Επανεκτελέσεις Νίκου Βραχνά

διοτι κανει σας 4 με 6η. ειναι τζαζ ακκορντα αυτα, απο τις μπιγκ μπαντ της εποχης… μην μπερδευεστε με τους ανατολιτικους δρομους… εδω ειμαστε στην αμερικη τωρα, ισχυουν αλλα κολπα. :wink: κατσαρος σταιλ! :heart:

2 «Μου αρέσει»

Συνειδητά, λες, ή τυχαία;

Τον έχεις τσακώσει (εσύ ή άλλος) να κάνει άλλες τέτοιες τζαζιές, που να δείχνουν ότι δεν έτυχε αλλά πέτυχε;

Κι εμένα μ’ αρέσει, αλλά δε σημαίνει τίποτα. Μ’ αρέσει γενικά ο Κατσαρός, οπότε μ’ αρέσει κι αυτό. Όμως δεν ξέρω και δεν καταλαβαίνω τι είναι. Πλέον δεν υποστηρίζω τίποτε, απλώς παρακολουθώ με ενδιαφέρον. Μία άποψη, αρκετά πειστική, λέει ότι είναι απλώς λάθος (λάθος χρήση του κουρδισματος αν καταλαβαίνω καλά). Μια άλλη, του Μιχάλη, λέει ότι πιθανώς να είναι τζαζίστικη επιρροή, αλλά δεν έχω τα δεδομένα να κρίνω ή έστω να καταλάβω τι εννοεί.

Θα είχε ενδιαφέρον αν προέκυπτε ότι ο Κατσαρός έχει αληθινές τζαζ επιρροές, αλλά, όσο και να ζούσε δεκαετίες στην Αμερική, ντάξει μου φαίνεται κάπως δύσκολο…

1 «Μου αρέσει»

Νομίζω την προπολεμική εποχή οι τζαζίστες και ειδικά της κιθάρας δεν έκαναν έτσι κόλπα με ξεκάρφωτες ανοιχτές χορδές εκτός τόνου, μιλούμε για Eddie Lang, Django Reinhardt κλπ. Σε πιο μεγάλη ορχήστρα το πολύ η κιθάρα να στολίσει με απαντήσεις όπως εδώ

Του Κατσαρού ή είναι μία σκόπιμη σας 4 με 6η, όπως λέει ο Μιχάλης, ή ξεκάρφωτες ανοιχτές εκτός τόνου.

Το εφέ που δημιουργείται πάντως είναι αρμονικό αλλα και μελωδικό/ρυθμικό. Αυτο το Σι-Σολ-Ρε δημιουργεί την αίσθηση ostinato που συνεχως γκρουβαρει οσο οι αρμονίες γύρω του αλλάζουν

1 «Μου αρέσει»

Εγώ πάντως ακούω αυτό που έγραψα στην παρτιτούρα, και δε μου θυμίζει καθόλου τζαζ, ειδικά προπολεμική τζαζ, πιο κοντά σε κάτι μοντέρνους συνθέτες σαν τον Villa-Lobos είναι, που χρησιμοποιούν κιθαριστικό λεξιλόγιο χωρίς να κολλούν στην κλασική τονικότητα. Βαριέμαι τώρα να το γράψω κανονικά με τρεις φωνές.


Αλλά αυτό που ίσως να κάνει σκόπιμα ο Κατσαρός είναι αυτό που συζητούσαμε για το Γρύλλη στη τσαμπούνα και που το ακούμε και στο λαούτο σε παλιές ηχογραφήσεις: Παίζουν ένα φαινομενικά παράφωνο ισοκράτη στη διάρκεια μιας μουσικής φράσης, για να «προσγειωθούν» στον «σωστό» ισοκράτη στο τέλος.

