Ζωγράφος Θεοχάρης. Απο τη μικρά Ασια, στο Ρεθυμνο

παραθετω εδώ μια ενδιαφέρουσα ιστορία του Μικρασάτη τραγουδιστή, που έφυγε πολύ νέος.
(αντιγραφή απο Ρεμπετοσελίδα).

<<

Δυστυχώς, πολύ λίγα στοιχεία είναι γνωστά για τον τραγουδιστή του μεσοπολέμου Θεοχάρη Ζωγράφο. Γεννήθηκε στη Μικρά Ασία το 1912 ή το 1913, σε μια πόλη που είναι τώρα γνωστή ως Μίλας (Μιλασσός), βορειοανατολικά της Αλικαρνασσού, όταν ήταν ακόμα πολύ έντονο το Ελληνικό στοιχείο. Προέρχονταν από μια καλή και εύπορη οικογένεια που είχε επιχείρηση επεξεργασίας μεταξιού. Η οικογένεια του είχε στενές σχέσεις με τους Τούρκους που απασχολούσε, βοηθώντας τους συχνά σε περιόδους προβλημάτων και υποστηρίζοντας τον κρυφό-χριστιανισμό τους. Λόγω της μεγάλης τραγωδίας του 1922, τα άφησαν όλα πίσω, έφυγαν για τη Σμύρνη και μετά στη Σάμο. Οι κάτοικοι της Σάμου τους απέρριψαν, οπότε πήγαν στην Κάλυμνο πριν φτάσουν για το Ρέθυμνο το 1922.

Ο Ζωγράφος τραγουδούσε συνεχώς. «Δεν γινότανε γλέντι, χορός, διασκέδαση, χωρίς να τον καλέσουν. Ήταν από τους πρώτους ανθρώπους που πάντρεψε το μικρασιάτικο τραγούδι με το κρητικό». Δούλεψε στενά με τους Φουσταλιέρη, Ροδινό, Καρεκλά, Μπαξεβάνη.

Δεν έχουμε πληροφορίες για το πόσο χρονικό διάστημα έζησε στον Πειραιά. Γνωρίζουμε ότι κατά τη διάρκεια της διαμονής του εκεί, όταν ηχογράφησε τη δεκαετία του 1930, γνώρισε όλους τους μεγάλους ρεμπέτες της εποχής, όπως ο Στέλιος Περπινιάδης που ήταν πολύ ενθουσιασμένος με τη φωνή του και είχε πει γι’αυτόν: «είχε μία φωνή αηδόνι που τέτοια δεν έχω ξανακούσει». Ο Περπινιάδης τον προσκάλεσε στον Πειραιά για να μπορούν να ηχογραφήσουν μαζί, αλλά πέθανε πριν μπορέσει να το κάνει αυτό. Ο μεγάλος Φουσταλιέρης είχε πει επίσης για τον Ζωγράφο ότι «Είχε πάρα πολύ καλή φωνή». Σε κάποιο ντοκιμαντέρ ο Φουσταλιέρης τον αναφέρει ονομαστικά και επαίνεσε τη φωνή του. Όλοι επαινούσαν τη φωνή του.

Οι δίσκοι που έκανε (τα Ταμπαχανιώτικα [σ.σ. όπως δυστυχώς λανθασμένα έχει επικρατήσει να αποκαλούνται τα κρητικά αστικά τραγούδια] ) δεν ήταν το αγαπημένο του στυλ μουσικής, αλλά του άρεσε πολύ το τραγούδι. Οι Αμανέδες ήταν το πάθος του και είχε μια ομάδα φίλων στο Ρέθυμνο που τραγούδησαν αμανέδες μαζί. Περιστασιακά κάπνιζε χασίς με τους άλλους μουσικούς στο Ρέθυμνο, προτού γίνει παράνομο και ήταν μέρος της κουλτούρας για κάποιους από τους μουσικούς εκείνη την εποχή.

