Επ’ ευκαιρία, θα ήθελα να ρωτήσω όσους παίζουν σάζι το εξής:
Το κλασικό κούρδισμα που συνήθως χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα είναι το καραντουζένι, Λα (2 ψιλές + μία μπάσα) - Ρε (2 ψιλές) - Σολ (ψιλή + μπάσα), προκειμένου για το τρέχον μεγάλο μέγεθος σαζιού. Υπάρχει όμως και η παραλλαγή όπου και στη μεσαία Ρε βάζουν μια μπάσα. Τι χορδή μπορεί να είναι αυτή; Εγώ χρησιμοποιώ αυτό το κούρδισμα αλλά έχω πρόβλημα με το αρμάτωμα: εδώ και πολλά χρόνια ακούω για την πρείφημη χορδή «μπαμ» που είναι τόσο δυσεύρετη ώστε έχει λάβει διαστάσεις μύθου! Μήπως κανείς έχει διαπιστώσει ότι κάποια υπαρκτή χορδή, π.χ. η τάδε της κιθάρας ή του μπουζουκιού, κάνει γι’ αυτή τη δουλειά;
Η χορδή που έχω απάνω αυτή τη στιγμή δε θυμάμαι τι είναι: την έχω κάτι χρόνια, είναι τόσο χαλαρή ώστε δεν πρόκειται να σπάσει ποτέ, δεν την έχω αλλάξει γιατί δε βρίσκω άλλη, κι έχει πλέον παραμορφωθεί σε βαθμό να φαλτσάρει έντονα…
Περικλή, ακριβώς αυτό έχω κάνει σε ένα δικό μου σάζι, βάζοντας χοντρή χορδή και στο μεσαίο ζεύγος. Ο ήχος κατά την ταπεινή μου άποψη είναι καλύτερος από το κλασικό αρμάτωμα: πιο γεμάτο μπάσο γενικά και ακούγεται και ομορφότερο ένα κομμάτι που το πιάνεις από τονική “Ρε” (τα εισαγωγικά επειδή πρακτικά είναι μάλλον Φα) στο καντίνι, έχοντας και αυτή τη μπάσα χορδή για το ισοκράτημά του.
Νομίζω ότι bam teli είναι απλά η χοντρή χορδή του σαζιού, και περαιτέρω κατηγοριοποιήσεις έχουν απλά να κάνουν με το πού τοποθετείται. Δηλαδή ust bam είναι της μπουργάνας, ενώ αυτή που συζητάμε θα ήταν orta bam. Στο δικό μου πάντως έχω βάλει χοντρή χορδή που προορίζεται για καντίνι (όχι για μπουργάνα), από σετ 0,20 (για μακρύλαιμο σάζι), για να είναι σε σχετικά κοντινό πάχος με το ταίρι της. Ο καβαλάρης βέβαια ήταν “ειδική παραγγελία” (λέμε τώρα) για να μπορεί να παίζει και με κανονική μεσαία χορδή, και με bam.
Για φαντάσου!! Υπάρχει ολόκληρη σελίδα σε φόρουμ πάνω στο ίδιο ακριβώς ερώτημα! Ρε τι σου είναι το ίντερνετ…
Πάντως πρόκειται για μια συζήτηση μεταξύ ψαγμένων ατόμων, που ξέρουν τι κούρδισμα και τι αρμάτωμα έχει ο κάθε σαζίστας στο κάθε κομμάτι, και πάλι το βασικό ερώτημα «τι χορδή;» δεν το έχουν λύσει. Μήπως τελικά η απάντηση είναι «ό,τι βρεις»; Σίγουρα στην παλιά αυθεντική λαϊκή παράδοση το «ό,τι βρεις» ήταν μονόδρομος, βλ. όργανα με χορδές από καλώδιο, φρένο ποδηλάτου κλπ. Αλλά πολύ φοβούμαι ότι τα σημερινά όργανα κατασκευάζονται με πολύ πιο συγκεκριμένες προδιαγραφές τάσεων, ιδιοσυχνοτήτων κλπ. (ή μήπως φταίει η δική μας αντίληψη;), με αποτέλεσμα το «ό,τι βρω» να μη δουλεύει. Όταν, νέος και άμαθος, είχα πάρει τον μπαγλαμά μου ένα καλοκαίρι στη σκηνή χωρίς ανταλλακτικές χορδές, αντικαθιστούσα όποιαν έσπαγα με πετονιά του ψαρέματος. Όταν το έμαθε φίλος οργανοποιός ήταν έτοιμος να με εκτελέσει, αλλά ανέκοψε την οργή του δίνοντάς μου μια τελευταία ευκαιρία: «πόσων χιλιοστών πετονιά;» (σιγά μην ήξερα)…
Έριξα μια ματιά να μάθω τι είναι οι Αλεβίτες. Φυσικά υπάρχει η Βικιπαίδεια, βρήκα όμως και αυτό το άρθρο σε σχετικά πρόσφατο φύλλο του Βήματος. Εχουμε και στην Ελλάδα.
