Έξη χρόνια μετά, μια (δική μου!) θεώρηση απομακρυσμένη από τα δεδομένα που προσδιόρισαν τις θέσεις όλων εκείνων που συνέβαλαν, με 78 μηνύματα, στη διαμόρφωση του τότε θέματος.
Υπενθυμίζω, για να ξέρουμε για τί μιλάμε, τον τίτλο του θέματος (που μάλιστα, τον διαμόρφωσε η συντονιστική ομάδα, όχι κάποιο απλό μέλος):
Με πόσα λεφτά πιστεύετε ότι θα πρέπει να αμείβονται οι μουσικοί σήμερα;
Πώς θα απαντήσει ο μουσικός σ’ αυτό το ερώτημα (μιλάμε βέβαια για τους ρεμπετόφιλους που παίζουν σε ταβερνάκια); Μα, σίγουρα κάπως έτσι: «Με όσα περισσότερα γίνεται, και πάντως ποτέ με λιγότερα από εκείνα που ορίζει ο νόμος».
Πώς θα απαντήσει ο μαγαζάτορας (για αυτούς μιλάμε, όχι για την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών!); Μα, σίγουρα κάπως έτσι: «Με όσα λιγότερα γίνεται, και οπωσδήποτε ποτέ με περισσότερα από εκείνα που θα μου εξασφαλίσουν ένα αποδεκτό διάφορο».
Πώς θα απαντήσει ο θαμώνας της ταβέρνας; Μα, σίγουρα κάπως έτσι: «Δεν με αφορά το θέμα, εγώ απλά θέλω να διασκεδάσω ένα βραδάκι με παρέα, κρασάκι, μεζεδάκια και ρεμπέτικα, και να μην μου κόψουν τον κώλο. Ας τα βρουν μεταξύ τους.
Μπορεί να εξαχθεί μέσος όρος απ’ τις παραπάνω θέσεις; Όχι βέβαια, θα ήταν η πρώτη προσέγγιση. Τί κάνουμε λοιπόν;
Όχι βέβαια; Για, μισό λεπτό! Μπορούμε να βάλουμε σε ένα τραπέζι μουσικούς, μαγαζάτορες, θαμώνες και το κράτος και να προσπαθήσουμε να βρούμε τα σωστά νούμερα; Θα μπορούσαμε, αλλά όλοι ξέρουμε την έκβαση της προσπάθειας: συμφωνία δεν πρόκειται να επιτευχθεί. Όμως, παρόμοιες καταστάσεις έχουν παρουσιαστεί και παλαιότερα, πολύ παλαιότερα, ήδη απ’ την εποχή των σπηλαίων, και δεν διευθετήθηκαν με συμφωνίες, αλλά απλά και μόνο απ’ τα δεδομένα της ζωής: Ο (αδυσώπητος!!!) νόμος της προσφοράς και της ζητήσεως: Κάτι που πολλοί από ΄μας δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, αλλά εδώ και δεκακισχιλιετίες διαμορφώνει τις οικονομικές συσχετίσεις μεταξύ οικονομικά αντικρουόμενων ομάδων όπως παραγωγοί – καταναλωτές, καλλιεργητές – κτηνοτρόφοι, μαγαζάτορες - μουσικοί και άλλα πάρα πολλά.
Από ΄κει και πέρα, ο καθένας μπορεί να καταθέσει επιχειρήματα που να υποστηρίζουν τη δική του θέση, αλλά η ζωή η ίδια θα καθορίζει, πάντα και σε κάθε εποχή, το τί ακριβώς θα ισχύει, βάσει ακριβώς αυτού του νόμου.
Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης ισχύει Νίκο, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που το αρνείται αυτό, σήμερα εδώ που ζούμε. Άλλο αυτό όμως και άλλο να έρχεται ο ερασιτέχνης και να κάνει συστάσεις. Είναι σαν να έρχομαι εγώ στο επάγγελμά σου, (που δεν το ξέρω), και να κανονίζω πόσα είναι “σωστό” ή “καλό” να πάρεις. Και εν τω μεταξύ αν μου δοθεί η ευκαιρία, θα σου κόψω και κανένα μεροκάματο για λιγότερα, έτσι για χαρτζιλικάκι μου. Και μετά θα πάω κανονικά στη δουλειά μου.
