κάποια πρώτα που μου έρχονται πέραν όσων αναφέρθηκαν: στέλιος καρδάρας, χωρίσαμε ένα δειλινό, πολυτεχνίτης, η ξελογιασμένη, μη με στέλνεις μάνα, νύχτωσε μες το γεντί, κάηκε ένα σχολείο, βάρκα-γιαλό (από κατσαρό)…
αρκετά στοιχεία για κάθε κομμάτι εκτός από κουβέντες στα φόρουμ, επίσης στον κατάλογο τραγουδιών του σήλαμπς.
να δούμε που θα τα χωρέσεις όλα αυτά μαζί με τις ιστορίες τους!
-
Είμαι ένα δερβισάκι (Το παράπονο του Μάρκου με το ούτι) -->Μικρασιατική καταστροφή
-
Κακούργα Έλλη (Κατσαρός) --> Καταπληκτικό τραγούδι που σηκώνει γερή πρόζα!
-
Tα περσότερα του Παπάζογλου (Νικοκλάκιας, Αν ήμουν άντρας, Λαχανάδες κλπ κλπ)
Βασικά, τί να λέμε: κάθε τραγούδι και μια ιστορία! 
Προσθέτω τα ΣΒΗΣΕ ΤΟ ΦΩΣ ΝΑ ΚΟΙΜΗΘΟΥΜΕ (ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ) ΜΕ ΠΙΑΣΑΝ ΕΠΙ ΜΕΤΑΞΑ (ΓΕΝΙΤΣΑΡΗΣ) και το ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΤΟ ΓΑΙΔΟΥΡΙ (ΜΠΑΓΙΑΝΤΕΡΑΣ).
Υπάρχει και ένα βιβλίο που το πεχω αλλά αναφέρεται σε όλο το φάσμα του ελληνικού ρεπερτορίου :
http://www.e-shop.gr/show_bks.phtml?id=BKS.0843011.
και μόλις έιδα και ένα μπλογκ
http://miaistoriakienatragoudi-hef.blogspot.com/
Ε βασικα οπως το σκεφτομαστε λεμε να κρατησει μια με μιαμιση ωρα τραγουδια με ιστοριες και μετα να συνεχισουμε απλα παιζοντας μουσικη κι οσο παει:)
Φιλοι ευχαριστω,σιγουρα εχουμε περισσοτερα απο οσα ειχαμε πριν αλλα οσο συνεχισουν να σας “ερχονται” συνεχιστε να μου λετε!
Καλημέρα σε όλους.
Χθες μου ζητήθηκε από τον Νίκο-liga rosa να δω στην ετικέτα του δίσκου του παραπάνω ιστορικού τραγουδιού του Βασίλη Τσιτσάνη με την Στέλλα Χασκίλ και τον Μάρκο, πόσες φορές ηχογραφήθηκε με τους συγκεκριμένους συντελεστές και ποια από τις ηχογραφήσεις προτιμήθηκε να κυκλοφορήσει. Αφορμή για το ερώτημα του Νίκου ήταν το ανορθόδοξο τελείωμα του τραγουδιού από την πλευρά του Τσιτσάνη και γιατί προτιμήθηκε να κυκλοφορήσει αυτή η εκτέλεση.
Δυστυχώς η ετικέτα του δίσκου δεν απαντάει στο παραπάνω ερώτημα του liga. Ο δίσκος έχει τον αριθμό μήτρας GO-3796 χωρίς να έχει δίπλα του την παύλα (-) και το νούμερο της ηχογράφησης (1,2,3). Η Parlophone και η Odeon, σε αντίθεση με τις Columbia-HMV, δεν γράφανε στις ετικέτες των δίσκων την εκτέλεση που επιλέγανε να κυκλοφορήσει. Φαίνεται δηλαδή τα τραγούδια να ηχογραφούνται μία μόνο φορά. Όμως δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι οι εταιρείες, στο περιθώριο ανάμεσα στην ετικέτα και στα αυλάκια του δίσκου, γράφανε τον αριθμό μήτρας και την εκτέλεση που προτιμήθηκε να κυκλοφορήσει. Έτσι μόνο όποιος έχει τον αυθεντικό δίσκο του τραγουδιού θα μπορούσε να μας απαντήσει στο ερώτημα μας.
Απάντηση δεν μας δίνει ούτε ο Ορδουλίδης που έψαξε τραγούδι-τραγούδι όλη την δισκογραφία του Τσιτσάνη. Και αυτός σημειώνει μόνο τον αριθμό μήτρας.