Περικλή μία μόνο διαφορά: οι Αλεβίτες συνήθως παντρεύονται μεταξύ τους και φαίνεται ότι υπάρχει και μία φυλετική σχέση (φυλή+θρησκεία), ενώ οι Μπεκτασήδες είναι οι προσηλυτισμένοι κυρίως. H συντριπτική πλειοψηφία των εξισλαμισμένων γινότανε μπεκτασήδες και όχι σουνίτες, λέγεται μάλιστα ότι και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν μπεκτασής. Δηλαδή στην Ελλάδα δεν έχουμε αλεβίτες αλλά μπεκτασήδες. Κατά διάφορες θεωρίες, οι Αλεβίτες είναι είτε Ιρανοί, είτε τα πρώτα τουρκικά φύλα που ήρθαν και που ακολούθησαν μία πιο ήπια μορφή του Ισλάμ. Οι Τούρκοι ήτανε σαμανιστές πριν ασπαστούν το Ισλάμ. Κάποια στοιχεία όπως η θέση της γυναίκας στην κοινωνία καθώς και η λατρεία του Θείου με χορό και τραγούδι παρουσία ανδρών και γυναικών παρουσιάζουν αξιοπρόσεκτες όμοιότητες με τον σαμανισμό. Στο γιουτούμπ μπορείς να βρεις ανθρώπους που υποστηρίζουν αυτή τη σχέση:
Το άρθρο του Βήματος δεν είναι σωστό κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να μιλάει για Μπεκτασήδες όταν αναφέρεται στην Ελλάδα.
Ο τεκές της Ρούσσας που τον επισκέφτηκα και εγώ αλλά και η Πελη, (Tountas Priest) η οποία έχει και άρθρο στο μπλογκ της θεωρείται μπεκτασήδικος.
αχ πως αλλάζουν τα πράγματα…ως φωτογράφος, είχα πάει το 1987 να επιστκευτώ τη Rusanlar/Ρούσσα μιά μέρα πριν από τη μεγάλη ανοιξιάτικη εορτή του hidrellez στο ημερολόγιο των μπεκτάσιδων. είμουν στο χωριό όχι 20 λεπτά που εμφανίστηκε ένα τζίπ - και ο αξιωματικός απ το παράθυρο μου ζήτησε να’ρθω μαζί τους. να μη σας το πολυλογώ - πέρασα τη νύχτα στης φυλακές των σουφλιών - όχι άσχημα - οι φύλακες φέραν τη τηλεόραση κοντά στο κελί - και βλέπαμε το stranger than paradise του jim jarmusch - δεν ξέρω τι ήταν πιό σουρρεαλιστικό - η ταινία η φάση στο κελί…την άλλη μέρα με κατέβασαν στην αλεξ/πολη στο δικαστήριο…η κατηγορία ήταν επέμβαση σε κλειστή στρατιωτική περιοχή…μάλλων επειδή ειμουν φωτογράφος στο πρακτορείο ρώϊτερ μ’αφισαν ελεύθερο…και μ’εβγαλαν γιά φαεί κάτι ειδικοί ερευνητές (ΕΥΠ, αστυνομικοί-δεν θυμάμαι) που ενδιαφερόντουσαν να μάθουν περισσότερα γιά το…μπεκτασισμό!
