Στιχουργοί του Ρεμπέτικου & Λαϊκού τραγουδιού

ΝΙΚΟΣ ΡΟΥΤΣΟΣ: Η ζωή και το έργο του

Γεννήθηκε στην Αθήνα(:wink: το 1904 και πέθανε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1981.

  • Ο Νίκος Ρούτσος υπήρξε περίφημος ποιητής, στιχουργός ρεμπέτικων τραγουδιών και συγγραφέας-δημιουργός του παιδικού (και όχι μόνον!) περιοδικού “ΤΑΡΖΑΝ - ΓΚΑΟΥΡ”, που κυκλοφόρησε τις δεκαετές '40 και '50 και ψυχαγώγησε μικρούς και μεγάλους (και τον γράφοντα). Από προσωπική μαρτυρία καταθέτω πως το εν λόγω περιοδικό, σε μέγεθος του άλλου γνωστού “Μικρού Ήρωα”, πέρασε από τα χέρια μας και μέχρι και την δεκαετία του '60, γιατί ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές.

Ο Ν. Ρούτσος ήταν λοιπόν πασίγνωστος στη χώρα ως ποιητής και συγγραφέας, κυρίως παιδικών μυθοστορημάτων και διηγημάτων. Για το λόγο αυτό ντρεπόταν να εμφανίζεται ως στιχουργός ρεμπέτικων τραγουδιών, σε εποχές που το ρεμπέτικο ήταν περιφρονημένο, περιθωροποιημένο και …“έχαιρε” της γενικότερης κοινωνικής κατακραυγής!
Έτσι, μένοντας στην αφάνεια σαν στιχουργός ρεμπέτικων ασμάτων, απέφευγε την (κατά τη γνώμη του) προσωπική του δυσφήμιση.

Λέγεται ότι έπαιζε και καλή κιθάρα (στοιχείο ανεπιβεβαίωτο) και αν αυτό αληθεύει πιθανώς να έχει γράψει και δικά του τραγούδια (ως συνθέτης).
(Αυτό πάντως το καταθέτω με πάσαν επιφύλαξη).
Πάντως (πιθανώς) συνεργάστηκε με τον Β. Τσιτσάνη για το περίφημο “Η μάνα μου με δέρνει”, που έγινε παγκόσμια επιτυχία και κυκλοφόρησε παντού (Ευρώπη, Αμερική, Αφρική και Αυστραλία). Στην ετικέτα του 78άρη δίσκου της HMV με αριθμό ΑΟ-2856, εμφανίζεται ως αποκλειστικός δημιουργός (στίχοι και σύνθεση).

Με ποιούς συνθέτες συνεργάστηκε:
Ο Ν.Ρ. συνεργάστηκε ιδιαίτερα με τους Β. Τσιτσάνη, Μ. Χιώτη, Γ. Τατασόπουλο-Ντίλλιγκερ και Σταύρο Τζουανάκο.
Με τον Βλάχο έγιναν “μπίλλιες” για την πατρότητα των στίχων για διάφορα τραγούδια.
Από το 1947 ο Ν.Ρ. διεκδικούσε ποσοστά σε 18 τραγούδια του Τσιτσάνη για τη στιχουργική τους. Κατέφυγαν σε πολύχρονους δικαστικούς αγώνες, με συμμετοχή της Columbia σαν μάρτυρας και έφθασαν μέχρι τον Αρειο Πάγο.

Η απάντηση της εταιρείας Columbia, σε μορφή επιστολής προς τον δικηγόρο του Ρούτσου, ήταν: από τα 18 διεκδικούμενα τραγούδια στα 9 εμφανιζόταν σαν αποκλειστικός δημιουργός (στίχοι και μουσική) ο Τσιτσάνης, στα 7 δεν υπήρχε τίτλος στιχουργού στην Columbia (άρα του …Τσιτσάνη!!). Τα άλλα δύο ήταν: το “Απόψε κάνεις μπαμ” και η “Συννεφιασμένη Κυριακή”. Για το πρώτο δικαιούχοι (κατά την εταιρεία, της οποίας σημειωτέον καλλιτεχνικός Διευθυντής ήταν ο Τσιτσάνης) ο Βλάχος με ποσοστό 75% και Ρούτσος 25%. Για το δεύτερο δικαιούχοι ο Τσιτσάνης με 80% και ο ταλαίπωρος και φτωχός Αλέκος Γκούβερης με 20%.

