Έχω καταλάβει ότι το μπουζούκι έχει παρουσία και σε άλλες περιοχές την ανατολικής μεσογείου εκτός από την Ελλάδα. Ίσως όχι ως παραδοσιακό όργανο με την έκταση και την ένταση που συμβαίνει εδώ αλλά πρέπει να έχει κάποια διακριτική παρουσία.
Αν κάποιος έχει πληροφορίες σχετικά πολύ θα με ενδιέφερε να με διαφωτίσει γύρω από το θέμα.
Σήμερα, χαζεύοντας το διαδίκτυο (αυτό το u-tube ειναι μεγάλο κόλλημα) από αλλού ξεκίνησα και κοιτάξτε που έπεσα.
Ο τύπος είναι και τρίχορδος.
…Πάντως αυτός ο τύπος,μπορεί να βαστάει τρίχορδο,αλλά μόνο τρίχορδο δεν παίζει…!!!
Αγαπητέ φίλε Ανδρέα 360, υπάρχουν πάρα πολλές δημοσιευμένες πληροφορίες για τα τρίχορδα μακρυμάνικα λαουτοειδή της ανατολικής Μεσογείου. Πράγματι το μπουζούκι, που είναι απόγονος της βυζαντινής Θαμπούρας ή Ταμπουρά, είναι ένα μόνο όργανο από την πολύ μεγάλη οικογένεια που περιλαμβάνει και τον μπαγλαμά, τον τζουρά, το ικιτέλι, το μπουλγαρί, το τσιβούρι, το γόνατο και άλλα ακόμα. Η καταγωγή τους είναι Μεσοποταμιακή, όπως μπορείς να διαβάσεις εδώ, όπου υπάρχουν στοιχεία για την προϊστορία του μπουζουκιού. Όταν όμως φτάνουμε πλέον στην εποχή μας, τα πράγματα είναι διαφορετικά: η παγκοσμιοποίηση σαρώνει τα πάντα και αυτό δεν είναι πάντα κακό, όπως φαίνεται και από τα βίντεο που παρουσιάζεις. Όμως για τέτοιες καταστάσεις, πληροφορίες δημοσιευμένες μάλλον δεν υπάρχουν, περιμένουν τον ερευνητή που θα ασχοληθεί και θα τις καταγράψει
Και γιατί να μην είναι ελληνικό το όργανο και ο άνθρωπος απλά, να το αγόρασε;
Μα κατά πολύ μεγάλη πιθανότητα είναι ελληνικό το όργανο και μάλιστα τολμώ να υποθέσω κατασκευής Μάτσικα. Εγώ νόμιζα πως κρίναμε το παίξιμο και όχι το ίδιο το όργανο …
Νίκο, θα είχες απόλυτο δίκιο αν …έλεγες ολόκληρο αυτό που [νομίζω ότι] σκέφτηκες.
Ναι, δεκάδες ή εκατοντάδες μουσικές κουλτούρες ανά τον Παλαιό Κόσμο έχουν δημιουργήσει τα δικά τους «μπουζουκοειδή» όργανα (εν ευρεία εννοία - με στενότερη και ακριβέστερη ορολογία λέγεται όπως το είπες, μακρυμάνικα λαουτοειδή), και τη μουσική που παίζουν αυτά τα όργανα. Και πιθανόν κάποια από αυτά να μοιάζουν μεταξύ τους μέχρι πλήρους ταυτίσεως, ακόμη κι αν έχουν διαφορετικό όνομα, παίξιμο, ρεπερτόριο και πατρίδα.
Αλλά εδώ δεν έχουμε αυτή την περίπτωση, έχουμε ένα σύγχρονο ελληνικό μπουζούκι παιγμένο με άλλο τρόπο, ενταγμένο σε άλλο ρεπερτόριο και αισθητική.
Έχω την αίσθηση ότι υπάρχουν άνθρωποι έξω από την Ελλάδα που γοητευονατι από το μπουζούκι όπως αυτό έχει πάρει την σύγχρονη μορφή του, και η ερώτηση μου πήγαίνει προς αυτήν την κατευθυνση.
Δηλαδή, πιστεύω ότ αυτή την στιγμή που μιλάμε, κάποια παιδιά στο Ισραήλ, στον Λίβανο, στην Τουρκία κλπ κρατούν ένα μπουζούκι στα χέρια τους και προσπαθούν. Παλαιότερα έχα δημοσιέυσει 2-3 βίντεο πάλι με μία μπάντα Heavy Metal (με oriental κατευθύνσεις) από το Ισραήλ που χρησιμοποιούσε μπουζούκι σε κάποια τραγούδια.