Η κιθάρα όμως δεν είναι τσαμπούνα, ούτε λαούτο, το κούρδισμα της είναι φτιαγμένο για κανονικές φουλ συγχορδίες, και επιπλέον ο Κατσαρός δεν παίζει απλά ισοκράτη σε μια η δυο χορδές αλλά κιθαριστικότατα αρπίσματα. Οπότε το αποτέλεσμα είναι πιο κοντά στον Villa-Lobos :slight_smile:

Ενδιαφέρουσα μου φάνηκε και αυτή η μεταπτυχιακή εργασία του Δημ. Κωστόπουλου, «Ο Γιώργος Κατσαρός και η λαϊκή κιθάρα : Μια ιστορική - μουσικολογική προσέγγιση» (2017), όπου και περιέχονται μουσικολογικές αναλύσεις έξι τραγουδιών.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1452906#contents

Μήπως να γίνει μετακίνηση των μηνυμάτων σχετικά με Κατσαρό κτλ σε αντίστοιχο νήμα; Κάπου προς τη μέση άρχισε να ξεφεύγει η κουβέντα από το Βραχνά…

1 «Μου αρέσει»

Πολύ απλά δεν του ταίριαξε το κούρδισμα με την τονικότητα, δεν νομίζω ότι ο Κατσαρός είχε ιδέα από τζαζ και αρμονίες.
Όπως ο Μπάτης έτυχε να παίξει τον Θερμαστή στο πειραιωτικο (ρε-σιb-σιb) στο οποίο δεν ταιριάζει, και στο γκραν φινάλε (γκραν όνομα και πράγμα) του ξέφυγε ένα ανοιχτό καντινι ρε εκτός δρόμου.

Τώρα δε μου το ανοίγει αλλά από την τελευταία φορά που το είδα, θυμάμαι ότι αναπαράγει την ιστορία για το Σεγκόβια που θαύμασε τον Κατσαρό, και υποθέτει ότι ο Σοφοκλής Παπάς είναι που πήρε το Σεγκόβια στο κέντρο που έπαιζε ο Κατσαρός. Μου φαίνονται εικασίες όλα αυτά γιατί ο Σοφοκλής Παπάς έδρασε κυρίως στην Ουάσιγκτων, όπου σαν δάσκαλος μαντολίνου και κιθάρας είχε πελάτισσες τις γυναίκες των πρεσβευτών. Απ’ότι ξέρω δεν είχε πολλή επαφή με το κύκλωμα των ελληνοαμερικάνων μουσικών κυρίως της Νέας Υόρκης και αλλού, στο οποίο δρούσε ο Κατσαρός, ο ένας έλληνας φίλος του από τα παλιά ήταν δικηγόρος.

Όσο για το Σεγκόβια, έχουμε πολλές μαρτυρίες ότι εκτιμούσε μόνο τους κιθαρίστες που ήταν μέσα στα πολύ στενά πλαίσια των ιδεών του για την κιθάρα, την τεχνική και το ρεπερτόριο της. Μου φαίνεται απίθανο να του άρεσε ο Κατσαρός, έχουμε συγκεκριμένες μαρτυρίες για την επαφή των δυο;

3 «Μου αρέσει»

Ο Σεγκόβια τον Κατσαρό, ο Χέντριξ τον Χιώτη, και πάει λέγοντας… :slight_smile:

4 «Μου αρέσει»

ο κατσαρος αναφερει οτι ο σεγκοβια ηταν ελληνας απο την πλευρα του πατερα του. λεγοταν ζακοπουλος και ειχε μεταναστευσει στην βραζιλια. αυτο τεκμηριωνεται…? απο εδω να ξεκινησουμε… λεει επισεις οτι του αρεσε η ελληνικη κουζινα. και ετσι γνωριστηκανε, διοτι ειχε παει να φαει σε ενα μαγαζι, και εκει επαιζε ο κατσαρος, και οτι του εκανε εντυπωση το ιδιορυθμο αυτο παιξιμο. ετσι λεει το σεναριο…

3 «Μου αρέσει»

Ο Σεγκοβια μεγάλωσε με τον θείο του.Δεν γνωρίζω πηγές που να αναφέρουν αυτό που λες.Πάντα υπέθετα πως καταγόταν απο την Ανδαλουσία. Τραβηγμένο μου ακούγεται…

2 «Μου αρέσει»

