Τελική κατάληξη; Δεν το ήξερα. Αλλά έστω κι έτσι δε δημιουργεί ουσιαστική διαφορά.
Πάντως το τσαργκιάχ, ενώ δεν προβλέπεται ως ξεχωριστός λαϊκός δρόμος, έχει σαφή παρουσία στο ρεμπέτικο (π.χ. Φωνογραφιτζήδες). Το ότι οι παλιοί δεν του έδιναν δικό του όνομα δεν τους εμπόδιζε να το διαχειρίζονται κατά τροπο σύμφωνο με την παράδοση.
Στην πραγματικότητα η σχέση των λ. δρόμων, τουλάχιστον στα παλιά τραγούδια, με τα μακάμια, είναι πολύ στενή, όσο κι αν ο συγκερασμός αφενός και το μικρό πλήθος των αναγνωρισμένων - ονοματισμένων δρόμων αφετέρου δίνουν την αντίθετη εντύπωση. Να, τις προάλλες δε μας βρήκε ο Μυστακίδης ένα κομμάτι σε μακάμ κιοτσέκ και ψαρώσαμε όλοι; Ούτε ως μακάμι δεν το είχα ακουστά, και όμως υπάρχει σε ρεμπέτικο!
Σχετικά με το μακάμ Τσαργκιάχ…Ούτε το Αραβικό ούτε το Τούρκικο Τσαργκιάχ καταλήγουν σε Ρε. Η εντονότατη παρουσία της νότας Τσαργκιάχ και η τελική κατάληξη σε Ουσάκ σημαίνει μακάμ Ατζέμ
Το μακάμ Τσαργκιάχ γενικά δεν κυκλοφορεί παρά ελάχιστα σε αυτόνομες συνθέσεις. εμφανίζεται συχνά σαν μετατροπή, πέρασμα, στάση, σε μία σύνθεση.
Τα παραδοσιακά και ρεμπέτικα τραγούδια, αλλά και τα μεταγενέστερα λαϊκά είναι μικρές συνθέσεις οπότε γενικά δεν είναι εύκολο να ξεκαθαριστεί τι μακάμ είναι γιατι μπορεί να κάνουν μία πολύ μικρή μελωδική κίνηση.
Έχω ελάχιστη εμπειρία και γνώση πάνω στη μουσική αυτή.
Από τα ελάχιστα που έχω δει, εξαιρετική “μακαμίσια” γνώση και ανάπτυξη έχουν τα τραγούδια του Τούντα και του Γιοβάν Τσαούς.
Σχετικά με το Μακάμ Κιουρντί :
Κιουρντί σημαίνει Κούρδικο και εκτός από αυτό είναι και συγκεκριμένη νότα η ΜΙb (στο Αράβικο, όπου το Κιουρντί παίζεται με τονική το Ρε, στο Τούρκικο στην παρτιτούρα είναι ΣΙb με τονική το Λα)
Το συγκεκριμένο Μακάμ πρέπει να καθιερώθηκε αρκετά μεταγενέστερα ως εξέλιξη μιας παραλλαγής του Μακάμ Ουσάκ .
Υπήρχε μία συνήθεια όπου η νότα ΜΙ έπεφτε σταδιακά στην μελωδική κίνηση από Μπουσελίκ-Σεγκιάχ-Κιουρντί και μετά στην τονική Ντουγκιάχ (Ρε). Αυτή η φράση είναι αρκετά συνηθισμένη (π.χ. υπάρχει στο “όσο βαρούν τα σίδερα” νομίζω)
Σε πολλά παλιά Κιουρντί υπήρχε αυτό το παιχνίδι με το ΜΙ στην μελωδική κίνηση.
Στην πράξη αυτό κάποια στιγμή καθιερώθηκε με το ΜΙb πιο σταθερό στην μελωδική κίνηση και απέκτησε το όνομα Κιουρντί σαν αυτόνομο Μακάμ.
Θα μου πείτε : Και τι μας νοιάζει εμάς ρε μάγκα τι γινότανε τον 19ο αιώνα?
Σωστά
Γι αυτό το Κιουρντί πλέον αποτελείται από ένα 4χορδο Κιουρντί στο Ντουγκιάχ (ρε) κι ένα 5χορδο Μπουσελίκ στο Νεβά (σολ)
Το κάθε μακάμ όμως είναι ξεχωριστή μελωδική κίνηση και όχι κλίμακα 8άβας όπως στην Ευρωπαϊκή μουσική και κάθε μακάμ έχει ξεχωριστό ύφος και χρώμα.
Στα συγκερασμένα όργανα λογικά για να ξεχωρίσουμε ένα μακάμ πρέπει να δούμε την κίνηση του , το χρώμα του.
Η αλήθεια είναι ότι πλέον είναι αρκετά δύσκολο να ξεχωρίσεις το Ουσάκ, από το Κιουρντι π.χ.
Είδικά σε ένα σύντομης διάρκειας λαϊκό ή παραδοσιακό τραγούδι.