Γνώμη μπορεί να έχει ο καθένας, αλλά πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε και λίγο.
Υ.Γ. Νίκο το συμπληρώνω τώρα γιατί το ξέχασα στην απάντησή μου. Στις σπηλιές που λες υπήρχε η κοινότητα - φυλή - ομάδα και όχι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Μετά από κάποιες χιλιετίες αλλάξανε τα πράγματα.
Κι όμως, μια χαρά συμβιβάζονται. Σιγά που δεν μπορούν να δίνουν τα ψίχουλα που ορίζει ο νόμος για μαγειρες, σερβιτόρους, κλπ, και μουσικούς φυσικά. Και με λογικές τιμές. Το έχω δει σε ένα σωρό μαγαζιά που σέβονται τον εαυτό τους, και ως εργαζόμενος και ως πελάτης.
Αλλά όταν κάποιοι πηγαίνουν για την αρπαχτη, αντί να φροντίσουν όλοι να έχουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τότε μιλάμε για προσφορά και ζητηση και νόμο της ζούγκλας. Κλείστε τότε τα δημόσια νοσοκομεία και κρατήστε τα ιδιωτικά, τα πρωτα δεν πρόκειται ποτέ να παράγουν κέρδος και τα δεύτερα δεν πρόκειται ποτέ να παράγουν έργο.
Λουκά μου κι εσύ, κι εγώ, και ο κάθε ερασιτέχνης ή επαγγελματίας, μπορεί να εκφράζει την άποψή του για το πόσο αξίζει η δουλειά του καθενός καλλιτέχνη, επαγγελματία ή μή. Όμως, φυσικά, το πώς θα πληρωθεί τελικά η δουλειά αυτή, είναι θέμα ούτε δικό σου, ούτε δικό μου, αλλά του ίδιου του καλλιτέχνη και εκείνου που θα τον πληρώσει.
Για τις σπηλιές: Και φυλή, και ομάδα υπήρχε, αλλά πάνω από αυτές, υπήρχε νόμος προσφοράς και ζήτησης, νόμος που διαμορφώνεται όπου υπάρχει συγχρόνως και προσφορά, και ζήτηση. Όπου κάποιος κυνηγάει και πουλάει λαγούς και κοτόπουλα, ενώ απ’ την άλλη κάποιος καλλιεργεί και πουλάει στάρι και φασόλια αλλά ζητάει λαγούς και κοτόπουλα, η τιμή των λαγών, των κοτόπουλων, του σταριού και των φασολιών θα διαμορφωθεί βάσει του νόμου αυτού.
Γι αυτό το λόγο είπα ότι πρέπει να μιλάνε οι επαγγελματίες Νίκο.
Μετά τις σπηλιές άρχισαν να καλλιεργούνε για να ανταλλάσσουν και να μπούνε στην προσφορά και στην ζήτηση.
Αλλά έχω μια απορία Νίκο. Μιλάμε για νόμο προσφοράς και ζήτησης. Σήμερα με το πρόβλημα που έχουμε στην υγεία, η ζήτηση για νοσοκομεία, γιατρούς, μέσα ατομικής προστασίας, ΜΕΘ, έχει κορυφωθεί. Γιατί η προσφορά σε όλα αυτά είναι τόσο μικρή, και θα έχει σαν αποτέλεσμα να πεθάνουνε αρκετοί? Εδώ δεν ισχύει ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης?
Σε ρωτάω γιατί μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης έρχεται στην επιφάνεια, μόνο όταν είναι να μειωθούν μισθοί και μεροκάματα από την πλευρά των εργαζομένων. Ή να χαθούν κεκτημένα πολλών χρόνων.
Δεν ξέρω αλλά μου φαίνεται λίγο λάστιχο ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης.
Υ.Γ. Θα μας καταστρέψει η κλεισούρα στο σπίτι. Καθόμαστε και γράφουμε στις τέσσερις παρά το πρωί Νίκο μου.
Ρε γαμώ τα, έχεις δίκιο, πάω να κοιμηθώ και τα λέμε (και με σένα και με το Σαρηγιάννη, που είχα αρχίσει να του απαντάω), αύριο με το καλό!
Καλημερασας,
30 Ευρω το τριωρο ειναι η απολυτη εκμεταλευση για εναν καλητεχνη.
Τοσο παιρνει η καυθαριστρια, χωρις να θελω να μειωσω το επαγγελματους.
Ο μουσικος δεν πρεπει να αμοιβεται κατω απο 20/25 ευρω, με πληρωμενο ενσυμο.
Ολα τα αλλα ειναι ξεφτιλα, κ εκμεταευση. Καντε μαθηματα μουσηκης σε ανθρωπους που ψαχνουν κ δεν βρεισκουν δασκαλους μουσικης.
Φίλε @Tsartas, τα €30 που αναφέρονται είναι για παίξιμο σε συγκεκριμένο μαγαζί, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες το 2014.
Δεν έχουν αλλάξει πολλά από τότε όσον αφορά τις συνθήκες και τα μέρη που παίζεται το ρεμπέτικο. Παρόλα αυτά έχουν αλλάξει αρκετά όσον αφορά την καθημερινότητα.
Αυτό είναι κάτι που προφανώς και γίνεται και ξεφεύγει από το πνεύμα τη συζήτησης. Δεν διαφωνώ μαζί σου όσον αφορά τη λύση (προφανώς). Απλά στο συγκεκριμένο νήμα μιλάμε για τα νυχτοκάματα των μουσικών άρα σαν λύση είναι εκτός θέματος 
Πάντα φιλικά!
Όσον αφορά όμως τα μαθήματα, υπάρχουν αντίστοιχες συζητήσεις μέσα στο Φόρουμ και μάλιστα μια “καλή” κρατά από το 2011. Δες εδώ (Μάθημα μπουζουκιού 50 ευρώ; Ήμαρτον κύριοι λαϊκό όργανο παίζουμε!)
δεν πάει με τις ώρες, πάει με το νυχτοκάματο. είτε παίξω δύο ώρες είτε πέντε, το βράδυ είναι κλεισμένο. 30 ευρώ είναι μισό μεροκάματο, δεν υπάρχει περίπτωση.
Αυτό ισχύει. Μία (και μοναδική ) φορά είχα καθαρίσει ένα εντυπωσιακό μεροκάματο, δε θυμάμαι τώρα πόσο, κατοστάρικα πάντως, παίζοντας ένα (01) τραγούδι σε χορευτική παράσταση, και το σκεπτικό ήταν ακριβώς αυτό: ότι αν δεν ήμουν εκεί να παίξω το ένα μου τραγούδι, θα δούλευα εκείνη τη βραδιά κάπου αλλού. (Λεπτομέρεια: όχι βέβαια, πουθενά αλλού δε θα δούλευα. Δεν κάνω αυτή τη δουλειά, έτυχε για κείνη τη φορά. Αλλά, όπως γίνεται στις σωστές ξήγες, το αν έχω άλλους πόρους ή ζω απ’ αυτό δεν έχει σχέση με τη συμφωνία. Δεν τους είπα εγώ «πάρτε με γιατί είμαι φτηνός», εκείνοι μου είπαν «έλα γιατί σ’ έχουμε ανάγκη».)
Αλλά από την άλλη, δεν είναι άλλο να σου λένε «θα παίξεις μία ώρα για μια παρουσίαση», άλλο «θα παίξεις αυστηρά τρεις ώρες» κι άλλο «θα παίζεις μέχρι να φύγει ο τελευταίος»; Δε θα είναι λογικό να διαφοροποιούνται κλιμακωτά οι απαιτήσεις του μουσικού;
Για μένα όχι Περικλή.
Δηλαδή ο τύπος που χτυπάει το τρίγωνο στην ορχήστρα πρέπει να πληρώνεται λιγότερο από τους άλλους μουσικούς? Ή αν θέλεις ο κιθαρίστας η μπουζουξής που τραγουδάει κιόλας πρέπει να παίρνει περισσότερα σε ένα σχήμα?
Δεν μου έχει τύχει ποτέ να ακούσω για μουσικό που έπαιξε πχ. μια ώρα σε ένα μαγαζί βράδυ, και να έφυγε τρέχοντας να κάνει και δεύτερο μεροκάματο. Συνήθως και τονίζω το συνήθως, όλοι τις ίδιες ώρες θέλουνε να έχουνε τους μουσικούς γιατί εκείνες οι ώρες βολεύουν με τον κόσμο. Το να παίζεις ΣΚ μεσημέρι και να παίζεις και το βράδυ είναι άλλο πράγμα.
