Τραγούδια και δρόμους

Μουσική Θεωρία
22

Κι’ εγώ την ακούω τη ρημάδα τη δίεση Ελένη, αλλά ακούω και το σόλ φυσικό επίσης, στην ίδια μάλιστα μελωδική φράση. Τι να κάνουμε λοιπόν; Να βάλουμε στατιστική; Αλλά και η άποψη του Δημήτρη περί πειραιώτικου, και αυτή τη λογική της έχει. Έτσι είναι τα πράγματα στην ανατολική μουσική και στις μουσικές που επηρρεάστηκαν από αυτήν. Όποιος θέλει ας ψάξει να βρή ένα τομίδιο που είναι τμήμα των πρακτικών ενός συνεδρίου στο Tampere της Φινλανδίας το 1995, με ονομασία «The structure and idea of maqam», να δή ότι όχι μόνο εμείς στην Ελλάδα ψαχνόμαστε αλλά ουσιαστικά όλοι. Τελικά δίκιο νομίζω πως έχει ο μακαρίτης ο Μαυροειδής, όταν λέει ότι στην ανατολική μουσική η θεωρία πάντα είναι λιγότερο σημαντική από την πράξη. Και θα βγάλω και εγώ ένα απόφθεγμα όταν κάποτε (στην άλλη ζωή όμως, αυτό) θα συγγράψω το δικό μου ογκωδέστατον πόνημα περί μουσικής: ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Η ΜΟΥΣΙΚΗ, ΑΙΣΘΗΜΑ ΕΙΝΑΙ.

Κατά τ’ άλλα, Ελένη, βεβαίως να αποδίδεις τα διαστήματα όπως είναι και, μη φοβάσαι, δεν θα ακουστείς φάλτσα. Τα μπουζούκια ευτυχώς είναι νυκτά και επομένως οι νότες τους φευγάτες, χτυπιούνται μιά στιγμή και φεύγουν ενώ η φωνή μένει. Μόνο με άσχετο βιολί θα είχες θεωρητικό πρόβλημα διακροτήματος, αλλά δεν πρόκειται να το ακούσει κανένας μάλλον. Άντε, πολλά είπαμε, πάμε να ρίξουμε και καμμιά πεννιά!

23

Γεια σου Νίκο,

Έχω και εγώ τον τόμο για τα μακάμια που αναφέρεις. Από το άρθρο του (πάντα μεθοδικότατου και διαυγέστατου) Bulent Aksoy κατάλαβα ότι τα πράγματα δεν είναι και πολύ ξεκάθαρα ούτε στην Τουρκία, όπου έχουν ασχοληθεί με την επιστημονική μελέτη των μακαμιών από το 1871, τουλάχιστο! Και βέβαια, ο Aksoy φτάνει περίπου στο ίδιο συμπέρασμα με σένα. Πριν λίγο παρήγγειλα και ένα παλιότερο τόμο αυτών των εργασιών, που αναφέρεται στα “τοπικά μακάμια”. Δεν έχει φτάσει στα χέρια μου ακόμα, αλλά μάλλον συμπεριλαμβάνει και τους “δρόμους” της ελληνικής λαϊκής μουσικής.

REGIONALE maqam-Traditionen in Geschichte und Gegenwart. Materialien der 2. Arbeitstagung der Study Group “maqam” des ICTM, Berlin, 1992, 1992, Berlin, .
Hrsg. von Jurgen Elsner und Gisa Juhnichen, 2v…

Δεν μας είπες τίποτα για τη “μάζωξη” της Ύδρας, στην οποία συμμετείχες κι εσύ, αν δεν κάνω λάθος. Ξέρω ότι το θέμα είναι λιγάκι “επίμαχο” εδώ στο φόρουμ, αλλά εγώ τουλάχιστο θα ήθελα πολύ να ακούσω τις εμπειρίες-απόψεις σου.

Φιλικά, Εύα

Όποιος θέλει ας ψάξει να βρή ένα τομίδιο που είναι τμήμα των πρακτικών ενός συνεδρίου στο Tampere της Φινλανδίας το 1995, με ονομασία «The structure and idea of maqam», να δή ότι όχι μόνο εμείς στην Ελλάδα ψαχνόμαστε αλλά ουσιαστικά όλοι. Τελικά δίκιο νομίζω πως έχει ο μακαρίτης ο Μαυροειδής, όταν λέει ότι στην ανατολική μουσική η θεωρία πάντα είναι λιγότερο σημαντική από την πράξη.

