διαβασα οτι το βιβλιο ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΜΑΚΑΜ κυκλοφορησε στα ελληνικα απο τις εκδοσεις fagotto
περιμενουμε πρωτες εντυπωσες απο αυτους που πιθανον να το αγορασαν ηδη…
Για όσους ενδιαφέρονται να το αποκτήσουν από Βόρεια Ελλάδα μπορώ να τους προμηθεύσω την Ελληνική έκδοση.Θα έλεγα ότι είναι αρκετά καλό οπτικοακουστικό υλικό (περιέχει 2 σι ντι), με παραδείγματα και κομμάτια για το κάθε μακάμ ξεχωριστά.
Το προμυθέυτηκα πριν λίγο καιρό και όσο μου επιτρέπει ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος μου το μελετάω. Μου ταιριάζει που έχει τα δύο CD με έναν αυτοσχεδιασμό και ένα κομάτι για κάθε ένα απο τα 54 περίπου μακάμ. Γιατί πιό πολύ πηγαίνω απο το άκουσμα στο κείμενο και όχι αντίστροφα που είναι και ο τρόπος που προτείνει ο συγραφέας. Προσπαθόντας να κατανοήσω και να αφομοιώσω τη δομή του μακάμ χρησιμοποιώ πρώτα τον αυτοσχεδιασμό με τις οδηγίες της δομής του , προσπαθώ να βρώ τραγούδια του μικρασιάτικου ρεπερτορίου που είναι’‘γραμμένα’’ στο μακάμ και όσο μπορώ μετα δουλεύω τη σύνθεση(κομάτι) που παίζει ο συγραφέας στο ταμπούρ. Οι αυτοσχεδιασμοί μου αρέσουν γιατί είναι λιτοί αρκετά κατανοητοί και όμορφοι αισθητικά. Οι συνθέσεις είναι σχετικά απλές σύντομες (προσβάσιμες απο ένα μέσο επίπεδο μαθητή) και καλές. Δίνει πολλές οδηγίες πάνω στην ανάπτυξη των μακάμ και απαιτείται μελέτη.
Αυτό που με δυσκολεύει είναι οτι υπάρχει αυτή η διαφορά στο κούρδισμα στη τουρκική σε σχέση με την ευρωπαική μουσική. Διαβάζω πχ σολ στο κείμενο και ακούω ρε στο λάφτα μου. Για να λύσω αυτό το πρόβλημα ή θα πρέπει να μεταγράψω τα κείμενα(δύσκολο) και να λέω οτι το μακάμ Ράστ πχ έχει βάση Ρε ενώ είναι Σολ στη Τουρκική σημειογραφία , ή να θεωρήσω οτι η λάφτα μου είναι κουρδισμένη σε Σολ Ρε Σολ Ρε και ανάλογα να μάθω τις θέσεις στο όργανο. Ελπιζω να έγινα κατανοητός για να μπορώ να περιμένω κάποια βοήθεια.
To κούρδισμα Μπολαχένκ (ράστ=ρε) δεν είναι η μοναδική θέση που χρησιμοποιείται αλλά η πιο συνηθισμένη. Αυτό που προσωπικά με δυσκολεύει είναι ότι, ακόμα και να μάθω τις αντιστοιχίες σε αυτό το σύστημα, κάποια στιγμή προκύπτει η ανάγκη για Κιζ ή για άλλη θέση το οποίο τελικά με κάνει να διαπιστώνω οτι πρέπει να αρχίσω να σκέφτομαι σε 4χορδα 5χορδα και όχι σε απόλυτο τονικό ύψος.
αλλά αν έχεις δυτικούς ήχους στα αυτιά σου, αυτό πως να το κάνεις;
ουφ…
αν εχεις δυσκολιες με τη λαφτα που εχει 4 χορδες σε κουρδισμα ρε ,λα φαντασου ποση δυσκολια εχει το ουτι που εχει 6 χορδες και κουρδισμα ντο#,φα#,σι,μι,λα,ρε!!!
κι ομως η δυσκολια ειναι μονο στην αρχη και η συμβουλη μου ειναι η εξης:
οι παρτιτουρες της οθωμανικης μουσικης και για το κουρδισμα μπολαχενκ είναι γραμμενες μια τετάρτη ψηλότερα.
