Ελα ντε! Με πρόλαβες.
Δεν πάνε μαζί, ε ; :082:
Δεν γίνεται να δίνονταν μαζί ως παραγγελίες από τους πελάτες στην Μπουρδούσενα ;
Μήπως πάλι εξηγείται από το γεγονός της συρραφής στίχων που έχουμε εδώ, στο συγκεκριμένο τραγούδι ;
Μπορεί και να ταιριάζει.
Ισως να ήταν κάτι αντίστοιχο ή ένας πρόγονος των σημερινών “coffee shop”.
Αλλωστε καφές και καπνός (“ενισχυμένος” ή “κοινός”),μια χαρα ταιριάζουν.
Υπάρχουν και αναφορές απο τον Μάρκο στην αυτοβιογραφία του,για τεκέδες-καφενεία.(σελ.112)
Αντιγράφω απο εκεί:
“…Ο Λυκαδιώτης,ενα μαγαζάκι σαν καφενείο.Υστερα ήταν του Γεράσιμου πάλι στο Γκαζοχώρι.Κι αυτό σα μικρό καφενεδάκι ήταν.Παραμέσα είχε ένα άλλο δωμάτιο,τον τεκέ.Φουμέρναμε και πηγαίναμε καθόμαστε στο καφενεδάκι.Κι άλλα πολλά διάφορα,όλα πάνω κάτω τα ίδια.”
Ρωτησα εν ζωη ρεμπετη , θαμωνα τεκεδων Σαλονικιωτικων , σημερα το πρωι …
Οι τεκεδες ηταν κατι σαν καφενεια σημερινα , οπου ο τεκετζης πουλουσε την πραματεια …
Και “μονο” καπνιζαν τιποτ` αλλο …
Οσοι ειχαν βεβαια τον παρά στην τσεπη …
Οι υπολοιποι , οι αποκαλουμενοι “ντουμανακηδες” , μαστουρωναν με τα “ντουμανια”
των χασικληδων και που και που καποιοι τους χαλαλιζαν καμμια “τζούρα” …
Από τους “Νέους χασικλήδες”
“…Έμαθα πως παίζεις ζάρια, πως είσαι χασικλής
είσαι μάγκας, τσικ λεβέντης, νυχτοπερπατητής…”
Αλλά και ο Μπάτης είχε γράψει για τον εαυτό του:
“…Ο Μπαρμπα-Γιώργης ο Πειραιώτης,
γερομάγκας και τσικ ιππότης…”
Αυτό το “τσικ” πιο πολύ μου ταιριάζει να προέρχεται από το γαλλικό chic < γερμανικό schick = φινέτσα, κομψότητα.
Να σημαίνει δηλαδή “τέλειος”, “κομψός”, “γοητευτικός”, “άψογος”.
Ακριβώς Ελένη…:019:… Ε, ρε τι μου θύμισες!
Αυτή την απορία μας την έλυσε, στην Καβάλα θαρρώ, αρχές ‘80 ένας γεροντόμαγκας. Τον είχαμε προσέξει σε ένα ξενυχτάδικο που έλεγε συχνά τη λέξη “τσικ” σε περιστάσεις όμως που δεν είναι είναι και πολύ… chic να τις μεταφέρω εδώ. Κάποια στιγμή τον ρώτησε ένας απ’ τη παρέα μου, τι πάει να πει αυτό; Και απάντησε παρεξηγημένος “Τσικ: Μπάνικο που λέτε στην Αθήνα”.
Παρένθεση. Μπάνικο απ’ το μπανίζω (στο μπάνιο, στη παραλία “μπανίζω” τις ημίγυμνες κοπέλες), έτσι λέγανε παλιά το ωραίο, το ευειδές αλλά με την κάπως… πονηρή εκδοχή του. Στα δικά μου χρόνια “μπάνικο” σήμαινε απλώς “ωραίο”. Κλείνει η παρένθεση.
Στο τραγουδι “ντερμπεντέρισσα” ετος 1935 , συνθεση Μιχ.Θεοδωρου και στιχοι Μινωα Τσαμα
δισκος ODEON GA-1900 , τραγουδι Γ.Μηττακη (αρχεια Σιλαμπς) , ακουγεται η λεξη “καταπινάρι” ,
σαν χαιρετισμος καποιου προς την τραγουδιστρια , ( γεια σου Γιωργια , να χαρω το καταπινάρι σου ) …
Μηπως γνωριζετε τι σημαινει η λεξη " καταπινάρι" ?
Υποψιάζομαι από τα συμφραζόμενα ότι σημαίνει “με μια ρουφηξιά για σένα”. Υπάρχει αντίστοιχη λέξη η “καταπιά”. Μάλλον λοιπόν είναι το αναλογο του “άσπρος πάτος στην υγειά σου”!