Να πω την δική μου γνώμη μιας και τώρα το κατάλαβα πιο καλά. Αναφέρεται για το τελευταίο εννιάρι.
Ναι το έκανε καμιά φορά ο Νίκος αυτό, δεν του ξεφευγε, το έκανε επίτηδες, του άρεσε καλύτερα για τα κομμάτια που τα έπαιζε με τον δικό του χαρακτήρα. 'Όμως έχω τύχει να ακούσω τα ίδια κομμάτια από τον ίδιο παιγμένα και κανονικά, πχ τον Νίκο Τρελλάκια κόβει την εισαγωγή και μέτρα από το κομμάτι όμως το έχω ακούσει και κανονικά να το παίζει όπως στην πρώτη και του Βάβουλα τη γούβα, ήταν ιδιόρρυθμος όπως και το παίξιμο του. 'Εχω την εντύπωση όμως ότι αυτό το κόψιμο είναι παράδοση και όχι απλά μια αυθαιρεσία του Κατσαρού η του Βραχνά, είμαι σίγουρος ότι είχαν όχι απλά σωστή αλλά απόλυτη αίσθηση του χρόνου σαν μουσικο. Εμένα προσωπικά μου αρέσει πολύ δίνει στην εκτέλεση μια αίσθηση απροσδόκητου. Επίσης ο Κερομύτης μας λέει πως ο Μιμίκος ο Μπογιατζής, αυτός ο θεμελιωτής πιθανώς της πειραιώτικης σχολής μπουζουκιού έπαιζε άχρονα, πιστεύω ότι αυτό εννοούσε…
Κατά την γνώμη μου τόσο ο Κατσαρός όσο και ο Βραχνάς είναι κοντά σε αυτό που λέμε αδέσποτο και συνάμα απαρχές του ρεμπέτικου τραγουδιού που είναι εκτέλεση από ένα και μοναδικό όργανο. Μακάρι να είχα το χρώμα του Νίκου και ας έκοβα και παραπάνω όγδοα,

5 «Μου αρέσει»

Ε τώρα, αυτό εντάξει, είναι άλλο! Κι εγώ θα το ήθελα, να παίζω όπως ο Βραχνάς, αλλά αν δεν έβγαινα κι απ’ το ρυθμό θα μ’ άρεσε καλύτερα, εμένα βέβαια.

1 «Μου αρέσει»

Ότι γενικά ήταν κοντά στο παλιό, αδέσποτο ρεμπέτικο από κάθε άποψη, σίγουρα συμφωνώ. Τώρα, το αν τα ξίκικα μέτρα ήταν μέρος αυτής της παράδοσης…

Σίγουρα κι οι δυο τους ήξεραν άριστα να παίξουν εννιά σωστά όγδοα όποτε ήθελαν. Δεν ήθελαν πάντοτε (ο Κατσαρός όχι και πολύ συχνά). Υπάρχουν άλλοι, ηχογραφημένοι, που να κάνουν το ίδιο; Δεν έχω υπόψη μου κανέναν. Αν υπάρχουν, δε θα τους βρούμε βέβαια μεταξύ των μουσικών που ηχογράφησαν με ορχήστρα ή με σέσιον κιθαρίστες, αλλά μεταξύ των ουάν-μαν-μπαντ.

Ίσως θυμάμαι ένα απτάλικο με σόλο Μουφλουζέλη (αν δεν ήταν αυτός, μήπως ήταν ο Γενίτσαρης; ο Κερομύτης;), όχι από δίσκο, από βίντεο, που δε μου φαινόταν πολύ σόι στον αριθμό των ογδόων, αλλά υπέθεσα ότι μάλλον εγώ δε μετράω σωστά και επειδή με δυσκόλευε δεν έκατσα να το πολυψειρίσω.

Αν, λοιπόν, και οι δύο τους είχαν όχι απλά σωστή αλλά απόλυτη αίσθηση του χρόνου στη μουσική, δεν μπορώ με τίποτα να καταλάβω πώς τους ήρθε και των δύο να φτιάξουν «μανιέρα» χαλώντας το μέτρο των τραγουδιών. Πραγματικά, με ξεπερνά.

