Άγνωστο Μπουζούκι του Α. Σταθόπουλου 1913

μάλλον νίκο, η λέξη είναι cabuk, χωρίς το ‘ak’…

Τσαμπούκ-τσαμπούκ, δηλ. άντε σβέλτα (ως προτροπή), λέγεται και στα ελληνικά, σε περιοχές που μάλλον θα είχαν μέχρι πρόσφατα ζωντανή επαφή με τα τούρκικα.
Έχω ακούσει και μια ιστορία για το επώνυμο Τσαπούκης, που ήταν αρχικά παρατσούκλι κάποιου που ήταν πολύ γρήγορος σε κάτι…
Αλλά τη σχέση με τα σημάδια στο όργανο ούτε εγώ τη βλέπω.

έχω την εντύπωση πως από την έννοια τσαμπουκάς=καυγάς, συνεκδοχικά ονομάστηκαν και τα σημάδια από τους καυγάδες “τσαμπουκάδες”, και ο σημαδεμένος “τσαμπουκαλεμένος”. πέρα από ανθρώπους χρησιμοποιείται και αλλού, από αλητόγατους μέχρι αμάξια, οπότε πιθανόν τα σημάδια στο όργανο να πήραν αυτήν την ονομασία. με δεδομένο πως παλαιότερα οι ταστιέρες (άσχετα αν έχουν τάστα ή όχι, το είχαμε συζητήσει και αυτό κάποια στιγμή) στα περισσότερα έγχορδα δεν έχουν σημάδια, ξεχωρίζει ένα όργανο με σημάδια εκεί.
επίσης κάπου είχα ακούσει για το κούρδισμα “πιάσε τον μάστορα”, εννοώντας τον τσαμπουκά όπου η χορδή (πρέπει να) έχει το ίδιο ύψος με την επόμενη.

Μήπως λέγεται τσαμπουκάς, επειδή βρίσκεις τη νότα γρήγορα, χωρίς να χάνεις χρόνο;

Χωρίς το -ak σημαίνει γρήγορος, γοργός, ταχύς, σύντομα, βιάσου κλπ.

Έλα, βρε Περικλή, βοηθάει το βλέμμα να εντοπίσει γρήγορα το κατάλληλο σημείο.

μάλλον το πήγα πολύ μακριά, έτσι;!

Αντιθέτως, συμφωνώ με τη δική σου ερμηνεία, έτσι ακριβως το ξέρω κι εγώ από τότε που θυμάμαι παρόμοιες συζητήσεις.

μήπος προέρχεται από μια άλλη λέξη, cibik, η cubuk, ραβδί, βέργα…

Μολις παρελαβα (πριν δυο μερες) το αντιγραφο Αναστασιο Σταθοπουλο μπουζουκι, φτιαγμενο απο τον Γιαννη Τσουλογιαννη, φερων 4 χαρακιες στη μουργκανα, 3 χαρακιες στο μεσο, και 2 χαρακιες στα καντινια

Το οργανο εχει οπλιστει 4 Ρε μουργκανα, 2Λα ,2 Ρε καντινια

Εκατσα λοιπον καποιες ωρες και επαιξα με αυτο τον οπλισμο…και μαλλον (εαν και πολυ νωρις ) αρχισαν να διελευκανονται καποιες απορειες που ειχα στο μυαλο μου.

Κατ’ αρχην πιστευω πως αρχιζω να καταλαβαινω γιατι στα αυθεντικα οργανα του Σταθοπουλου αφηνεται μια ελευθερη θεση μεταξυ χοντρης μουργκανας και ψιλων.
Τοποθετιμενες ολες οι τεσσερις στην πανω ΡΕ, χτυπωντας τες ολες μαζι, δεν βγαζουν καθαρο ηχο, μιας και η χοντρη μουργκανα καθως παλεται βρισκει πολυ κοντα της τον διαφορετικο συντονισμο (παλμο) της ψιλης ΡΕ με αποτελεσμα η διαρκεια να κοβεται και ο ηχος να βγαινει θαμπος.

