Paris, σ’ ευχαριστώ πολύ!
Ερμηνείες, λίγο πολύ, έχω βρει.
Στην ετυμολογία έχω κολλήσει… Και εδώ δεν βοηθούν και τόσο τα επίσημα λεξικά, μια και οι λέξεις της αργκό δεν καταγράφονται συνήθως. Μόνο όσοι έχουν μητρική τους μια γλώσσα, την ξέρουν δηλαδή τέλεια, μπορούν να βοηθήσουν.
Κάνω μια ακόμα προσπάθεια προς Ιταλία μεριά… :082:
Με αφορμή τη συζήτηση σε άλλη ενότητα: από το γλωσσάρι μας έχει ξεφύγει η λέξη πετσί. Πρέπει να την προσθέσουμε, καθώς και το (συνώνυμο) πράσο. Γενικά, ο Χρυσαφάκης είναι θησαυρός για περιγραφές καταστάσεων με μικρομπερμπάντηδες του δρόμου και της αγοράς.
Σωστά, μας ξέφυγαν οι λέξεις αυτές !
πετσί = πορτοφόλι, από το υλικό κατασκευής προφανώς.
[μεσαιωική λέξη: “πετσίον” < πεσκίον υποκορ. του σπάν. ελληνιστ. πέσκος =δέρμα]
πράσο = πορτοφόλι και
πρασατζής = ο πορτοφολάς.
Ίσως θα μπορούσαμε να προσθέσουμε στο λεξιλόγιο και άλλη μια λέξη, για την οποία ρωτήθηκα, αν και δεν ανήκει στη φρασεολογία του ρεμπέτικου, τα “μπιλοζίρια”.
Είναι από το τραγούδι των Μανώλη Ρασούλη και Πέτρου Βαγιόπουλου με τίτλο: “Τι είν’ αυτό”, τραγούδι που ερμήνευσε η Γλυκερία.
“…τι είναι στην Αστόρια
που ζει στα μπιλοζίρια
που όλο πίσω έρχεται
και σκίζει διαβατήρια…”
“μπιλοζίρια” = Από το αγγλικό “below zero” που αναφέρεται σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, επινόηση “ελληνοαμερικάνικη”, όπως και αρκετές άλλες.
Εγώ δεν θα πρότεινα, τα μπιλοζίρια να προστεθούν στο γλωσσάρι. Δεν απαντάει η λέξη σε ρεμπέτικα.
Θα πήγαινα και παραπέρα, ούτε το Λογκάη θα έβαζα (Σακραμέντο και Λογκάη). Ανοίγουμε μεγάλη ομάδα λέξεων αν ασχοληθούμε και με αυτά. Και τότε, μήπως θα έπρεπε να εξηγήσουμε και την έννοια του «γιου αντερστάντ» (δεν ξέρω αν γιου αντερστάντ, στο Καφέ αμάν); Δεν είναι υποχρεωτικό, ένας ρεμπετόφιλος να ξέρει και αγγλικά.
Το Εν αρ έ είναι άλλο. Εκεί, και αγγλικά να ξέρεις, αν δεν σου εξηγήσει κάποιος τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες της εποχής δεν θα καταλάβεις.
Συμπλήρωση στο λεξιλόγιο.
“Μεντρεσές”:μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο.
Στην Αθήνα ο Μεντρεσές κτίστηκε το 1721 και λειτούργησε ως χώρος διδασκαλίας και έρευνας (και θρησκευτικής) για τους Τούρκους και τον καιρό του Όθωνα μετατράπηκε σε φυλακή, μισητή ιδιαίτερα λόγω της άδικης κράτησης και κακομεταχείρισης των τροφίμων της.
Κατεδαφίστηκε το 1898.
Αναφέρεται στο τραγούδι: “Ένας μάγκας στο Βοτανικό”
“…μπαφιάζει πάντα βερεσέ
γιατί πήρε σύνταξη
από το Μεντρεσέ…”
[τουρκ. medrese ]
Επισης συνανταται στην τριτη στροφη του τραγουδιου << Ο ρεμπετης >>
( Περπινιαδης - Ρουμελιωτης )
… καθως πεφτει το βραδακι , πισω απ` τον μεντρεσε, αμαν αμαν ( δις )
Αλλα, μηπως λεει και " μεντεσε " ? ( στροφεας πορτας η παραθυρου )
οποτε θα πρεπει να διευκρινισθει ο στιχος, γιατι ειναι τελειως διαφορετικα
πραγματα … ( μηπως κατ` επεκταση θεωρει " πισω απο το παραθυρο ? " )
Ελενη μου, τα φωτα σου, αν εχεις το τραγουδι …( παλι ανοιξα ιστορια ) …
Πελαγία μου, ναι, μάλλον “μεντεσέ” πρέπει να λέει.
