Η ερώτησή μου έχει να κάνει με τα διάφορα είδη πένας, είδικά στο λαούτο αν και όχι μόνο.
Στην γρήγορη αναζήτηση που έκανα, βρήκα αναφορές σε φτερά και πένες.
Προσπαθώ να καταλάβω τι επιλογές έχει ένας λαουτάρης. Εχω μια πένα σαν απο ούτι(ρίσα νομίζω λέγεται) συνθετική, που κρατιέται με όλα τα δάκτυλα. Πρόσφατα είδα τον Χρήστο Ζώτο να παίζει μια διαφορετική, μικρότερη που την κρατούσε μεταξύ δείκτη και μέσου. Φαίνεται σκληρή και άκαμπτη και ο ήχος έχει διαφορετική ποιότητα απο την πένα που έχω εγώ (μάλλον σε αυτό φταίει οτι δεν είμαι Ζώτος). Εχω δει επίσης κάτι άλλες που είναι μαλακότερες, διπλωμένες και κολλημένες με ταινία.
Παίζει κανείς με φτερό σήμερα; Θα μπορούσε να μου πει κάποιος τί επιλογές έχουμε στις πένες και υλικά και πόσο αλλάζει η τεχνική μεταξύ τους;
Ευχαριστώ
Η πένα που έχεις είναι για ούτι. Στα μαγαζιά με μουσικά όργανα όταν ζητάς πενα για λαούτο σου δίνουν αυτή, η οποία είναι πολύ μαλακή και προσωπικά με κουράζει.
Στην Κρήτη συνήθως παίζουν με μια μακρυά πλαστική μαλακή λωρίδα, την οποία λυγίζουν στη μέση αλλά δεν τη τσακίζουν και παίζουν με την καμπύλη που σχηματίζεται.
Ο Ζώτος που είδες χρησιμοποιεί πένες που φτιάχνει μόνος του από σκληρό πλαστικό, με ένα ψαλιδάκι και γυαλόχαρτο.
Η καλύτερη πενα που έχω βρει μέχρι στιγμής είναι στο μάτσικα, είναι ζωικής προέλευσης και τις φέρνει από Αίγυπτο. Ο Μάτσικας επίσης φέρνει και τις πένες που είδες να κρατάει ο Ζώτος.
Για το φτερό δεν μπορώ να σε βοηθήσω.
Για φτερό:
μετά το 0:42.
Εγώ προσωπικά χρησιμοποιώ για το μπουλγαρί το πλήκτρο του Κρητικού λαούτου, αυτό που λέει η Σαμπάχ23.
Ψάχνω για κάτι το οποίο θα μου έδινε μεγαλύτερη ομοιογένεια στις χαμηλότερες χορδές, όταν παίζω πάνω-κάτω. Η πένα για ούτι βγάζει καλό ήχο προς τα κάτω αλλα δεν μπορώ να την κάνω να δώσει την ίδια ποιότητα οταν η πενιά είναι προς τα πάνω. Δεν παίζω όμως καλά οπότε, μάλλον φταίω και εγώ.
Θα το βρω που θα μου πάει
Ευχαριστώ.
πώς κρατάς την πένα?
Σχεδόν παράλληλα με τον αντίχειρα, ίσως με μικρή κλίση προς το όργανο. Κρατάω την πένα στην παλάμη, με όλα τα δάκτυλα και αφήνω ένα πολύ μικρό μέρος να εξέχει κάτω απο τον αντίχειρα, ο οποίος ακουμπάει στην μέση του δείκτη. Δεν γνωρίζω αν χρειάζεται να χτυπάω και το καπάκι όπως παίζω, (τα σημάδια στο όργανο δείχνουν οτι οι προηγούμενοι ακουμπούσαν το καπάκι με την πένα), εγώ αποφάσισα να αποφύγω όσο μπορώ την επαφή πένας-καπακιού, οπότε το μήκος ελεύθερης πένας που χρησιμοποιώ είναι ελάχιστο.
Την πένα την κρατάμε με δύο δάχτυλα, τον αντίχειρα και το δείκτη. Ο δείκτης είναι λίγο πιο πίσω από τον αντίχειρα και όχι παράλληλα. Η πένα βρίσκεται σχεδόν στην άκρη του αντίχειρα και λίγο πριν την άκρη από το δείκτη. Όπως περίπου θα κρατούσες ένα μολύβι. Η διαφορά με το μολύβι είναι πως η πενα περνάει ανάμεσα στο δείκτη και το μέσο. Τα υπόλοιπα δάχτυλα είναι κουρμπωτά και -πολύ συχνό λάθος- δε στηρίζονται στο λαούτο!!!
Το πόση απόσταση θα αφήσεις ελεύθερη στην πένα έχει να κάνει με το πόσο σκληρή είναι και βέβαια με το τι σε βολεύει εσένα. Εγώ αφήνω 2-3 εκατοστα…
Όταν παίζουμε κινούμε τον καρπό περισσότερο και προσέχουμε να μην καμπουριάζουμε πάνω από το όργανο γιατί θα πιαστούμε!!!
Πού τον είδες αυτόν τον τρόπο? Μου φαίνεται κάπου τον έχω ξαναδεί…
Για το καπάκι που ρωτάς, γενικά ούτε εγώ τρελαίνομαι να το ακούω να χτυπάει. Δε νομίζω να γίνεται επίτηδες. Ετσι όπως παίζω έγω πάντως ακούγεται αρκετά (μαλλον επειδή έχουμε νευράκια…) αλλά κανένας ποτέ δε μου είπε πως είναι λάθος.