Τέλος, η απόφαση του Αρείου Πάγου στις 5 Φεβρουαρίου 1987 (μετά το θάνατο του Ρούτσου!!), στο οποίο κατέφυγε το 1975 με αγωγή ο Ν. Ρούτσος εναντίον του Β. Τσιτσάνη, ήταν απορριπτική και επέβαλε στις εγκαλούσες σύζυγο και θυγατέρα του άμοιρου Ρούτσου (που συνέχιζαν τη δίκη στο όνομα του ενάγοντα) την δικαστική δαπάνη 45.000 δρχ, όχι ευκαταφρόνητη για την εποχή εκείνη).

Σημείωση:

  1. Η περίπτωση του άτυχου Ν.Ρ. αποτελεί κραυγαλέα περίπτωση ριγμένων του χώρου του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού. Και απαιτεί στήριξη και μεταθανάτια αναγνώριση (έστω σε μικρό βαθμό).
    Όποιος λοιπόν διαθέτει περισσότερα στοιχεία, για μεγαλύτερη διαφώτιση, επιβάλλεται να τα στήλει αμέσως από κάτω. (Αυτό έτσι κι αλλιώς πρέπει να γίνεται για ΟΛΟΥΣ τους δημιουργούς).

  2. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση αμφισβήτησης και σπίλωσης του ονόματος, της τιμής και του κολοσσιαίου και ασύγκριτου έργου του ΠΡΩΤΟΥ Έλληνα δημιουργού του χώρου του ρεμπέτικου/λαϊκού τραγουδιού ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΤΣΑΝΗ (κατά τη γνώμη και προτίμησή μας).
    Εμείς απλώς καταγράφουμε γεγονότα…

  3. Πηγή των παραπάνω, το προσωπικό μου αρχείο.

Μερικά από τα τραγούδια του Νίκου Ρούτσου.:

Α. Του Βασίλη Τσιτσάνη:

  • “Απόψε κάνεις μπαμ” (1950)

Β. Δικά του:

  • “Η μάνα μου με δέρνει” (15/11/1949)

Γ. Του Μανώλη Χιώτη:

  • “Θέλω άντρα ν’ αγαπάει (Οι ντιντήδες)” (1949;)
  • “Καφεδάκι” (1949;)
  • “Τα πεταλάκια (Η σούστα)” (1949)
  • "Του πόνου το ποτήρι (Σύρτε και φέρτε τον παπά) (1949)

Δ. Του Γιάννη Τατασόπουλου-Ντίλλιγκερ:

  • “Γλυκοχαράζει ο Αυγερινός” (1953-54)
  • "Είναι βαρύς ο πόνος μου (;;;:wink:
  • “Μάγισσες φέρτε βότανα” (29/10/1953)
  • “Ο κατάδικος” (;;;:wink:
  • “Πολλές μανάδες κλάψανε” (;;;:wink:
  • “Σπάστα, γκρέμιστα κυρά μου” (1953)
  • “Το αρζάν” (~ 1955)

Ε. Του Σταύρου Τζουανάκου:

  • “Γεννήθηκα στα βάσανα” (1953)
  • "Μια γυναίκα μ’ έχει κάψει) (1954;)
  • “Χίλιες γυναίκες γνώρισα” (;;;:wink:

Σ.Π.

21 αναρτήσεις διαχωρίσθηκαν σε ένα νέο νήμα: Στιχουργός: Νίκος Ρούτσος

2 posts were merged into an existing topic: Νταλγκάς

Ποιο και ποιανου είναι αυτό το τραγούδι που πάει κάπως έτσι:

έεεεμααααθα πολλά για σένα

φααανταααζες σαν πριγκιπέσσα

χιτζαζ μού φαίνεται

“Φάνταζες σαν πριγκηπέσσα”.
Φέρεται ως τραγούδι του Στέλιου Κερομύτη.
Πάντα είχαμε την υποψία πως είναι του Βασίλη Τσιτσάνη.
Χιτζάζ-ξεχιτζάζ, επιδέχεται και πρίμο-σεγκόντο!

Είναι 100% του Τσιτσάνη.

Σ.Π.

Ο Σάκης έχει δίκιο, πρόκειται για 100% Τσιτσάνη. Αν δεν κάνω λάθος οι στίχοι έχουν ως εξής:

Έμαθα πολλά μικρό μου
που ζαλίζουν το μυαλό μου.

Πως γλεντούσες στον Περαία
μαυρομάτα μου κι ωραία.