Για να δώσω ένα παράδειγμα για την πολιτική των εταιρειών να γράφουν εκτός από τον αριθμό μήτρας (ηχογράφησης) και τον αριθμό της εκτέλεσης, ας δούμε την ετικέτα από το πολύ γνωστό τραγούδι του Τσιτσάνη “Κι αν πάθης και καμμιά ζημιά (Τσιτσάνη μου)”. Στην ετικέτα αυτού του κομματιού παρατηρούμε ότι το τραγούδι ηχογραφήθηκε τουλάχιστον τρεις (3) φορές και προτιμήθηκε να κυκλοφορήσει η τρίτη (3η) εκτέλεση! Το κομμάτι κυκλοφόρησε από την Columbia.
Αυτά σαν απάντηση στο ερώτημα του Νίκου που δεν απαντήθηκε.
Το τραγούδι που είχε την τιμή να …απαγορευτεί με αστυνομικές διατάξεις, ηχογραφήθηκε και από τους Ντούο Χάρμα με διευθυντή ορχήστρας τον Δ.Σέμση (Σαλονικιός).
Όλες οι πληροφορίες για την ιστορία του τραγουδιού στο αφιέρωμα μου για την συνεργασία Τσιτσάνη-Βαμβακάρη σε τραγούδια του πρώτου που ανέβηκε πριν δυόμιση χρόνια στο sealabs O Μάρκος Βαμβακάρης στα μεταπολεμικά τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη (μέρος πρώτο) - rebetiko.sealabs.net
ευχαριστούμε πολύ φώτη! μακάρι να απαντηθεί κάποτε το ερώτημα.
Καλησπέρα @BLEKOS. Ηθελα να σε ρωτησω αν και χρονια μετα πως πηγε η παρασταση και τι ιστοριες ειπες τελικα. Σκεφτομαι να κανω κατι παρομοιο. Εχεις οτιδηποτε να μου προτεινεις σε σχεση με την παρασταση η αλλες ιστοριες; Σε ευχαριστω εκ των προτερων
Καλησπέρα Μαρίνα.
Τελικά η θεματική βραδυά δεν είχε γίνει. Το ψάχναμε, το αναλύαμε και στο τέλος έμεινε απλά στα λόγια. Λίγο πολύ πάντως τα τραγούδια είναι περίπου αυτά που αναφέρονται εδώ.
Οι ιστορίες των τραγουδιών περιγράφονται στους στίχους τους.
Αν μπορώ να σε βοηθήσω κάπως είμαι στη διάθεσή σου!
Σ ευχαριστώ. Εύχομαι κάποτε να το πραγματώσεις !!
Παιδιά, «επισήμως και με τη βούλα» ίσως και να μη μάθουμε ποτέ, αν έγιναν περισσότερες από μία ηχογραφήσεις και γιατί προτιμήθηκε η «κολοβή». Μπορεί όμως ο λόγος να είναι τόσο απλός που αθέλητα μου ήρθε στο μυαλό το γνωστό ανέκδοτο με το κομμένο κότσι του αρνίσιου μπουτιού στο φούρνο. Στην ερώτηση του συζύγου, γιατί πάντα η σύζυγος ζήταγε απ’ το χασάπη να κόψει και να πετάξει ένα κομμάτι του κόκκαλου στο οποίο καταλήγει το μπούτι, η σύζυγος απαντούσε αποστομωτικά «-Γιατί έτσι το έμαθα απ’ τη μάνα μου». Όταν κάποτε στο κυριακάτικο τραπέζι με μπουτάκι κοτόπουλου στο φούρνο, παρεκάθησε και η πεθερά, απάντησε στην απάντηση που της έθεσε ο γαμπρός: «-Α , μα ο δικός μου φούρνος είναι μικρότερος απ’ τον δικό σας και δεν θα χώραγε ταψί με άκοπο το κόκαλο, εδώ σ’ εσάς δεν τίθεται τέτοιο θέμα!».
Μήπως, απλούστατα, κάποιος τεχνικός δεν πρόλαβε να ειδοποιήσει έγκαιρα την ορχήστρα να τελειώνει, και αναγκάστηκαν εκ των ενόντων να «κόψουν το κόκαλο»;
2 «Μου αρέσει»
κι εγώ αυτήν την εκδοχή φαντάζομαι, λόγω τέλους χρόνου δόθηκε σήμα το οποίο δεν αντιλήφθηκε ο τσιτσάνης. υποθέτω πως επειδή είχαν ήδη χαλάσει τρία κεριά, και είχαν μια κολοβή μεν αλλά εκπληκτική εκτέλεση, δεν ρικάρανε για τέταρτο take.