Εχω την εντυπωση οτι εχει σχεση με την λεξη καταπινω!!!Μηπως εννοει το λαρυγγι της??
Την φωνη της??
Μόλις πληροφορήθηκα ότι χρησιμοποιείται και ως όνομα του οισοφάγου! Εγώ τον ήξερα ως “καταπιώνα”… Το καταθέτω και αυτό
“Καταπινάρι” λεγόταν λαϊκά ο καταπιόνας, ο φάρυγγας, μέσω του οποίου η τροφή κατεβαίνει στο στομάχι.
Αμυδρά θυμάμαι την έκφραση “να χαρώ το καταπινάρι σου” στην Καισαριανή, σαν προσφώνηση από έναν ηλικιωμένο που έπαιζε μπαγλαμαδάκι σε τραγουδιστή, εννοώντας τις μεγάλες φωνητικές του ικανότητες.
Ας προσθέσουμε και τον Κουταλιανό, αναφέρεται σε τραγούδια.
Ο Παναγής Κουταλιανός (1847-1916) ήταν πρωταθλητής στην άρση βαρών και παλαιστής.
Το όνομα “Κουταλιανός” το πήρε από την ιδιαίτερη του πατρίδα, το νησί Κούταλη της Προποντίδας.
Είχε μεγάλη μυϊκή δύναμη και αθλητικό παράστημα. Δούλευε αρχικά ναύτης σε εμπορικά καράβια και, αργότερα, έγινε επαγγελματίας αθλητής.
Το διάστημα 1882-1892 που βρισκόταν στην Αμερική, νίκησε πολλές φορές σε αγώνες πάλης και άρσης βαρών.
Το όνομα του Κουταλιανού έγινε θρυλικό.
Ρέντα : η εύνοια της τύχης.
Από “Τα νιάτα τα μπερμπάντικα” του Τσιτσάνη.
[γαλλικό rente = ετήσιο εισόδημα < rendre = αποδίδω]
Γιά σας
Τυχαία είδα σήμερα την συζήτηση, όταν μια αναζήτηση με έβαλε στην σελίδα 67,
όπου είδα Ελένη να γράφεις
'νταρντάνα : ψηλή, εύσωμη κι ωραία γυναίκα.
[ιταλ. tartana = πλατύ φορτηγό καράβι, μεγαλόσωμη γυναίκα]
Δεν ξέρω αν μέχρι τώρα έχει δωθεί και άλλη ερμηνεία, αλλά κάπου είχα διαβασει ότι οι αρχαίοι Έλληνες όταν αναφέρονταν σε μεγαλόσωμες γυναίκες,έλεγαν ‘ως Δαρδάναι’ ,δηλαδή καταγώμενες από την Δαρδανεία, μια περιοχή στον Εύξεινο Πόντο (απο εκεί προέρχεται και η ονομασία ‘Δαρδανέλλια’), όπου προφανώς οι κάτοικοι ήταν μεγαλόσωμοι.
Παράσχο, καλώς ήρθες στο φόρουμ ! 
:088:
Τη σύνδεση της Δαρδανίας (που ήταν η Τροία) με σωματότυπο γυναίκας δεν την αναφέρουν τα αρχαία λεξικά.
Αποδίδουν το όνομα “Δαρδανία” στο γιο του Δία και ιδρυτή της Τροίας, Δάρδανο.
Πιο πιθανό μου φαίνεται ο χαρακτηρισμός “νταρντάνα” να προέρχεται από το ιταλικό tartana = μεγάλο πλοίο. Έτσι, ο χαρακτηρισμός κρύβει θαυμασμό αλλά και πείραγμα γα τις εύσωμες, καλλίγραμμες γυναίκες, κατ’ αντιστοιχία της εντύπωσης που προξενούσαν τα φορτηγά ιστιοφόρα πλοία.
Σε συνδυασμό με την “λιμανιώτικη” καταγωγή των πειραγμάτων αυτών, τα αντίστοιχα γνωστά θαλασσινά… “φρεγάτα”, “ζαργάνα” ή ακόμα και τα επιτιμητικά “μαούνα” κλπ. η Ελένη πρέπει να έχει δίκιο.
Όπως και το “τορπιλοφόρα”
“…ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα
ελληνικιά τορπιλοφόρα…” :088:
Καλημέρα να κάνω μια προβοκατόρικη ερώτηση;
Γιατί η νταρντάνα ή η ρέντα αποτελούν ρεμπέτικες λέξεις και οχι απλές λεξούλες του κόσμου;
Σε λίγο θα περάσουμε ολο τα λεξικό του Μπαμπινιώτη έτσι, μιας και στα ρεμπέτικα τραγούδια υπήρχε πλούσιο λεξιλόγιο.
