Εδώ, ανάμεσα στην κουβέντα του Νέαρχου Γεωργιάδη με τη δημοσιογράφο (όπου λέει και πώς προέκυψε το ντοκουμέντο), παίζουν:
Στο 3:00 (μετά τα λόγια του Μάρκου) Φραγκοσυριανή.
Κολλητά, στο 52:08 “Δεν έχει ανταλλακτικό”, του Στέλιου.
31:13 Ήθελα να σ’ αντάμωνα.
Και 40:18 Ματόκλαδα.
Αν και οι ηχογραφήσεις είναι γνωστές, έχω το ερώτημα, προς όποιον γνωρίζει, πότε παρουσιάστηκε στο ΡΙΚ αυτή η εκπομπή με το ντοκουμέντο που περιλαμβάνει.
Άλλο ερώτημα: Στα κοντινά του Μάρκου ο σκηνοθέτης - μοντέρ δεν κάνει καμιά προσπάθεια να κρύψει το πλεϊμπάκ, και ίσα-ίσα χρησιμοποιεί τον α-συγχρονισμό για να παραμείνει στο πρόσωπο το αληθινού Μάρκου.
Αλλά νομίζω ότι η χρήση του πλεϊμπάκ περιορίζεται στα κοντινά, και ότι οι λήψεις στο γενικό πλάνο δεν είναι πλεϊμπάκ αλλά σύγχρονη λήψη ήχου - εικόνας. Επ’ αυτού γνωρίζει κανείς κάτι;
Δεν το είδα ολόκληρο, δεν άντεξα την προχειρότητα της λήψης. Το «ανταλλακτικό» πάντως, είναι πλέη μπακ. Δεν έχετε παρά να παρατηρήσετε το στόμα του Στέλιου, αλλά και την έκφραση του προσώπου του. Δεν τραγουδάει έτσι ένας άνθρωπος. Αλλά και στο 9.21, παρατηρήστε το «δεν κόπηκε στα μέτρα σου» του Δομένικου. Τα δε λόγια του Μάρκου, κάτι μου θύμισαν αλλά είναι πάρα πολλά χρόνια πριν. Σαν να τα θυμάμαι αυτά τα λόγια, από άλμπουμ τριαντατριάρι. Έβαλα το γνωστό με τη λάμπα πετρελαίου, δεν ήταν εκεί. Μήπως θυμάται κάποιος άλλος;
τελικά, και η “άτακτη”, πλεη μπάκ είναι: η συγκεκριμένη ορχήστρα με τα παιδιά, δεν είχε ντραμς. Και γενικά, και του Μάρκου η έκφραση όταν “τραγουδάει”, δεν είναι ανθρώπου που καταβάλλει προσπάθεια να τραγουδήσει. Ποιηματάκι λέει, και χαμηλόφωνα.
Ήταν μάλλον βιαστική η ερώτηση για το πλεϊμπακ. Φαίνεται απο διάφορα σημάδια ότι και τα γενικά πλάνα είναι πλεϊμπακ αλλά ρώτησα πριν τα δω με προσοχή.
Οπότε μου μένει σαν ερώτημα αυτό:
Και εννοώ βέβαια την “ασπρόμαυρη” εκπομπή του (περίπου) '70, όχι αυτή με τον Ν. Γεωργιάδη.
Γιατί όχι; Δεν το αποκλείω. Την Κυπριωτοπούλα την δέχτηκαν με αγάπη, της διέθεσαν κάμερες κλπ. και της έκαναν και πρόταση για Μάρκο. Και κάτι ακόμα: Η ταινία έχει τη στάμπα του ΡΙΚ. Αν την παραγωγή την είχε κάνει η ΕΡΤ και την «παραχώρησε», το ΡΙΚ θα πρόσεχε να μην προβοκάρει, κατοχυρώνοντας δικαιώματα για κάτι που απλά του παραχωρήθηκε.
