Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

Σταύρο, “Φυλαχτείτ(ε) από τους τζέδες” λέει ο Μάρκος.
Το ακριβώς αντίθετο από αυτό που λες.

( Ωραία από τον Γιώργα: https://youtu.be/oGxWE9bt4LU )

Τζες σημαινει ‘‘ο τυπος’’
Και ερχονται δυο πολιτσμανοι …!
Οι τζεδες ειναι οι πολιτσμανοι.

δεν λεει φυλαχτήτε απο τους τζεδες, αλλα φυλαχτοί Αντώνη , ξανακουσε το.

Φυλαχθει…τ"απο του τζεδες λεει.
Κοβει το ‘‘ε’’ .

Ειναι ευκολο απο τους στιχους να το καταλαβει καποιος.

Και ερχονται δυο πολιτσμανοι και μας βρισκουνε ντουμανι.
Ζουλα ολοι οι αργιλεδες, φυλαχθειτε απο τους τζεδες.

Μολις βλεπουνε τους μπατσους κρυβουν τα χασισια και τους αργιλεδες για να μην τα δουν και τους πανε μεσα.
Ενω πιο πριν αναφερει οτι δεν ειχαν τσιλιαδορο.

Ευχαριστω.

Το αν οι τζέδες, προστάτες του τεκέ, φρόντισαν να αποκρυβούν οι ναργιλέδες εγκαίρως, ώστε να μην διαπιστώσουν ντουμάνι οι πολισμάνοι, φοβάμαι ότι δεν θα αποδειχτεί ποτέ. Ανάλογα, περίπου, ισχύουν και για το αν “τζές” είναι ο αστυνομικός ή ο προστάτης. Υπάρχει όμως ανακολουθία στα γεγονότα, αν δεχτούμε αυτή την ερμηνεία: “Κάναμε το λάθος και φουμάραμε χωρίς τσιλιαδόροι, όμως οι προστάτες μας είχαν προνοήσει και έτσι δεν πιαστήκαμε στα πράσα: τη στιγμή όπου μπουκάρισαν οι δυό πολισμάνοι, ντουμάνι δεν υπήρχε, ούτε και ναργιλέδες, ώστε να αποδειχτεί χρήση”. Ναι αλλά αυτό σημαίνει ότι δεν φουμάραν εκείνο το βράδυ! Τι κάνανε λοιπόν; Ένας τεκές είναι για φουμάρισμα, όχι για πολιτικές συζητήσεις ή ό,τι άλλο. Και η προτροπή “Στάσου ρε πόλισμαν, άσε το ναργιλέ μας να καίει!”;; Ποιό ναργιλέ; Αφού είναι όλοι στη ζούλα.

Εδώ πάντως, ο Στέλιος λέει το “τ” καθαρότατα: Φυλαχτείτ’ από τους τζέδες.

Δεν υπαρχει καμια ανακολουθια.

Καπνιζουν χασις χωρις να φυλαει κανεις στην πορτα.
Ξαφνικα μπαινουν οι μπατσοι και τους πιανουν στα πρασσα.
Προσπαθουν να τα κρυψουν πανω στην τρομαρα τους αλλα ειναι ηδη αργα.
Γιαυτο αργοτερα λεει ο Μαρκος ,Στασου πολιτσμαν λεβεντη κι αστον αργιλε να καιει.

Προφανως ο μπατσος πηγε να τον σβησει.

Ευχαριστω.

Ο Στέλιος (στο σύνδεσμο που δίνω παραπάνω), όπως και ο Μάρκος στην πρώτη εκτέλεση, λέει επίσης καθαρότατα “… και δεν βρίσκουνε ντουμάνι”, άρα δεν πιάνονται στα πράσα και δεν καίνε ναργιλέδες, να τους σβήσει ο πολισμάνος. Αυτή είναι η ανακολουθία.

τζέδες=προστάτες του τέκε-όχι μπάτσοι .

Ζούλα όλοι οι αργιλέδες, φυλαχτείτε από τους τζέδες.

