Μήτσος Παπασίκας, Σακαφλιάς,https://www.youtube.com/watch?v=9OWfD4LV0jU
Κώστας Ρούκουνας.https://www.youtube.com/watch?v=PKJpN1BptIs
Μάνα μου το στήθος μου πονεί, Κώστας Ρούκουνας.https://www.youtube.com/watch?v=-JNdrd7yJgI
ΜΟΣΧΟΝΑΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ & ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΣΚΙΛ - ΝΑ ΜΑΣ ΖΗΣΟΥΝ ΟΙ ΨΑΡΑΔΕΣhttps://www.youtube.com/watch?v=4Dhy1WNs7G0
Και ο Γιαννης Παπαιωαννου που ειχε και σαν ηθοποιος παρουσια. Εδω στην μοδιστρουλα να παιρνει και τις στροφες του
Και οχι μονο:
Κι ο Σουλης Μανισαλης, γεγαλος σε ηλικια στο ρεμπετικο του Φερρη. Στο 1:07:00 αρχιζει ενα ταξιμακι στο ουτι και μετα παιζει και τραγουδαει.
Οϊντεμίς καβακλαρίμ. Ο περίφημος Τσάκιτζης.
Μόλις το διάβασα, ετοιμάστηκα για ανυπέρβλητο ντοκουμέντο. Είχα στο μυαλό μου (κι εξακολουθώ δηλαδή να το έχω) ότι όταν είσαι όχι μόνο ένας πρωτομάστορας, στο ρεμπέτικο, του μεγέθους του Παπαϊωάννου αλλά επιπλέον έχεις κι αυτό το τεράστιο ψιλόλιγνο σουλούπι, το ζεϊμπέκικό σου θα είναι από τα λίγα. Τελικά όμως, μάλλον σ’ αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα στημένου χορού δε μας έδειξε τι ήξερε να κάνει, όπως υποθέτω ότι θα το έκανε όταν ο ίδιος μεράκλωνε πηγαία…
Νομίζω υπάρχει και μια γνωστή φωτογραφία που χορεύει ζεϊμπέκικο ο Παπαϊωάννου;
αλλά και Ismir΄in kavakları. Και οι δύο πόλεις έχουν καβάκια.
Tελικά, ο Τσακιτζής είναι το Ισμιρίν καβακλαρί. To Ödemiş kavakları είναι άλλο:
Καβάκι και καβάκι, κι από άλλη μελωδία και άλλο στίχο, που λένε…
Και όμως, ο Μανησαλής (#26, 1:07:κάτι ψιλά) τραγουδάει τον Τσακιτζή σε παραλλαγή με Οντεμίς αντί Ιζμιρίμ!
Πρόσεξε τα λόγια των δύο τραγουδιών:
[“İzmir’in Kavakları” için şarkı sözleri]
[1. Bölüm]
İzmir’in kavakları
Dökülür yaprakları
İzmir’in kavakları
Dökülür yaprakları
Bize de derler çakıcı
Yar fidan boylum
Yakarız konakları
Bize de derler çakıcı
Yar fidan boylum
Yakarız konakları
[2. Bölüm]
Selvim senden uzun yok
Yaprağında düzüm yok
Selvim senden uzun yok
Yaprağında düzüm yok
Kamalıda zeybek vuruldu
Yar fidan boylum
Çakıcıya sözüm yok
Ödemiş Kavakları
Ödemiş Kavakları pazardır sokakları
gülyüzünü göreyim aç beyaz duvakları
elleri kınalı gelin
Gülyüzünü göreyim aç beyaz duvakları
Gözleri sürmeli gelin
Ak mendilim ipekten
Yüz çevirdim felekten
Sen bana yar olmazsan ölürüm bu sebepten
Elleri kınalı gelin
Sen bana yar olmazsan ölürüm bu sebepten
Gözleri sürmeli gelin
Yeşil üzüm bağları
Geçti gençlik çağları
Gel beraber gezelim mor sümbüllü dağları
Elleri kınalı gelin
Gel beraber gezelim mor sümbüllü dağları
Gözleri sürmeli gelin
Ο Μανισαλής μπορεί να μπέρδεψε τα καβάκια, αλλά άλλο το ένα τραγούδι, άλλο το άλλο. Και μετά τη λέξη Οντεμίς, συνεχίζει με τους στίχους όπως καταγράφονται στο Ισμιρίν καβακλαρί.
