Ξεφεύγω από το θέμα για τους κουτσαβάκηδες αλλά
α) Η καντάδα είναι βασικό στοιχείο και συστατικό του ρεμπέτικου, χωρίς την καντάδα, τις μαντολινάτες και την επτανησιακή επιρροή στη μουσική των υπόλοιπων αστικών κέντρων (μέχρι και Σμύρνη μέσω Αθήνας και Πόλης με την εστουδιαντίνα) το ρεμπέτικο δεν θα ήταν όπως το ξέρουμε.
β) Ο Δημήτρης Λάγιος ερευνώντας την παραδοσιακή μουσική της Ζακύνθου εκτός των αστικών κέντρων βρήκε ένα καθαρά βαλκανικό/ μη ιταλικό ύφος μουσικής με ταμπουρλονιάκαρα κλπ. Δεν υπήρξε κάτι αντίστοιχο στην Κέρκυρα;
γ) αν δεν υπήρχαν τοπικές κλπ διαφορές στη μουσική η ζωή θα ήταν πολύ βαρετή. Ωραίο το ρεμπέτικο αλλά ας μην απορρίπτουμε όλα τα υπόλοιπα
1 «Μου αρέσει»
Στην Κερκυρα,δεν υπαρχει κατι τετοιο δυστυχως…εγω τουλαχιστον δεν το εχω δει πουθενα.Εριξα και μια ματια στο ιντερνετ μηπως και υπαρχει καποια αναφορα μα μονο για τη Ζακυνθο το βρηκα.Σαφως και ειναι ωραιο και καλο να υπαρχουν διαφορες στη μουσικη,αν ολα ηταν ιδια θα ηταν βαρετα.Απλα δηλωνω οτι δε μου αρεσει η μουσικη της Κερκυρας.Συν τοις αλλοις οι κανταδες εχουν μπει στα μουσεια πια,τις θυμουνται μονο οταν εχουν διαφορα τουριστοδρωμενα…κλασσικα.Δεν ειπα οτι ειναι κακο που υπαρχουν οι κανταδες και οι φιλαρμονικες…απλα οτι ανατολιτικα στοχεια δε βρισκουν αποδοχη εδω.Τα μονα μπουζουκια που παιζουν στο νησι ειναι τα σκυλαδικα…οταν παιζουν σε ταβερνακια φοιτητες ρεμπετικα βλεπεις τους Κερκυραιους και λακιζουν σιγα-σιγα…δεν το δεχεται ο οργανισμος τους…αν ειχε beat μεσα και τραγουδουσε η Βισση θα εκαναν κεφι :)…τελος παντων!
Δεν ξέρω τί γίνεται στα Επτάννησα, αλλά στην Αθήνα, τουλάχιστον από την δική μου εμπειρία, βλέπω ότι σε ερασιτεχνικές τετράφωνες χορωδίες συναντά κανείς ηλικίες από 50-55 και πάνω. Στο ρεμπέτικο, υπάρχει πολύς νεαρός κόσμος! Και να σκεφτεί κανείς ότι πολλά από αυτά τα τραγούδια κοντεύουν και τα 100…
(Ειμαι εκτος θεματος…το ξερω)
Βασικα ενα μεγαλο κομματι αυτου του νεου κοσμου ειναι φοιτητες,κι εγω αλλωστε σαν φοιτητης τα γνωρισα,και συνεχιζω!
Αξιολογη συμμετοχη ειδα στην Κρητη,αλλα ας μην ξεχναμε οτι η Κρητη ειναι ενα νησι που εχει και μουσικη παραδοση…και παραδοσιακη μουσικη!
(Kαι εντος θεματος…)
Τα περισσοτερα κανταδορεμπετικα ποια περιοδο φτιαχτηκαν;…εχω την εντυπωση οτι ηταν γυρω στο '40,σωστα;
Εχω επισης την εντυπωση πως μιλωντας για τα πρωτα ρεμπετικα εχουμε να κανουμε με πιο σκληρα παιξιματα δε νομιζω να θυμιζουν κανταδες.Αιντε να κανταδοφερνουν οι διαφορες εστουδιαντινες κλπ…
η λογοκρισία ώθησε τους ρεμπέτες σε πιό κανταδόρικα κομμάτια, αν και υπήρχαν κι από πιο πριν. πχ ο παπαϊωάννου με την φαληριώτισσα (πρώτο του κομμάτι, γραμμένο το’35 και ηχογραφημένο το '37). εντύπωση κάνει το “θά’ρθω να σε ξυπνήσω” του μάρκου, που ενώ είναι καθαρή καντάδα σε στίχους και μελωδία, η γρηγοράδα του αφήνει άλλη αίσθηση!
