Ενα πολύ ταξιδιάρικο τραγουδι
Από τα παιδιά στη Θεσσαλονίκη…
Είχα πολλά χρόνια να το ακούσω, και δεν έχω συναντήσει κανέναν που να το αναφέρει ή να το παίζει, ούτε το έχω ακούσει στο ράδιο κλπ. Κι είπα τώρα να το ψάξω στο ΥΤ, και φυσικά υπήρχε!
Εκπληκτικός (κατά τη γνώμη μου) καρσιλαμάς, σε χορταστική εκτέλεση, τρεις στροφές με εισαγωγές και ρεφρέν και ένα πλήρες ταξίμι, από τους σχετικά σπάνιους μεγάλους δίσκους γραμμοφώνου με περίπου ενάμιση λεπτό περισσότερη χωρητικότητα.
Όντως!
“είν’ σκυλόψαρα, είν’ μεγάλα, δεν μουθούναι μονομιάς”
Τί λέει εδώ; Εγώ ακούω κάτι σαν «ρουφιούνται» αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρος.
“σε ρουφούνε μονομιάς”; ωραία η συλλογική προσπάθεια!
όντως ιδιαίτερο κομμάτι, και στην μουσική και στους στίχους, αλλά και στην συνοδεία. μου ακούγεται σαν ούτι που όμως σε κάποιες περιπτώσεις παίζει και λίγο κιθαριστικά.
νομίζω όλοι οι δίσκοι αμερικής ήτανε μεγάλης διαμέτρου. δεν θυμάμαι να είχε έρθει στην ελλάδα αυτό το φορμά (ήμανε μικρός τότε).
Κι εγώ ήμανε μικρός, ήμανε όμως (στ’ αλήθεια!) και θυμάμαι τους δίσκους του πατέρα μου, όπου μία συμφωνία του Μπετόβεν χρειαζόταν νομίζω οκτώ δίσκους (ή δεκάξη) για να χωρέσει. Τους έχω ακόμα, δεν μου έκανε καρδιά να τους πετάξω. Μεγάλοι είναι.
Σωστό!
Έχω διαβάσει ότι την εποχή εκείνη (και μέχρι την εφεύρεση του ΛΠ) η κύρια δουλειά του παραγωγού δίσκων ήταν αυτή: να προσαρμόζει/διασκευάζει τις μεγάλες συνθέσεις που ήταν αναγκασμένος να κόψει σε τρίλεπτα ή έστω τεσσεραμισάλεπτα κομμάτια, έτσι ώστε να μην κόβονται άγαρμπα αλλά κάπως ανθρωπινά.
Πάντως σε ρεμπέτικα και όλο τον συναφή μουσικό χώρο, δεν έχω ακούσει ούτε ένα κομμάτι από τέτοιο δίσκο, δηλαδή τεσσεραμισάλεπτο, που να μη δικαιολογεί/αξιοποιεί τη διάρκειά του. Είναι σαφές ότι μέχρι κάποια εποχή οι μεγάλες διάρκειες ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της μουσικής, όσο κι αν ο δίσκος δεν μπορεί να το αποτυπώσει αυτό. Τα σύντομα τραγούδια πρέπει να προέκυψαν όταν ο δίσκος επέβαλε τους όρους του και στη ζωντανή μουσική (η, ας πούμε: όταν ο δίσκος, από αδέξια προσπάθεια αποτύπωσης της μουσικής, έφτασε να είναι αυτός η μουσική η ίδια).
Ε, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πράγματι, η τεχνολογία της δισκογραφίας επέβαλλε τους όρους της στη μουσική δημιουργία. Απλά γιατί, το αντίθετο δεν γινόταν τότε να γίνει (σήμερα γίνεται). Και η πραγματικότητα αυτή επηρέασε όχι μόνο τη δομή των μουσικών κομματιών, ακόμα και τις κοινωνικές σχέσεις. Όταν η δική μου γενιά μεγάλωνε, και άρχισε η εποχή των «πάρτυ» (με «σίνγκλ 45άρια βεβαίως), θεωρούσαμε δεδομένο ότι κάθε χορός διαρκεί 3 λεπτά και προσαρμοζόμασταν κι εμείς και οι σχέσεις μας με το άλλο φύλο ανάλογα. Αν προ δισκογραφίας έλεγες σε έναν που πήγε να διασκεδάσει στο πανηγύρι, ότι ο τσάμικος θα διαρκέσει τρία λεπτά, θα σε κοίταζε παράξενα. Όμως, δεκαετία ΄50 στα Κιούρκα της Αττικής, θυμάμαι να διασκεδάζει μια παρέα Κυριακή απόγευμα στο καφενείο με δίσκους (εκεί, 78άρια, όχι 45άρια εισαγωγής…). Κάθε χορός τρία λεπτά και ούτε κουβέντα, ούτε σχόλιο. Φυσικότατα.
Και αντίστροφα, όταν εμφανίστηκαν τα LP άρχισαν τα συγκροτήματα να βγάζουν δισκους-προτζεκτ (πχ beatles-floyd).
“ειν’ σκυλόψαρα, είν’ μεγάλα
δε 'ρθουνε μονομιάς”
Αυτό ακούω εγώ 
Δεν είναι «σε ρουφούνε»;
κι εγώ “σε ρουφούνε μονομιάς” ακούω, βγάζει και νόημα εξάλλου.
“Μέσα στα πολλά τα ψάρια Κατινιώ που κυνηγάς
ειν’ σκυλόψαρα, ειν’ν μεγάλα δε 'ρθουνε μονομιάς”
Εγώ καταλαβαίνω από τη φράση ότι λέει το εξής: “Κατινιώ μέσα στα ψάρια που κυνηγάς είναι και κάποια μεγάλα που όμως δε θα έρθουν από την αρχή … θέλει υπομονή”. Εάν το καταλαβαίνω λάθος, δεκτό. Αλλά “σε ρουφούνε” πού κολλάει; Και καλά σε καταπίνουν;
Ναι, έτσι το καταλαβαίνω εγώ. Με μια επιφύλαξη βέβαια, γιατί είναι κάπως περίεργη επιλογή λέξης, οπότε μπορεί το σωστό να είναι κάτι άλλο που δεν το καλακούω. Πάντως το σκυλόψαρο σίγουρα αναφέρεται ως κίνδυνος, όχι ως καλό μεγάλο ψάρι που δε θα το πιάσεις εύκολα.
Ακριβώς. Οπότε, το μόνο που απομένει είναι να σε καταπιεί, αφού βεβαίως πρώτα σε κομματιάσει…. Και ως γνωστόν, τα ψάρια ρουφάνε ό,τι θέλουν να φάνε, δεν το μασάνε πρώτα, να σαλιωθεί για καλύτερη χώνεψη.
Ένα κομμάτι ενός από τους λιγότερο γνωστούς συνθέτες, του Κώστα Καπλάνη. Τον “γνώρισα” φέτος στο Ρεμπέτικο Σεμινάριο στη Σκύρο και έμεινα άφωνος από τα καταπληκτικά κομμάτια που έχει γράψει.
Ακούστε κι εσείς…
Για τον Κώστα Καπλάνη, έχουμε μιλήσει στα παρακάτω θέματα:
Η τρομερή συνοδεία από πίσω της κιθάρας δίνει άλλη διάσταση στο κομμάτι…