Σε μια αλλη παρατηρηση μου αυτες τις μερες, τα οργανα αυτα πρεπει να παιζονταν με φτερο οπως ηδη εχει υποθει. Δεν ξερω εαν ειναι η κατασκευη και το ολικο στησιμο του οργανου, αλλα ο ηχος του ακουγεται πολυ πιο μελωδικος και λαμπερος οταν χρησιμοποιω πενα με μακρια μυτη, παρα οταν παιζω την πενα με το πισω μερος οπως συνιθιζω ( στα μοντερνα μπουζουκια παιζοντας με το πισω μερος της πενας ο ηχος βγαινει πιο δυνατος, μπασος και επιβλητικος…δεν συμβαινει το ιδιο ομως στο αντιγραφο Σταυοπουλου.)

Δεν βρισκω καμμια σημασια τοποθετησης περισσοτερων χορδων των τριων ζευγαριων για καποιο ιδιαιτερο τετραφωνικο κουρδισμα.
Θα τολμουσα να πω πως τα μπουζουκια Σταθοπουλου μαλλον εγιναν πολυχορδα, απο απλους πειραματισμους των πελατων λογω του οτι φερουν 8 κλειδια.Μιας και τα δυο κλειδια ηταν ελευθερα, καποιοι εβαλαν μια παραπανω μουργκανα, καποιοι ενα παραπανω καντινι, καποιοι παραπανω Λα, καποιοι ολες στη μουργκανα κ.τ.λ

Οι τεσσερις πανω μουργκανα , φαινεται να ειναι η πρωτη λογικη επιλογη καποιου, λογω του οτι οι κατω χορδες κατανεμονται στα κατω κλειδια και οι πανω πανω στα 4 πανω κλειδια. Εαν σκεφτομουν να βαλω δυο παραπανω χορδες ενστικτωδως, το ιδιο θα εκανα
Επισης μιας και η μουργκανα σπανια χρισημοποιειται (σε σχεση με τις ΛΑ-ΡΕ) και συνηθως χρησιμοποιειται ανοιχτη σε ΡΕ μινορε (βλεπε συνθεσεις Μαρκου και Τσαους) αρμοζει μιας τετοιας φιλοσοφιας οπλισμος.

Ισως αυτα που γραφω δεν εχουν καν βαση, και ισως αναθεωρησω καθως θα συνεχιζω να πειραματιζομαι σε οπλισμο και κουρδισμα (θα δοκιμασω πρωτα το Ντο-Σολ-Ντο) με το αντιγραφο
Παντως πραγματικα ακουγεται και φανταζει διαφορετικο οργανο των μοντερνων μπουζουκιων.

Τελικα ειχα λαθος στις εκτιμησεις μου περι του ηχου του Σταθοπουλου και των θεσεων τις μουργακας/ :112:

Φαινεται πως λογω του οτι το οργανο ηταν ακουρδιστο για σχεδον ενα μηνα συνολικης διαρκειας του υπερατλαντικου αυτου ταξιδιου, ειχε ενα μικρο σοκ, αλλαγων πιεσης και θερμοκρασιων.
Απο χτες ηδη το οργανο καθαριζει τον ηχο του και πλεον ακουγεταο πολυ δυνατα και καθαρα.

Για το λογο του αληθες ηχογραφησα με το ιδιο κινητο, στον ιδιο χωρο, την ιδια εισαγωγη τραγουδιου ,με το Πολιτικο, που η ποιοτητα ηχου του μετα απο 1,5 χρονια ειναι στα υψηλοτερα επιπεδα, και του αντιγραφου Σταθοπουλου, που ακομα βρισκεται στη διαδικασια επαναφορας του αρχικου του ηχου και ειναι οργανο 1-2 μηνων.

