Αστικολαϊκά παραλειπόμενα

Μου θυμίζει μια αυστραλέζα μεγάλης ηλικίας να μιλά για τη Μελβούρνη νομίζω, που ήταν σε κατάσταση περασμένων μεγαλείων, μέχρι που ήρθε το κύμα Ελλήνων και Ιταλών μεταναστών μετά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο και άρχισαν να δουλεύουν στη θάλασσα, στρείδια μύδια κλπ.

Στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ (16/5/1918) «απολαμβάνουμε» χρονογράφημα σφόδρα καταρριπτικό του αμανέ που εκσφενδονίζει ένας «αρειμάνιος Βαγγελάκης». Για την ιστορία, ο κατηγορούμενος αμανές φαίνεται να είναι το «Σμυρναίικο μινόρε» του Ζουναράκη (1909) και οι στίχοι «Θέλω να γίνεις φθισικιά μα όχι να πεθάνεις/για να περνώ να σ’ αρωτώ/πώς είσαι και τι κάνεις»

Σημ. Όλα τα λεφτά βέβαια η λέξη “χειλοβομβίς”!

3 «Μου αρέσει»

Ανιχνεύονται πάντως σημάδια μιας επερχόμενης αλλαγής: Η ζώνη του αρειμανίου Βαγγελάκη δεν είναι περιτετυλιγμένη αλλά απλά περιτυλιγμένη εις την οσφύν του. Η καλή του δεν είναι πλέον ερωμένη αλλά αγαπητικιά. Και, βρε για δες! Το «Γαρύφαλο στ’ αφτί, στο στόμα το τσιγάρο» της εποχής του Χατζηδάκι, κυκλοφορούσε ήδη ανετότατα το 1918!

Δηλαδή ρε κύριοι @Ανθιμος @nikos_politis το διαβάσατε μέχρι τέλος; Χαρά στο κουράγιο σας!

Δε με νοιάζει αν δεν του αρέσουν οι αμανέδες, όλα τα γούστα είναι θεμιτά. Αλλά μιλάμε, χωρίς υπερβολή, δεν έχει ούτε μία αράδα χωρίς υπερβολές! Αυτός ο άνθρωπος ζούσε από την πένα του; Έβγαζε έστω ένα χαρτζιλίκι; Κάπιος εκδότης τού είπε «εσένα θα σε πληρώνω και θα γράφεις»;

Και η “Κόρη των Κυμάτων" του Θεόφραστου Σακελλαρίδη (απο την εστουδιαντίνα Ζουναράκη).

Μα, σε ποιόν άρεσαν; Κανείς, τότε, δεν βρέθηκε να τους υπερασπιστεί. Μόνο ο Μανώλης Καλομοίρης τόλμησε να εκφράσει δημόσια τη θέση του:

Να θυμίσω το αξιόλογο κείμενο του Παπαντωνίου από το 1905, πριν μεταβληθεί σε πολέμιο του αμανέ:

Ε, από 1905 ως 1918 έχει περάσει πολύς καιρός…

Ο Κώστας Φαλτάιτς μάς είναι γνώριμος για την πρωτοποριακή δουλειά που έκανε όσον αφορά την ανακάλυψη και προβολή αδέσποτων ρεμπέτικων δίστιχων ήδη από το 1915 στην εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ.

Εδώ (ΕΜΠΡΟΣ 21/7/1922) με την αφορμή της ανακάλυψης στην Κηφισιά μιας ολόκληρης αποθήκης με χασίς, μνημονεύει τον νόμο του 1920 που απαγόρευσε την εμπορία και χρήση της ουσίας και θρηνεί το πώς ο νόμος αυτός «κατέστρεψεν ολόκληρον φιλολογίαν». Ποια φιλολογία; θα ρωτήσετε. Μα, τη ρεμπέτικη!

«Αλλά δεν κατέστρεψε μόνον την καλλιέργειαν την καλλιέργειαν και το εμπόριον της ινδικής καννάβεως –αυτή είναι η επιστημονική ονομασία του χασίς- ο περίφημος νόμος του 1920. Κατέστρεψε, και αυτό είναι το πλέον ενδιαφέρον, ολόκληρον λαϊκήν προφορικήν φιλολογίαν, αναπτυχθείσα εις την Ελλάδα υπό την έμπνευσιν των καπνών του χασίς.
Αι φυλακαί του Παλαιού Στρατώνος, αι φυλακαί των Παραπηγμάτων, ο ιστορικός ‘Άρης”, ο οποίος εχρησίμευε μέχρι του 1919 ως ναυτοφυλακή, ήσαν ισάριθμοι Ακαδημίαι από τας οποίας εξήλθον πραγματικά ποιητικά αριστουργήματα, αριστουργήματα οφειλόμενα εις την χασισόπληκτον μούσαν των φυλακισμένων. Τα ποιήματα αυτά, από τα οποία πολλά είναι αριστουργήματα εμπνεύσεως και αισθήματος, δεν εφρόντισε μέχρι σήμερον κανείς να τα συλλέξη και να τα δημοσιεύση, είναι δε τα πλείστα άγνωστα, διότι τα γνωστά κυκλοφορούντα και από της σκηνής των θεάτρων τελευταίως ως χασισοποτικά ή απάχικα τραγούδια, είναι περισσότερον παραποιημένα παρά γνήσια.»

2 «Μου αρέσει»

Ας αποκαλυφθούμε μπροστά στην οξυδερκή τόλμη αυτού του μοναχικού καβαλάρη.

Κανείς, απ’ όσο έχω υπόψη μου, δεν τόλμησε έστω και να σκεφτεί ή να νιώσει (πόσο μάλλον να γράψει και να δημοσιεύσει) τίποτε ανάλογο, ούτε πριν ούτε και αρκετά μετά από αυτόν.