24

Εύα, δεν νομίζω ότι στην Τουρκία ασχολήθηκαν σοβαρά με την επιστημονική μελέτη των μακαμιών τόσο νωρίς. Η πρώτη καταγεγραμμένη σοβαρή μελέτη που ξέρω είναι το άρθρο του Ραούφ Γιεχτά Μπέη (δεν θυμάμαι πως γράφεται με λατινικά στοιχεία) στη γαλλική εγκυκλοπαίδεια, τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, που όπως θα διάβασες και εσύ στον Bulent, μπάζει από παντού αφού, αμέσως αμέσως αγνοεί τα χρωματικά γένη (χιτζάζ, χουζάμ, σαμπά κλπ.) Και εκτός από την Τουρκία, και σε πολλές αραβικές χώρες υπάρχουν πολύ διαφορετικές απόψεις, οι Πέρσες ψάχνονται, οι βόρειοι (Μπουχάρα κλπ.) επίσης, μύλος…

Όσο για την Ύδρα, πάπαλα φέτος: μία αρκετά σοβαρή περίπτωση πετρών στα νεφρά με κράτησε στην Αθήνα και την εργασία μου τη διάβασε ο Έμερυ. Φαίνεται ότι και άλλοι προγραμματισμένοι ομιλητές δεν μπόρεσαν να έρθουν, έγιναν όμως, λέει, κάποιες ωραίες ανοργάνωτες βραδυές για τις οποίες άλλωστε και πηγαίνουμε. Αυτά.

25

Νίκο, έχεις απόλυτο δίκιο-ήμουν βιαστική! Η μελέτη του Rauf Yekta βγήκε το 1922, στο Encyclopedie de la Musique et Dictionnaire du Conservatoire.

Όσον αφορά τις πρόσφατες περιπέτειες της υγείας σου…περαστικά!

Εύα

26

Αλήθεια το τραγούδι του Μπαγιαντέρα: Χατζηκυργιάκειο σε τι δρόμο είναι ; μήπως είναι μινόρε “και λίγο” νιαβέντ ;. Ευχαριστώ προκαταβολικά

27

Κανονικό μινόρε είναι, Lucas, όχι νιχαβέντ.

28

“… Ουσάκ-Το βουνό,το Μπιραλλάχ,Πέντε Ελληνες στον Αδη κ.α.
Σαμπά(χ)-Τα παιδιά της γειτονιάς σου,Ησουνα ξυπόλητη,Σάλα σάλα
Καρτσιγ(κ)ιάρ-Περιπλανώμενη ζωή,Μοιρα με καταδίκασες,Για να σε κάνω άνθρωπο
Νικρίζ-Η Προύσσα,Απόψε τά’πια για καλά,Η γκαρσόνα
Ράστ-Χαρικλάκι,Μουσταφάς,Αλεξανδριανή φελλάχα
Χιτζάζ-Ας μην ξημέρωνε ποτέ, Ελενίτσα μου,Ζαίρα
Πειραιώτικος-Χρόνια στον Περαία,Ενας μάγκας στον τεκέ μου,Εφουμέρναμε ένα βράδι
Χουζάμ-Καυμό μες την καρδούλα μου,
Σεγκιά(χ)-Τα ματια σου τα αράπικα,Οταν καπνίζει ο λουλας…”

Γεια και χαρά σε όλους! :109: Απέραντη και ατελείωτη είναι η συζήτηση για τους “δρόμους” και πολλές οι διαφωνίες, αλλά όπως λέει κι ένας ΔΑΣΚΑΛΟΣ ονόματι Ιωάννης Τσελεπιδάκης, πρωτοψάλτης, :109::109::109: “… η μουσική εστί πηγή μελίρρητος και αστείρευτος…”.