σε καμια περιπτωση δεν πρεπει να “μετατρέψεις” οπως λες τη βαση των μακαμ σε αλλη βαση (πχ μι ή ρε).
Η μελετη σου θα συνεχιστεί οπως ειναι γραμμενα τα μακαμ στην οθωμανικη σημειογραφια ,θα τα παιζεις στη λαφτα σε μια τετάρτη κάτω δηλ. διαβαζεις σολ στην παρτιουρα και θα παιζεις ρε,λα και θα πιαζει μι κλπ και σιγα σιγα ο εγκεφαλος θα προσαρμοσθει μονος του και θα κανει το τρανσπορτο (αλλαγη τονικοτητας) αυτο μονος του και θα μπορεις να παιζεις το ιδιο τραγουδι κανοντας διαφορα τρανσπορτα …
το μπερδεμα θα προκυψει ότα θα παιζεις ρεμπετικα με αλλους που χρησιμοποιουν οργανα με ταστα που τα παιζουν κυριως απο τονικοτητα ρε αλλα και παλι ο εγκεφαλος θα κανει τη δουλεια του…
στο βιβλιο “το αστικο λαϊκο τραγουδι στην ελλαδα του μεσοπολεμου” των Βουλγαρη-Βανταρακη η θέση του ραστ (σολ) έχει μεταφερθει στο ντο…
Νομίζω δεν υπάρχουν παρτιτούρες για συγκεκριμένο κούρδισμα. Το οτι οι έγχορδοι παίζουν πολύ μπολαχένκ έχει να κάνει με πρακτικά ζητήματα. Κάποιος που παίζει …πχ νέυ μάλλον έχει άλλη θέση για πρώτη επιλογή. Και φυσικά αν μιλάμε για τραγουδιστές εκεί μπλέκει το πράμα.
Και εγώ πρόσφατα είχα κάτι Σεγκιάχ να παίξω στη λύρα και ήταν όλο ψηλά οπότε το λογίκό ήταν να βάλω τη βάση μου σε άλλη θέση και να παίξω κιζ. (η να έβαζα το νύχι μου στην ξύστρα για να παίξω τα πάντα μπολαχένκ)
Το θέμα (για μένα) δεν είναι ναι λέμε το σολ ρε αντι για σολ και να μάθουμε αυτό το τρανσπόρτο. Το θέμα είναι οτι το ραστ μπορεί να είναι οποιαδήποτε νότα. έχει να κάνει λοιπόν με την ανάπτυξη …σχετικού τρόπου ακοής και όχι απόλυτου όπως στην δυτική μουσική.
Δυστυχώς έχω μάθει επι χρόνια στον απόλυτο τρόπο ακοής και αυτό μου είναι αδύνατο προς το παρόν να αλλάξω, ειδικά όταν το χρειάζομαι για την δυτική μουσική.
Τα συνειδητά τρανσπόρτα μου όμως αρχίζουν και γίνονται πιο γρήγορα.
Alk και alexcr ευχαριστώ για τις απαντήσεις . Στα τρανσπόρτα με βοηθάει το αυτί μου. Αν μάθω ένα κομμάτι πχ από το βιβλίο του Αυντεμιρ μπορώ να το παίξω και αλλού. Αυτό που θα ήθελα μαθαίνοντας ένα όργανο , είναι να βελτιώσω την πρόσβαση στο κείμενο , το πρίμα βίστα δηλαδή . Ανοίγοντας μία παρτιτούρα το χέρι να αρχίσει σιγά σιγά να πηγαίνει αυτόματα στην αντίστοιχη θέση στο όργανο όπου στη δυτική μουσική είναι μία . Με αυτά τα δεδομένα τώρα το χέρι στο όργανο πρέπει να κινείται όπως η φωνή περίπου όπου δεν ψάχνει θέση αλλά διάστημα . Νομίζω οτι ο χρόνος και η μελέτη θα τα φωτίσουν όλα αυτά.
Παιδιά το βιβλίο αυτό μπορεί να βρει εφαρμογή σε ενα συγκερασμένο όργανο όπως το μπουζούκι ?