2 «Μου αρέσει»

Νομίζω ότι δεν έχει αναφερθεί ξανά.
Το παρακάτω άρθρο από την εφημερίδα «Εμπρός» (15/6/1963) αφορά στη διαμάχη Μ. Χατζιδάκι – Γ. Μητσάκη

1 «Μου αρέσει»

Μήλο της έριδος γι αυτή τη διαμάχη ήταν το τραγούδι «Φτωχό μου κομπολογάκι» του Γ.Μ. το οποίο είχε συμπεριλάβει ο Μ.Χ., το Μάρτη του 1962, στο δίσκο του «Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη», στον οποίο δίσκο δεν αναγράφονταν τα ονόματα των δημιουργών (υπήρχαν τραγούδια και των Μάρκου, Τσιτσάνη και Παπαϊωάννου επίσης) και οι τίτλοι των τραγουδιών ήταν παραποιημένοι.
Στη δίκη που έγινε μετά από αρκετές αναβολές, ο Μ.Χ. υποστήριξε ότι δεν ανέφερε τα ονόματα των συνθετών “για να μη χάσει η δημιουργία του την ενότητά της”. Μάρτυρας κατηγορίας ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης.
Ο Μ. Χ. στη δίκη δήλωσε πως αν γνώριζε ότι επιθυμία του Μητσάκη ήταν να αναφέρει το όνομά του, θα το είχε αναφέρει στο δίσκο. Επικράτησαν υψηλοί τόνοι, με το Μητσάκη μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου να αποκαλεί “κλέφτη” τον Χατζιδάκι και να λέει: “…τα ποσοστά μου τα εισέπραξα, … αλλά η ηθική βλάβη που μου προκαλέσατε είναι μεγάλη. “Το κομπολογάκι” είναι το πρώτο μου τραγούδι, αυτό που με έκανε Μητσάκη…»
Τελικά, ο δίσκος αποσύρθηκε από την κυκλοφορία και όταν επανακυκλοφόρησε, την επόμενη χρονιά, αποσύρθηκε και το επίμαχο τραγούδι του Γ.Μ. και αντικαταστάθηκε με «Το τραγούδι του γέρο-ναύτη» ή «Ναύτη γέρο-ναύτη» σε στίχ. Ιάκωβου Καμπανέλλη, από το θεατρικό έργο του ίδιου «Παραμύθι χωρίς όνομα» και μουσική του Μ.Χ.

3 «Μου αρέσει»

Ακριβώς έτσι -και όχι μόνο.

Στη συνέχεια ενεπλάκη και ο ίδιος προσωπικά στη δισκογραφία ως συνθέτης και στιχουργός αλλά και ως επιμελητής ρεμπέτικων στίχων (έκτυπο παράδειγμα το “Χατζηκυριάκειο” του Γκόγκου) σε συνδυασμό και συνεργασία με τον αδερφό του Νίκο, που ήταν υπεύθυνος διαλογής μουσικών τεμαχίων στην Κολούμπια.

1 «Μου αρέσει»

Καλησπέρα, υπάρχουν αυτά τα δίστιχα δηλαδή καταγεγραμμένα το 1915 στην εφημερίς Ακρόπολη; Παρακαλώ μπορείς να βάλεις μια πηγή αν είναι δυνατόν.

1 «Μου αρέσει»

Φίλε Σάλτας, αν και δεν είναι από την εφημερίδα Ακρόπολη, μπορείς να δεις κάποια στιχάκια καταγεγγραμένα στα πρακτικά του Σεμιναρίου της Σκύρου 2013, στην ενότητα που αναφέρεται στον Φαλτάιτς. (σελίδα 35)

3 «Μου αρέσει»

Ευχαριστώ πολύ! καλό απόγευμα.

Το δίστιχο «Θέλω να γίνεις φθισικιά» τραγουδισμένο σε διαφορετικό περιβάλλον με διαφορετική μελωδία αρκετές δεκαετίες αργότερα από το δημοσίευμα του 2018:

1 «Μου αρέσει»

Ωραία!

Τα Θερμιά είναι ένας ολόκληρος κόσμος -και μουσικός βέβαια!

Υπήρξαν για χρόνια ο “μυστικός” τόπος προορισμού μου -από το 1977 που πρωτοπήγα…

2 «Μου αρέσει»

Σε ρεπορτάζ από τον Φεβρουάριο του 1932 επισημαίνεται ο κίνδυνος από την παρείσφρηση τραγουδιών, όπως ο “Αθανασόπουλος” και οι “Ομολογίες”, στα γλέντια των νησιών…
Η “νεκρολογία” και η “διεκτραγώδησις της απαισιότητος” βρίσκεται προ των πυλών!

6 «Μου αρέσει»

Για τον «Αθανασόπουλο» στη Σίφνο, έχω αναφερθεί εδώ.
Δεν ξέρω με τι ύφος παιζόταν τότε στα Σιφνέικα γλέντια αλλά αυτό που συνάντησα εγώ, εδώ και 50 χρόνια, είναι τελείως διαφορετικό από το κλίμα που περιγράφει ο απόκοσμος. Όταν παίζεται στα Σιφνέικα γλέντια (με όποιον από τους δυό διαφορετικούς σκοπούς) γίνεται της κακομοίρας. Ως προς αυτό λοιπόν, δεν δικαιώθηκε ο απόκοσμος. Οι Σιφνιοί συνεχίζουν να γλεντούν και με τον Αθανασόπουλο. Είναι λίγο σουρεαλιστικό ενδεχομένως. Από τη μια να έχεις λυπητερά στιχάκια που περιγράφουν ειδεχθές έγκλημα και από την άλλη να έχεις σαματατζίδικη εκτέλεση.

2 «Μου αρέσει»