηκε από τη Victor 58028, στη Νέα Υόρκη, στις 29/4/1929.
Τραγούδι και μπουζούκι ο Καραπιπέρης.

"Στο κατσαρό σου τʼ άρμενο
ούτε πουλί πετάμενο.
Στο κατσαρό σου το μαλλί
θα ξενυχτίσω, καλέ, μιαν αυγή.

Έχεις ελιές σαμιώτικες
και νοστιμάδες χιώτικες.
Έχεις ελιά στο μάγουλο
βαμμένη με το κάρβουνο.

Στο κατσαρό σου τʼ άρμενο, αμάν αμάν,
ούτε πουλί πετάμενο".

Το μεγάλο μπράβο ανήκει πάντως στον Νίκο Διονυσόπουλο, που βρήκε και διασταύρωσε όλα τα στοιχεία εργαζόμενος όχι χρόνια, δεκαετίες! Και ούτε Ιανούς, ούτε τίποτα…

2

Κι από μένα, ένα μεγάλο μπράβο στο Νίκο Διονυσόπουλο:088:

*Το τραγούδι το άκουγα τυχαία (από “ακαθάριστη” ηχογράφηση) σήμερα το μεσημέρι, γυρνώντας από το Ντορμάγκεν με τους ουρανούς να έχουν ανοίξει, και αναρωτιόμουνα, αν θα καταλάβω ποτέ, συνολικά τους στίχους:)

3

Ελενη καλο ειναι να αναφερουμε και τους ανθρωπους που εδωσαν στον Νικο Διονυσοπουλο και τα βιογραφικα στοιχεια του Καραπιπερη αλλα και την φωτογραφια.Το αναφερει μεσα στο βιβλιο

Περισσοτερα βιογραφικα για τον Καραπιπερη μαζι με την δευτερη ανεκδοτη φωτογραφια του στο επομενο τευχος του Λαικου τραγουδιου.

5

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Υπάρχει άραγε περίπτωση παρακούσματος; Προφανώς στην ερώτησή μου αυτή είμαι επηρεασμένος κι από την καταπληκτική ιστορία με την αποκρυπτογράφηση του άλλου πρώην ακατάληπτου στίχου, με την ελλενικιά τροπιλοφόρα.

Αν παρακάμψουμε το «κατσαρό», τότε το υπόλοιπο δίστιχο θυμίζει νοηματικά την ευχή «ώρα καλή στην πρύμνη σου κι αέρα στα πανιά σου, κι ούτε πουλί πετάμενο να μη βρεθεί μπροστά σου». Ούτε πουλί πετάμενο, δηλαδή ούτε υποψία εμποδίου. Άρα, θα μπορούσε κάποιος να πει «στο ΧΧΧ σου τ’ άρμενο / ούτε πουλί πετάμενο», και να είναι ξέρω 'γώ ένα δίστιχο ναυτικής προέλευσης. Τελείως άσχετο βέβαια με τα υπόλοιπα δίστιχα, που είναι ερωτικά, αλλά με νόημα από μόνο του.

Όχι όμως με «κατσαρό»!

Από την άλλη, αν το «κατσαρό» είναι σωστό, μήπως δεν είναι το «άρμενο»; Μήπως το δίστιχο έχει μεγαλύτερη συνάφεια με τα υπόλοιπα, που μιλάνε για τα μαλλιά, τις ελιές και το μάγουλο της κόρης, και μιλάει κι αυτό για κάποιο στοιχείο της ομορφιάς της και όχι για …ναύτες που ταξιδεύουν;

Αυτά ως προς τους συλλογισμούς και τις λογικές απορίες. Ως προς το τι ακούν τ’ αφτιά μας, νομίζω ότι οι λέξεις «στο κατσαρό σου» είναι ολοκάθαρες και αναμφισβήτητες. Δε θα έπαιρνα όρκο όμως για το «τ’ άρμενο», και ιδιαίτερα για το σύμφωνο «τ».

Εκτός βέβαια αν «άρμενο» σημαίνει και κάτι άλλο εκτός από το άρμενο του πλοίου, κάτι που -έστω και μεταφορικά- βγάζει σαφές νόημα.

