Νεότερα για τη «μουσική ετυμολογία» της Βαρβάρας:
Κατ’ αρχήν, να ανακεφαλαιώσουμε όσα είναι ήδη γνωστά:
α) Πολυταξιδεμένος μουσικός πυρήνας, σαφέστατα παλιότερος του Τούντα. Κυκλοφορεί αυτούσιος, παραλλαγμένος ή ενσωματωμένος σε μεγαλύτερους σκοπούς σε διάφορες ελληνικές παραδόσεις, συνήθως ως πονηρό / σατιρικό / χιουμοριστικό / αποκριάτικο τραγούδι. Θεωρώ εξυπηρετικό να λάβουμε ως κέντρο και σημείο αναφοράς το μυτιληνιό «Η θεια μ’ η Αμερσούδα», που κατά κάποιο τρόπο αποτυπώνει τον «μέσο όρο» όλων των υπόλοιπων εκδοχών. Επίσης, κυκλοφορεί και εκτός Ελλάδος (έχω εντοπίσει ένα τούρκικο οργανικό).
β) Αφού ο Τούντας τού έδωσε τη συγκεκριμένη μορφή που ακούμε στη Βαρβάρα, κι έφαγε τη λογοκρισία, ξαναηχογράφησε στον ίδιο ακριβώς σκοπό τη Μαρίκα τη Δασκάλα, μετά το Μανωλιός και Δημητρούλα, και τέλος τον Ντούτσε, ενώ άλλοι δημιουργοί, διασκευάζοντας ελαφρώς τον σκοπό, έβγαλαν και τη Μαγδάλω.
Όλα τα παραπάνω, μαζί με αρκετά ακόμη, διεξοδικά εδώ. Κάποια επιλέον, όπως η κρητική εκδοχή του σκοπού, αναφέρθηκαν σε προηγούμενα μηνύματα αυτού του νήματος εδώ.
Τα καινούργια τώρα:
α) Στο παραπάνω λινκ έχω σημειώσει:
Μάλιστα στην Κάλυμνο έχω ακούσει και το εξής ωραίο φινάλε:
Πέφτει ο θειος μου στο κρεβάτι
> δύο μήνες παρά κάτι.
> Στα εννιάμερα του θειου μου,
> τα γενέθλια του γιου μου.
Η «Βδοκιά» / «Με τη θεια μου την Κοντύλω», καλύμνικο αποκριάτικο τραγούδι, είναι μελωδικά μεν άλλη μια τοπική παραλλαγή του εν λόγω σκοπού, στιχουργικά δε παραλλαγή της «θειας μου της Θοδώρας» που αναφέρθηκε πιο πάνω.
(Δε θεωρώ αυτή την εκτέλεση απόλυτα αντιπροσωπευτική, και άλλωστε είναι μόνο λίγοι πρώτοι στίχοι, αλλά πάντως μια ιδέα παίρνει κανείς.)
β) Ένα απόσπασμα του σκοπού εντοπίζεται ενσωματωμένο στην οργανική Μπόρκα (=Πόλκα) της Ανάφης, όπως παίζεται στην τσαμπούνα. Το παρακάτω βίντεο, παρόλο που και κακό ήχο έχει αλλα΄και μοιάζει σαν μια ασυνάρτητη μουσική, στην πραγματικότητα είναι μια πολύ δομημένη αλληλουχία σκοπών του Συρτού, του Μπάλου και της Μπόρκας (όπως φαίνεται κι από τους χορευτές που ανταποκρίνονται πάραυτα σε κάθε αλλαγή). Η Μπόρκα ακούγεται για λίγο στο τελευταίο μισό λεπτό του βιντέου, και η εν λόγω φράση υπάρχει φευγαλέα στο 5:00 και σε μερικά άλλα σημεία.
(Το 'χω τσεκάρει με πολλές ηχογραφήσεις, και με άλλους τσαμπουνιέρηδες, και είναι βέβαιο, όσο κι αν στο ΥΤ δεν έχω βρει ενδεικτικότερο παράδειγμα. Πιθανολογώ να το έχουν πάρει από τη δισκογραφική Αμερσούδα.)
γ) Ο ίδιος ο Τούντας, ελάχιστα μετά τη Βαρβάρα, ενσωμάτωσε μια φράση της σ’ ένα κατά τα άλλα πολύ διαφορετικό τραγούδι (αλλά και πάλι σκωπτικό!), Το καλοκαίρι τώρα.
(Μάλιστα το τραγούδι αρχίζει με μια χαρακτηριστική μελωδική φράση που κι αυτή είναι δάνεια, από άλλο τραγούδι: το «Χασαπάκι δε σε θέλω πια», που φαίνεται να είναι ανωνύμου και είχε κυκλοφορήσει σε διάφορες εκτελέσεις.)
δ) Μια μεταμφιεσμένη παραλλαγή του ίδιου μελωδικού πυρήνα εμφανίστηκε αργότερα (μεταπολεμικά) στο επίσης σκωπτικό (αν και τραγικό), ελαφρό «Η Θυμιούλα η Μαυρομάτα», που υπογράφεται από τον Ιωσήφ Ριτσιάρδη. Στην πρώτη εκτέλεση τραγουδά (όχι καλά) η Σοφία Βέμπο, η ίδια που έκανε γνωστή στο πανελλήνιο τη «Θεια μου την Αμερσούδα».
