Η ιστορία του τραγουδιού λέει:
Εάν θεωρήσουμε ότι το “γιατί θα σου τις βρέχει” εννοεί ότι “θα σε πλακώνει η Σμυρνιά” και όχι ότι θα σου ρίχνει νερό, τότε όλα έχουν να κάνουν με το ξύλο.
Όσο όμως για την έκφραση με το φεγγίτη, κατά τη προσωπική μου άποψη εννοεί μεταφορικά “σου έβγαλε το μάτι” (έκφραση που χρησιμοποιείται και σήμερα), που δείχνει επιθετικότητα.
Μα είναι σαφές. Πάντα «σου τις βρέχω» αυτό σημαίνει. Νομίζω μάλιστα ότι στη γένεση της φράσης υπονοείται «τις σανίδες» - αλλά τέλος πάντων, ας μη χαθούμε και στην ετυμολόγηση αυτής της έκφρασης. Η σημασία της πάντως είναι νομίζω αναμφισβήτητη.
Αυτό το επιχείρημα πέρασε λίγο απαρατήρητο νομίζω. Εντελώς πρόχειρα, δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιο άλλο χασάπικο της εποχής που να μην τηρεί τον κανόνα «χτύπος και συλλαβή» (ή χτύπος και φθόγγος). Στο συγκεκριμένο βέβαια είναι λίγο οριακό: «κι αφού πολύ την πεί-ρα-ζε-ς, βγά-λε το φεγγίτη». Δηλαδή, είτε στην άρση τραγουδάει «-ς» (οριακά «-ες», δηλαδή «πεί-ρα-ζε-ες») είτε απλώς λέει (ή θέλει να πει) «σου».
Επίσης, σε γενικές γραμμές δεν υπάρχουν τραγούδια όπου ένας στίχος να έχει διαφορετικές συλλαβές από όλους τους υπόλοιπους.
Ωστόσο, κατά περίπτωση βρίσκουμε και καμιάν εξαίρεση:
και μάγια μου 'χεις κάνει > καταστρατηγεί και τα δύο! (Εκτός βέβαια αν σκεφτούμε ότι κι εδώ ο στίχος είναι «λες και μάγια» και για Χ-Ψ λόγους το έφαγε, κάτι που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε…)
Αυτό δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε, και το … λα μ’ έκανες και λυώνω κοντά στο ίδιο ύφος βρίσκεται, αλλά η πρώτη εκτέλεση είναι σαφέστατη. Βέβαια ο Μπιθικότσης λέει σαφώς “λες και”, το ίδιο έβαλαν τον γερο- Μάρκο να κάνει και τα παιδιά του, και από κεΙ παν΄ και ο Στέλιος (σάρκα της σαρκός του Μάρκου, για όποιους τυχόν δεν το ξέρουν] και μάλλον και ο Νταλάρας και άλλοι που δεν κάθησα να τους ακούσω. “Λες” λέει και η συντριπτικότατη πλειοψηφία των σημερινών πιτσιρικάδων.
Άντε να το έφαγε την πρώτη φορά… πώς και το ξανάφαγε και τη δεύτερη φορά στην επανάληψη; Το εκφωνεί με περισσή βεβαιότητα…
Άλλωστε και ως ποιητικό αποτέλεσμα, άλλο είναι, και ηπιότερο και απαλότερο, το “λες και μάγια μούχεις κάνει”, ενώ πολύ εντονότερο αναβαθμό αισθήματος ενδεικνύει το “και μάγια μούχεις κάνει”. Ο αφηγητής δηλαδή έχει αφήσει πίσω του τις προσομοιώσεις και βρίσκεται κατά κυριολεξία μαγεμένος.
Και για τις δύο πιθανότητες μπορούν να βρεθούν επιχειρήματα. Μες στο μυαλό του μακαρίτη δεν μπορούμε να μπούμε. Το ανέφερα απλώς ως παράδειγμα ότι η μετρική συνέπεια (στον στίχο) και η μελορυθμική (στον τραγουδισμένο στίχο) δεν είναι απαραβίαστες.
Το παράδειγμά μου είναι ομολογουμένως αμφισβητήσιμο, απλώς είναι πολύ γνωστό και μου 'ρθε πρώτο πρώτο στον νου. Θα υπάρχουν ίσως και καλύτερα.
(σχεδόν) Τίποτα δεν παραβιάζεται. Το τραγούδι ξεκινάει με άρση. Οι τονιζόμενες συλλαβές πέφτουν πάνω στη μπότα με ακρίβεια: (Μια) φού-, ση, φλό-, έ-, μέ-, στην, -διά και αμέσως μετά, φυσικά πάλι με άρση: (Και) μά-, μού, κά- κλπ. Η μόνη ελάχιστη παραβίαση είναι το (άτονο) -ση της φούντωσης, που αν ήταν το κομμάτι τετράσημο αντί για δίσημο, δεν θα ήταν ούτε αυτό παραβίαση.
Τέλος πάντων… Στην ερώτηση «είναι δυνατόν να λέει “βγάλε τον φεγγίτη”, που έχει μια συλλαβή λιγότερη;» απάντησα «ναι, γίνεται και στη Φραγκοσυριανή». Και επειδή το αν όντως γίνεται έτσι στη Φραγκοσυριανή χωράει λίγο νερό, στο τέλος διόρθωσα «δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα αλλα΄αυτό σκέφτηκα, λογικά θα υπάρχουν κι άλλα».
Συγνώμη Περικλή μου, αλλά με τον φεγγίτη δεν θα ασχοληθώ άλλο… Εκτός κι αν μάθω ότι βρέθηκε άκρη για το τί σημαίνει η έκφραση.