(η επισήμανση, δική μου)
Α, μισό λεπτό, αυτό δεν το πρόσεξα! Αν “συγκεκριμένη εκπομπή” είναι αυτή με τον Γεωργιάδη τότε, όχι βέβαια, η εκπομπή αυτή έγινε γιατί το ΡΙΚ “ανακάλυψε παραπεταμένο θησαυρό”, δεν παράγγειλαν τη συγκεκριμένη παραγωγή με Βαμβακάρηδες κλπ, τους βρέθηκε.
H απάντηση περί συγκεκριμένης εκπομπής κλπ δίνεται από τα πρώτα κιόλας λεπτά. Λίγο μετά την ίδρυση της ΕΡΤ (1967) η δημοσιογράφος Πόπη Δανιήλ πήγε στην Αθήνα για να κινηματογραφήσει διάφορα θέματα κυρίως θεατρικά, με την ΕΡΤ να της παραχωρεί κάμερες. Περίσσεψε χρόνος λοιπόν και έφερε στο στούντιο τον Μάρκο με την ορχήστρα του.
Τα τραγούδια είναι play-back αλλά προφανώς ηχογραφήθηκαν για εκείνη την εκπομπή απλά μπήκαν στο μοντάζ πάνω σε εικόνες που τραβήχτηκαν άλλη στιγμή. Πχ παίξτε σωστά το τραγούδι και μετά θα τραβήξουμε την εικόνα. Στη Φραγκοσυριανή βλέπετε τον Μάρκο να βήχει, να σταματά να τραγουδάει πριν τελειώσει ο στίχος κ.α. Όμως ο ήχος που ακούμε μοιάζει (δεν είναι ακριβώς συγχρονισμένος γιατί δεν είχε εμπειρία η ορχήστρα με αυτό) με την εικόνα που βλέπουμε με τα 3 μπουζούκια, τον ένα μπαγλαμά, τη φωνή του Μάρκου εμφανώς γερασμένη κλπ.
Το στυλ αυτό παρουσίασης τραγουδιών το έχουμε δει πολλές φορές και επί χρόνια, ακόμα και στα πρώτα βιντεοκλίπ. Ψάχνοντας μπορούμε να βρούμε εκπομπές που η συνέντευξη είναι ζωντανή αλλά τα τραγούδια είναι play-back από ηχογράφηση που είχε γίνει νωρίτερα ή αργότερα την ίδια μέρα.
Μα, φυσικά, την εποχή εκείνη όλα πλέη μπακ γίνονταν, δεν ενοχλείτο ουδείς.
Εδώ, Αλέξανδρε, δεν θα συμφωνήσω: μάλλον φώναξαν πράγματι τον Μάρκο με τα παιδιά (ο τρίτος μπουζουξής δεν ξέρω πώς προέκυψε) για στήσιμο και λήψη, με πρόγραμμα κάποια τραγούδια που τα είχαν έτοιμα, από τους δίσκους, και με πλέη μπακ ξεκίνησαν οι λήψεις, δεν ξαναηχογραφήθηκαν απ’ την αρχή τα κομμάτια. Το ότι και ο Μάρκος και τα παιδιά δεν έχουν την πείρα π.χ. του Πάριου στο σπορ αυτό, είναι βέβαια λογικό. Δες, για παράδειγμα, την «Άταχτη»: μαγνητοσκοπήθηκε πάνω στην γνωστή ηχογράφηση (Victor 48 G 2592, 1966) : Πρόσεξε το κρεσέντο του ντράμερ στο 0.09 και το σόλο του ακορντεόν αμέσως μετά. Κανέναν δεν ενόχλησε το γεγονός ότι στη στημένη ορχήστρα ούτε ντράμς, ούτε ακορντεόν υπήρχε. Και για κερασάκι, έκοψαν απ’ την τσαπατσουλιά τους και το εισαγωγικό τρίηχο του (ηλεκτρικού φυσικά!) μπουζουκιού στο πρώτο δευτερόλεπτο.