6

Κι εγώ, έχοντας διαβάσει το ερώτημα αλλά όχι τα παρακάτω, την ερμηνεία που σκέφτηκε ο Περικλής αμέσως σκέφτηκα (πουλί πετάμενο ως «μη εμπόδιο»). Όσο για το κατσαρό, έχω μιαν ερμηνεία κάπως «τρελή»: ως γνωστόν, και αποδεδειγμένον από τις ηχογραφήσεις στο βιβλίο του Σταύρου Κουρούση που τελικά δεν επελέγησαν, οι τραγουδιστές της εποχής αντλούσαν από το μυαλό τους όποιο δίστιχο κατέβαινε, όποτε κατέβαινε, πάντα λίγα δευτερόλεπτα πριν την ηχογράφηση και χωρίς γραπτό «σκονάκι». Το δίστιχο «Στο κατσαρό σου το μαλλί θα ξενυχτήσω μιάν αυγή» το είχε σίγουρα επιλέξει ο Καραπιπέρης και ήταν στο μυαλό του, αλλά του ήρθε εκείνη τη στιγμή να ξεκινήσει με το (φυσικά επίσης ήδη επιλεγμένο) «άρμενο». Το πρώτο ημιστίχιο θα μπορούσε να είναι διαμορφωμένο π.χ. ως «στο άσπρο (κόκκινο, πράσινο κλπ.) σου το άρμενο», «στο όμορφό σου τ’ άρμενο», «στο γρήγορό σου τ’ άρμενο» ή και άλλα ακόμα. Έκανε όμως κλασικό σαρδάμ, προσδιορίζοντας το άρμενο ως «κατσαρό», λέξη που βεβαίως ανήκε στο επόμενο δίστιχο, αντί για τον σωστό επιθετικό προσδιορισμό. Δεν τον πείραξε φυσικά, αν και ίσως η επανάληψη αυτού του δίστιχου στο τέλος έχει την έννοια «κατωχύρωσης» του λάθους (απέναντι στον εαυτό του).

7

Ναι, μάλλον αυτό που λες είναι Νίκο. Δεν το είχα σκεφτεί έτσι, αλλά τώρα μού φαίνεται πολύ λογικό.

Όσο γι’ αυτό:

το πράγμα είναι πολύ πιο απλό. Δεν υπάρχει επανάληψη! O Διονυσόπουλος είναι που ξανάγραψε στο κείμενό του την πρώτη στροφή, όχι όμως επειδή την ξαναλέει ο Καραπιπέρης αλλά σύμφωνα με το καθιερωμένο σύστημα καταγραφής όπου πρώτα καταγράφονται όλα τα λόγια του τραγουδιού σε «καθαρή» μορφή, χωρίς τσακίσματα και επαναλήψεις, και στο τέλος, με διαφορετική γραμματοσειρά (κάτι που δεν είναι δυνατόν να φανεί στο φόρουμ), ξανά την πρώτη στροφή, όπως ακριβώς τραγουδιέται, δηλαδή μαζί με τα τσακίσματα, που αποτελούν δείγμα του πώς μπαίνουν τα τσακίσματα και στις υπόλοιπες στροφές. Δηλαδή, εν προκειμένω, πρώτα όλο το τραγούδι χωρίς το «αμάν αμάν» και μετά την πρώτη στροφή μαζί με το «αμάν αμάν».

(Σ’ ένα τραγούδι σαν αυτό, όπου η διαφορά με / χωρίς τσακίσματα είναι μικρή, δε φαίνονται τόσο ανάγλυφα τα σπουδαία προτερήματα αυτού του συστήματος καταγραφής - ίσα ίσα που μπορεί να γίνουν και μπερδέματα. Σε σκοπούς όμως με πιο περίπλοκη εκφώνηση, π.χ. «άιντε να 'σαν τα νιά- να 'σαν τα νιάτα -πουλί μου- δυο φορές», αυτός ο τρόπος διπλής καταγραφής αποδεικνύεται ευφυέστατος, σαφής, οικονομικός και πλήρης.)

8

Α, ναι, το είχα ξεχάσει αυτό το σύστημα του Νίκου!

«άιντε να 'σαν τα νιά- λέ - ε - έει, να 'σαν τα νιάτα -πουλί μου- δυο φορές»

9

Τα τέσσερα τραγούδια που κυκλοφόρησαν με τον Μανώλη Καραπιπέρη.

http://rebetiko.sealabs.net/display.php?d=0&recid=496

56137-F%20%CE%A4%CE%9F%CE%A5%CE%A4%20%CE%9F%CE%99%20%CE%9C%CE%A0%CE%91%CE%A4%CE%A3%CE%9F%CE%99%20%CE%A0%CE%9F%CE%A5%20%CE%A1%CE%98%CE%91%CE%9D%20%CE%A4%CE%A9%CE%A1%CE%91
56137-F%20%CE%A4%CE%9F%CE%A5%CE%A4%20%CE%9F%CE%99%20%CE%9C%CE%A0%CE%91%CE%A4%CE%A3%CE%9F%CE%99%20%CE%A0%CE%9F%CE%A5%20%CE%A1%CE%98%CE%91%CE%9D%20%CE%A4%CE%A9%CE%A1%CE%91602×594 127 KB

56137-F-

V-58028-B
V-58028-B1402×1417 331 KB

V-58028-A
V-58028-A1065×1049 263 KB