Ας πούμε ότι το Ουσσάκ στο ξεκίνημά του έχει πάντα την τάση να κινείται κοντά στο ΝΤΟ-ΡΕ και ακόμα πιο πίσω, ενώ το Κιουρντί κινείται αμέσως ανοδικά
===================================================================================
Το Καρτσιγάρ σαν μακάμ έχει εντελώς διαφορετική κίνηση από το Κιουρντί με χαρακτηριστικό του το παιχνίδι ανάμεσα σε Χιτζάζ και Μπουσελίκ πάνω στο Νεβά (σολ)
Ελπιζω να μην σας ζάλισα πολύ και να μην περιέπλεξα τα πράγματα
Ειναι γνωστό οτι υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ ‘‘λαικών δρόμων’’ και Μακαμ γιατι οι λαικοι δρόμοι βασίζονται σε δύο είδη διαστημάτων (τόνος = 12 μόρια από τα 72 συνολικά της κλίμακας, και ημιτόνιο = 6 μόρια ) της Ευρωπαικής κλίμακας πράγμα όμως που βοηθά στην αρμονία (ακόρντα). Αντίθετα στα μακαμ υπάρχουν τόνοι 12 τόνοι 10 τόνοι 8, ημίτονια 6, ημιτόνια 4, τριημιτόνια 14, 18, 20 κτλ που κανουν αδυνατη την αρμονία. Έτσι συμβαίνει το παράδοξο να χρησιμοποιουμε τις Ευρωπαικές κλίμακες αλλά με μελωδικές κινήσεις που θυμίζουν τροπικές ανατολίτικες κλίμακες…
Επιπλέον η μετάδοση της γνώσης στόμα με στόμα από τους παλιότερους στους νεώτερους οδήγησε και σε λάθη στα ονόματα πχ άλλο ειναι το τουρκικο ουσακ κι αλλο το λαικο-ρεμπέτικο δικο μας…
Αλλά παρ ολα αυτά η παράδοση ειναι τόσο δυνατή που πχ το φοβάμαι μη σε χάσω του Παπαιωαννου ουσακ το μαθαμε και ουσακ θα το λέμε ασχετο απο το ποια ειναι η σωστη λέξη!
Υπάρχει αναντιστοιχία, ναι. Επίσης οι λαίκοί δρόμοι έχουν όντως αυτά τα διαστήματα και τα μακάμια εκείνα. Αυτό όμως δεν είναι η αιτία της αναντιστοιχίας. Δεν υπάρχουν μακάμια που η κλίμακά τους να διαφέρει μόνο σε κάποιο μόριο που, στη συγκερασμένη εκδοχή τους, να απαλείφεται.
Επίσης οι ασυγκέραστες κλίμακες δεν κάνουν αδύνατη την αρμονία. Απλώς εκεί όπου τα μακάμια χρησιμοποιούνται στην πιο καθαρή τους μορφή, δηλ. στα οθωμανικά, έχουμε μια μουσική που επιλέγει να μην έχει αρμονία. Στα δημοτικά ελληνικά όμως, εξίσου ασυγκέραστα, υπάρχει κάποια μορφή αρμονίας. Άσχετη μεν από την ευρωπαϊκή αρμονία, αλλά υπάρχει.
Η αρμονία (αυστηρά στη σημερινή της έννοια της εύηχης συνήχησης περισσότερων του ενός φθόγγων ταυτόχρονα) επινοήθηκε από τους δυτικούς μουσικούς, όπως επίσης τα διαστήματα μεταξύ των φθόγγων συγκεράστηκαν από τους δυτικούς. Καμμία όμως σχέση μεταξύ του ενός και του άλλου: αν θέλει, ο κάθε (ανατολικός) μουσικός μπορεί να εναρμονίσει οποιαδήποτε ανατολική μελωδία, σε οποιοδήποτε μακάμ γραμμένη, αρκεί να είναι όλα ανεξαιρέτως τα όργανα που θα αποδόσουν το κομμάτι κουρδισμένα σωστά μεταξύ τους. Δεν το κάνει όμως, γιατί όπως είπε και ο Περικλής, επέλεξε να μην το κάνει και να παραμείνει στη μονοφωνία.
Ο μοναδικός λόγος για τον οποίο η δυτική μουσική προχώρησε στον συγκερασμό των διαστημάτων ήταν η ανάγκη για εύκολη εναλλαγή στις τονικότητες, το κοινώς λεγόμενο τρανσπόρτο, που στην ανατολική μουσική ήταν άγνωστο. Μπόρεσε να υπάρξει στη δυτική μουσική όταν ξεχάστηκαν όλες οι τροπικές κλίμακες και παρέμειναν μόνο η μείζων και η ελάσσων, οι οποίες μάλιστα εναλλάσονται μεταξύ τους, αφού για κάθε ματζόρε κλίμακα υπάρχει και μία σχετική μινόρε, με ακριβώς τον ίδιο οπλισμό. Με τον σωστό συγκερασμό μπορούσε, πλέον, κάθε βαθμίδα της κλίμακας να γίνει τονική βάση για μία κλίμακα που θα ηχεί ακριβώς όπως η (π.χ.) ντο ματζόρε αλλά θα ξεκινάει από (π.χ.) μι και θα ονομάζεται μι ματζόρε. Αν τα διαστήματα δεν έπεφταν όλα ακριβώς πάνω σε κάποιο από τα 12 ημιτόνια, θα είχαμε προβλήματα διακροτημάτων.