Η καντάδα είναι ένα είδος που α) δεν μου αρέσει καθόλου, β) υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής σε όλη την Ελλάδα και σε ένα βαθμό είναι ακόμα, γ) έχει σίγουρα επηρεάσει το ρεμπέτικο. Υπάρχει αρχικά η «επτανησιακή καντάδα», αστικό λόγιο τραγούδι που γρήγορα πέρασε και στο λαό και μεταφυτεύτηκε και σε άλλες πόλεις, ειδικά στην Αθήνα έχουμε και όνομα «αθηναϊκή καντάδα» και στίχους γραμμένους από γνωστούς Αθηναίους ποιητές.
Δεν είναι «βασικό στοιχείο» του ρεμπέτικου, αλλά ο Τσιτσάνης, ο Μπαγιαντέρας, ο Παπαϊωάννου και πολλοί άλλοι επηρεάστηκαν. Καταλυτικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η λογοκρισία Μεταξά. Οι εστουδιαντίνες της Σμύρνης και της Πόλης ελάχιστη σχέση είχαν με το είδος αυτό. Το ύφος της μουσικής τους είναι μεν σύντηξη δυτικών και ανατολικών στοιχείων αλλά δεν έχει τετραφωνία, βασικό γνώρισμα της λόγιας καντάδας.
«Μαντολινάτες», η ορχήστρα που συνηθίστηκε να συνοδεύει μια χορωδία κανταδόρικη, υπήρξαν πάρα πολλές, σε πάρα πολλές πόλεις της Ελλάδας, σήμερα η μόδα έχει μάλλον ατονήσει. Ακόμα ηχούν (δυστυχώς για μένα) στα αυτιά μου οι τετράφωνοι ήχοι που έβγαιναν από το καραβάκι που, τα καλοκαίρια, έφτανε κάθε Τετάρτη βραδάκι στο λιμανάκι της Αίγινας, με τη χορωδία και μαντολινάτα του Φώτη Αλέπορου και πλήθος κόσμου που απολάμβανε το ταξίδι και τη μουσική.
Η ίδια η λέξη εστουδιαντίνα σημαίνει μαντολινάτα, έχω παραθέσει τα στοιχεία σε παλιότερη δημοσίευση
Και όντως κάποιες ηχογραφήσεις τους με μαντολίνα και κιθάρες και αρμονία στις φωνές που ξεφεύγει από το απλό πρίμο σεκόντο είναι ξεκάθαρα κανταδόρικες.
Εχει γραφτεί αλλού στο φόρουμ ότι το μπουζούκι πήρε την σημερινή μορφή του επηρεασμένο πάρα πολύ από το μαντολίνο. Οι τεχνικές των δεξιοτεχνών του μπουζουκιού όπως το τρέμολο είναι επίσης επηρεασμένες από το μαντολίνο. Η κιθάρα, το βασικό συνοδευτικό όργανο του ρεμπέτικου στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν γνωστή κυρίως ως το συνοδευτικό (αρμονικά και ρυθμικά) όργανο στη μαντολινάτα. Κλασικοί κιθαρίστες όπως ο Εκεκτσόγλου και ο Φάμπας έμαθαν να παίζουν σε μαντολινάτες. Για τον Φοίβο Ανωγειανάκη στα " Ελληνικά Λαϊκά Μουσικά ΄Οργανα": “η κιθάρα όμως αλλοιώνει εντελώς το μουσικό ύφος του δημοτικού μέλους. Του προσδίνει με το γλυκερό της ύφος και τη διαφορετική τεχνική της ένα ψευδορρομαντικό ύφος, χαρακτηριστικά άγνωστο στη γνήσια δημοτική μελωδία και το παραδοσιακό παίξιμο του ΄Έλληνα λαϊκού μουσικού . Αν στο λαούτο χρειάζεται προσπάθεια τεχνικά για να παίξει κανείς συγχορδίες δυτικού τύπου η κιθάρα τις επιβάλλει ολοκληρωτικά με αποτέλεσμα τα δημοτικά μας τραγούδια να χάνουν το χρώμα τους και να αποκτούν ύφος ιταλιανίζουσας καντάδας”. Με άλλα λόγια η συνοδεία με συγχορδίες αντί με μπάσα, πέμπτες κλπ είναι αποτέλεσμα της επιρροής της καντάδας και του συνοδευτικού της οργάνου, της κιθάρας.