Νικόλα μου. Ο παππούς μου, από το Ντεμήσι, και η γιαγιά μου (σύζυγος του) από το Πυργί, δίπλα από το Ντεμήσι, τραγουδούσαν τον Τσακιτζή παραδοσιακά , με Οϊντεμίς καβακλλαρίμ. Όχι ο Μανησαλής ούτε λάθος έκανε, ούτε μπέρδεψε. Έτσι είναι το τραγούδι. Απλά πολλοί δεν γνωρίζουν το Ντεμήσι ενώ όλοι ξέρουν την Σμύρνη. Εξάλλου ο Τσακιτζής ήταν γνωστός ως Εφές του Οδεμησίου ή του Αηδινίου, και όχι της Σμύρνης.
Μπα, εγώ λέω ότι μάλλον απλώς υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές. Προφορική παράδοση είναι, γιατί να το λένε όλοι ολόιδια ή αλλιώς να θεωρήσουμε ότι κάνουν λάθος;
Να θυμίσουμε ότι στα ελληνικά, εκτός από προσπάθειες μετάφρασης ή αδρομερούς απόδοσης του ίδιου τραγουδιού, έχει περάσει και ο σκοπός από μόνος του, για δίστιχα τελείως άσχετα από τον Τσακιτζή:
Παρατηρούμε μάλιστα ότι το ελληνικό παραδοσιακό 15σύλλαβο τελικά ταιριάζει μια χαρά και σ’ αυτό τον σκοπό, παρόλο που στους ελληνικούς Τσακιτζήδες δε χρησιμοποιήθηκε (πιστοποιώντας έτσι ότι είναι προσαρμογή από αλλόγλωσσο τραγούδι).
Οι εκδοχές Περικλή, έχουν γίνει “συν τω χρόνω”.Το τραγούδι λεγόταν όπως το είπε ο Μανησαλής, ο οποίος ήξερε καλά, λογω εντοπιότητος πως λεγόταν το τραγούδι. Σε άσχετο κόσμο όμως δεν γινόταν κατανοητό γιατί δεν ήξεραν το Ντεμήσι. Έτσι αντικαταστάθηκε με την Σμύρνη, που ήταν γνωστή σε όλους. Υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα στην Ελληνική παράδοση. Τα περίφημα 40 παλληκάρια από την Λειβαδιά, που πήγαν να πατήσουν την Τριπολιτσά. Σιγά μην πήγαν και στην Τρίπολη της Λιβύης. Την διπλανή Τοπολιτσά (Τουπόλια), το σημερινό Κάστρο της Εθνικής οδού, μετά την Υλίκη πήγαν να καταλάβουν. Η λόγια καταγραφή όμως έκανε τα δικά της. Έχει σημασία; Έ η όποια ιστορική σημασία έχει την μικρή της αξία. Εδώ μια παλιά καταγραφή του Τσακιτζή. Tchakidji Turkessou Ο ΤΣΑΚΙΤΖΗΣ Haim Effendi Constantinople Odeon Record 1908 - YouTube
Τέλος πάντων, μπορεί κι έτσι. Δεν είχα σκεφτεί την πιθανότητα να το άλλαξε κάποιος συνειδητά για να είναι κατανοητό στους ακροατές, μάλλον ότι κι οι Σμυρνιοί (όχι οι stage τραγουδιστές, ο καθημερινός κόσμος που τραγουδούσε χωρίς ακροατήριο) τον θεωρούσαν εξίσου δικό τους, ή ότι για τέτοιον κόσμο που ήταν μακριά κι από τα δύο μέρη, κι απλώς ήξερε κι αυτός τη μακρινή φήμη του Εφέ, η Σμύρνη ήταν πιο οικείο σημείο αναφοράς.
(Πάντως θυμίζω ότι στην ελληνική παράδοση μερικές φορές έχουμε ακριβώς το ίδιο τραγούδι για 2+ διαφορετικούς ήρωες. Κάποιος βέβαια θα προηγήθηκε χρονικά, και γι’ αυτόν θα πρωτοβγήκε το τραγούδι, αλλά όταν εμφανίστηκε ο επόμενος θεώρησαν φυσικό να το προσαρμόσουν και σ’ αυτόν. Δεν είναι το ένα σωστό και το άλλο αλλαγμένο!)
Ο Τσακιτζής
Γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος