Το παράπονο του Μοσκιού

Κατά την διάρκεια της έρευνας που έγινε για την παράσταση, “εγκλήματα στο ρεμπέτικο”, εντόπισα 4 τραγούδια που έχουν γραφτεί για την δολοφονία του Αθανασόπουλου. Το πιο γνωστό από όλα είναι η “Κακούργα πεθερά” του Ιάκωβου Μοντανάρη που ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 1931 με ερμηνευτή τον Αντώνη Νταλγκά και γνώρισε σημαντικές επανεκτελέσεις από σπουδαίους ερμηνευτές της εποχής: Νούρος, Εσκενάζυ, Μ. Πολίτισσα και Ζαχαρίας Κασιμάτης. Το δεύτερο είναι το "Πεθερά και Φούλα στη φυλακή" του Τέτου Δημητριάδη το τρίτο η “Δίκη της πεθεράς" για το οποίο δεν μπόρεσα να βρω κανένα στοιχείο και το τέταρτο “Το παράπονο του Μοσκιού" του Ν. Στάθμα σε στίχους Μ. Μάτσα. Τα πρώτα δύο είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Αυτά που δεν μπόρεσα πουθενά να βρω ήταν το “Παράπονο του Μοσκιού” και η “ Δίκη της πεθεράς”.

Μετά από παρέμβαση του Νίκου Διονυσόπουλου, “Το παράπονο του Μοσκιού βρέθηκε μισό στο αρχείο του συλλέκτη Ηλία Μπαρούνη και οι στίχοι στο βιβλίο του Παναγιώτη Κουνάδη για τον Μίνωα Μάτσα. Έκανα λοιπόν μία προσπάθεια ανασύστασης του τραγουδιού, με υποθετικό φινάλε βέβαια μιας και αυτό δεν υπήρχε στην ηχογράφηση που έχω στην διάθεση μου, με σκοπό να υπάρχει έστω σαν άκουσμα σε όποιον τυχόν ενδιαφέρεται και πάντα με το σκεπτικό ότι η γνώση πρέπει να μοιράζεται.

10 «Μου αρέσει»

Υπήρξε πάντως ηχογράφηση του “Μοσκιού” (Odeon GA 1576) με τον Βιδάλη.

Ναι αυτό το γνωρίζω. Απλώς δεν μπόρεσα να το βρώ κάπου ολόκληρο.

1 «Μου αρέσει»

Νίκο από το μισό τραγούδι του Γ.Βιδάλη, προέκυψε το ολοκληρωμένο του κ. Μυστακίδη. Το τραγούδι το ακούμε 88 χρόνια μετά, για πρώτη φορά, μιας και το sealabs δεν το έχει στο αρχείο του.

Ας μου επιτραπεί να συμπληρώσω μερικά στοιχεία, στα σχόλια του Δ.Μυστακίδη, σχετικά με τις ηχογραφήσεις τραγουδιών με θέμα την δολοφονία του Αθανασόπουλου.

Εκτός από τις τέσσερις (4) αυτές ηχογραφήσεις, που παρουσιάζονται στο εισαγωγικό κείμενο, υπάρχει και μία 5η ηχογράφηση τραγουδιού, σχετική με την δολοφονία του Αθανασόπουλου.

Είναι το τραγούδι «Μετάνοια αμαρτωλής» (Φούλα), με συνθέτη πάλι τον Ιάκωβο Μοντανάρη. Το τραγουδάει ο Κώστας Κοντόπουλος.

Η συγκεκριμένη ηχογράφηση κυκλοφόρησε δύο (2) φορές για την Parlophone.

Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι με τον Κώστα Κοντόπουλο και να δείτε την ετικέτα της πρώτης κυκλοφορίας.

http://rebetiko.sealabs.net/display.php?d=0&recid=17947 Μετάνοια αμαρτωλής (Φούλα) Κώστας Κοντόπουλος

image

Η δεύτερη κυκλοφορία του παραπάνω τραγουδιού πήρε τον αριθμό κυκλοφορίας Parlophone/Β.21635 σύμφωνα με τον Δ.Μανιάτη. Δεν έχει βρεθεί η ετικέτα από την δεύτερη κυκλοφορία.

Βρέθηκε όμως δημοσίευμα της εφημερίδας «Ακρόπολις» για το τραγούδι «Μετάνοια αμαρτωλής», στις 26/11/1931.

Όσων αφορά το τραγούδι «Η δίκη της πεθεράς», το οποίο ακόμη αναζητείται, να πω ότι είναι σύνθεση του Γιώργου Καμβύση, και συμμετέχει ο ίδιος με τον Πέτρο Κυριακό. Δεν αποκλείεται να είναι κωμικός διάλογος μετά μουσικής. Στην ετικέτα του δίσκου που παρουσιάζεται παρακάτω, αναφέρεται και ορχήστρα.

Ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε για την Γαλλική εταιρεία PATHE. Το sealabs δεν έχει την συγκεκριμένη ηχογράφηση.

image

Περισσότερα για την «Κακούργα πεθερά», με αρκετές ετικέτες των δίσκων που κυκλοφόρησε καθώς και το παράδοξο με την ετικέτα του τραγουδιού «Μετάνοια αμαρτωλής», μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Περιέχει και συνέντευξη του Ιάκωβου Μοντανάρη.

http://rebetiko.sealabs.net/viewtopic.php?f=9&t=5401&hilit=πεθερα

1 «Μου αρέσει»

Το ένα είναι, όντως, “Το παράπονο του Μοσκιού” του Ν. Στάθμα
[δίσκος Odeon GA 1576, 1931]

και το άλλο έχει τίτλο: "Πεθερά και Φούλα στη φυλακή” του Τέτου Δημητριάδη
[δίσκος Orthophonic S-618, ηχογραφήθηκε στις 12 Μαΐου 1932 στη Νέα Υόρκη].

