Προσευχή και λατρεία, ενώ είναι βεβαίως απαραίτητα σε ένα θρησκευόμενο άτομο, δεν χρειάζονται προκειμένου να ανακαλύψει κάποιος την καλλιτεχνική αξία της εκκλησιαστικής μουσικής. Επιπλέον, στη σχολή όπου φοίτησα εγώ, ο χρόνος ήταν ισομοιρασμένος μεταξύ εκκλησιαστικής και δημοτικής μουσικής.
1 «Μου αρέσει»
Τι να σου πω Νίκο… Εγώ, όταν άρχισα ν’ ακούω ότι λ.χ. η επιλογή Ήχου γίνεται με λατρευτικά κριτήρια, σκέφτηκα ότι αυτό το πράγμα ή το παίρνεις ολόκληρο όπως είναι, χωρίς να το προσαρμόσεις στα μέτρα σου αλλά προσαρμοζόμενος εσύ στα δικά του, ή το αφήνεις. Δεν είναι υποχρεωτικό να το βλέπει ο καθένας όπως το είδα εγώ.
Τί να σου πώ κι εγώ… Και στου Καρά, κάποια στιγμή, μας εξηγήθηκε η λογική με την οποία αντιστοιχούνται συγκεκριμένοι Ήχοι σε συγκεκριμένες Κυριακές του έτους (ετήσιος κύκλος ισχύει απ’ ό,τι κατάλαβα), ως κάτι τριτοκλασάτης σημασίας. Εγώ δεν είδα λατρευτικά κριτήρια, είδα απλά ένα λογικότατο σύστημα ισοβαρούς αντιστοίχισης των Ήχων στις εβδομάδες. Ποτέ μου δεν το αποστήθισα αυτό το σύστημα, γιατί δεν με αφορούσε, και κανείς δεν με έψεξε. Δεν σε ήθελε, φαίνεται…
2 «Μου αρέσει»
Η αλήθεια είναι ότι και τώρα ακόμη, όταν διαβάζω περιγραφές για διάφορα της Βυζαντινής μουσικής, μου λείπει που δεν καταλαβαίνω. Αλλά και πώς θα τα μάθαινα, μόνο στο μάθημα; Δεν είναι που θέλει 12 χρόνια νομίζω (πλέον έχουν παρέλθει και θα ήμουν πτυχιούχος από τους παλιούς), είναι που, όπως όλες οι μουσικές, θέλει και τρίψιμο. Και πού τρίβεσαι; στην εκκλησία. Ε, αυτό δεν ήταν η φάση μου και σαφώς δε θα το έκανα για λόγους φιλομάθειας.
Άσε που αυτά που διδάσκονται στις σχολές βυζαντινής δεν τα έχω ακούσει ούτε μία φορά στη ζωή μου σε εκκλησία όπου να παρευρέθηκα αυτοπροσώπως. Σε καμιά τηλεόραση από τη Μητρόπολη, και κυρίως σε συναυλίες τα έχω ακούσει. Εκεί που εκκλησιάζεται ο κόσμος ψέλνουν παπάδες ή άντε και κάνας ψάλτης με στοιχειώδεις εμπειρικές γνώσεις, ή και φουλ άμουσοι (και το λειτουργικό σκέλος μια χαρά πετυχαίνει).
Όχι βέβαια, όταν δεν είναι η φάση σου, που ούτε κι εμένα ήταν. θα τριφτείς στην πράξη ως μουσικός, και είναι απίστευτο το πόσο βοηθιέσαι από τις εμπειρίες της βυζαντινής, που είναι και τακτοποιημένες σε κανόνες. Κακά είν’ τα ψέμματα, για τη βάση ολόκληρης της ανατολικής μουσικής μιλάμε.
3 «Μου αρέσει»
Δύο πραγματάκια που θα ήθελα να σημειώσω, κατά την ταπεινή μου άποψη, διαβάζοντας τη συζήτηση.
Θα συμφωνήσω με τον Περικλή, ότι η Βυζαντινή μουσική υπάρχει, και δημιουργήθηκε, για να εξυπηρετήσει μία συγκεκριμένη ανάγκη… Δημιουργία πολύ συγκεκριμένων συναισθημάτων στον πιστό, συνοδεύοντας κατάλληλα το λόγο. Γι’αυτό αν παρατηρήσετε κάθε λέξη είναι πολύ σοφά ντυμένη με τη μουσική. Αυτός είναι πιθανά και ο λόγος που εκλείπουν τα όργανα. Για να πετύχει ένας ψαλτης κάποιες ποιότητες, είναι τόσο μεγάλη η λεπτομέρεια που θα μπορούσε να γίνει μόνο από ανθρώπινη φωνή, και μόνο από μία.
Βέβαια έτερον εκάτερον το αν χρησιμοποιούμε αυτή τη μουσική και για αισθητική τέρψη, και τις καλλιτεχνικές μας ευαισθησίες.
Επίσης έχεις δίκιο για το ότι η μάζα των πιστών δεν μπορεί να ακούσει εύκολα έναν καλό ψάλτη. Υπάρχουν όμως αλλά θέλει ψάξιμο. Σάμπως και στη λαϊκή μουσική μας δε θέλει ψάξιμο για να ακούσεις κάτι καλό; Ας σκεφτούμε τι ακούει ο μέσος ακροατής. Κι όταν λέω μέσος εννοώ αυτός που βομβαρδίζεται από τα κυρίαρχα μέσα.
2 «Μου αρέσει»
Ε να σε δω στο αναλόγιο ψάλτη, με λαμπαδάριο τον Περικλή, θα ήταν εικόνα ζωής.
1 «Μου αρέσει»
Αμέ! Θα βάζαμε και πριμικήριο εσένα! Πλάκα, πλάκα αλλά πρώτον: έχω ήδη σταθεί σε αναλόγιο, στο εκκλησάκι μέσα στη σχολή και δεύτερον: έφυγα απ’ τη σχολή όταν άρχισαν να γίνονται ενοχλητικές οι πιέσεις ακριβώς για αναλόγιο, αλλά πλέον σε κανονική εκκλησία / λειτουργία και Κυριακή. Δεν θα με πείραζε “ιδεολογικά”, αλλά εκείνη την εποχή φρόντιζα Κυριακές να ξημερώνομαι στο Χαλκούτσι.
(και να ξυπνάω όποιαν ώρα ήθελα εγώ, όχι το αναλόγιο…)
1 «Μου αρέσει»
Αυτό πάλι πού το πας; Είχα κατά καιρούς φίλους ψαλτάδες, και βγαίναμε κάνα Σάββατο, ξενύχτι κανονικά φουλ συμμετοχή σε όλα, και στο καληνύχτισμα να σου λένε ότι σε 3 ώρες ψέλνουν!
Θα γουστάρανε, εγώ όχι…
1 «Μου αρέσει»