Ο Θεοχάρης Ζωγράφος είχε έναν πολύ καλό φίλο που έμενε με την οικογένεια του στο Μέρωνα. Αυτός κανόνισε και επισκέφθηκαν το χωριό με σκοπό να συναντήσει τη μετέπειτα γυναίκα του Μαρία Μοσχονά. Μετά τη συνάντηση, ο κοινός φίλος ρώτησε τη Μαρία Μοσχονά «τι κατάλαβες εχθές από αυτό το παιδί;». Αυτή κατάλαβε τι έχει συμβεί και απάντησε: «εγώ είμαι ορφανή και έχω δύο μπαρμπάδες. Άμα είναι κάτι να γίνει, να πας στους μπαρμπάδες μου», οπότε ο κοινός φίλος πήγε στους θείους και έτσι ολοκληρώθηκε το προξενιό μεταξύ της Μαρίας Μοσχονά και του Θεοχάρη Ζωγράφου. Όταν πήγε να συναντήσει τη Μαρία Μοσχονά για δεύτερη φορά, αυτός και μια ομάδα μουσικών έπαιξαν και τραγούδησαν όλη τη νύχτα. Η γιαγιά Μαρία στις μετέπειτα εξιστορήσεις της μας έλεγε ότι «κουνήθηκε όλος ο Μέρωνας εκείνη τη βραδιά (διηγείται η εγγονή του Ζωγράφου η οποία έδωσε και το φωτογραφικό υλικό εκτός από τα βιογραφικά στοιχεία)».

Το ζευγάρι ζούσε στο Μέρωνα όταν ήρθε ο πόλεμος. Ο Ζωγράφος ήταν ενάντια στον πόλεμο, όταν οι Γερμανοί απαιτούσαν οι άνδρες του χωριού να βρίσκονται σε ένα συγκεκριμένο μέρος για να καταμετρηθούν (σ.σ. πιθανόν για τα καταναγκαστικά έργα), δεν πήγε ποτέ – παρόλο που η γυναίκα του τον παρακαλούσε να πάει. Τουλάχιστον δύο φορές συνελήφθη από τους Γερμανούς αφού δεν πήγαινε ποτέ να καταμετρηθεί και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Γνωρίζουμε από τον νονό του Ζωγράφου, ότι σκότωσε έναν Γερμανό κατά την περίοδο της κατοχής. Ένα βράδυ ένας από τους Γερμανούς συμπεριφερόταν επιθετικά απέναντι στον Ζωγράφο και έναν από τους φίλους του. Ο Ζωγράφος στη συμπλοκή τον νίκησε, του πήρε το όπλο του και τον πυροβόλησε.

Ο Θεοχάρης Ζωγράφος ήταν 33 ετών όταν πέθανε το 1945. Πέθανε από ένα τραύμα και το μοιρολόι κράτησε για 3 ολόκληρες ημέρες. Ο γιος του Ζωγράφου και πατέρας της Δανάης ήταν μόλις 42 ημερών όταν πέθανε ο πατέρας του. Ο Ζωγράφος ήταν ένας ιδιαίτερα αγαπητός άνθρωπος λόγω του τρόπου, των αξιών του, της φωνής του και του πάθους του για τη μουσική και το τραγούδι. Γι’ αυτό και στα μετέπειτα χρόνια μνημονεύονταν ως «ένας αληθινός Κύριος».

Οι φωτογραφίες είναι αδημοσίευτες προέρχονται από το οικογενειακό τους αρχείο και τις παραχώρησε η εγγονή του Δανάη. Διακρίνεται ο Θεοχάρης Ζωγράφος με τη σύζυγό του Μαρία Μοσχονά, καθώς και ο Θεοχάρης Ζωγράφος κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας.>>

3 «Μου αρέσει»

Nα επαναλάβω για μίαν ακόμα φορά: Η πληροφορία αυτή είναι ήδη προσβάσιμη σε όλους μας κανονικότατα, αφού είμαστε “αδέρφια” με τη Ρεμπετοσελίδα. Δεν χρειάζεται μεταφορά και εδώ, εκτός κι αν, Σπύρο, έχεις κάτι συγκεκριμένο να ρωτήσεις προσωπικά.

Να κι ένα τραγούδι του, το πρώτο που βγάζει η αναζήτηση. Φωνάρα όντως!

Ενδιαφέρον το κείμενο ως προς τις πληροφορίες, τις οποίες αγνοούσα εντελώς.