Τα συμπερασματα δικα σας

Πολιτικο ηχητικο

//youtu.be/O0k2z-NMGqA

Σταθοπουλος ηχητικο

//youtu.be/Gpkz4w_eULM

μόνο μπουργάνα δεν ακούμε…

Από το στόμα μου το πήρες φίλτατε. Αυτό σκέφτηκα κι εγώ αμέσως.
Μήπως θα μπορούσες SDimis να μας βάλεις κάτι πιο αντιπροσωπευτικό από τα δύο όργανα, για να ακούσουμε και τα πρίμα τους αλλά και την μπουργάνα; Εάν δε σου κάνει κόπο φυσικά …

Λολ…εχεις δικιο multi_kulti :112:

Να και ενα γρηγορο με μουργανα ανοιχτη

//youtu.be/EipVQ3XSmMs

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 12:20 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 11:55 —

Το ιδιο με ανοιχτες και απο το Πολιτικο

ΥΓ¨μπερεδευομαι ακομα λιγακι με την τοποθετηση των τσαμπουκαδων στο Σταθοπουλο και τα Δαχτυλα ψαχνονται:230:

//youtu.be/Ncl1Z9J8dhA

Εμφανώς πιο “γεμάτος” ο ήχος του Σταθόπουλου. Πιο πληθωρικός.
Από εκεί και πέρα πιστεύω ότι θέμα γούστου όλα, αλλά εάν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί πιστεύω ότι οι 3+1 χορδές στην μπουργάνα είναι πολλές (και με 2+1 γινόταν η δουλειά φαντάζομαι).

Για να είμαι εντελώς δικαιος το Πολιτικό σε αυτά τα ρεκορντιν φοραε 3 και μηνών χορδές και δεν ακούγεται το χαρακτηριστικό και γλυκό σκασιμο που έχει

Για το λόγο του αληθές εδώ με το ίδιο κινητό και στον ίδιο χώρο , ο ήχος του λάμπει με καινούργιες χορδές

απλα γιατί και αυτο το οργανο εχει ποιοτικοτατο ήχο

Η συζήτηση/αναζήτηση που ξεκίνησε με το παραπάνω μήνυμα βρίσκω ότι προχώρησε κάμποσο, χωρίς όμως να καταλήξει σε οριστικά καθολικώς αποδεκτά συμπεράσματα, πέντε+ χρόνια αργότερα, στο νήμα για το ρεμπέτικο Γλωσσάρι. Βλ. αυτό το μήνυμα και τα επόμενα (καμιά εικοσαριά).

Εκεί είπαμε πάρα πολλά βεβαίως, αλλά καταλήξαμε οριστικά στο sabık / sabıka, αποκλείοντας τελικά τη «γρηγοράδα» (τσαμπούκ τσαμπούκ κλπ.). Το «κλειδί» για την επιλογή μας αυτή νομίζω βρίσκεται στο # 2275: το άτονο ı διαμορφώνει την εκφορά της λέξης στα ελληνικά ως *σαμπ΄κ , εξ ού και σαμπουκαλής κλπ. και όχι τσαμπουκαλής. Οπότε, σημειώνω την τελική μας συμφωνία (Ελένη, Περικλής, Νίκος) και εδώ, να υπάρχει.

Να σημειώσουμε και δύο λήμματα από τον Κουκκίδη (Λεξιλόγιον ελληνικών λέξεων παραγομένων εκ της τουρκικής, 1960)

σαμπικαλής ή σαμπουκαλής: ο εξ υποτροπής εγκληματίας (sabιkalι)

σαμπικαλίδικα: είδος συνθηματικής διαλέκτου των κακοποιών

2 «Μου αρέσει»

Και για να κλείσει ο κύκλος:

Τουρκοελληνικό λεξικό Κέντρου ανατολικών γλωσσών και πολιτισμού, Αθήνα 2000:

sabιk: 1: πρώην, τέως 2. Έκπτωτος
sabιka: 1. Προηγούμενες καταδίκες 2. μητρώο, παρελθόν ~ kaydı εγγραφή στο ποινικό μητρώο