Σε περίμενα ο καημένος
όλη νύχτα πικραμένος.

Φάνταζες σαν πριγκηπέσσα
μα με πρόδινες μπαμπέσα.

Έχει και πολύ ωραία εισαγωγή με ποικιλία. Δεν παίζει συνεχώς το ίδιο.

…ευχαριστώ και… υπάρχει κάπου πρώτη εκτέλεση;

Υπάρχει στο “Οι μεγάλοι του ρεμπέτικου - Τσιτσάνης”.
Τώρα εσείς ρε μάγκες, από που συμπεραίνετε ότι πρόκειται για 100% Τσιτσάνη; (πέρα απ’ την καταχώρηση στο δίσκο). Γιατί εμένα μου θυμίζει πρώτα Δελιά, μετά Μάρκο, και μετά Χατζηχρήστο.
ΑΝ

Ψηφίζω δαγκωτό Χατζηχρήστος.
Αδιαφορώ τι λέει η ετικετα του πλαστικού, κι ας έχω κι εγώ 33άρι που λέει “Βασίλειος Τσιτσάνης”.
Οι λέξεις πριγκηπέσσα, μικρό μου, μαυρομάτα παραπέμπουν καρφί στο δάσκαλο τον Απόστολο.
Ασε που το τραγούδι είναι γραμμένο πάνω στη φωνή του.

KK

Παιδιά, εγώ όταν είπα 100% Τσιτσάνης εννοούσα ότι είμαι 100% σίγουρος πως πρόκειται για τραγούδι καταχωρημένο στο όνομα του Τσιτσάνη. Θα συμφωνήσω με τον Baglaman ότι θυμίζει πολύ Χατζηχρήστο. Αν και η εισαγωγή στην αρχή τουλάχιστον παραπέμπει σε Δελιά και σε “Φιγουρατζή”.

Ασχετα με ό,τι έχει ειπωθεί κατά καιρούς (ότι ο Τσιτσάνης φτιάχτηκε μόνος του, ότι είχε δικές του …αρχές κλπ.), ο Βλάχος δεν ήταν κορόιδο. Μόλις κατάφερε να χωθεί στη δισκογραφία (με Τούντα, Περδικόπουλο) σκέφτηκε ξύπνια. Την έπεσε στα …εγγυημένα. Βάζω, σου λέει, το Μάρκο, το Χατζηχρήστο, το Στράτο και τον Κερομύτη στα τραγούδια μου και καθαρίζουν στα σίγουρα. Το παραπάνω τραγούδι π.χ., πιστεύω ότι το ‘γραψε ο Βλάχος. Οχι όμως με αυτή ακριβώς τη μορφή. Πέρα απ’ τις επιρροές (σωστά είδε ο Σάκης το Δελιά να “κρέμεται” πάνω απ’ τις εισαγωγές), υπάρχουν και οι αλλαγές που γίνονται κατά την εκτέλεση (κάτι που συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι και το ‘70 - μαρτυρίες πολλών μπουζουξήδων). Εφερε μια φράση στα μέτρα του ο Μάρκος (γιατί έτσι τον βόλευε ή απλά έτσι ήθελε), έφερε άλλη μια ο Χατζηχρήστος (για τους ίδιους λόγους) και το άσμα …έδεσε. Πώς λοιπόν να μην είναι εκπληκτικό το αποτέλεσμα ενός τέτοιου “χτενίσματος”;
Φυσικά, δε βλέπω τίποτα μεμπτό στην παραπάνω διαδικασία. Είναι ένας τρόπος δημιουργίας, παρόμοιος, αν θέλετε, μ’ αυτόν της δημοτικής μας μουσικής, με τη διαφορά ότι εκεί έμεινε άγνωστος και ο δημιουργός κι όχι μόνο οι …“βοηθοί”.
ΑΝ

Πάλι άψογος ο ʼρης, προσθέτω τη δική μου “ιστορική” μαρτυρία, όπως μου τη διηγήθηκε η Σοφία Καρίβαλη λίγο πριν πεθάνει.
Γνωρίστηκε λοιπόν, μέσω Περδικόπουλου, ο Τσιτσάνης με τους εταιριάρχες. Και ζήτησε να τους γράψει τραγούδια. Εκείνοι του είπαν: “Αν δεν έχεις ονομαστή φωνή, δε γράφεις. Τράβα να βρεις το Μάρκο, κι αν τον πείσεις να σου τραγουδήσει, έγινε.” Φυσικά κι έβαλαν και οι Εταιρίες το δαχτυλάκι τους, γιά να πείσουν τον Μάρκο να του τραγουδήσει. Έτσι έγινε και με τους άλλους.