[Σύμφωνα με τον Πάνο Σαββόπουλο, "…πρόκειται για φρικαλέο, εξ Αμερικής, κατασκεύασμα στο όνομα του Τέτου Δημητριάδη, με το οποίο -ούτε λίγο ούτε πολύ- γίνεται προσπάθεια να αθωωθούν (μέσω ενός εμετικού, συγκινησιακού, διαλόγου) οι δύο αδίστακτες δολοφόνισσες. Να “αθωωθούν” τουλάχιστον στο αφελές κοινό.

2 «Μου αρέσει»

Το έγκλημα με τον Αθανασόπουλο είναι γνωστό ότι είχε συγκλονίσει το πανελλήνιο. Επιπλέον όμως η «Κακούργα πεθερά» φαίνεται ότι είχε γνωρίσει ανεπανάληπτη επιτυχία στις μέρες της. Όχι μόνο δισκογραφική (ίσως λιγότερο απ’ όλα) - κυρίως το έπαιζαν όλες οι κομπανίες παντού και, ακόμη περισσότερο, το τραγουδιούσε ο κόσμος παντού. Σε κάποιο από τα «Σπάνια κείμενα» που ανθολογεί ο Βλησίδης περιγράφονταν σκηνές με φωνογραφιτζήδες που έπαιζαν την πλάκα, και συγκεντρώνονταν γύρω τους πλήθη από κοπέλες που έκλαιγαν. (Έκλαιγαν βέβαια για το έγκλημα, για την ιστορία που αφηγόταν το τραγούδι, όχι από αισθητική συγκίνηση : μιλάμε για εντελώς άλλη πρόσληψη της μουσικής.) Επίσης, αν θυμάμαι καλά, ο Μοντανάρης το έπαιξε σε κάποια πόλη (Πάτρα;) κοντά στο χωριό καταγωγής του Αθανασόπουλου, και η τοπική φιλαρμονική τού ζήτησε να τους το διδάξει για να το παιανίζουν κάθε Κυριακή στην πλατεία.

Η σαρωτική αυτή επιτυχία θα ήταν μάλλον ο λόγος που βγήκαν και τα άλλα τέσσερα τραγούδια.

Από το απόκομμα που παραθέτει ο Φώτης στο #4 ας συγκρατήσουμε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα φράση «το γεγονός […] ότι αι δύο νέαι συνθέσεις του κ. Ιακ. Μοντανάρη εξεδόθησαν και εις δίσκους […] είναι ενδεικτικόν της επιτυχίας» - το ‘χουμε ξαναπεί: δεν έκανε ο δίσκος το σουξέ αλλά το σουξέ τον δίσκο. Τα «μουσικά τεμάχια» που αναφέρονται ήταν, απ’ ό,τι καταλαβαίνω, φυλλάδια με παρτιτούρες, δημοφιλές μέσο διακίνησης μουσικής και μάλλον αυτό από το οποίο, πρωτίστως, μετριόταν η εμπορική επιτυχία ενός κομματιού (πέρα από το να το τραγουδάνε όλοι, που είναι κάτι που δε μετριέται ούτε σε νούμερα ούτε σε λεφτά).

Να προσθέσω ότι η επιτόπια μουσικολαογραφική έρευνα του ΚΕΠΕΜ στην Κω έφερε στο φως μια απίθανη παραλλαγή της Κακούργας Πεθεράς, που τραγουδιέται περίπου με τα κανονικά λόγια αλλά σε άσχετο τοπικό σκοπό και που το ακούμε στον πρόσφατα εκδοθέντα δίσκο «Ζυές της Κως». Υποθέτω (έχω ακούσει το τραγούδι χωρίς ακόμα να έχω δει το συνοδευτικό βιβλίο) ότι θα πρόκειται για προφορική παράδοση με αφετηρία κάποια από τις ηχογραφήσεις (αλλά μήπως τα μουσικά τεμάχια;) του Μοντανάρη.

2 «Μου αρέσει»

Το κείμενο που έχει ο Βλησίδης είναι από άρθρο της Βραδυνής, τέλος Ιουλίου του 1931 και το έχει αναρτήσει ο Φώτης στο sealabs. Η πόλη είναι η Τρίπολη

2 «Μου αρέσει»

Να και η διαφήμιση του τραγουδιού “Το παράπονο του Μοσκιού” τον Νοέμβριο του 1931.

1 «Μου αρέσει»

Έχουμε πλέον ήχο από αυτή την ηχογράφηση, χάρη στο sealabs. Να΄ναι καλά ο Αυγέρης. Η ηχογράφηση διαρκεί 4.28.

Ήχο έχουμε και από μία ακόμη ηχογράφηση του τραγουδιού για την Αμερικάνικη Victor. Είναι διαφορετική από την παραπάνω, με πρωταγωνιστή πάλι τον Πέτρο Κυριακό. Ηχογραφήθηκε στην Αθήνα στις 6/5/1932. Αυτή η ηχογράφηση έχει διάρκεια 4.20.

V-58106-A

2 «Μου αρέσει»

Ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους τους “ανασκαφείς”!

3 «Μου αρέσει»

Πριν δέκα μέρες, στην μεγαλύτερη δισκοθήκη για τραγούδια 78 στροφών, το https://rebetiko.sealabs.net/, ανέβηκε και αυτή η ηχογράφηση. Πλέον έχουμε όλες τις ηχογραφήσεις για την δολοφονία του Αθανασόπουλου.

rebetiko.sealabs.net - Αρχική Συζητήσεων Το παράπονο του Μοσκιού

Ευχαριστούμε τον Αυγέρη για ακόμη μία φορά.

4 «Μου αρέσει»