Παίζοντας διάφορα τραγούδια, κυρίως σε χουζάμ, βλέπω ότι όταν, καταλάθος, παίζω κάποια διαστήματα ακούγεται λάθος και προφανώς δεν υπάρχουν στο κομμάτι. Διάστημα εννοώ την απόσταση που έχουν δύο νότες μεταξύ τους.
Για να γίνω πιο σαφής. . π.χ Ρε χουζάμ κατέβασμα (επιστροφή προς την τονική) αν δεν παίξεις το Μι δίεση (ΦΑ) δεν κάθεται στο αυτί να κατέβεις στην τονική απευθείας από Φα δίεση. Υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις που συμβαίνει αυτό.
Ισχύει αυτό που λέω; Αν ναι, σε πιο κανόνα βασίζεται αυτό το φαινόμενο;
Υποψιάζομαι ότι έχει να κάνει με τα τετράχορδα του δρόμου, ότι για να μεταβείς από το ένα τετράχορδο στο άλλο πρέπει να περάσεις υποχρεωτικά από κάποια νότα κ.τ.λ
Ισχύει και σε άλλους δρόμους αυτό;
Δεν καταλαβαίνω την ερώτηση Ρένο. Αυτό που καταλαβαίνω (που δε νομίζω να εννοείς αυτό) είναι ότι όταν κάνεις λάθος και τρως μια νότα, ακούγεται λάθος, ενώ όταν παίξεις τη σωστή νότα όπως προβλέπεται από το δρόμο και από το κομμάτι ακούγεται σωστά. Λογικό δεν είναι;
Λογικότατο! Θα προσπαθήσω να επανπροσδιορίσω την ερώτηση.
Τώρα κάνω μια υπόθεση: Μήπως υπάρχουν κάποιες νότες - κλειδιά, για κάποιους δρόμους, όπου δεν μπορείς να τες αποφύγεις, γιατί ακούγεται άσχημα; Αυτό ισχύει και στα ταξίμια στους συγκεκριμένους δρόμους, αλλά και στα τραγούδια. Δηλαδή βλέπω κάποιες συγκεκριμένες κινήσεις της μελωδίας σε κάποιους δρόμους όπου αν δεν παιχτεί συγκεκριμένη νότα ακούγεται αντιαισθήτικο - κατ’ επέκταση, και ο ίδιος ο συνθέτης “αναγκάστηκε” να βάλει αυτή τη νότα. Δηλαδή η μουσική μας διαίσθηση, μας επιβάλλει να ακούσουμε αυτή τη νότα, κατά την συγκεκριμένη κίνηση της μελωδίας. Ενα παράδειγμα είναι αυτό που είπα πιο πάνω (Δεν μπορώ να το εκφράσω με άλλο τρόπο)
Δεν είναι πολύπλοκο αυτό που θέλω να πω, απλά η αμάθεια προκαλεί ασάφεια.
Το αν υπάρχουν κανόνες σε επίπεδο φυσικής(ακουστικής)- συχνοτήτων και γι’ αυτό δεν σου ακούγεται ωραίο το αποτέλεσμα, αυτό δεν το γνωρίζουμε με τα σημερινά μέσα. Αλλά, αυτό που μου ήρθε μόλις διάβασα το ποστ σου ήταν η ινδική κλασική μουσική. Στη συγκεκριμένη μουσική αντί για δρόμους έχουν τα raga και ό,τι αυτά σημαίνουν. Υπάρχουν raga που για να τα αποδώσει κανείς σωστά θα πρέπει να κάνει πολύ συγκεκριμένες κινήσεις. Μπορεί πχ στις ανοδικές κινήσεις ενός raga να χρησιμοποιεί την δεύτερη νότα της κλίμακας, και στην κάθοδο να πηγαίνει κατευθείαν από την τρίτη στην βάση, αλλιώς αν ακουμπήσει και την δεύτερη θα είναι λάθος. Είναι έτσι, δηλαδή, η μουσική τους παράδοση όπου διακρίνουν και τέτοια στοιχεία στη μουσική τους. Τώρα για το παράδειγμά σου με το φα# να κατέβεις κατευθείαν στο ρε, νομίζω ανάλογα με την περίπτωση. Άκου το “στο φάληρο που πλένεσαι” στην κάθοδο της πρώτης φράσης που το κάνει αυτό.
doxa νομίζω ότι και “στο φάληρο που πλένεσαι” όπως και σε πολλά άλλα τραγούδια, όταν συμβαίνει αυτό (απευθείας από το ΦαΔιέση στη τονική Ρε), πριν από τη Φα υψωμένη, πάντα, προηγείται και μια φυσική Φα (μι Δίεση). Γιαυτό έκανα τη σκέψη ότι, ίσως, η Μι Δίεση σε αυτή τη περίπτωση αποτελεί μια νότα - κλειδί στη συγκεκριμένη κίνηση, που η απουσία της δεν μας κάθεται καλά. Δηλαδή, και ο Βαμβακάρης, ήταν υποχρεωμένος να βάλει αυτή τη νότα λόγω της μουσικής του διαίσθησης.
Συζητάμε για το αν το Μι πρέπει να είναι με δίεση, ή για το αν πρέπει να ακουστεί στο κλείσιμο;
Αν παιχτεί χωρίς δίεση δεν είναι κυριολεκτικά λάθος, απλώς είναι άλλος δρόμος. Επειδή όμως το τραγούδι είναι γραμμένο στο δρόμο που είναι, ακολουθεί όλα τα ιδιώματα του δρόμου: όχι μόνο τα διαστήματα αλλά και την κίνηση. Αν ο «συνθέτης» δεν ήθελε Μι δίεση αλλά φυσικό, δηλαδή δρόμο Ραστ, θα έγραφε και όλη τη μελωδία αλλιώς, πιο (…πώς το λένε τώρα…) πιο Ραστ.
Αν το ζήτημα είναι αν θα υπάρχει ολωσδιόλου η όποια 2η νότα της κλίμακας σ’ εκείνο το σημείο, ομολογώ ότι δεν με έχει προβληματίσει ποτέ. Νομίζω ότι κάποια τέτοια ζητήματα θεωρούνται τόσο αυτονόητα ώστε ακόμα και η λεπτομερής θεωρία των μακαμιών τα προσπερνάει ως προφανή… Μπορεί βέβαια και να κάνω λάθος.
Πάντως νομίζω, χωρίς να έχω κάνει και στατιστική, ότι γενικά οι τροπικές μελωδίες πάνε βηματικά, δηλαδή όλο με νότες που είναι διπλανές στην κλίμακα, και ότι οι περιπτώσεις αλμάτων 3ης, 4ης, 5ης κλπ. είναι περιορισμένες και προβλεπόμενες.
____________________
Τα εισαγωγικά στο «συνθέτη» γιατί το συγκεκριμένο τραγούδι δεν έχει συνθέτη, το πήρε ο Μάρκος από την προφορική συριανή παράδοση -μαρτυρία του ιδίου στα Απομνημονεύματα.