Δηλαδή αν κατάλαβα καλά, μέρος της πένας εξέχει μεταξύ δείκτη και μέσου και φαίνεται.
Κάποιος μου είχε δείξει να παίζω ούτι έτσι, στην Συρία πριν πολλά χρόνια.
Ο τρόπος που προτείνεις με βολεύει αλλα πρέπει να δουλέψω τον ήχο περισσότερο, είναι σκληρός τώρα.Κρατώντας έτσι την πένα δεν νομίζω οτι χρειάζομαι πολύ σκληρότερο υλικό.Μελέτη τώρα… Ευχαριστώ.
Προσωπικά παίζω με την πένα με την οποία πρωτοέμαθα, την καρπάθικη. Είναι αυτή η πλαστική λωρίδα που περιγράφει η Σαμπάχ, που συνήθως είναι γαλανο-τυρκουάζ (νομίζω ότι είναι υλικό για συσκευασία, και είναι αρκετά δυσεύρετο), αλλά αλλιώς καμωμένη. Την τσακίζουμε στη μέση (δεν τη λυγάμε απλώς), από το ένα μισό κόβουμε περίπου το μισό και το πετάμε, ενώνουμε σφιχτά τα δύο σκέλη (που πλέον είναι άνισα) και τα κολλάμε με πολλές βόλτες σελοτέιπ. Έτσι έχουμε μια μονή άκρη για πιο σιγανό παίξιμο και μια διπλή για πιο δυνατό.
Τώρα που δε ζω πια στο νησί και σπανίως έχω την ευκαιρία να παίξω καρπάθικα, σχεδόν όλες τις δουλειές τις κάνω με τη μονή άκρη, την οποία μάλιστα κουρεύω μ’ ένα νυχοκόπτη να στρογγυλέψουν οι άκρες. Τη διπλή, που βγάζει πιο σκληρό ήχο και με έντονο σκάσιμο, σχεδόν σαν κρουστό, τη χρησιμοποιώ όταν συνοδεύω τσαμπούνες.
Έχω δει κρητικές πένες και από ένα άλλο πλαστικό, πιο πρασινοβεραμάν και ακόμη πιο σκληρό. Μ’ αυτό (διπλωμένο όπως λέει η Σαμπάχ) παίζει ο Ψαρογιώργης. Εμένα μού ήταν εντελώς αδύνατο. (Αλλά και τις πένες που χρησιμοποιώ, κανείς εκτός Καρπάθου δεν τις βολεύεται!)
Μια φορά είχα την ευκαιρία να παίξω με φτερό. Βασικά το έκανα πιο πολύ για το μερακλήκι, αλλά τελικά ήταν η καλύτερη πένα που έχω παίξει. Ηχηρή, ελεγχόμενη, με ιδανική ισορροπία ανάμεσα στον ήχο της κρούσης της χορδής και την ίδια τη νότα, και πολύ ανθεκτικότερη απ’ όσο φαντάζεται κανείς όταν τη δει. (Ξέρετε βέβαια ότι η λέξη penna σημαίνει φτερό, εξ ου και η πένα που γράφουμε.) Στην Κάρπαθο την (όποια) πένα, ή ακόμη και την πενιά, τη λένε συνήθως φτερό. Ωστόσο μόνο έναν λαουτιέρη είδα, ηλικιωμένο, που να παίζει με αληθινό φτερό.
Τέλος, έχω βολευτεί και μ’ ένα άλλο υλικό που όλοι όσοι το είδαν το περιφρόνησαν αλλά εμένα μου κάνει. Είναι εκείνο το μαύρο με το οποίο κάνουν τις σφιχτές συσκευασίες (π.χ. πακέτα σανιδιών), που στη μια άκρη έχει κάτι σαν κρικάκι και όπου το σφίξεις κλειδώνει και δεν ξεσφίγγει. Αρκετά πιο στενό από την κρητικιά πένα και την πένα του ουτιού. Έκοψα όσα εκατοστά χρειάζονται από την άλλη άκρη, τη χωρίς κρίκο, και παραδόξως με εξυπηρετεί. Μονή.
Αλκ, μήπως εννοείς έναν κρουστό ήχο που ακούγεται μαζί με τις πενιές; Που είναι χαρακτηριστικά κρητικός; Δε βγαίνει από το καπάκι. Είναι θέμα χτυπήματος της χορδής.
— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 02:24 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 02:04 —
Όποιος ξέρει πώς φτιάχνεται η πένα από φτερό, ενδιαφέρομαι να μάθω. Ευχαριστώ.
Απο συγγενικες μαρτυριες για εναν παικτη λαουτου απο τα μερη μου (Τσακωνια), το καλυτερο φτερο ηταν απο μπουφο.
Ασχετο με το θεμα, αλλα το πηρα εγω πλεον το οργανο, το οποιο το θεωρω εργο τεχνης. Μεσα η ταμπελα γραφει το ονομα του ιδιοκτητη (Παππους 60χρονου!) Αλλα οσοι το εχουν δει, ειναι σιγουροι πως ειναι πολυ πιο παλιο απο το 1967 που αναγραφεται. Επειδη δεν ξερω να ανεβαζω φωτογραφιες, μολις επισκευτω τον georgalasg θα ανοιξω θεμα, αναφεροντας και αλλες λεπτομερειες, μηπως και καποιος μεσω της τεχνοτροπιας του οργανου, αναγνωρισει τον κατασκευστη.