Καλημέρα και καλή εβδομάδα,
πέθανε πριν λιγες μέρες η Σοφία Μιχαλίτση, η δημοσιογράφος που με τις εκπομπές της για το ρεμπέτικο στο δημόσιο ραδιόφωνο, μας μετέφερε πολύτιμες πληροφορίες.
Χαρακτηριστικό το απόσπασμα που ο Κεριμύτης παίζει τα ντουζένια.
Έφυγε πλήρης ημερών και άφησε σημαντικό έργο.
Μας άνοιξε τα μάτια και τα αφτιά σε ανύποπτες εποχές.
Και από κοντά ήταν μια λαμπερή και γόνιμη παρουσία.
Και εδώ με τον Σπύρο Παπαϊωάννου
Δεν έχω να προσθέσω τίποτε.
(Αν και εγώ δεν τα έμαθα τότε που τα είπε αλλά εκ των υστέρων.)
Συμφωνώ κι εγώ, μέγιστη η συνδρομή της στα μουσικά πράγματα, σε ραδιόφωνο αλλά και τηλεόραση. Αν ήξερε και τρία βασικά πραγματάκια από θεωρία… Θα είχε βγάλει πολύ περισσότερα και απ’ τον Κερομύτη και απ’ όλους!
Είμαι και γω από αυτούς που στα 12-15 χρόνια μου γνώρισα το ρεμπέτικο μέσω (και) των ραδιοφωνικών εκπομπών της Σ. Μιχαλίτση στο κρατικό ράδιο. Πριν 13 σχεδόν χρόνια, τον Ιούλιο του 2008, είχα ποστάρει εδώ μέσα το παρακάτω:(Το οπτικοακουστικό αρχείο της ΕΡΤ - #29 από elenh)
Τo 1982-83 (συν πλην ενα-δυο χρόνια) έτυχε να ακούσω μια ραδιοφωνική συνέντευξη του Μιχ. Γεννήτσαρη στη Σοφία Μιχαλίτση στο Β’ πρόγραμμα (άραγε έχουν διασωθεί αυτές οι εκπομπές;). Από αυτή την εκπομπή δε θυμάμαι και πολλά (πλην του γεμάτου αυτοπεποίθηση αέρα που κατά τη γνώμη μου εκπέμπει ο Γεννήτσαρης από την Αγιά Σοφιά και φαίνεται και στην εν λόγω τηλεοπτική εκπομπή αρκετά χρόνια αργότερα). Δε θα ξεχάσω όμως ένα απόσπασμα. Κάποια στιγμή η συνέντευξη περιστρέφεται γύρω από το πώς ζει πια ο Γεννήτσαρης. Εκείνη την περίοδο (όπως φαίνεται και από την τηλεοπτική συνέντευξη) ο Γεννήτσαρης δραστηριοποιούνταν στη Λαχαναγορά του Ρέντη. Έλεγε λοιπόν ότι μετά τη δουλειά πήγαινε σπίτι και στον ελεύθερο χρόνο του διάβαζε. Φαίνεται ότι κέντρισε το ενδιαφέρον της Μιχαλίτση αυτή η πλευρά του και τον ρωτά τι διάβαζε.
-Ε, να, κάνα αστυνομικό, κάνα καουμπόικο, απαντάει αυθόρμητα εκείνος.
-Α, τέτοια. Μάλλον απαγοητευμένη η Μιχαλίτση η οποία ενδεχομένως να περίμενε ο Γεννήτσαρης να ησχολείτο με υψηλής αισθητικής λογοτεχνία.
-Ε, ναι. Τέτοια.
Άνετος, ωραίος και ακομπλεξάριστος.
Ε, εντάξει. Δε νομίζω ότι αυτό την κάνει σνομπ. Απλώς άκουσε κάτι που δεν το περίμενε, ο πάλαι ποτέ νταής και νυν λαχαναγορίτης να έχει χόμπι το διάβασμα, και ίσως προς στιγμήν να άναψαν μέσα της υψηλές προσδοκίες (Προυστ, Καστοριάδη… βρε λες;), που διαψεύστηκαν πάραυτα.
-Α, όχι ε; Ε, κρίμα βέβαια αλλά τι να γίνει, δεν πειράζει και τόσο…
Δε σημαίνει ότι όντως αυτό θα αξίωνε από τον Γενίτσαρη!