Αλλά πώς είναι έτσι γραμμένο ρε παιδί μου;

Τι πάει να πει «που είναι τώρα γνωστή»; Πού γεννήθηκε ρε παιδιά; Αφού ήταν στην Τουρκία θα είχε πιθανώς τούρκικο όνμα, και αφού είχε ισχυρό ελληνικό στοιχείο θα είχε και ελληνικό, που κάποιες φορές είναι το ίδιο με μια μικρή διαφορά στην κατάληξη, άλλες φορές είναι τελείως διαφορετικό. Λέμε για παράδειγμα «στην Αλικαρνασσό (σημερινό Μπόντρουμ)» ή «στο Μπόντρουμ (ελληνικό όνομα Αλικαρνασσός)» ή οτιδήποτε τέτοιο. Πάντως όχι «γεννήθηκε τότε σε μια πόλη που τώρα τη λένε έτσι».

Δεν αραίωσε ποτέ. Εξαλείφθηκε μια συγκεκριμένη στιγμή. Επομένως το σωστό θα ήταν «πριν τη Μικρασιατική καταστροφή», αλλά όταν λες «1912 ή 1913» περιττεύει να προσδιορίσεις ότι αυτό ήταν πριν το '22. Διαφορετική περίπτωση η Κ/πολη για παράδειγμα, όπου το ελληνικό στοιχείο παρέμεινε μεν μέχρι τώρα αλλά με διαρκείς συρρικνώσεις, οπότε έχει σημασία να πεις αν γεννήθηκε όταν ήταν ακόμη ισχυρό ή όχι.

Αυτοί λοιπόν οι Τούρκοι ήταν από τους καλούς. Καλοί άνθρωποι κι η οικογένεια του Ζωγράφου που τους βοηθούσε. Αν βοηθούσαν τίποτε κακούς Τούρκους, ή αν απλά ήταν κακοί άνθρωποι οι ίδιοι (τύπου «ο Τάδε σπουδαίος τραγουδιστής ήταν γιος ενός εθνικού προδότη, μαυραγορίτη και γενικώς κατάπτυστου…), …;

Δυστυχώς; Μα ένα όνομα είναι, ποιον βλάφτει; Φαίνεται ότι όντως δεν τα έλεγαν έτσι στον καιρό τους, αλλά ούτε τα ρεμπέτικα τα έλεγαν ρεμπέτικα, ούτε τα ριζίτικα ριζίτικα κλπ. Κυρίως «τραγούδια» τα έλεγαν όλα αυτά, και δεν μπέρδευαν τα ρεμπέτικα με τα ριζίτικα γιατί κανείς δεν ήξερε και τα δύο. Τώρα που τα ξέρουμε όλα αυτά, έχουμε ανάγκη από ειδικότερους προσδιορισμούς.

3 «Μου αρέσει»

Ποια είναι η Ρεμπετοσελίδα που αν έχει μια προσβάσιμη πληροφορία, δεν χρειάζεται να μεταφερθεί εδώ? Δεν την γνωρίζω. Και είναι δηλαδή περιττή η εδώ ανάρτηση όταν έχει ήδη αναρτηθεί εκεί?

5 «Μου αρέσει»

γνωστή και ως ρεμπετοσελίδα.
αν δεις στην κεντρικη μας σελίδα(επανω δεξιά), έχουμε λινκ “ρεμπετοσελίδα”.

https://www.google.com/url?q=http://rebetiko.sealabs.net/viewtopic.php%3Ft%3D5094&sa=U&ved=2ahUKEwjDyaaO3t71AhXRRfEDHU2mDQIQjBB6BAgAEAU&usg=AOvVaw1Fv6ajeLZrq66j60r7kOI1

1 «Μου αρέσει»

και άλλο ενα εδω. “παραπονιάρης”.

Ηχογραφήθηκε το 1938. Ερμηνεύει ο Θεοχάρης Ζωγράφος. Στην ετικέτα του δίσκου γράφει πως ο Στέλιος Φουσταλιέρης παίζει μπουζούκι και κιθάρα ο Ε. Φραγκιαδάκης. Δίσκος Columbia DG 6458.
THEOHARIS ZOGRAFOS, STELIOS FOUSTALERIS, PARAPONIARIS

και

“συρτος Ρεθυμνιώτικος”
(Πολλές καρδιές κρυφά πονούν)

Ηχογραφήθηκε, το 1938. Σύνθεση Στέλιου Φουσταλιέρη ο οποίος παίζει μπουλγαρί. Ερμηνεύει ο Θεοχάρης Ζωγράφος.
STELIOS FOUSTALIERIS, THEOXARIS ZOGRAFOS, SURTOS RETHEMNIOTIKOS

1 «Μου αρέσει»

Ο ίδιος, πράγματι, το έλεγε και έτσι! Τον έχουμε ακούσει να το λέει αυτοπροσώπως σ’ ένα πολυλινκαρισμένο βίντεο της Σαμίου. Άλλες φορές οι ετικέτες έχουν και λάθη, αλλά εδώ όχι.