1 «Μου αρέσει»
Νίκο τρία κεριά χαλάσανε για το τραγούδι “Κι αν πάθης και καμμιά ζημιά (Τσιτσάνη μου)” όχι για το “Κάποια μάνα αναστενάζει”.
Συμφωνώ και εγώ ότι ο Τσιτσάνης απορροφημένος από την εκτέλεση δεν πήρε χαμπάρι το σήμα του τεχνικού με αποτέλεσμα να χαθεί στο τέλος. Δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που την “πάτησε” με τον χρόνο. Πολλές ηχογραφήσεις έχουν παρόμοιο πρόβλημα με το κλείσιμο τους.
1 «Μου αρέσει»
συγγνώμη, κατάλαβα λάθος. το “κάποια μάνα” πόσες φορές ηχογραφήθηκε;
1 «Μου αρέσει»
Όπως σημείωσα και στο αρχικό μου σχόλιο, ίσως να μην μάθουμε ποτέ πόσες ηχογραφήσεις γίνανε και γιατί χρησιμοποίησαν αυτή με το λάθος του Τσιτσάνη. Μόνο με τα φύλλα ηχογραφήσεων θα απαντηθεί το ερώτημα. Αν βρεθούν και ποτέ.
1 «Μου αρέσει»
Ναι; Ενδιαφέρον, δεν μου είχε τύχει μέχρι σήμερα. Εννοώ, να αναγκάστηκε ο τεχνικός να “σπρώξει” το “ρολόι” με τη βελόνα, ίσως σηκώνοντάς το στιγμιαία. Έχεις, Φώτη, κάτι πρόχειρο στο μυαλό σου;
αυτό με την βελόνα από πού προκύπτει;
παρεμπιπτόντως, τυχαία σήμερα έπεα πάνω σε αυτήν την ηχογράφηση με δύο σπάνια χαρακτηριστικά: δυο γυναικείες φωνές σε διαλογικό τραγούδι ζευγαριού, και βεβιασμένη απότομη επιτάχυνση στο φινάλε, μάλλον υπό την πίεση του χρόνου.
1 «Μου αρέσει»
Αυτό ακριβώς εννοώ Νίκο. Η σταδιακή αύξηση του τέμπο στα τελευταία δευτερόλεπτα των ηχογραφήσεων. Η ένδειξη του ηχολήπτη ότι απομένουν λίγα δευτερόλεπτα για την ολοκλήρωση της ηχογράφησης, έκανε τους μουσικούς είτε να τα χάνουν και να μπερδεύονται, είτε να «τρέχουν» το τραγούδι για να προλάβουν τους χρόνους ηχογράφησης.
Ένα ακόμα παράδειγμα, αντίστοιχης ηχογράφησης, μας έρχεται από το τραγούδι του Τσιτσάνη «Αθηναίϊσσα» του 1946, με τον Στελάκη Περπινιάδη και τον συνθέτη.
Αντιγράφω από το βιβλίο του Νίκου Ορδουλίδη «Η δισκογραφική καριέρα του Βασίλη Τσιτσάνη 1936-1983» (σελ.93).
Λέγεται ότι γύρω στο τέλος του τελευταίου στίχου, ο ηχολήπτης έκανε νόημα στον Τσιτσάνη ότι έμεναν μόνο μερικά δευτερόλεπτα για το τραγούδι και έτσι εκείνος αυτοσχεδίασε και τελείωσε το τραγούδι με μία μελωδική φράση δεκαέξι δευτερολέπτων, η οποία δεν ήταν μέρος του τραγουδιού.
Φαντάζομαι ότι στο θέμα μας με «Τα λάθη, τα παράδοξα, οι γκάφες, τα σαρδάμ και τα χαρακτηριστικά των ηχογραφήσεων» θα έχουν επισημανθεί αντίστοιχες περιπτώσεις.