χαίρομαι πολύ που τα πράγματα έχουν αλλάξει τώρα…υπήρξαν μαγικές καταστάσεις στα οροπέδια της θράκης παλαιά…
διονύση - κοίτα γιά ένα βιβλίο στη τουρκία αν δεν το ξέρεις ήδη - το’γραψε ένας φίλος μου οθωμανολόγος γιά τα τους ‘ιερούς τόπους στη β. έλλάδα’ … heath lowry “In the Footsteps of the Ottomans, A Search For Sacred Spaces & Architectural Monuments of Northern Greece”. εκδόσεις Bahcesehir University Press - ολόκληρο ταξίδι σε πολλούς ξεχασμένους χόρους με πολλές φωτογραφίες! είναι η λογική συνέχεια του ζενκίνι…
Ξαναδιαβάζοντας το θέμα αυτό, πριν αρκετές ώρες, μου ξανάρθε στο μυαλό κάτι που από καιρό ήθελα να ξεκαθαρίσω: Γιατί «μαύρο» ντουζένι, το καραντουζένι; Με «οδηγό» την έκφραση «το καρατσεκάρισα», από πολύν καιρό είχα κάνει την υπόθεση ότι ίσως και στα Τούρκικα να υπάρχει κάτι ανάλογο, γιατί δεν βλέπω για «μαύρο» ένα ντουζένι όμορφο, αλλά συγχρόνως και πολύ γνωστό, οικείο. Έτσι λοιπόν, μπήκα σε διαδικτυακή επικοινωνία με φίλο μου Τούρκο, μουσικάρα και επαΐοντα, για να βγάλω άκρη. Και έβγαλα. Πριν, όμως, παραθέσω τα αποτελέσματα της επικοινωνίας, δυό λόγια για το βίντεο που, στο μεταξύ, ανέβασε ο Γιώργος ο Admin: Τρομερό, το ρε σολ σολ! Μα την Παναγία, έτσι θα κουρδίσω ένα από τα όργανα που έχω στον τοίχο, να το ευχαριστηθώ και ο ίδιος, όχι μόνο ακούγοντας τον Στέλιο (μέχρι το 2:03 πάντως, να εξηγούμαστε, από κεί και πέρα κάπως μου το χαλάει….)
Καραντουζένι, λοιπόν: πράγματι, ο φίλος Τούρκος μου επιβεβαίωσε ότι στα Τουρκικά, η λέξη kara εκτός από μαύρο, που είναι η πρώτη ερμηνεία, έχει και άλλες έννοιες, πέρα από τη χρωματική. Η πρώτη του επισήμανση:
Sevda and Kara sevda!
(εγώ): so, kara can also mean very strong, stronger, etc?
(Ali Fuat): Here yes
But in kara düzen different
It is just ordinary
Not special
Traditional
Known by everyone
It means the tuning is used by everyone
Μου επιβεβαίωσε ο Ali Fuat Aydin λοιπόν, ότι η λέξη kara δεν σημαίνει πάντα μαύρο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση (karadüzen) σημαίνει «κανονικό», «παραδοσιακό», «διαδεδομένο» κλπ. Ας το έχουμε αυτό υπόψη, όσοι ασχολούμαστε με τα (καρα) ντουζένια!
3 «Μου αρέσει»
chrispanag
(Χρήστος Παναγιωτακόπουλος)
Διαχώρισε αυτό το θέμα στις
69
Ο Δημήτρης Γκόγκος Μπαγιαντέρας παίζει μεταξύ άλλων σε ντουζένια
Καραντουζένι
Συριανό
Αραμπιέν (μέχρι εκεί έχω ακούσει ως τώρα…)
Σημαντικό ντοκουμέντο που επιβεβαιώνει ότι όλοι οι παλιοί παίζανε τα ίδια πράγματα ως ντουζένια… οι παραλλαγές στον στίχο ενδιαφέρουσες αλλά και η τσαχπινιά του Μπαγιαντέρα στο μπουζούκι ζηλευτή
απορώ γιατί τόσα χρόνια και με τόσα βιβλία που έχει βγάλει ο κύριος Κουνάδης, δεν είχε καταγράψει την μαρτυρία αυτή για τα ντουζένια… (εκτός αν κάνω λάθος)
Σε κάθε περίπτωση, ευτυχώς αξιωθήκαμε να το ακούσουμε κι αυτό
Η συνέντευξη είναι συνολικά απολαυστική με ιστορίες φυλακής, τραγούδια για το Αντάρτικο κ.α
Καλή απόλαυση
Εντάξει παιδια διαγραφει το post. γιατι δεν μπορω να κανω ελεγω στην πηγη.
Σορρυ δεν θα ξαναγίνει.Θέλω οταν ανεβάζω κατι να ειναι ωφέλιμο στους αλλους.
Με μια γρήγορη ματιά στο google μπορεί κανείς να βρει αυτό. Όπου γράφοντας “Düzeni” και πατώντας το κουμπί search βρίσκουμε τα όσα είχαν γραφεί (πάνω-κάτω).