Κοίτα, Λουκά, ξέρω ότι θα ακουστεί κάπως περίεργο, αλλά δεν αναφέρομαι στο λιγότερο, αναφέρομαι μόνο στο περισσότερο. Έρχομαι ένα βράδυ στο μαγαζί σου, παίζω τόσην ώρα όση είχαμε κανονίσει, άλλη μια ώρα πες μαζεύω τα συμπράγκαλά μου, και φεύγω σαν άνθρωπος. Πόσα είχαμε κανονίσει; Τόσα. Μου τα δίνεις και καληνύχτα.
Το άλλο βράδυ έρχομαι πάλι με άλλη συμφωνία: θα παίξω μέχρι τελικής πτώσεως. Χαράζει ο θεός τη μέρα, κι εγώ ακόμα εκεί, παίζω για τον τελευταίο ξενύχτη που βαράει ντάγκλες και δε φεύγει γιατί δεν είναι σε θέση να πάρει τα πόδια του.
Τα ίδια θα μου δώσεις;
Εφόσον δεν πρόκειται για άπαξ συμφωνία τότε είναι λογικό να διαπραγματευτείς όσα περισσότερα μπορείς Περικλή. Και κανένας δεν θα σου πει τίποτα. Αν για παράδειγμα κάποιος θέλει τσαμπούνα στο μαγαζί, (το λέω επειδή δεν υπάρχουν πολλοί), τότε να το πληρώσει ανάλογα.
Το θέμα είναι να υπάρχει ένα μίνιμουμ έτσι ώστε να ξέρει ο κάθε μαγαζάτορας ότι από τη στιγμή που θα βάλει μουσική θα του κοστίσει τουλάχιστον πχ 50 ευρώ το άτομο και από εκεί να ξεκινήσει.
Το που θα βγάλουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των μουσικών και του μαγαζάτορα είναι άλλο θέμα. Αλλά το χαμηλότερο όριο πρέπει να είναι συγκεκριμένο. Η διαπραγμάτευση μόνο πάνω από αυτό πρέπει να γίνει. Ίσως να ακούγεται και αυτό περίεργο αλλά έτσι πρέπει να είναι.
Υ.Γ> Νομίζω ότι και οι δύο στο ίδιο πράγμα αναφερόμαστε.
Βλεπω και αλλα νηματα πιο παλια και δικα μου. Ημουν μικρος και δεν καταλαβαινα πολλα μπορω να πω μονο… Ομως υπαρχει μπολικη αληθεια και στα λεγομενα των ερασιτεχνων μεροκαματιαρηδων. Εγω να πω πως ειχα ελαχιστη εργασιακη απασχοληση με το μπουζουκι και το μπαγλαμα, κατι μαγαζακια εδω και κει, κατι παρεες κλπ, γιατι πολυ απλα σιχαινομουν αυτη τη δουλεια. Για οσους δεν το εχουν κανει, η δουλεια του μουσικου-και δε μιλαω για μεγαλες συναυλιες κλπ-ειναι πολυ αγχωδης και δυσκολη, σε σημειο που διωχνει ατομα απο το χωρο.τα μεροκαματα ειναι μικρα εως ανυπαρκτα, οι εργοδοτες ελαχιστοι ηταν ξηγημενοι ανθρωποι και γνωστες, πλας οτι ο χωρος εχει πολλη ζηλεια και πολλες φορες κακο ανταγωνισμο. Και ναι, ειναι απαραδεκτοι οι μισθοι αυτοι. Ειναι ψυχαγωγια η μουσικη, ειναι δυσκολο εργο. Και ο αλλος εκτιθεται και κουραζεται ψυχοσωματικα αν ειναι επαγγελματιας για να κανει σωστα οτι μπορει. Τα μεροκαματα της πλακας θα πρεπει να μην τα δεχεται κανεις. Ας μην κανουν λαιβ οι μαγαζατορες. Αν θες μουσικους, θα τους πληρωνεις. Στα χωρια παλια στα πανηγυρια τους χρυσωνανε, γιατι ξερανε οτι προσφερουν κατι πολυ σημαντικο στον κοσμο. Δυστυχως ειναι μικρο το εργατικο αντικτυπο ομως, γιατι δεν συνασπιζονται. Ενας που κουτσοπαιζει μπουζουκι ή κιθαρα, σου λει καλα ειναι τα 30-35 ή και 20… Απο το πουθενα τα παιρνω, τι κανω. Και αυτο γιατι δεν εχει μελετησει ή δωσει τοσα λεφτα, οσο ενας επαγγελματιας, για αυτο πο υκανει. Υπαρχουν και εξαιρεσεις φυσικα.