Γραφω Ελενη μου την τριτη στροφη, την οποια ακουσα ΚΑΘΑΡΑ πολλες φορες …
… αυτη τη στιγμη ακουω και γραφω …
Ο ρεμπετης το φουμαρει το μαυρακι βερεσε, αμαν αμαν, το μαυρακι βερεσε
καθως πεφτει το βραδακι, πισω απ το μεντρεσε, καθως πεφτει το βραδακι, πισω απ το μεντρεσε, αμαν αμαν
πισω απ` το μεντρεσε …
Ακουγεται ολοκαθαρα " ΠΙΣΩ ΑΠ` ΤΟ ΜΕΝΤΡΕΣΕ " , το λυσαμε κι αυτο !!!
Μεντρεσες= θρησκευτικό σχολείο,το οποίο μετετράπει σε φυλακή ,στη πλ.Αέρηδων.Μάλλον
θέλει να πεί, οτι ο τύπος ειχε κάνει φυλακή πολύ καιρό στο Μεντρεσέ.
Για τη λέξη “γιαβουκλού”.
Έχω λάβει μερικά e-mail σχετικά με την ετυμολογία αυτής της λέξης.
Μου λένε πως ναι, στα τουρκικά yavuklu είναι η λέξη, ναι, έχει την έννοια που αναφέραμε και εμείς, αφορά και τα δυο φύλα, όπως είπαμε και εμείς…
Αλλά πως η τούρκικη αυτή λέξη προέρχεται από τις ελληνικές: ηδύς + κλέος.
Και άντε, να δεχτούμε πως πλησιάζει κάπως εννοιολογικά -> ευχάριστος, γλυκύς + δόξα, φήμη --> αγαπημένος, εραστής, αρραβωνιασμένος κ.λπ.
Αλλά πώς στην ευχή να αποδείξουμε πως από το “ηδύς” φτάσαμε στο γιαβύς (θεωρούν πως και το “γιαβάς” είναι από την ίδια ελληνική ρίζα) και από το “κλέος” στο κλού ;
:112:
Άβυσσος, ο εγκέφαλος του παραετυμολόγου…
Καταπληκτικό!
:019:
Μου θυμίζει εκείνο το φουκαρά πατέρα Γκάς στο “Γάμος αλα Ελληνικά” που ετυμολογούσε ακόμα και το water και το έβγαζε ελληνικό.
Μα, και το μπουζούκι ελληνική ετυμολόγηση έχει: Εμβουζούκιον, από την εμβύζισιν του βρέφους στο στήθος της μάνας, που και αυτό είναι φουσκωμένο όπως το σκάφος του οργάνου.
άντε, μη συνεχίσουμε, γιατί δεν θα τελειώσουμε ποτέ…
Εχθες στην ΕΤ 3 ακουστικε απο τον Κ.ΦΕΡΡΗ φυλακη του μεντρεσε στου ΨΥΡΗ.
Μόνο που η φυλακή του μεντρεσέ δεν είναι στου Ψυρρή.
Μπορει να ακουσα λαθος.
Έχω παραγγείλει και το περιμένω αυτές τις μέρες ένα βιβλίο με τίτλο:
“Η απελευθέρωση των Αθηνών. Ο Μεντρεσές και οι αναμνήσεις του”.
Μια και θα μπορούμε στο μέλλον να ανεβάζουμε και αρχεία στο γλωσσάρι, ό,τι στοιχείο βρω ενδιαφέρον στο βιβλιό αυτό, θα το ανεβάσω.
Καλημέρα σε όλους. Τι ακριβώς σημαίνει Χαρικλάκι? Χαϊδευτικό του Χαρίκλεια ειναι?
Ω ναι…
τι θα πει γιαλάνι; ακούγεται απ’ την Κορίνα θεσαλονικιά στο τραγούδι του Βαμβακάρη δεν παύει πια το στόμασου. παραθέτω την πρώτη στροφή απ’ το τραγούδι :
Δε με κόβεις μάγκαμου, βρε πια, με τα λιμάσου,
δεν περνάει γιαλάνιμου, βρε πια, για με η μπογιάσου,
τ’ ανθίστηκα βρε μόρτη, τη βιόλα που βαράς,
το ξέρω βρε τσαχπίνημου, πως πάντα με γελάς
νομίζω ότι η έκφραση δε με κόβεις που φαίνεται να σημαίνει δε με ρίχνεις θάπρεπε να μπει στο γλωσάρι και ίσως και η έκφραση τη βιόλα που βαράς