Δύσκολη κουβέντα, που έχει συζητηθεί και στο παρελθόν και…εγώ προσωπικά άκρη δεν βγάζω.
Το μακάμ όπως το παρουσιάζει ο Αιντεμίρ, σίγουρα εξακολουθεί και υπάρχει και κατα την δυτικοποίηση του όπως φαίνεται στην Ελληνόφωνη μουσική της Πόλης και Μικράς Ασίας, σε συνθέτες όπως Τούντας και Σκαρβέλης.
Πέρα απο τον συγκερασμό του όμως , μιλάμε και για εναρμόνιση, οπότε πλέον έχουμε να κάνουμε με την κατηγορία των λαϊκών δρόμων, στους οποίους βέβαια η αναφορά του Μακάμ είναι εμφανέστατη αλλά πρόκειται για μια διαφοροποίηση.
Προσωπικά πιστεύω πως το να κοιτάξει ένας μπουζουξής τα μακάμια δεν είναι χάσιμο χρόνου.
(αλλά δεν παίζω μπουζούκι…)
δυσκολο λεω κι εγω…
μπορεις ομως να συμβουλευθεις το βιβλιο “το αστικο λαϊκο τραγουδι στην ελλαδα του μεσοπολεμου -σμυρνεϊκο και πειραιωτικο ρεμπετικο” των Βουλγαρη-Βανταρακη το οποιο συμφωνα με τους συγγραφείς του προσπαθει να προσεγγισει το ρεμπέτικο τραγουδι του μεσοπολεμου με γνωμονα τον τροπικο χαρακτήρα των μελωδιων (μακαμ).Το ρεμπετικο δηλ. δεν προσεγγίζεται συμφωνα με το γνωστο εμπειρικο σύστημα των λαϊκων δρομων αλλα με το συστημα των μακαμ
δεν ξερω βεβαια τι ζητας επακριβως εσυ…
Κατά τη γνώμη μου εν μέρει: θέματα διαστημάτων προφανώς τα ξεχνάμε - π.χ., σημεία όπως την ιδιαίτερη νότα Χουζάμ (μιλώντας για το μακάμ χουζάμ και όχι το λαϊκό δρόμο χουζάμ), ένα “θολό” για μένα σημείο όπου το βιβλίο με ξεστράβωσε. Επίσης, δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι να ασχοληθεί κανείς με μη συγκερασμένο όργανο που όμως δεν είναι “λόγιο” - π.χ. σάζι. Οι συμπεριφορές και οι βάσεις κάποιων μακάμ νομίζω ότι αποκαλύπτονται πιο εύκολα με ένα όργανο όπως το ούτι π.χ.
Από εκεί και πέρα, κρατώντας το συμβιβασμό του συγκερασμού, νομίζω ότι το βιβλίο βοηθάει στο να μπορεί και στο μπουζούκι ή το λαούτο κάποιος να δει τις διαφορετικές συμπεριφορές, έτσι ώστε για παράδειγμα, να βάλει τις Βεργούλες ή το Στο Πρώτο Βήμα Της Ζωής (κρητικό) στο χουσεϊνί και όχι στο ουσάκ (αν δεν απατώμαι δλδ, νομίζω το πρώτο έχει συζητηθεί και στο forum). Ή αν γνωρίσει μακάμ όπως το Ατζέμ ή το Φεράχφεζα, να αυτοσχεδιάσει με ένα συγκερασμένο όργανο πάνω στην κλίμακα (έστω και κατά προσέγγιση) και τη συμπεριφορά τους. Αν βέβαια το βιβλίο του Βούλγαρη τα καλύπτει όλα αυτά, μάλλον θα πρέπει να πάει κατευθείαν προς τα εκεί.
Γειά σας. Ξεκίνησα τη μελέτη του συγκεκριμένου βιβλίου και έχω μια απορία. Σε κάθε μακαμ αναφέρει βαση, δεσπόζων φθόγγος κλπ. Αυτά τα καταλαβαίνω. Προσαγωγέας όμως τι είναι?
Ο προσαγωγέας είναι η νότα χαμηλότερα της τονικής, της οποίας ο ρόλος γενικά είναι να “δείχνει” την τονική.
Ευχαριστώ πολύ.