Στο δεύτερο βίντεο, κάποια στιγμή ο Κερομύτης πετάει μια ωραία λέξη:
«Εγώ τον γκερεμέ μου… ήθελα τον δρόμο τον δικό μου, εκεί είχα τον νταλκά μου» (1.37)
γκερεμές ο / γκιρεμές ο | έθιμο, συνήθεια, | görenek | τούρκικο
(Λιθοξόου, «λεξικό των δανείων»)
Γκερεμές = Μονότονος επανάληψις ομιλίας ή άσματος. (ΘΡΑΚΙΚΑ, τόμος 46, 1972-3)
Οπότε εδώ ο Κερομύτης πρέπει να εννοεί κάτι σαν «εγώ το βιολί μου»
Όχι ακριβώς. «Εγώ, το βιολί μου» ή, συνηθέστερα, «αυτός, το βιολί του» δεν σημαίνει «ήθελα το δρόμο το δικό μου, είχα τον νταλγκά μου». Η έκφραση «Αυτός, το βιολί του» βασίζεται στην συνηθέστατη αλλά και επιβεβλημένη συνήθως κατάσταση η ορχήστρα, και ειδικά το σολιστικό όργανο, να συνεχίζει να παίζει κανονικά ενώ έχει π.χ. ξεσπάσει καβγάς στην πίστα ή ό,τι άλλο.
Και έβαλα και το “σαν”, μήπως και αναδειχθεί σαφέστερα η σημασιολογική απόχρωση , αλλά δεν…
Βιολί (μτφ.):
ενοχλητική συνήθεια (ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΣ)
εμμονή σε ενοχλητικές συνήθειες και αντιλήψεις (ΛΕΞΙΚΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ)
συμπεριφορά, συνήθεια που επαναλαμβάνεται προκαλώντας δυσφορία (ΛΕΞΙΚΟ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ)
Εγώ το βιολί μου σημαίνει (όπως το αντιλαμβάνομαι) εγώ συνέχισα το βιολί μου. Το λέμε και «εγώ τον χαβά μου»: δεν άλλαξα χαβά (κυριολ. = μελωδία), επέμεινα στην ίδια. Και με πιο αφαιρετική διατύπωση το λέμε ακόμα «εγώ, εκεί». Δηλαδή επέμεινα, δεν άλλαξα.
Ακριβώς το ίδιο μου φαίνεται να σημαίνει, στο παράθεμα, η έκφραση του Γενίτσαρη.
Βέβαια όταν το λέμε για τον εαυτό μας (σπανιότερα, όπως παρατηρείς κι εσύ Νίκο), το πιθανότερο είναι ότι δεν προκαλούμε δυσφορία στον εαυτό μας. Δεν άκουσα όλο το συμφραζόμενο, ώστε να έχω άποψη για το αν ο Γενίτσαρης κατακρίνει κάτι που έκανε ο ίδιος παλιότερα (εγώ το βιολί μου, επέμενα στην ενοχλητική μου συνήθεια) ή απλώς το αναφέρει αχρωμάτιστα (εγώ το βιολί μου, επέμεινα - σκέτα). Αλλά είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτό που λέει με τον γκερεμέ θα το λέγαμε και με βιολί ή χαβά.
…του Κερομύτη 
Ναι, σόρι. Είπαμε, δεν το άκουσα. Σχολιάζω επί των προηγούμενων σχολίων, και αυτό που μου τράβηξε το ενδιαφέρον ήταν η έκφραση και η περί αυτής συζήτηση. Τον Γενίτσαρη τον μετέφερα αυθαιρέτως από προηγούμενα σχόλια…
Ερώτηση βρε παιδιά…
Καταρχάς, δεν έχουμε εικόνα ο Κερομύτης να ήταν μοβόρος… μαχαιροβγάλτης
Δεύτερον, αν τραβάει μαχαίρι εντός κρατικού ραδιοφώνου , εσείς τι λέτε ότι γίνεται; απλά λένε “νταξ, μωρέ, ρεμπέτης είναι, ας το ξεχάσουμε όλοι…”; ούτε αστυνομίες ούτε τίποτα;
Δεν θέλω να αμφισβητήσω την μαρτυρία, αλλά δεν μπορώ και να την κατεβάσω αμάσητη. Είμαι ο μόνος;
Πεθάναμε στα γέλια, λέει.
Μιας και τώρα άκουσα τα δύο σύντομα ηχογραφήματα, για τον γκερεμέ καταλαβαίνω το ίδιο που είχα καταλάβει και πριν, δηλαδή:
(…απλώς χωρίς την απόχρωση μομφής που δίνουν στην έκφραση «το βιολί μου» τα λεξικά.)
Ακριβώς. Μπορεί κάποιος να συνεχίζει να παίζει το βιολί του έστω εμμονικά, όμως δυσκολεύομαι να συμφωνήσω με το ότι από την υπόλοιπη ομήγυρι, αυτό εκλαμβάνεται ως ενοχλητικό ή προκαλεί δυσφορία, όπως λένε τα λεξικά. Την έκφραση «Αυτός, το βιολί του» προσωπικά την αντιλαμβάνομαι ως «Αυτός ούτε άκουγε, ούτε πρόσεχε τί συνέβαινε» σαν τον βιολιτζή που συνεχίζει να παίζει, αδιαφορώντας για το τί συμβαίνει εκεί κάτω.