Λίγο περίεργο δεν ακούγεται ή μόνο σε εμένα.Σαν θέμα δηλαδή με εκατόν τόσες σελίδες,είναι περίεργο και με αυτόν τον τίτλο.Τα συνδέουμε όλα με το ρεμπέτικο και ψάχνουμε να βρούμε πράγματα.Υπάρχουν το ξέρουμε, αλλα ως εκει,και λογικό είναι αφου είναι μέρος του πολιτισμού μας.Αν υπάρξει και το ρεμπέτικο φαγητό με ρεμπέτικες συνταγές(αν ονομαστεί έτσι το θέμα με τις συνταγές) ε τότε θα είμαστε γραφικοί.
Χωρίς παρεξήγηση ελπίζω.
Διευκρινίσεις:
-
Σʼ αυτό το νήμα «ρεμπέτικη φρασεολογία…" ., αλλά κυρίως στο γλωσσάρι, δεν μπαίνουν όλες οι λεξούλες του κόσμου, αλλά μόνο όσες συναντώνται στο λαϊκό τραγούδι.
Εννοείται λοιπόν πως δεν θα καταθέσουμε εδώ ολόκληρο το λεξικό του Μπαμπινιώτη ή οποιοδήποτε άλλο.
Θα τα συμβουλευτούμε για να διευκρινίσουμε λέξεις σπάνιες και δυσκολονόητες, οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νοηματική σύγχυση, έτσι ώστε άλλα να ακούμε και άλλα να καταλαβαίνουμε από τους στίχους των λαϊκών τραγουδιών. -
Δεν είναι κανείς υποχρεωμένος αν δεν τον ενδιαφέρει η σημασιολογία των λέξεων - ή αν την γνωρίζει ήδη - να διαβάζει το σχετικό νήμα.
Η δυνατότητα αυτή επιλογής υπάρχει για όλη τη θεματολογία αυτού του φόρουμ.
Κάποιος άλλος π.χ. μπορεί να μην ενδιαφέρεται για τις μικρές αγγελίες ή για τους στίχους.
Και φυσικά, δεν θα ασχοληθεί με τα συγκεκριμένα θέματα και λογικά δεν θα προτείνει την κατάργησή τους ,πιστεύω, μια και λειτουργούμε ως σύνολο εδώ μέσα, όχι αυτόνομα. -
Τη σύγκριση με «ρεμπέτικες συνταγές» δεν την κατάλαβα.
Ακόμα και αν γνωρίζαμε τις γαστριμαργικές προτιμήσεις του Μάρκου ή του Μπάτη, λέτε να δημιουργούσαμε ενότητα ξεχωριστή γιʼ αυτές ;
Και θα ήταν το ίδιο με την αναγκαιότητα της καταγραφής του ιδιότυπου λεξιλογίου που συναντάται στα τραγούδια μας ;
Φιλικά, πάντα, εννοείτε !
Τι ήθελα να πω…Οτι αυτές τις φράσεις, φαντάζομαι(προσωπική εμπειρία δεν εχω) δεν τις έλεγαν μόνο οσοι χαρακτηρίστηκαν ρεμπέτες,αλλα και κόσμος λαϊκός αβέρτα.Επειδη στα χρόνια τα τωρινά δεν λέγονται κρατάω επιφύλαξη για τα παλιά χρόνια.Εννοώ οτι είναι φράσεις του λαϊκού λεξιλογίου που αυτό αν αντιλμβάνομαι σωστά τις κάνει ρεμπέτικες είναι η χρήση τους στα τραγούδια.Αν νομίζουμε κάτι άλλο ίσως θα είχαμε πρόβλημα.
Με τις ρεμπέτικες συνταγές(τις ανέφερα για παράδειγμα) εννοούσα οτι δεν μπορώ να διαβάζω για δήθεν ρεμπέτικο λεξιλόγιο,ντύσιμο,τρόπο συμπεριφοράς και τα ρέστα.Ίσως να μην τα ξέρω καλά αλλά συγνώμη τα θεωρώ αφελέστατα.
Απο κει και πέρα οτι είναι χρήσιμο να ξέρουμε τι τραγουδάμε και να πιάνουμε το νόημα,ναι θα συμφωνήσω παρα είναι χρήσιμο.Μην ανοιγοκλείνουμε το στόμα απλά οταν ο άλλος μιλάει για τουμπεκί και τσίκα, κλπ…
Τώρα λέμε καλησπέρες
Νίκο, γιατί μπερδεύεσαι;
Στο “Γλωσσάρι” βάζουμε λέξεις χαρακτηριστικές που χρησιμοποιήθηκαν στα ρεμπετικοσμυρνέικα τραγούδια, Π.χ. το “κούφιο” που είναι το πιστόλι. Την “αργκό” πιο απλά (και όχι μόνο βέβαια).
Δεν θεωρούμε ότι είναι λέξεις που έλεγαν μόνο οι ρεμπέτες και κανείς άλλος!!!