Έχει κανείς ιδέα αν οι οι ρυθμοί των παρακάτω τετράσημων τραγουδιών έχουν κάποιο ιδιαίτερο όνομα;
Καϊξής (Χατζηχρήστος)
Δεν θέλω πια να ξαναρθείς (Χιώτης)
Τσιγγάνα Μαρία (Χιώτης)
Μάνα μου είμαι φθισικός (Κατσαρος)
Πάρε και μένα (Παραδοσιακό-Νταλγκάς)
Καμιά ιδέα κανείς;
Γειά και χαρά! Λοιπόν, ολίγον από ρυθμούς: Καιξής-μπολέρο, Δε θέλω πια να ξαναρθείς-μπιγκίν, Μάνα μου είμαι φθισικός-χαμπανέρα, Μάτια μου (αν κατάλαβα σωστά) του Νταλγκά, τσιφτετέλι αράβικο θα έλεγα, μια και το κομμάτι έλκει την καταγωγή του από το Αλέπο της Συρίας (εξ’ου και Αλεπιανός μανές). Το Τσιγγάνα Μαρία βασίζεται ρυθμικά πάνω στο Βοlero του Ravel θα έλεγα (αυθαίρετα και προσωπικά). Αυτά και καλή ακρόαση!
Τώρα ψάχνω να βρω πως ονομάζεται ο ρυθμός των παρακάτω τραγουδιών:
Αχ Ελλάδα (Παπάζογλου)
Δραπέτες (Παπάζογλου)
Ανδρομέδα (Παπακωνσταντίνου Θ.)
Είναι ένας 4σημος που παίζεται όπως το παλίο ζεϊμπέκικο:
Λ-vvΛ-v-
Λ-vvΛ-v-
12345678
Αντί του τσιφτετελιού (Λv-vΛ-v-)
Καμιά ιδέα; Είναι πολύ κοινος ρυθμός.
Είναι 2/4 και νομίζω ότι λέγεται μπαγιό
Χρήσιμη η πληροφορία. Όμως το όνομα μπαγιό είναι αρκετά μεταγενέστερο από αυτό που αναζητώ. Ξέρω πως ο ρυθμός είναι ταυτόσημος με τον ηπειρώτικο. Αλλά σκέφτομαι πως δεν είναι δυνατόν ένας τόσο θεμελιώδης ρυθμός να είναι βαφτισμένος μόνο στην Ήπειρο. Στο φόρουμ αυτό νομίζω έχει αναφερθεί και ο αρχαιοελληνικός όρος “αμφίβραχυς”. Εκτός όμως από επισφαλής, ό όρος αυτός είναι αρκετά γενικός (θα μπορούσε να περιγράφει μια σειρά ρυθμών έτσι) και βέβαια εν αχρηστία.
Η σούστα σαν ρυθμός νομίζω έχει ακριβώς τα ίδια χτυπήματα αλλά είναι σαφώς πιο γρήγορη. Πάντως ένα τέτοιου είδους όρο ψάχνω. Δεν ξέρω αν ο όρος "ηπειρώτικος " περιλαμβάνει και άλλους ρυθμούς.
Λίγο εκπρόθεσμα,είδα την απορία σου για το ρυθμό αυτό Κακοφώνιξ.Είναι οπωσδήποτε συρτό στα τρία,τουλάχιστον έτσι ονομάζεται στην παραδοσιακή μουσική.Δε θα το έλεγα αλλιώς, ακούγοντάς το και σε σύγχρονα τραγούδια ακόμα.Τα ηπειρώτικα από την άλλη, έχουν ποικιλία ρυθμών,με πιο διαδεδομένα και δημοφιλή σε όλους τους Ελληνες τα συρτά(στα τρία και στα δύο),με αντίστοιχα παραδείγματα ‘‘Γιάννη μου το μαντήλι σου,Στης πικροδάφνης τον ανθό’’ και ‘‘Μωρή κοντούλα λεμονιά,Στέλλα μωρ’ Στέλλα’’.
Υ.Γ.Υπάρχει και εκτέλεση στη ‘‘Στέλλα’’,που παίζει ο Τσιτσάνης μπουζούκι και τραγουδά ο Νίκος Γούναρης!Ψώνιο είναι!
Νομιζω πως το “Στελλα” που παιζει ο Τσιτσανης το τραγουδαει ο Φωτης Πολυμερης.
13 χρόνια μετά το ζήτημα θεωρώ ότι παραμένει επίκαιρο.
Κανένας ρυθμός δεν έχει όνομα.
Επειδή υπάρχουν ορισμένοι χοροί που η μουσική τους έχει πάντοτε ένα συγκεκριμένο ρυθμό, οι ανάγκες συνεννόησης οδήγησαν στο να περιγράφουμε και τον ρυθμό με το όνομα του χορού, π.χ. καλαματιανός (όλα τα καλαματιανά είναι πάντοτε 7σημα 3-2-2, αν και όλα τα 7σημα 3-2-2 δεν είναι πάντα καλαματιανά), τσάμικος (μια συγκεκριμένη εκδοχή αργού 3σημου, που και πάλι όμως ακούγεται και σε άλλους χορούς).
Από τη στιγμή που άρχισαν οι ρυθμοί να δανείζονται ονόματα χορών, αυτό σταδιακά επεκτάθηκε και σε περιπτώσεις όπως το μπαγιό. Το μπαγιό (baiόn / baiᾶo) είναι ένας χορός εντελώς άσχετος από οποιοδήποτε είδος ελληνικού τραγουδιού (ίσως την εποχή των «ευρωπαϊκών» να είχαν γραφτεί και κάποια ελληνικά μπαγιό), ο ρυθμός του όμως είναι κοινότατος σε πολλά είδη ελληνικών τραγουδιών, και αντιστοιχεί σε πολλούς και διάφορους ελληνικούς χορούς.
Παρόμοια και το μπολερό, η χαμπανέρα κλπ…
Γενικά δεν υπάρχει, παρά μόνο πολύ χαλαρά, αντιστοιχία χορών - ρυθμών. Οι περισσότεροι ρυθμοί μπορεί να αντιστοιχούν σε πολλούς χορούς ο καθένας, και οι περισσότεροι χοροί επίσης μπορεί να έχουν πολλούς διαφορετικούς ρυθμούς. Κάπου-κάπου η αντιστοιχία γίνεται λίγο στενότερη, όπως στον καλαματιανό ή στο βαλς, αλλά αυτό είναι η εξαίρεση.
Φυσικά, το να έχουν οι μουσικοί μια ονματολογία για τους ρυθμούς είναι απαραίτητο. Έτσι, τελείως άσχετες περιγραφές όπως «ρεμπέτικο σε ρυθμό χαμπανέρας«, «ηπειρώτικο συρτό σε ρυθμό βαλς», «συρτός σε ρυθμό μπάλου» κλπ. μπορείς να πεις ότι κάπως δικαιολογούνται ή πάντως εξηγούνται. Αλλά δεν παύει να είναι ιδιαίτερα παραπλανητική.
Edit: Εδώ που τα λέμε ούτε εγώ ήξερα τι ακριβώς είναι το κανονικό μπαγιόν. Μ’ ένα σύντομο γκουγκλάρισμα κατάλαβα ότι είναι κάτι απείρως πιο σύνθετο, περίπλοκο, και πολυμορφικό από αυτό που, μέσω σπασμένου τηλεφώνου, φτάσαμε να λέμε στα ελληνικά μπαγιό, δηλαδή το ντούμ-παπαντούμ-πα.