Συζήτηση για το λήμμα "κινά"

Το Ρεμπέτικο Γλωσσάρι Συζήτηση για το Ρεμπέτικο Γλωσσάρι
1

Στο τραγούδι "Έλα αφέντη μου, έλα αγά μου", του Χρυσίνη με τη Στάμου, του 1954, λέει ο στίχος:

_"…στον κινά είναι βαμμένη _
και στο μόσχο βουτηγμένη…"

όπου “κινά” ή “κινάς” είναι είδος κόκκινης φυτικής χρωστικής ουσίας που χρησιμοποιείται ως βαφή, ιδίως από τις γυναίκες της Ανατολής, για τα μαλλιά, τα νύχια, το μέτωπο, τις πατούσες, το δέρμα.

[<τουρκ. kina < αραβ. hinnā]), η χένα, - σύμφωνα με Τριανταφυλλίδη και Κριαρά ]

Αναφέρεται και στον Καζαντζάκη, στον “Καπετάν Μιχάλη” : “…κι οι απαλάμες βαμμένες με κινά…”, όπως και στην “Αναφορά στο Γκρέκο” : “…οι πατούσες της βαμμένες με κινά…”.

Η βαφή με κινά θεωρείται ιερό έθιμο των Μωαμεθανών.

Το τραγούδι μπορείτε να το ακούσετε εδώ:

3 «Μου αρέσει»
2

Ελένη έχεις σκεφτεί ότι μπορεί η ουσία “κινά” που αναφέρεις να είναι το κιννάβαρι; Ίσως και η χένα να προέρχεται από αυτή την λέξη.

  1. “Στην αρχαιότητα και μέχρι τον Μεσαίωνα με το όνομα «κιννάβαρι» φερόταν μια φυτική χρωστική.”
    https://el.wikipedia.org/wiki/Κινναβαρίτης
  2. " Με την ονομασία κιννάβαρι ονομαζόταν μία κόκκινη χρωστική ουσία που ήταν είτε ορυκτή είτε φυτική (ινδική ρητίνη)."
    http://www.geo.auth.gr/106/2_sulfides/cinnabar.htm

Συμπλήρωση, η ονομασία αυτή “Κιννάβαρι” προέρχεται από την περσική λέξη zinjifrah , η οποία, πιθανώς, σήμαινε «το αίμα του δράκοντα».

2 «Μου αρέσει»
3

Πράγματι, το “κιννάβαρι” έχει την ίδια σημασία με το “κινά” [σύμφωνα με τα λεξικά της μεσαιωνικής ελλην. γλώσσας].
Ή το δανειστήκαμε εμείς από το λατιν. cinnabaris ή έγινε το αντίστροφο.

Για το “κιννάβαρι” όμως και όσον αφορά στην ετυμολογία, βλέπω το εξής:

"Πρόκειται για δάνεια λ., πιθ. ανατολικής προελεύσεως"

Πιθανότατα, λοιπόν, και το “κινά” και το “κιννάβαρι” είναι και τα δυο δάνεια από την ίδια λέξη, ανατολικής προέλευσης.

2 «Μου αρέσει»
4

Γεια σας! Μου φάνηκε ενδιαφέρον η συζήτηση και ήθελα να πω κάτι για τη λέξη “κινά”. Ήταν στην οθωμανική περίοδο ένα υλικό κοσμητικών και για τις γυναίκες και τους άντρες, αφού κάνει την δέρμα καλό. Και δεν ήταν ένα φτηνό προϊόν. Άλλα το θέμα έχει μια άλλη πλευρά. Χρησιμοποιήθηκε επίσης, και ακόμα χρησιμοποιούνται τώρα, όταν ένας νεαρός γίνεται στρατιώτης. Αυτό σημαίνει ότι ο νεαρός είναι μια θυσία για το Θεό για να προστατέψει την χώρα. Δηλαδή έχει μερικές σημασίες η λέξη, αλλά στο τραγούδι η πρώτη σημασία ισχύει, νομίζω.

2 «Μου αρέσει»
5

Πολύ ενδιαφέρον αυτό που λέτε!
Πώς ακριβώς χρησιμοποιείται η χέννα από τους φαντάρους σήμερα, στην Τουρκία;
Για τατουάζ, για βαφή σε μέρη του σώματός τους, τι ακριβώς;

6

Οι φαντάροι την βάλουν μόνο στα χέρια τους πριν να πάνε στο στρατόπεδο, γενικά οι μητέρες το κάνουν. Επίσης στους γάμους μια συγγενής της νύφης το βάζει σε ένα χέρι της νύφης. Δεν είναι κάτι σαν τατουάζ βασικά, αλλά μερικοί θέλουν κι έτσι.