Τον τελευταίο καιρό μ’ έχει απασχολήσει πολύ σοβαρά ένα θέμα στο οποίο δεν έχω ακόμη κατασταλαγμένη απάντηση γι’ αυτό και ζητώ την βοήθειά σας από δω.
Πως ερμηνεύεται η πενιχρή δισκογραφική παραγωγή τραγουδιών με μπουζούκι από Έλληνες μετανάστες στις ΗΠΑ δεδομένων ότι :
α) δεν υπήρχε απαγόρευση και κυνηγητό του οργάνου εκεί όπως γινόταν εδώ
β) τα περισσότερα τραγούδια που γινότουσαν επιτυχίες εδώ (στα οποία προφανώς συμπεριλαμβάνονταν και πάμπολλα με μπουζούκια) επανατυπώνονταν και κυκλοφορούσαν και στις ΗΠΑ
Φραγκίσκο, δεν με έχει απασχολήσει το ενδιαφέρον αυτό θέμα, αλλά ο Ole Smith θίγοντας en passant το ζήτημα (στο άρθρο “Cultural identiy and cultural interaction: Greek Music in the United States, 1917-1941”, JOURNAL OF MODERN GREEK STUDIES 13/1995)από τη μια υποθέτει ότι το γεγονός έχει να κάνει με τους τόπους καταγωγής των ελλήνων μεταναστών (και, κρίνοντας από τη μουσική τους, τους υποθέτει κυρίως Μικρασιάτες). Από την άλλη εικάζει ότι η πενιχρή μπουζουκώδης παραγωγή δείχνει ενδεχομένως και μια διαφορετική στάση προς τα πειραιώτικου ας πούμε στυλ άσματα. Υποθέτει ότι ενδεχομένως δεν τα βρήκαν και τόσο άξια καλλιέργειας, και από την άποψη της συνάφειας των ασμάτων αυτών με τον παραβατικό υπόκοσμο, όπως τότε εν πολλοίς εθεωρούντο.
… με τη διαφορά οτι ο οίκος Johns Hopkins το εκδίδει από το 1996, ενώ ο Κ.Βλησίδης αναφέρεται σε τόμο του 1995.
Πάντως αν θες να γραφτέις σ’ αυτό, προτίμησε το “Print for Individuals” που είναι πολύ φθηνώτερο από το on-line browsing & printing. Απ’ την άλλη το κάθε τεύχος χωριστά κάνει κάπου 20 USD, ενώ η ετήσια συνδρομή κάνει κάτι παραπάνω (νομίζω 40 USD).
Πες μου σε ποια περίοδο αναφέρεσαι. Γιατί ανάμεσα σε κάθε περίοδο υπάρχει τεράστια διαφορά, όσο αφορά το συγκεκριμένο θέμα. Για να τα κάνω πιο λιανά, υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις περιόδους:
19δεκατόσο - 19τριαντακάτι
1934 - 1953
1953 - 1970…
Αν μιλάς γενικά, τότε έχεις κάνει λανθασμένη εκτίμηση.
ΑΝ
Φραγκίσκο, θα επικοινωνήσω προσωπικώς για τα περαιτέρω, καθόσον 3 μέρες τώρα οι αρουραίοι ροκάνιζαν τις υπόγειες καλωδιώσεις του ΟΤΕ και δεν είχα δυνατότητα επικοινωνίας.
Κατ’ αρχήν οι ‘Αμερικάνοι’ μπουζουξήδες είναι πολύ λίγοι: Jack, Καραπιπέρης άντε και ένας δυό ακόμη που δεν ξέρω τα ονόματά τους.
Κατά δεύτερον, οι ηχογραφήσεις με μπουζούκι που έγιναν από ‘Αμερικάνους’ μπουζουξήδες είναι απειροελάχιστες: 2-3 δίσκοι του Jack, κανα δυό άλλοι του Καραπιπέρη, ένας του Κατσαρού κοντά στο 50, ο “Μπλόκος” ε, περίπου αυτοί είναι όλοι κι όλοι.