Δεν με ενδιαφέρει αν προσπαθούν να ακουστούν ρέπλικες του ελληνικού λαικού/ρεμπέτικου ρεπερτορίου, με γοητευεί που ανακαλύπτω ότι υπάρχουν κάποιες νοητές γραμμές που συνδέουν όλες αυτές τις περιοχές μεσω της μουσικής.
ΥΓ. Δεν είμαι καθόλου οπαδός της έθνικ μουσικής που παίζει ο κύριος Avi Adir (ακόμη και αν μιλάμε για Ελληνική έθνικ μουσική), αλλά αυτό δεν στέρει τίποτα από την γοητεία της “συνομιλίας” των λαών μέσω της τέχνης.
Γεια σας παιδιά,
Έχω πολύ καιρό να επισκεφτώ το φόρουμ και χαίρομαι πού βλέπω τόσα γνωστά ονόματα της παρέας, όπως ο Νίκος, ο Pepe και άλλοι. Για το θέμα του φίλου Αντρέα θα μπορούσα να γράψω διατριβή (η τουλάχιστο μεταπτυχιακή εργασία!), μια και το θέμα της ελληνικής μουσικής στο Ισραήλ (και αυνεπώς του μπουζουκιού), είναι μία από τις τρέλες μου εδώ και πολλά χρόνια.
Το θέμα είναι τεράστιο, και θα πρέπει να επανέλθω όταν θα έχω ποιο πολύ χρόνο στη διάθεση μου. Πάντως, θα έλεγα ότι το μπουζούκι είναι το κατεξοχήν όργανο της λεγόμενης ανατολίτικης μουσικής (Musica Mizrahit) του Ισραήλ, δηλαδή το μουσικό είδος που δημιουργήθηκε από τους ανατολίτες Εβραίους στην δεκαετία του 70.
Δεν είναι η παραδοσιακή μουσική που έφεραν οι Μιζραχίμ από τις χώρες καταγωγής τους (που είναι πλουσιότατη και πολύ κοντά στην κλασσική αραβική/μεσοανατολίτικη μουσική), αλλά ένα μείγμα από ελληνικά λαικά (παλιά και σύγχρονα) και τουρκικά arabesk, μεσογειακά ακούσματα (Festival San Remo, μεσογειακό ποπ) και λαϊκή μουσική από τη Yemen, το Ιράν, Τουρκία, Βόρεια Αφρική κ.τ.λ. Για μένα Musica Mizrahit είναι αρκετά κοντά στα ελληνικά λαϊκά σαν είδος, άμα σκεφτείς ότι τα λαϊκά έχουν επιρρεαστεί από πολλά και διάφορα είδη (τα ινδοπρεπή, οι διασκευές από ισπανικά ή γαλλικά τραγούδια στα ελαφρά λαϊκά, τα μεσοανατολίτικα του Αγγελόπουλου…).
Τέλος πάντων, ας έρθω στο θέμα! Ο Avi Adir είναι στα μάτια μου αρκετά διαφορετικός από τους εκατοντάδες Ισραηλινούς επαγγελματίες μπουζουξήδες, με την έννοια ότι φαίνεται να ανήκει πιο πολύ στο χώρο του world music. Το τραγούδι στο πρώτο κλιπ είναι ένα γνωστό παραδοσιακό θρησκευτικό και όλη η αισθητική (ο χώρος, ο τρόπος παιξίματος/παρουσίασης) είναι πολύ διαφορετική από την αισθητική της Musica Mizrahit, που ανήκει στο χώρο του λαϊκού γλεντιού και της πίστας. Οι μεγάλη πλειοψηφία των μπουζουξήδων στο Ισραήλ βγάζουν το ψωμί τους στις ορχήστρες των γνωστών τραγουδιστών του είδος ή παίζοντας σε εκπομπές “ταβέρνας” στη ισραηλινή τηλεόραση (σκέφτείτε Στη Γεια Μας στα εβραϊκά!)…αλλά προπάντως σε γάμους, Bar Mitzvah και άλλα οικογενειακά γλέντια. Για να πάρει ο Αντρέας μία ιδέα θα παραθέσω κλιπάκια από δύο παλιούς γνωστούς μπουζουξήδες. Ο ένας είναι ο Ρόνιος, ένας Αιγύπτιος Εβραίος που τραγουδάει και στα αρμένικα και ο άλλος είναι ο “Aris” (Itzik) Nahum, που έχει παίξει με όλους τους μεγάλους τραγουδιστές της Musica Mizrahit.