Η μανιέρα Νίκο που λες, όπως το βλέπω είναι ένα πάντρεμα των ρυθμών του ζεϊμπέκικου περνάνε από το παλιό στο νέο και αντίστροφα, μπλέκουν τον ρυθμό, ο Κατσαρός σίγουρα είναι ένα παράδειγμα δεν το κάνει τυχαία, αλλά σε πολλές ηχογραφήσεις και 100% συνειδητά κόβουν την συνοδεία και περνούν στο απευθείας, αλλά όπως σωστά αναφέρει ο Pepe πόσες καταγραφές πρωίμου ρεμπέτικου έχουμε, ελάχιστες, ηχογραφήθηκαν ποτέ οι φυλακόβιοι μπουζουξήδες, ούτε ένας, εξαίρεση ό Μπάτης που μεταφέρει το κλίμα της φυλακής με τον μπαγλαμά του, τι είναι τελικά το ρεμπέτικο, αυτό που έφτιαξαν οι εταιρείες και το ονόμασαν έτσι, η το είδος που υπήρχε πριν από αυτό και που καταγράφτηκε ελάχιστα και των περισσοτέρων από μη ρεμπέτες, μεγάλη συζήτηση αυτό.

2 «Μου αρέσει»

Σταύρο, λέγοντας «μανιέρα» εννοώ ότι στην ανάγκη του, ο Βραχνάς ειδικά, να δημιουργήσει, όπως εσύ το λες πιο πάνω, έναν δικό του χαρακτήρα, ίσως να επενέβη στο μέτρο του κομματιού. Δεν νομίζω να το έκανε αυτό, αν και φυσικά δεν μπορώ να το αποδείξω. Το να μπαίνεις πάντως λάθος, δεν το βλέπω ως «πάντρεμα παλιού και νέου ζεϊμπέκικου», το βλέπω απλά ως λάθος. Ομολογώ βέβαια ότι δεν έχω άλλη πηγή, πέρα από εκείνες στην αρχή αυτού του θέματος.

Σωστά λες ότι δεν υπήρξαν (δυστυχώς) καταγραφές του πρώιμου ρεμπέτικου, μόνο οι γνωστές των εμπορικών ηχογραφήσεων όπου μπορούμε ίσως να υποθέσουμε επέμβαση των παραγόντων των εταιριών. Όμως, στις αμερικάνικες ηχογραφήσεις, δεν νομίζω ότι οι υπεύθυνοι των εταιριών επενέβησαν, διορθώνοντας π.χ. τον Καραπιπέρη «Όχι, έτσι να το παίξεις, δεν το παίζεις σωστά» και τέτοια. Άρα, οι ηχογραφήσεις της Αμερικής πρέπει να είναι πάρα πολύ κοντά στο ύφος στο οποίο έπαιζαν την εποχή εκείνη, εκτός επισήμων ηχογραφήσεων (δεν αναφέρομαι στην Παπαγκίκα βεβαίως).

Μου ‘ρθε ξαφνικά μια φλασιά… Σταύρο, ή όποιος άλλος, έχετε μήπως παρατηρήσει να το κάνει αυτό και ο Γ. Παπάζογλου; Εγώ όχι, αλλά ούτε και είχα αναρωτηθεί ποτέ πριν. Σαφώς όμως έχω παρατηρήσει ότι έχει πολύ ιδιάζουσα σχέση με τον ρυθμό, πετώντας ελεύθερα σ’ ένα κόσμο χωρίς σύνορα ανάμεσα στο καθαρά έρρυθμο, το καθαρά ελεύθερο και το κάτι ανάμεσα. Επίσης, είναι κι αυτός πολύ χαρακτηριστικό δείγμα/επιβίωμα της κουλτούρας του ενός οργάνου, αλλά και γενικότερα της παλιάς προφορικής παράδοσης (συρραφή κλπ.).

Προσωπικά η άποψη ότι το κόψιμο χτύπων από το εννιάρι είναι παράδοση και όχι λάθος με παραξενεύει. Αν όμως διαπιστωθεί ότι γίνεται συστηματικά σε μουσικούς με κάποια συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, να το σκεφτούμε ρε παιδιά.