βασίλη, καταλαβαίνω τί λες αλλά θα το αιτιολογήσω κάπως διαφορετικά.
ουσάκ και χιτζάζ έχουν όντως μια νότα διαφορά -το φα#. κατά τα άλλα έχουν παρόμοια συμπεριφορά λόγω κοινής βάσης (το ρε). είχα πετύχει έναν τύπο που γρατζούναγε τζουρά, ο οποίος έπαιζε την ατσιγγάνα του μπάτη σε ουσάκ -μια χαρά έβγαινε!
πολλές μελωδίες έχουν αντίστοιχη μελωδική πορεία πάνω στις βαθμίδες (σκαλοπάτια) του δρόμου. δες ας πούμε τον χαβά που παίζει ο κερομύτης στην συνέντευξη στο συριανό (χιτζαζσκιάρ) και στο αραμπιέν (σεγκιάχ): είναι η ίδια σειρά, απλά προσαρμοσμένη σε άλλο δρόμο και άλλο κούρδισμα.
κατά τα άλλα, σε κάθε δρόμο έχεις κάποιους δεσπόζοντες φθόγγους (σημαντικές νότες) και φτιάχνεις την μελωδία γύρω από αυτές. πχ στο “αντιλαλούν οι φυλακές” έχεις το μινόρε στο ρε και το ματζόρε στο φα (ή αντίστοιχα). ε, όταν κατεβαίνεις από το φα στο ρε βγαίνει η φράση που λες, και μοιραία θα υπάρχει και σε άλλες μελωδίες (πχ αντίστοιχα μοιάζει η φράση "και χορεύω ζεϊμπεκάκι / παίζει το μπαγλαμαδάκι " όταν καταλήγει στην επανάληψη).
τα ντουζένια, όπως έχουμε ξαναπεί, δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να υπηρετούν αυτά τα χαρακτηριστικά των δρόμων.