Δηλαδή κάνει προστακτική στους αργιλέδες να πάνε να φυλαχτούνε από τους τζέδες,
ή λέει σε αυτούς που είναι μέσα στο τεκέ να φυλαχτούν από τους προστάτες , βγαινει κανένα νόημα ;

Σε καθαρή κόπια που εχει εξεδώσει ο Τσαρλυ (JSP) το τ δεν ακουγεται, φυλαχτοί ( κάνη παύση ο Μάρκος) και μετά από τους τζέδες .

Τον Στέλιο δεν νομίζω πως μπορώ να τον υπολογίσω σαν βάσιμο στοιχείο για το λόγο πως και αυτός από τους δίσκους τα έμαθε τα παλιά κομμάτια όπως ο Βραχνάς δηλαδή κ.α. Το καιρό εκείνο που μάθαινε, ο Μάρκος τα περισσότερα από τα πρώτα του τα είχε ήδη ξεχάσει και το στυλ παιξίματος τους εν γένει είχε αλλάξει.Ο Στέλιος έψαξε τα πρώτα του πατέρα του εκτός ελαχίστων από τους δίσκους γραμμοφώνου, αρχικά θυμάμαι έλεγε οτί ο Μάρκος έκανε στις πρώτες ηχογραφήσεις κουρδίσματα που ούτε αυτό βγήκε αληθινό αφού σε μόνο 4 κομμάτια σε την δισκογραφία γραμμοφώνου κούρδισε ντουζένι.

Ανεβάζω το σημείο από την δική μου σχετικά καθαρή κόπια του δίσκου.

//youtu.be/PFtvac96dPc

Όχι Σταύρο. Και στο δικό σου και ακόμη καθαρότερα εδώ: http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=660 ακούγεται με παύση (όπως λες κι εσύ) το “φυλαχτεί τ΄από τους τζέδες”.

Οι “τζέδες” είναι οι “δύο πολιτσμάνοι” που βλέπει να έρχονται και τους ονομάζει με αυτόν τον τρόπο υποτιμητικά.
Ενώ αμέσως παρακάτω τους απευθύνει τον χαρακτηρισμό “λεβέντη πόλιτσμαν” προτρέποντας τον να δείξει … κατανόηση.

Μία παρόμοια περιγραφή έχει και ο Ναπολέων Λαπαθιώτης στα “Ποιήματα της σκιάς” (1939-1943)

“…Κάτω στοῦ Μήτσου τὸ τεκὲ
Κάναν οἱ μπάτσοι μπλόκο,
Καὶ βρῆκαν ντουμανότρυπες
Κι ἕνα γιαπὶ λουλάδες,
Πενηνταδυὸ διμούτσουνες
Καὶ δεκαοχτὼ μαρκούτσια.
Σουρτά, σουρτὰ μὲ μπαμπεσιὰ
Ζυγῶσαν οἱ ρουφιάνοι
Μὲ ζούλα ἦρθαν οἱ πούστηδες
Καὶ μᾶς ἐβάναν μπροστά:
Τσιμπῆσαν πρῶτα τὸ Μπαλῆν
Ὅπου φυλοῦσε τσίλλιες
Καὶ μπῆκαν στὸ τσαρδάκι μας
Καὶ μᾶς τὰ κάναν λίμπα!
Πῆραν τὶς ντουμανότρυπες
Πῆραν καὶ τοὺς λουλάδες,
Πῆραν καὶ τὶς διμούτσουνες
Τὰ δεκαοχτὼ μαρκούτσια
Πῆραν καὶ τοὺς ντερβίσηδες
Καὶ στὸ πλεκτὸ τοὺς πᾶνε …”

Αντώνη ακόμη και αν υπονοοεί ως Τζέδες του αστυνομικούς η φράση πάλι δεν πόλυ στέκει.Φυλακτοί δηλαδή κρυμμένοι απο τους αστυνομικούς.Εγω τ δεν ακούω πουθενά γιατι αν υπήρχε ο Μάρκος θα ένωνε το τ με το α όπως κάνει ο Βραχνάς ο Στέλιος και οι άλλοι.Επομένως για μένα είναι λάθος
Επίσης κατά τον Βρασίδα Καπετανάκη και το λεξικό της μαγκιάς τζες σημαίνει ο επίδοξος εραστής το ομορφόπαιδο οπότε τζέδες ίσως ενοούνται τα ίδια άτομα του τεκέ στην συγκεκριμένη περίπτωση.

