Καλημέρα κύριοι και κυρίες.
Δεν ξέρω
1)Εάν έχει ξανασυζητηθεί (δεν βρήκα κάτι στην αναζήτηση)
2)Εάν ακούω σωστά
3)Εφόσον ακούω σωστά, τι λέει
4)Εάν είναι του Δελιά
αναφέρομαι στο άσμα Ο Φιγουρατζής με τον Παγιουμτζή
Εκανες τη φιγούρα σου, μόρτη στη γειτονιά,
μα γρήγορα σε πλάκωσε στο ξύλο η Σμυρνιά
Αφου πολύ την τσάντιζες και κάνες τον μαγκίτη
κι αφού πολύ την πείραζες, βγάλε τον φεγγίτη
κι αφού πολύ την πείραζες και κάνες τον μαγκίτη,
κι αφου πολύ την τσάντιζες, βγάλε τον φεγγίτη
Τωρά γυρίζεις στους γιατρούς, φιγουρατζή να γειάνεις,
να μάθεις τις φιγούρες σου, να μη τις ξανακάνεις
Και τις φιγούρες σου που λες, σε βλέπει, σε προσέχει,
πρέπει ν’ αλλάξεις το στενό, γιατί θα σου τις βρέχει
Το “βγάλε το φεγγίτη” είναι “φύγε/σκάσ’το από τον φεγγίτη”;
ή μήπως βγάλε τον φεγγίτη να μην σε βλέπει/ακούει η γειτονιά να τις τρως;
Μπουζούκι παίζει ο Δελιάς, κιθάρα ο Σκαρβέλης και μπαγλαμά, φωνή ο Παγιουμτζής. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το τραγούδι αυτό να έχει γραφτεί από το Δελιά. Πολλοί παλιοί ρεμπέτες το ισχυρίζονταν στον Σχορέλη και επίσης το ύφος του το θυμίζει. Το ίδιο ισχύει και για το τραγούδι της άλλη πλευράς (Μάγκες πιάστε τα βουνά - Δίσκος COLUMBIA DG-6190).
Υποψιάζομαι πως λέει “σού 'βγαλε το φεγγίτη” και εννοεί σου έβγαλε τα μάτια. Δε βάζω το χέρι μου στη φωτιά προφανώς, απλά σαν κάτι τέτοιο να ακούω.
στα γρήγορα ακούω εγώ (πιο καθαρά στην επανάληψη), και βγάλε το φεγγίτη. Δεν ξέρω τί σημαίνει αυτή η έκφραση. Επομένως, η δική μου πρόταση για το συγκεκριμένο, είναι να το αφήσουμε ανερμήνευτο. Οι όποιες πιθανές υποθέσεις (είμαι σίγουρος ότι θα προταθούν και άλλες) δεν έχουν το παραμικρό νόημα, όταν δεν ξέρουμε σίγουρα. Άν στο μέλλον μάθουμε, τότε το πράγμα αλλάζει. Τότε.
Λέει στα σίγουρα «βγάλε τον φεγγίτη». Είναι πολύ καθαρό, δύσκολα θα το θεωρούσα παράκουσμα. Άλλο αν δεν καταλαβαίνω τι εννοεί (οπότε συμφωνώ με τον Νίκο: αφού δεν ξέρουμε, δεν ξέρουμε!).
«Μα γρήγορα» πρέπει να είναι ο σωστός στίχος. Ακούω πράγματι ένα σίγμα, αλλά μοιάζει σαν να ξεκίνησε να πει κάτι άλλο και το διόρθωσε, οπότε έμεινε «σ…μα γρήγορα». Δηλαδή δεν ακούω «στα» αλλά «σ-μα». Και στην επανάληψη, καθαρά «μα».
Φεγγίτης = γυαλιά? (Οράσεως - Ηλίου?) Αν του τα έσπασε στη μούρη μπορεί να του έκανε και ζημιά στα μάτια. Απλή υπόθεση απλά πιο λογική από το να βρήκε φεγγίτη να του περάσει κολάρο.
Στο slang.gr έχει υποκατηγορία το λεξικό του Τσιφόρου. Και εκεί δίνει ότι:
" φεγγίτης: γυαλιά" https://www.slang.gr/definitions?q=Τσουρνευω
Τώρα βέβαια, δεν ξέρω αν αυτή η έκφραση ήταν κοινή, ή επινόηση του Τσιφόρου. Γενικά πάντως παρόμοιες εκφράσεις για τα γυαλιά έχω συναντήσει αρκετές φορές.
Για μένα πάντως είναι πιθανότερο ο Στράτος να του λέει στην ουσία “βγάλε τα γυαλιά για να δούμε τι ζημιά σου έκανε”.