Ακριβώς αυτό Ανεστάκο, είναι για μένα ένα από τα βασικότερα προβλήματα. Μαθαίνει ο άλλος καμιά πενηνταριά τραγουδάκια και σκέφτεται να πάρει μεροκάματο. Τι μεροκάματο να πάρει όμως με αυτά τα εφόδια? Που δεν έχει ούτε την εμπειρία ούτε την ευελιξία να ανταπεξέλθει σε μια δουλειά. Ή θα καταλήξει να παίζει αυτά τα 50 τραγούδια κάθε βράδυ με αποτέλεσμα να βαρεθούν να τον ακούν και να βαρεθεί και αυτός να παίζει. Και άντε να την γλυτώσεις για κανά δυο ή τρεις βραδιές, τα μαγαζιά χαζά είναι?
Γιατί όταν μπορείς να σταθείς επαγγελματικά και το ξέρεις αυτό, τότε έχεις και την καρδιά να απαιτήσεις τα λεφτά που πρέπει.
Συμπλήρωση: Και για να ξεκαθαρίσω κάτι. Εγώ δεν λέω να μην παίζουν οι ερασιτέχνες. Να παίξουν και να ψηθούν και να μάθουν και όσοι αντέξουν να προχωρήσουν και να γίνουν επαγγελματίες. Απλά λέω να μην ρίχνουν τα μεροκάματα γιατί αυτό λειτουργεί ενάντια σε ανθρώπους που ζούνε από αυτό και ενάντια στους ίδιους σε βάθος χρόνου.
Υ.Γ. Σκέφτομαι ότι μιλάμε σήμερα για μεροκάματα, και τα παιδιά που ζουν από αυτό θα κάνουν να δουν μεροκάματο πολύ καιρό. Τι να πεις, κουράγιο.
αυτό είναι το κακό με το rotaion, να παίζει ο καθένας μια φορά το μήνα στο κάθε μαγαζί, και να χρειάζεται 8 μαγαζιά για να παίζει ίσα-ίσα 2 φορές την εβδομάδα. μπαίνει ο κάθε άσχετος με 30 κομμάτια και βγάζει κούτσα κούτσα την βραδιά, μετά πάει σε άλλο μαγαζί τα ίδια, κλπ. αν έπρεπε να κρατήσει μαγαζί για συνεχόμενα παιξίματα, ή θα είχε στρώσει κώλο να μελετήσει ή θα είχε σταματήσει. εν τω μεταξύ φαίνεται και μια άλλη επίπτωση, όλοι αυτοί δεν δικαιούμαστε κανένα επίδομα λόγω κορονοϊού…
και κάτι ακόμα που βλέπω έντονο τα τελευταία χρόνια. όσοι παίζουνε, δεν κοιτάνε να κάνουνε γλέντια με τους φίλους τους, μόνο κοιτάνε από την αρχή να παίξουνε σε μαγαζί. μα πώς θα παίξεις καλά να περάσεις όμορφα εσύ και ο κόσμος, αν δεν έχεις κάνει γλέντια; εκεί ζούνε τα κομμάτια, όχι στο πάλκο. αν είναι να βγάλεις 10 χιτάκια από το κάθε είδος, όλοι τα ίδια, και να πας να τα παίξεις κουτσά-στραβά γιατί “αυτά θέλει ο κόσμος”, αυτό είναι αγγαρεία και όχι τέχνη. ή αν αντίθετα υιοθετείς ένα κουλτουρέ στυλάκι “παίζω έντεχνα και σιγά γιατί είμαι κουλ”, πώς θα παρασύρεις τον κόσμο μαζί σου;
και βέβαια οι μαγαζάτορες ως γενικώς άσχετοι, απλά θα διαλέξουν τον πιο φτηνό ή αυτόν που θα φέρει τις πιο πολλές παρέες στο μαγαζί. κι αν είναι αρπαχτή ακόμα καλύτερα, γιατί δεν θα χρειαστεί να επενδύσουν σε κουζίνα-διακόσμηση-σέρβις.