Ένας δίσκος από το 1974 (αν δεν κάνω λάθος!) με ελληνικά λαϊκά παιγμένα από το Ρόνιος:
Εδώ τραγουδάει Καζαντζίδη σε ισραηλινή εκπομπή αφιερωμένη στο είδος:
Ο Άρης μαζί με τις πιο μεγάλες αστέρες της ανατολίτικης μουσικής (που είναι όλοι λάτρες της ελληνικής μουσικής!):
Εδώ είναι σε μία από τις πρώτες εκπομπές στην ισραηλινή τηλεόραση που προωθούσε αυτό το αρχικά περφρονημένο και underground είδος της μουσικής. Ο τραγουδιστής είναι ένας από τους αγαπημένους μου, ο Daklon/Yossi Levy:
Εδώ συνοδεύει τον τραγουδιστή που οι θαμώνες του MusicaMizrahit λένε Ha Melech (ο Βασιλιάς), τον Zohar Argov, σ’ένα παλιό τραγούδι:
Υπάρχει και μια διατριβή που έχει σαν θέμα ακριβώς την επιρροή της ελληνκής μουσικής στη λαϊκή μουσική του Ισραήλ. Δυστυχώς θα είναι διαθέσιμο για το κοινό από το 2019!
O Oded Erez έχει κάνει και μια διάλεξη στην Ελλάδα:
http://www.ha.uth.gr/index.php?page=events-search.display&a=444
Παρά λίγο να ξεχάσω τον Τρύφωνα, ένας Κύπριος μπουζουξής και τραγουδιστής που έγινε πολύ δημοφιλής στο Ισραήλ στη δεκαετία του 70 και τώρα γνωρίζει μια δεύτερη περίοδο επιτυχίας:
http://world.greekreporter.com/2012/11/23/trifonas-bouzouki-show-in-tel-aviv/
Συνεχίζω με μερικούς διάσημους μπουζουξήδες της νέας γενιάς. Ο Eric Cohen είναι ο πιο γνωστός, και είναι κι ένας από τους πιο καλούς παίχτες σε αυτό που θα έλεγα bouzouki-style electric guitar…που μάλλον εφευρέθηκε από τον Έλληνα Αρης Σαν (Αριστείδης Σεϊσανάς) και που επηρεάσε τόσους Ισραηλινός μουσικούς της Musica Mizrahit:
Εδώ είναι ένα κλιπ που δείχνει τον Cohen να παίζει στο χαρακτηριστικό στυλ του Άρη Σαν και των Ισραηλινών συνεχιστών του:
Το παίξιμο αρχίζει από το έκτο λεπτό περίπου. Δείχνει χαρακτικούς τρόπους παιξίματος του Άρη Σαν, του Yehuda Kaisar και του Moshe ben-Mush.
Άρης Σαν:
Yehuda Kaisar:
Moshe ben Mush:
Παίζοντας την εβραϊκή διασκεθή του “Χάθηκε το φέγγαρι” του Ξαρχάκου:
Εδώ είναι ο Cohen μαζί με άλλους γνωστούς μπουξουξήδες:
Σε μία ώραια ζωντανή εκτέλεση της εβραϊκής διασκευής του “Αυτή η νύχτα μένει”:
Με έναν Έλληνά μπουξουξή:
Ένας άλλος νέος μπουξουξής είναι ο Avi Tzaliach:
Εδώ είναι με τον κατασκευαστή μπουζουκιών Shuki:
Και παίζοντας τα “Μαύρα μάτια σου”/Einaich Hashumot:
Δείχνει χαρακτικούς τρόπους παιξίματος του Άρη Σαν, του Yehuda Kaisar και του Moshe ben-Mush.
…χαρακτηριστικούς ήθελα να πω!
Καλησπέρα στη παρέα.
Για το είδος της μουσικής του καλλιτέχνη,μάλλον θα του ταίριαζε κάποιο ινδικο έγχορδο(σιτάρ)…θα απέδιδε καλύτερα αυτό που θέλει να βγάλει…
Και δύο πολύ γνωστοί μουσικοί/τραγουδιστές/συνθέτες ελληνικής (Σαλονικιώτικης) καταγωγής, ο Haim Romano και ο Yehuda Poliker:
