Το καλό όργανο

Αγαπητοί φίλοι
Αποφάσισα να γράψω ένα άρθρο σχετικά με τό τί είναι το καλό όργανο, μια και διαπίστωσα,από τα
άρθρα που διάβασα,ότι υπάρχει αγωνία και αρκετό
ενδιαφέρον, από πολλά μέλη της παρέας.
Ποιό είναι λοιπόν καλό όργανο;
Μήπως είναι αυτό που έχει φωνή;
Αρκεί αυτό ή όχι;
Το καλό όργανο λοιπόν θα πρέπει να συγκεντρώνει ένα σύνολο χαρακτηριστικών, που όλα αυτά μαζί του
δίνουν αυτή την ιδιότητα.
α. Προσεγμένη και στιβαρή κατασκευή.
β. Να μήν είναι φάλτσο.
γ. Να έχει ποιότητα ήχου.
δ. Να μήν βουλιάζει το καπάκι.
ε. Να μή σκευρώνει το μπράτσο
στ. Να είναι ευκολόπαιχτο (μαλακό).
Παρακάτω αναφέρω ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες
1. Υλικά κατασκευής
Τα ξύλα να είναι κομένα στον καιρό τους και με ειδικό τρόπο, που έχει σχέση με τα νερά του ξύλου
Να μήν παρουσιάζουν ανομοιογένεια, ρόζους και ρωγμές. Όσο παλαιότερο είναι το ξύλο, τόσο
το καλλίτερο, διότι έτσι δεν θα φυράρει άλλο. Όταν το ξύλο είναι φρέσκο, τότε η φύρα που
θα υποστεί ενώ είναι φτιαγμένο το όργανο, θα έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται τάσεις
ανάμεσα στα διάφορα τμήματα του οργάνου, με αποτέλεσμα στράβωμα του σκάφους, άνοιγμα
στα πιό αδύνατα σημεία, άνοιγμα στις δούγιες, παραμόρφωση ή ρωγμή στο καπάκι, σκεύρωμα στο
μπράτσο.
2. Σκάφος
Οι δούγιες στο σκάφος δέν παίζουν κανένα ρόλο στην ηχητική απόδοση του οργάνου. Αρκεί
να είναι μορφοποιημένες όταν εφαρμοστούν στο καλούπι και όχι να λυγίζονται με το ζόρι
κατά την εφαρμογή πάνω σε αυτό.
Στα 60άρια όργανα, το πιό συνηθισμένο είναι ότι οι αρχικές δούγιες είναι 15, οι οποίες μετά
χωρίζονται στα 4. Βέβαια αυτό δεν είναι κακό, είναι απλώς θέμα αισθητικής.
Όσο αφορά την διακόσμηση του σκάφους, η γνώμη μου είναι ότι θα πρέπει να είναι σκέτο.
Η όποια διακόσμηση, αδυνατίζει τα φύλα του σκάφους, με αποτέλεσμα να μειώνεται
η αντοχή του ξύλου, πράγμα το οποίο θα έχει επιπτώσεις στην αντοχή του οργάνου
στον χρόνο. Εάν υπάρχει διακόσμηση, θα πρέπει να κοληθεί με πολύ μεγάλη προσοχή,
έτσι ώστε να μήν υπάρχουν ξεκολήματα με την πάροδο του χρόνου.
( Το δικό μου όργανο είναι φτιαγμένο από 15 δούγιες και έχει εξαιρετικό ήχο ).
3. Καπάκι
Θα πρέπει να είναι από εξαιρετικής ποιότητας έλατο, κομένο κατάλληλα όσο αφορά
τα νερά και παλαιό για τους λόγους που ανέφερα προηγουμένως.
Επειδή όπως γνωρίζουμε αποτελείται από δύο κομμάτια κολλημένα, η κόλληση
θα πρέπει να είναι τέτοια που να μήν φαίνεται ότι είναι κολλημένο. Αυτό σημαίνει
ότι μελλοντικά δέν θα πρέπει να εμφανιστεί ρωγμή στο σημείο αυτό.
4. Μπράτσο
Θα πρέπει να μήν αποτελείται από ένα μονοκόματο ξύλο, αλλά από εναλλαγή κομματιών
ξύλου, σκληρά και μαλακά, οπωσδήποτε παλαιά, για την αποφυγή σκευρώματος.
Η ένωση του μπράτσου με το τάκο θα πρέπει να γίνει συρταρωτά, με σχήμα
χελιδονοουράς για να αποκλειστεί ο κίνδυνος να φύγει από την θέση του ,έστω και
δέκατα του χιλιοστού.
Το επίπεδο του μπράτσου πριν την εφαρμογή της ταστιέρας, θα πρέπει να αποκλίνει
από το επίπεδο του καπακιού πρός τα πίσω, με τέτοιον τρόπο που εξαρτάται από
πάχος της ταστιέρας αφενός και από την πίεση που πρέπει να δεχθεί το καπάκι
αφετέρου από τον καβαλάρη. Διότι θά έχετε παρατηρήσει ότι όταν ο καβαλάρης
είναι υψηλός, το καπάχι δέχεται μεγάλη καταπόνηση, με αποτέλασμα και στην
στατική του οργάνου αλλά και στην ποιότητα του ήχου.
5. Διακόσμηση
Η διακόσμηση στο όργανο εξαρτάται από το προσωπικό γούστο του καθένα,
από την κουλτούρα και την προσωπικότητα του κατασκευαστή αλλά σε καμιά
περίπτωση δεν δίνει αξία στην μουσικότητα του οργάνου, παρά μόνο στην
εμπορική του αξία.
6. Βερνίκι
Μεγάλη σημασία στην διάρκεια ζωής του οργάνου στην ηχητική του απόδοση
αλλά και στην εμφάνισή του παίζει το λουστράρισμα.

     Βέβαια, όπως αντιλαμβάνεστε, έχω γράψει ορισμένες γενικές αρχές που πρέπει 
     να εφαρμόσει ένας καλός κατασκευαστής δια να φτιάξει ένα ποιοτικό όργανο. 
     Υπάρχουν πλήθος τεχνικών λεπτομερειών και κατασκευαστικών επίσης που  
     θα πρέπει να έχει κανείς υπόψη του για να προχωρήσει στην κατασκευή ενός 
     οργάνου. Πιστεύω όμως ότι μέσα σε αυτές τις γραμμές, μπορεί κάποιος να βρεί 
     χρήσιμα στοιχεία για να προχωρήσει σε αγορά .
1 «Μου αρέσει»

Κώστα, πολύ κατατοπιστικό το άρθρο σου, μπράβο. Από εμένα βέβαια δεν θα ακούσεις λεπτομερή σχόλια, υπάρχουν άλλοι στο φόρουμ, πιό ειδικευμένοι στο θέμα. Μία μόνο επιπλέον πληροφορία, αφού μιλάς για «όργανο» (εννοόντας βέβαια μπουζούκια και μπαγλαμάδες, φαντάζομαι): όταν πρόκειται για όργανα με σχετικά χαμηλή τάση στις χορδές τους όπως ούτι, πολίτικο λαούτο, σάζι / ταμπουράς, το καπάκι δεν λουστράρεται γιατί αυτό θα μείωνε την ένταση του παραγόμενου ήχου και τέτοια περιθώρια συνήθως δεν υπάρχουν.