Από την άλλη, είναι δεδομένο ότι όλοι οι μεγάλοι (πλην του άτυχου σ’ αυτό Μάρκου) πέρασαν από τις ΗΠΑ και μάλιστα με επιτυχία. Είναι επίσης δεδομένο ότι πάμπολλοι έκαναν δεύτερη (ή και πρώτη!) καριέρα εκεί: Χιώτης, Τζουανάκος, Αθανασίου, Λεμονόπουλος κλπ. κλπ.
Το ερώτημα όμως παραμένει: ποιά είναι εκείνα τα στοιχεία που ισχύουν στις ΗΠΑ και δεν ισχύουν στην Ελλάδα, και που δεν ευνοούν την <U>ντόπια</U> παραγωγή μπουζουξήδων και αντίστοιχων ηχογραφήσεων;
Αυτό είναι που δεν είμαι σε θέση να απαντήσω ξεκάθαρα…
Αναφέρεσαι συγκεκριμένα στο “μπουζούκι”, και όχι στη μουσική παραγωγή γενικώτερα…
Αν και είναι μεγάλο το θέμα, υπάρχουν αρκετές διεισδυτικές μελέτες πάνω στην Ελληνική μετανάστευση που - ενώ δεν απαντάνε στο δικό σου ερώτημα - δίνουν αρκετά χρήσιμα στοιχεία. Τα “πεταω” κάπως σκόρπια, αλλά με το διάλογο τα ταξινομούμε:
Οι μετανάστες αρχικά ήταν κατά μεγάλο ποσοστό άκληροι επαρχιώτες αγρότες και κατά μικρότερο ποσοστό μικροϊδιοκτήτες, μικρομαγαζάτορες κεφαλοχωρίων ή πρωτευουσιάνοι. Οι πρώτοι, η μεγάλη μερίδα, δεν είχε την πολυτέλεια να ασχοληθεί με μουσική και τέτοιες ομορφιές (ενώ πολλοί θα πεθάνουν από… πείνα).
Κατ’ επέκταση: Μεγάλη δυσκολία εισαγωγής / εύρεσης / κατασκευής του αστικο-λαϊκού μπουζουκιού. Μειωμένο ενδιαφέρον για τούτο το όργανο (στην αρχή τουλάχιστον).
Ξεκινάνε από το χωριό τους, περιμένουν (μαζεύοντας δεκάρες σε περιστασιακά μεροκάματα) μήνες έως χρόνια στον Πειραιά για να μπαρκάρουν για USA. Μόλις φτάσουν στη νέα τους πατρίδα, το ζητούμενο είναι να βρούνε “άκρες” επιβίωσης και όχι να πάνε σε night club. Απο μουσική, βολεύονται όπως όπως. Κλαρίνο, πάντζο, σαντουροβιόλια βρίσκονται σχετικά πιό εύκολα. Αλλωστε, προηγήθηκαν στη μετανάστευση οι της Μ. Ασίας. Ασε που ήταν αρκετά πιο χειραφετημένος / αστικοποιημένος πληθυσμός. Κάποιοι πρέπει να αποβιβάστηκαν στο Ellis Island με το σαντούρι τους.
Αργότερα, προς τη δεκαετία του 50, δουλεύοντας λιγώτερο από 24 ώρες το 24ωρο, εκδηλώνεται κάποιο ενδιαφέρον για πολυτελείς ενασχολήσεις. Αυτή η ανάγκη καλύπτεται κατά μεγάλο ποσοστό από Ελληνικά πρώτα ονόματα (“φίρμες” from the motherland) είτε αυτοπροσώπως είτε από δίσκους.
Μέσα σε όλο τούτο το συρφετό, κάποιοι - ελάχιστοι - της διασποράς ασχολούνται με το μπουζούκι. Εννοείται πως θα είναι ελάχιστοι. Πως να τα βγάλουν πέρα με τα μεγάλα ονόματα της Ελλάδας στην οποία επικρατεί κατά 100% στα μαγαζιά;