Πήγες να κάνεις φιγούρα, αλλά της Σμυρνιάς δεν της πέρασε.
Την τσάντισες, την πείραξες, τελικά σου ΄βγαλε και το μάτι.
Υπερβολικά μακάβριο το βρίσκω, έστω και με μεταφορική την έννοια του βγαλσίματος ματιού.
Κρυφοκοιτάζω, θα έλεγα. Όταν απλά θέλουμε να κοιτάξουμε, δεν χρειάζεται ν’ ανέβουμε στο φεγγίτη, υπάρχουν και παράθυρα. Στην ουσία όμως, η έννοια αυτή δεν ταιριάζει με τη χρήση της συγκεκριμένης έκφρασης εδώ: Τί, δηλαδή; Την τσάντισες, την πείραξες, πήγαινε να κοιτάξεις, τώρα! Δεν βγάζω νόημα.
Και τη δεύτερη φορά; Την πρώτη, θα το συζήταγα. Ανάμεσα στο -ς (πείραζες) και στο «βγαλε» μοιάζει να υπάρχει κάτι ανάμεσα σε «ου» χωρίς φωνή και σε παύση - έτσι κι αλλιώς, χωρίς το «σου» λείπει μια συλλαβή σ’ εκείνο το σημείο.
Τη δεύτερη όμως δεν ακούω τίποτε τέτοιο.
Πάντως, αφού με το «βγάλε» δε βρίσκουμε νόημα, ας κρατήσουμε και το «σου 'βγαλε» ως πιθανότητα, μπας και βρούμε εκεί. Αν μη τι άλλο, αποκαθίσταται το μέτρο.
Αν είναι μεταφορικό, όχι, δεν είναι και τόσο μακάβριο. Το λέμε σε διάφορα συμφραζόμενα (μου βγήκαν τα μάτια να κοιτάζω, αυτοί οι δύο βγάζουν τα μάτια τους κάθε βράδυ κλπ.).
Θα μπορούσε, αλλά εγώ ακούω ακριβώς ότι έγραψε ο Μπάμπης. Δεν ακούω “σου βγάλε τον φεγγίτη” όπως άλλοι συζητητές. Γενικά ο Στράτος έχει σωστή άρθρωση και δεν μπερδεύει. Το “βγάλε τον φεγγίτη” ακούγεται σαν προστακτική του Στράτου προς τον μαγκίτη. Γι αυτό θεωρώ ότι του λέει περιπαικτικά, “βγάλε τα γυαλιά να δούμε την μάπα σου, πως στην έκανε”.
Βέβαια όχι ότι παίζει και καμιά σημασία όπως ορθά σχολιάζει και ο Νίκος Πολίτης. Όλα αυτά είναι απλά υποθέσεις.
Κι όμως, εδώ έχει φάει το εναρκτήριο «ε» ('κανες τη φιγούρα σου), κι έχει πει κι ένα ακατάληπτο στο «σμα γρήγορα». Διαβάζω ότι παίζει και μπαγλαμα: υποψιάζομαι ότι ταυτόχρονα με τον μπαγλαμά και το τραγούδι διάβαζε και τους στίχους από χαρτί, και κάπου τα μπέρδεψε με το μουλτιτάσκινγκ.
Άσε που έχει και την πατρότητα του θρυλικού «μουπανάνα την ευρώ».
«Εκάνες» εκφωνεί ο Στράτος στην αρχή (και στην επανάληψη), καθώς και «μορτή». Όλο το μοτίβο του τονισμού πάει έτσι («στα γρήγορα» ακούω επίσης ευκρινώς), και με αυτή τη διαπίστωση ακούμε ευχερέστερα το «σου βγΆλε» το φεγγίτη (καθώς “στριμώχνει” το “σου” για να πάει μονοκοπανιά με μια πνοή το “σου βγάλε”)
Αυτα είναι γυαλιά ηλίου νομίζω. Ο μόνος ρεμπέτης “γυαλάκιας” (μύωψ δηλαδή) που θυμάμαι είναι ο Ποτοσίδης. Πέρα από αυτό, οι μαγκίτες/μόρτες, όπως τους έχουμε ακουστά από τη στερεοτυπική αναπαράστασή τους, δεν ήτανε “γυαλάκιδες”
Οι ντιστεγκέδες και οι “γραμματιζούμενοι”, ναι, ίσως…
Προσωπικά δεν παραβλέπω τίποτε. Ούτε βέβαια μπορώ να παραβλέψω αυτα που ακούω να εκφωνεί ο Στράτος, και τα οποία -όπως ανέπτυξα- έχουν νόημα για μένα.