Παιδιά, ο Σταύρος έχει δίκιο!
Και όχι μόνο γιατί ακούγεται ολοκάθαρα ο στίχος (χωρίς τ) αλλά και νοηματικά τώρα ταιριάζει απόλυτα:

Φουμάραμε ένα βράδυ απʼ όλα, χωρίς τους τσιλιαδόρους αυτή τη φορά.
Νάσου όμως δυο πολισμάνοι οι οποίοι παρʼ όλα αυτά δεν βρίσκουν τίποτε.
[Και η εξήγηση: Ζούλα οι ναργιλέδες, τους φύλαξαν οι τζέδες]

Και ακολουθεί η άλλη στροφή: άσε τους ναργιλέδες, κυρ-πολισμάνε κ.λπ.

Και μάλιστα, δεν υπάρχει καμιά ανακολουθία: και μπροστά στους πολισμάνους να ειπωθεί η 2η στροφή, …μπαγλάρωμα δεν συνεπάγεται, διότι ποινικά κολάσιμη είναι μόνο η πράξη, όχι η σκέψη ή η επιθυμία, και σʼ αυτή την περίπτωση πράξη παράνομη δεν διαπιστώθηκε, οπότε μια χαρά τα λέει ο Μάρκος, ως συνήθως!

ΥΓ1. Μπράβο και ξανά μπράβο, Σταύρο………………………….
ΥΓ 2. Το τι χρωστάμε σ΄αυτόν τον Τσάρλυ Χάουαρντ δεν λέγεται και δεν υπολογίζεται!


Για τα υπόλοιπα που αφορούν στο γλωσσάρι, επιφυλάσσομαι αργότερα, να έχω πλήρη στοιχεία, από το δικό μου Η/Υ.

Δεν είναι καμιά τραγική ανακολουθία. Θα μπορούσε να εννοεί «σήμερα δε μας τσακώσατε, αλλά γενικά αφήστε μας στην ησυχία μας να φουμέρνουμε όποτε θέλουμε».

Ας σκεφτούμε ότι όταν κάνεις συστηματικά κάτι παράνομο και διωκόμενο,ο κίνδυνος δεν είναι μόνο να πας φυλακή ή να φας ξύλο. Αυτό είναι το χειρότερο, αλλά υπάρχει και η καθημερινή αγωνία να είσαι διαρκώς στην τσίλια, και αυτό σου μαγαρίζει την ευχαρίστηση.

Σταύρο, εγώ παρ’ όλα αυτά επιμένω να ακούω το “τ” κολλημένο στο “από”[b].

[/b]Όμως το σημαντικό είναι πιστεύω πως η λέξη “τζεςκυρίαρχα χρησιμοποιείται με υποτιμητικό τρόπο (πχ. για αστυνομικούς ή καρφιά) ή εννοώντας τον αγαπητικό όπως λες και εσύ (πρβλ. το “κούνα μπέμπη τον κεφτέ σου, να φχαριστηθεί ο τζες σου” που αναφέρει ο Ηλ. Πετρόπουλος στα της φυλακής).
Η δεύτερη ερμηνεία της λέξης δεν συνάδει με τους στίχους και τα νοήματα του εμβληματικού άσματος και σίγουρα δεν θα την χρησιμοποιούσε έτσι ο Μάρκος.

κούνα μπέμπη τον κεφτέ να σου φθαρισηθεί ο τζες σου, δηλαδή ο αγαπητικός σου, συνάδει απόλυτα με την ερμηνεία που μας δίνει ο Καπετάνακης.
Τι να κάνουμε Αντώνη ο καθένας μας έχει διαφορετικά αυτιά, να κάνουμε ένα debate;

Εξαιρετική η ιδέα Σταύρο (ιδιαίτερα αν παίξεις πειραιώτικο) !:089:

[Χαριτολογώντας, συμπληρώνω στα δικά σου λεγόμενα, πως όπως είπε (περίπου) και ο μεγάλος Clint: " όλοι έχουν από μία γνώμη και από … ένα αυτί (!)"].

Καλή χρονιά. Υγεία και καθαρή καρδιά.