Ελένη, δεν πρέπει να ξεχνάς και τα παρακάτω μακάμια:
α. Acem kurdi για το Βουνό του Βαγγέλη Πρέκα (ψάχνω το “Θα σκίσω το φυλλάδιο” να μην ξαναμπαρκάρω, του ιδίου, παρεμπιπτόντως…)
β. Huseyni για το “Πέντε Έλληνες στον Άδη”
γ. Ε, το Μπιρ Αλλάχ δεν είναι και τόσο ussak… Στέκεται πολύ στην πέμπτη βαθμίδα βλέπεις (ή μάλλον ακούς!)
δ. Η Γκαρσόνα δεν είναι και τόσο nikriz, εκτός από ένα “γύρισμα” στην εισαγωγή (στο κατέβασμα)
ε. Η Αλεξανδριανή Φελάχα, αν και μοιάζει με το rast είναι στην ουσία suzinak, αφού εκτελεί χρώμα στο οξύ τετράχορδο…
στ. Το Χρόνια στον Περαία δεν είναι Πειραιώτικος. Τουλάχιστον στην εισαγωγή εκτελεί hicazkar με ωραία καθοδική πορεία (πλάγιος Β’)
στ. Όσο για το Ένας μάγκας στον τεκέ μου και ίσως και για το Εφουμέρναμε ένα βράδυ, μπράβο! Είναι πειραιώτικος ή για την ακρίβεια sirf hicazkar
ζ. Τι θα ‘λεγες για evic στο Καημό μεσ’ στην καρδούλα μου (που νομίζω έχει άλλο τίτλο…), δηλαδή Επτάφωνο βαρύ διατονικό…
η. Huzzam θα μπορούσε να είναι το Όταν καπνίζει ο λουλάς

Πάντοτε μιλάμε για την ανθρώπινη φωνή, η οποία είναι η μόνη αληθινή, αφού τα μπουζούκια, ακκορντεόν και λοιπά τοιούτα όργανα δεν μπορούν να αποδώσουν τέλεια τους παραπάνω ήχους…:079:
Βέβαια, άλλα όπως το ταμπούρ (όπως λέγεται τώρα…) μπορούν!!!

Αυτά, με πολλή εκτίμηση και διάθεση για μάθηση.:230:

Υ.Γ. Πρέπει να εμπιστευόμαστε την Ελένη πάντως, όχι μόνο σ’ αυτά που γράφει, αλλά κυρίως σ’ αυτά που τραγουδάει… :110: Καλή αντάμωση πάλι!

29

επαναφερω το θέμα του τραγουδιου ΅εφουμέρναμ ένα βράδυ΅του Μ. Βαμβακαρη με αφορμή την πλήρη έκδοση των εργασιών του ΤΕΙ Αρτας .
Συγκεκριμένα στο λινκ http://apothetirio.teiep.gr/xmlui/handle/123456789/450 υπάρχει η πτυχιακή εργασία του Γιώργου Κολωνη με θέμα την τροπική ανάλυση του Πειραιώτικου δρόμου ,όπου αναλύει χαρακτηριστικά ρεμπέτικα τραγούδια που έχουν γραφεί στο πειραιώτικο δρόμο μεταξύ των οποίων και το προαναφερόμενο τραγουδι.
Ετσι στη σελίδα 36 της εργασίας παρουσιάζεται μια μουσική ανάλυση της πρώτης εκτέλεσης του τραγουδιού καθως και μια απλή παρτιτούρα της μουσικης.
Διαπιστωνω ότι ,ίσως λόγω της ποιότητας της εγγραφής του δίσκου των 78 στροφών ,επανέρχεται το θέμα χρήσης της βαθμίδας του σολ και σολ# δρόμου όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενες δημοσιέσεις εδώ.
Παρατηρω ότι και το ρεφρεν του τραγουδιου δεν μου ακουγεται σωστο στο αυτι.
Τελικα πως παιζεται σημερα το τραγουδι αυτο?
H γνωστή εκτέλεση του Στέλιου Βαμβακάρη πλησιάζει την πρώτη εκτέλεση?
σημείωση
στην παρτιτούρα του τραγουδιού σημειώνονται τα σημεία αλλοίωσης με υφέσεις και διέσεις ταυτόχρονα και θελει προσοχή γιατί στη δυτική σημειογραφία χρησιμοποιούνται μόνο υφέσεις ή μόνο διέσεις.

31

Το τραγούδι ‘’ Καημό μεσ’ υην καρδούλα μου, δρν είναι Χουζάμ. Είναι δρόμος Εβίτζ.

32

Δϊκιο φαίνεται να έχεις, …

…αλλά απαντάς σε μήνυμα του 2006!

Να πούμε εξάλλου ότι το 2006 το θεωρώ περίπου βέβαιο ότι η γενιά που το 2006 ήταν ήδη περπατημένη στα πατάρια, όπως η Ελένη Λαζάρου, «χουζάμ» εννοούσαν το διατονικό, το σεγκιάχ. Τώρα, η διαφορά σεγκιάχ από εβίτς είναι λίγο μακαμίστικη, δύσκολα βγάζει νόημα σε πλαίσιο λαϊκών δρόμων, αν και για το συγκεκριμένο θα έλεγα ότι είναι πράγματι σαφής.

1 «Μου αρέσει»