(Και άλλωστε όχι μόνο ο ίδιος. Και τον Χάρχαλη θυμάμαι, σε επίσης λινκαρισμένη συνέντευξη, να λέει για μπουζούκια όπως αυτό που παίζει ένας ρολογάς στο Ρέθυμνο, το Στελάκι.)

Αλλά βέβαια, με τη σημερινή ορολογία μπουλγαρί παίζει.

1 «Μου αρέσει»

και

“ΕΛΑ”

ΣΤΕΛΙΟΣ ΦΟΥΣΤΑΛΙΕΡΗΣ - ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ

2 «Μου αρέσει»

Είναι βέβαια αυτή που λέει ο Σπύρος (αρχική σελίδα: rebetiko.sealabs.net), αλλά είναι πιο πρακτικό να λέμε Sealabs, που μάλιστα γίνεται αυτομάτως λινκ. Ρεμπετοσελίδα είμαστε κι εμείς και πολλές άλλες και δεν το θεωρώ εύχρηστο όνομα. Άλλο αν μέσα στο ίδιο το Σίλαμπς το λένε έτσι όταν είναι δεδομένο ότι μιλούν για το δικό τους σάιτ.

(Βέβαια και sealabs είναι κάπως παράδοξη ονομασία. Θαλάσσια εργαστήρια;;; Αλλά όπως έλεγα και παραπάνω,

…)

3 «Μου αρέσει»

Αν θυμάμαι καλά, στο παν/μιο της Κρήτης τα εργαστήρια απ’ όπου ξεκίνησε ο Μάκης τη σελίδα, ήταν παραθαλάσσια.

2 «Μου αρέσει»

Θα συμφωνήσω (παρά την εξήγηση που δόθηκε …) . Εχω αναρωτηθεί πολλές φορές γι’αυτό και κατέληξα πως οι δημιουργοί της την βαπτίσαν κατά τις δικές τους προσλαμβάνουσες παραστάσεις!

Ναι, αλλά για αυτόν που εισέρχεται φαντάζει απροσδόκτητα περίεργη !

καλησπέρα! όλο έλεγα να απαντήσω, αλλά o φρέσκος μπαμπάς έχει πολύ τρέξιμο και το ξεχνάω…

Όταν η σελίδα ήταν στα σκαριά, ενώ είχε κατασταλάξει το πώς θα στηνόταν και το πώς θα λειτουργούσε, απευθυνόταν αρχικά σε ένα μικρό πυρήνα γνωστών/φίλων κλπ. Οπότε φοιτητής τότε, συζητώντας με ένα φίλο που είχε κλείσει αυτό το domain sealabs.net για δικά του προγραμματιστικά κόλπα, με είχε ενημερώσει πως μπορείς στο ίδιο όνομα να βάλεις οτιδήποτε μπροστά και να το βάλεις να δείχνει σε όποιο μηχάνημα θες.

Οπότε ως φοιτητής “τσιγκουνευόμενος” τότε το φοβερό ποσό των 20 ευρώ που κόστιζε το χρόνο και δοκιμαστικά είπα να το συνδέσω στο domain name του φίλου που το είχε ήδη κλεισμένο. Με τις μέρες και τους μήνες, άνοιξε αναπάντεχα και κάθε μήνα εγγράφονταν δεκάδες μέλη. Οπότε όλοι λέγαμε σιλαμπς και σιλαμπς και τελικά παγιώθηκε και είπαμε να το αφήσουμε :slight_smile:

7 «Μου αρέσει»

Ωραία δεν είναι όμως; Να τα κατοστήσει!

Με το καλό και καλά κουράγια!

Όταν πριν από πολλά φεγγάρια είχα πει το ίδιο στον Κουνάδη, μου απάντησε:
“Βρήκες δουλειά για τα επόμενα τριάντα χρόνια!”

Να σας ζήσει!

Εφόσον δεν ξαναμηδενίσεις σε λίγο. Τριάντα από την τελευταία έναρξη!

Μετάφραση; ή γραμμένο στα ελληνικά από κάποιον που μεταφράζει τις σκέψεις του από άλλη γλώσσα;