Δλδ μας λετε οτι οι χασικλιδες ειχαν προστατες στους τεκεδες.
Ναι αλλα το τραγουδι λεει οτι δεν ειχαν τσιλιαδορους,τι εκαναν αυτοι οι τζεδες-οι προστατες,κοιμοντουσαν;
Δεν στεκουν αυτα.
Εξαλλου και στο βιντεακι ακουγεται ,’'φυλαχθει τ απο του τζεδες.

Φυλαχθει και οχι φυλαχτοι.αλλαζει εντελως το νοημα.

Στο διαδικτυο αυτο που βρηκα για την λεξη ‘‘τζες’’ ειναι οτι ηταν στρατιωτες του κεμαλ και αλλου οτι σημαινει ''τυπος’με την υποτιμητικη εννοια.

Προφανως ειτε η εκφραση ειναι κλεμμενη απο αλλου,ειτε την εβαλε ο Μαρκος αφου δεν χωραγε η λεξη πολιτσμανους.

Ευχαριστω.

Γεια σου ρε Αντώνη, ποιος Clint o Εastwood;

Ηλία καταρχάς εγώ δεν ισχυρίστηκα ποτε οτί η λέξη τζες σημαίνει νταβατζής προστάτης η όχι εσείς το αναφέρατε με πηγή τον Κουνάδη που παραδόξως αλλού συνήθως και αυτός συμβουλεύεται τον Καπετάνακη.(Βρείτε το βιβλιαράκι μόλις επανακυκλοφόρησε και κάνει μονο 3 ευρώ)
Όμως και πάλι μια και το λες αφού έγινε ξαφνικό ντου πότε προλαβαν και τους εξαφανίσαν; και όμως ήταν έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο και αυτή ήταν συγκεκριμένη δουλειά του τεκετζή να εξαφανίζει τον αργιλέ στην στιγμή σε περίπτωση που μπουκάρανε.
Αυτό το λέει ο Μάθεσης, το λέει και το ρεπορτάζ στην Δραπετσώνα από το 30. Επομένως τζες εννοεί τους ανθρώπους του τεκέ τον τεκετζή , το παιδί που σέρβιρε, την γυναίκα του τεκετζή, που ήταν μέσα και όχι τους τσιλιαδόρους που ήταν ενιότε έξω.Το φυλαχτήτε από τους τζέδες στην συγκεκριμένη στιγμή για να μπεί είναι φρασεολογικά τραβηγμένο.
Το Στάσου πόλιτισμαν λεβέντη που λέει μετά Νίκο είναι προφανές οτί τελικά δεν προλάβανε να τους εξαφανίσουν και κάνει πλέον συνομιλία με τον αστυνομικό για το θέμα αυτό για να τους αφήσει να φουμάρουν. Πολλές φορές οι αστυνομικοί κάνανε ντου στους τεκέδες ψάχνωντας συγκεκριμένους κλέφτες και δεν συλλάμβαναν πάντα τους χασισοπότες.

Μια και αναφερόμαστε στο “τζες”, ας έχουμε υπόψη μας ότι η λέξη δεν είχε στο παρελθόν μόνο αρνητική σημασία, είχε και θετική.

Η συγκεκριμένη λέξη, μάλιστα, σήμερα, όπου και αν χρησιμοποιείται, κράτησε μόνο τη θετική της σημασία.

Ας αναφέρουμε απλά,ότι υπάρχει και επώνυμο “Τζες”.Ειδικά στην Τήνο απαντάται συχνά.

Σταύρο και Ελένη, δεν με πείθετε καθόλου. Για μεν το ότι ο Στέλιος δεν έμαθε από τον πατέρα του, τι ακριβώς εννοούσε όταν έκανε την παύση, δίκιο έχεις Σταύρο. Όμως λέει καθαρά αυτό που υποστηρίζει και ο Αντώνης: “Φυλαχτήτ’ από τους τζέδες”. Ένα λάθος αναπνοής είναι, αλλά ο Μάρκος δεν ήταν Κων/λίτης ψάλτης, να ξέρει πού πρέπει να τοποθετηθεί η σωστή αναπνοή.

Τελικά, ο καθένας ακούει και βλέπει στους στίχους αυτό που θέλει να ακούσει και να δεί. Κι εγώ έχω διαφορετικές ερμηνείες από εσάς, αλλά δεν έχει νόημα να συνεχίζουμε, ο καθένας πάνω στο δικό του δρόμο.