Αλλά και ο ίδιος ο Τσιτσάνης, παρ’ όλο που επιμένει πως “δάσκαλός του είναι ο Παπάζογλου”, στην πραγματικότητα θαύμαζε πολύ τους μεγάλους της εποχής (Δελιά, Μάρκο, Χατζηχρήστο κ.ο.κ.), που τους ήξερε όχι μόνο από τη δισκογραφία, αλλά και από τις γνωριμίες του πριν κατέβει στην Αθήνα.

Κι εδώ είναι ένα μυστικό, που έχει αποσιωπήσει ο Χατζηδουλής: Ο Τσιτσάνης, με ορμητήριο τα Τρίκαλα, έπαιζε συχνά σε πανηγύρια και ταβέρνες, ίσαμε και Θεσσαλονίκη, στο συγκρότημα του αδερφού του Κίτσου. Μαζί έπαιζε κι ο Γκούβερης, αλλά και ο Περδικόπουλος, που τον γνωρίσανε στα πανηγύρια κι έσμιξαν. Είναι παραμύθι πως "τον Τσιτσάνη τον πήγε στον Περδικόπουλο ένας φωνογραφιτζής, που τον γνώρισε τυχαία στο Σταθμό Λαρίσης. Έχω πάρει συνέντευξη και από τον φωνογραφιτζή, και το μόνο πούμαθα είναι πως: 1. Οι φωνογραφιτζήδες ήσαν οι Ντι Τζέϊζ και Πι ʼρ των εταιριών της εποχής (τους δίναν τους δίσκους… τζάμπα!) 2. Όντως φιλοξένησε σπίτι του δυό-τρεις μέρες τον Τσιτσάνη, αλλά αυτό κατά πάσαν πιθανότητα έγινε κατά παράκλησιν του ίδιου του Περδικόπουλου, που τον περίμενε στην Αθήνα.

Επιπρόσθετα, ο Τσιτσάνης σε (γραπτή) συνέντευξή του στα ΝΕΑ αν θυμάμαι καλά, είχε πει μεταξύ άλλων οτι ο Χατζηχρήστος υπήρξε εν αγνοία του ο πρώτος δάσκαλός του. “Είχα μάθει νότα - νότα ΟΛΑ τα τραγούδια του Χατζηχρήστου και τα τραγουδούσα στους φίλους μου πριν αρχίσω τις εμφανίσεις” είπε τότε.
Μπορεί αυτό να μην εναρμονίζεται με άλλα δεδομένα (πχ. ΠΟΣΟ καλός μπουζουξής ήταν ΠΡΙΝ βγεί στο πάλκο) αλλά δεν παύει να είναι μια επίσημη αναγνώριση του ποιόν θεωρούσε δάσκαλό του.

Κ

Για σας!
Καιρο εχω να σας γραψω.!
Εμαθα ,οτι περασατε θαυμασια στα δεκαχρονα!
Δεν μπορεσα.Αχ να μπορουσα…
Τωρα στο θεμα μου.
Ημουν πριν μια βδομαδα στη Σαλονικη(Μπαξε Τσιφλικι)!ναι αυτο που τραγουδαει ο Τσιτσανης!
Σ’ενα βραδυνο συμποσειο,μου ειπαν πως απο κει περναει καπου καπου ενα γεροντακι με το ονομα
Μπαϊραχταρης ,και τους λεει για τους παλιους καιρους.! (Μπελλου Τσιτσανη και αλλους).
Τους λεει για τραγουδια του ,που τραγουδησαν αλλοι,κυριως η Μπελλου.
Μηπως ειναι ο κουμπαρος του Τσιτσανη;
Γνωριζει καποιος κατι;
Ελα το παραρτημα ΣΑΛΟΝΙΚΗΣ! Βοηθατε!Βασιλη ψαξε κατι.
Σπυρος_Τ

Σπύρο ο κουμπάρος του Τσιτσάνη ήταν ο Νίκος Μουσχουντής, διοικητής της ασφάλειας Θεσσαλονίκης, γνωστός “κομμουνιστοφάγος” και αναμεμιγμένος αργότερα με την υπόθεση Πολκ… Έχει πεθάνει εδώ και αρκετά χρόνια, οπότε το γεροντάκι που λες μάλλον κάποιος παλιός θαμώνας είναι…