Η επιρροή της καντάδας στο ρεμπέτικο δηλαδή πάει πέρα από το υπο-είδος της λαϊκής καντάδας, γενικά τα όργανα του ρεμπέτικου, ο τρόπος που παίζουν και η αρμονία που χρησιμοποιείται έχουν επηρεαστεί σημαντικά από την καντάδα.
1 «Μου αρέσει»
http://www.steki.gr/video.php?user=44416&video_id=16259
Βρίσκετε κι εδώ μια αναφορά για τις καντάδες, στη μηχανή του χρόνου σχετικά με τα εξάρχεια και την Ιστορία τους!
Απο το 09:25 και μετά!
Ενδιαφέρον στοιχείο για κανταδόρους που απειλούν να αυτοκτονήσουν αν η μουσική τους ερωτική εξομολόγηση δεν γινόταν αποδεκτή, και για απαγόρευση της καντάδας από το κράτος, χωρίς τεκμηρίωση όμως από εφημερίδες ή άλλα στοιχεία. Ενδιαφέρουσα η εκπομπή πάντως, πρώτη φορά βλέπω τη φάτσα του Γ. Καραμπελιά, αν και έχω διαβάσει αρκετά κείμενα του στο παρελθόν.
Στα εξάρχεια δεν είναι η μαντολινάτα Διονύσιου Λαυράγκα;
1 «Μου αρέσει»
Διαβάζοντας τη βιογραφία του Νίκου Κόκκινου (συνθέτη της αθηναϊκής καντάδας) στο λεξικό ελληνικής μουσικής του Καλογερόπουλου βρήκα το εξής ενδιαφέρον απόσπασμα
Η χορωδία του (στην πραγματικότητα “Μουσικό Συγκρότημα”-Μαντολινάτα) ήταν γνωστή με την επωνυμία “τα Πολιτάκια”, γιατί στη Κων/πολη συνηθιζόταν τότε να τραγουδούν στα Κέντρα τα χορωδιακά τραγούδια με συνοδεία Μαντολινάτας, κάτι που έκανε και ο Κόκκινος
Πολιτάκια ήταν και το όνομα της Εστουδιαντίνας στη Σμύρνη. Ενδιαφέρον το ότι η χορωδία-μαντολινάτα σαν σύνολο εμφανίζεται να προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη και απο εκεί εισάγεται στην Αθήνα αλλά και στη Σμύρνη, ενώ θα νόμιζε κανείς ότι έφτασε στην Αθήνα από την Ιταλία μέσω Επτάνησων και από εκεί διαδόθηκε εκτός ελληνικών συνόρων. Αλλά η μαντολινάτα σαν ορχηστρικό σύνολο τουλάχιστο ήταν διεθνής μόδα εκείνη την εποχή, οπότε λογικό είναι η κοσμοπολίτικη Πόλη να υιοθέτησε τη μόδα πολύ πριν την Αθήνα.
Το άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που βρήκα ένας κατάλογος των εκδόσεων Φέξη που ανάμεσα σε άλλες συνθέσεις του Κόκκινου για μαντολίνο και κιθάρα αναφέρει μια Estudiantina(Polka) που δείχνει ότι ο διεθνής αυτός όρος εκτός από τη Σμύρνη ήταν ήδη γνωστός στην Αθήνα
Να παραπέμψω και σε μια λογοτεχνική μαρτυρία για τη λειτουργία της καντάδας στις αρχές του 20ου αιώνα
Ωστόσο, για να περνάει η ώρα, τραγουδούσαμε περπατώντας. Και τότε μας σταμάτησε απειλητική μια άλλη παρέα από νέους με κιθάρες και μαντολίνα.
–Γιατί τραγουδάτε;
–Έτσι θέλουμε!
–Για την Ελένη τραγουδάτε;
Τότε καταλάβαμε.
–Την πείνα μας τραγουδάμε, είπε ένας μας γελώντας. Είμαστε περαστικοί από τη γειτονιά σας.
Η εξήγηση ματαίωσε την «παρεξήγηση», που ήτανε τότες απαραίτητο γνώρισμα της παλικαριάς.
2 «Μου αρέσει»