2 «Μου αρέσει»
Δεν βρίσκω σωστό αυτό που λέει ο Ορδουλίδης. Το τραγούδι διαρκεί 3 λεπτά και 8 δευτερόλεπτα (ας πούμε όμως συν/πλην 2 δευτερόλεπτα), που θα πει ότι υπήρχε ακόμη χώρος για περίπου 17 δευτερόλεπτα ηχογράφησης. Άρα υπήρχε μια σχετική ασφάλεια μέχρι το τέλος του κεριού και συνεπώς ο ηχολήπτης δεν είχε λόγο να κάνει νόημα για να βιαστούν. Εξάλλου, το εν λόγω φινάλε ξεκινάει από το 2:51-2:52. Δηλαδή 35 δευτερόλεπτα πριν το τυπικό όριο για το δίσκο. Γιατί να κάνει νόημα από τόσο νωρίς; Αλλά και καθαρά μουσικά να το δούμε, αυτό που παίζει ο Τσιτσάνης στο τέλος -ενώ είναι πράγματι εμπνευσμένο- μοιάζει να είναι δουλεμένο. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι το δεύτερο μπουζούκι αλλά και η κιθάρα ακολουθούν άψογα τον Τσιτσάνη. Χωρίς να κομπιάσουν, χωρίς να δείχνουν ότι το ψάχνουν. Σαν να ξέρουν τι πρόκειται να παιχτεί (αφού προφανώς το ξέρουν). Ειδικά στο κλείσιμο, η κιθάρα κλείνει ακριβώς μαζί με τον Τσιτσάνη.
Δεν ξέρω από πού προκύπτει αυτό το “λέγεται” που μεταφέρει ο Ορδουλίδης αλλά προσωπικά δεν θα έδινα περισσότερη σημασία σε αυτό. Πιθανώς να είναι μεταγενέστερες απόψεις βασισμένες στο ότι αυτό που παίζει ο Τσιτσάνης στο φινάλε μοιάζει να “κλωτσάει” σε σημεία. Θυμάμαι ωστόσο ότι όταν το μελετούσα μου έβγαζε μια χαρά νόημα (παιχτικά).
Ισχύει πάντως ότι πολλές φορές ο φόβος να μην τελειώσει πρόωρα το κερί, οδήγησε τους μουσικούς σε επιταχύνσεις και βιαστικά τελειώματα. Όμως θα έλεγα ότι δεν πρέπει να μένει αυτή η εντύπωση. Στην πραγματικότητα τα κομμάτια ήταν πολύ μελετημένα και προβαρισμένα. Σίγουρα υπάρχουν εξαιρέσεις και συνθήκες που αναγκάζουν σε αυτοσχεδιαστικές λύσεις (ας σκεφτούμε τη μαστούρα του Μπάτη πριν το “Ζούλα σε μια βάρκα μπήκα”) αλλά γενικά τα πάντα ήταν προαποφασισμένα, όσο γίνεται δηλαδή. Πέρα από τις διηγήσεις των παλιών τραγουδιστών (π.χ. Μπίνης) οι οποίοι μας μεταφέρουν ότι πολλά κομμάτια τα έπαιζαν και τα πρόβαραν στο πάλκο μέχρι και έξι μήνες νωρίτερα, μπορώ να μεταφέρω και κάτι που μου έκανε εντύπωση όταν είχα πάει στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη για να μελετήσω φωτογραφίες και παρτιτούρες από το αρχείο του Ηλία Πετρόπουλου. Είδα λοιπόν ότι σε πολλές παρτιτούρες αναγραφόταν ο χρόνος διάρκειας και σε κάποιες να δίνεται και η δομή του τραγουδιού (π.χ. κουπλέ, ρεφρέν, μισή εισαγωγή). Δηλαδή είχαν ήδη δει από την πρόβα το πόσο διαρκεί το τραγούδι και το σημείωσαν για να ξέρουν πού έχουν άπλα και πού θα πρέπει να έχουν το νου τους. Επίσης, μου έκανε χαρακτηριστική εντύπωση η παρτιτούρα για το τραγούδι του Γκόγκου “Η μικρή απ’ το Πασαλιμάνι” στην οποία συμπεριλαμβάνεται το “ταξίμι” της εισαγωγής, γραμμένο κι αυτό με νότες. Δεν είναι δηλαδή αυτοσχεδιασμός της στιγμής. Γνωρίζουμε επίσης ότι πολλά ταξίμια του Τσιτσάνη και του Χιώτη ήταν δουλεμένα από τους ίδιους μέρες ή και βδομάδες πριν και μάλιστα με πολύ κόπο.
3 «Μου αρέσει»
συμφωνώ με τον κώστα, το τελείωμα της “αθηναίισας” είναι δουλεμένο. σε αντίθεση με το τελείωμα του “μπλόκου” που είναι μάλλον αμήχανο… δεν μπορώ όμως να ξέρω πού οφείλεται αυτό.