Παρεμπιπτόντως, ο Μπαϊρακτάρης ήταν αστυνομικός διευθυντής Αθηνών επί Τρικούπη (1893-1900), αποθανών ήδη από το 1900. Γνωστός γίατί κυνήγησε τα κουτσαβάκια της εποχής, κόβωντάς τους τα ζωνάρια που είχαν αμολημένα, τα κρεμάμενα μανίκια από τα σακάκια που φόραγαν (μονόπαντα) και τα μουστάκια. Ο τωρινός ταβερνιάρης, στην ταβέρνα του οποίου έκανε τις “βαρυσήμαντες” δηλώσεις-διαπιστώσεις ο καϋμένος ο Κωστάκης είναι νομίζω δισέγγονός του.

Ο Μουσχουντής ήταν πίσω και από τη δολοφονία του Πολκ και του Λαμπράκη.
Για την πρώτη υπόθεση κατηγόρησε το δημοσιογράφο Γρ. Στακτόπουλο, ο οποίος “ομολόγησε” μετά από φρικτά βασανιστήρια και από υποσχέσεις του Μουσχουντή ότι δεν θα τιμωρείτο με βαριά ποινή. Μαζί κατηγορήθηκαν και οι Μουζενίδης (ο οποίος είχε σκοτωθεί 1 μήνα πριν από τη δολοφονία του Πολκ!)και ο Βασβανάς, ο οποίος βρισκόταν αποδεδειγμένα την ώρα της εκτέλεσης του Πολκ πολλά χιλιόμετρα μακριά. Όπως απόδείχτηκε τον Πολκ σκότωσε ένας πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις, ο Ράνταλ Κόουτς, πρόξενος της Αγγλίας στη Θεσσαλονίκη, με τη βοήθεια ενός πληρωμένου φονιά, σε απόλυτη συννενόηση με το Μουσχουντή.
Όσο για την υπόθεση Λαμπράκη, αποδείχτηκε από δημοσιογραφική έρευνα ότι ανατέθηκε η εκτέλεσή του, με τη συνεργασία της αστυνομίας στους παρακρατικούς, Γκοτζαμάνη και Εμμανουηλίδη, οι οποίοι, αν και υπήρξε ανθρωποκτονία, “έπεσαν στα μαλακά” και τιμωρήθηκαν μόνο για “κακώσεις!” που προξένησαν στο βουλευτή Λαμπράκη.

Ζητώ συγγνώμη, γιατί όλα αυτά ξεφεύγουν από το θέμα μας που είναι το Ρεμπέτικο και το Λαϊκό μας τραγούδι, αλλά θεωρώ ότι πρέπει να φρεσκάρουμε στη μνήμη μας γεγονότα της σχετικά πρόσφατης ιστορίας αυτού του τόπου.

Μα δεν ξέφυγες από το θέμα. Είπαμε, ο Μουσχουντής ήταν κουμπάρος του Τσιτσάνη.

Μπράβο Ελένη! Δεν ξεφεύγουμε καθόλου. Όλα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Και καλό είναι να γνωστοποιείται η δράση όλων των προσώπων για να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις στους νεότερους και πλέκονται εγκώμια…

Άλλωστε η νεότερη ιστορία μας είναι θέμα που πρέπει να ενδιαφέρει τους πάντες σε αυτό το φόρουμ αφού πολλά κεφάλαιά της δεν έχουν κλείσει ακόμα και πολλές “πληγές” είναι ακόμα νωπές…

Υ.Γ. Έχω την εντύπωση ότι η χήρα του Στακτόπουλου ακόμα παλεύει για τη δικαίωση και αποκατάσταση του ονόματος του συζύγου της με προσφυγές στη δικαιοσύνη…

Ο Στακτόπουλος είχε κάνει 2 απόπειρες αυτοκτονίας κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, αποφυλακίστηκε μισότρελος και με “αναστολή”,ώστε να είναι πάντα όμηρος και με το στόμα κλειστό. Πέθανε το ΄98. Πολλοί (Π. Κανελλόπουλος και άλλοι) μίλησαν για “νέα υπόθεση Ντρέϋφους” και “δικαστική σκηνοθεσία”.
Πράγματι, η γυναίκα του Θεοδώρα Ζησιμοπούλου-Στακτοπούλου, έλεγε ότι πήγε αδικαίωτος και δεν αποκαταστάθηκε το όνομά του από την ελληνική δικαιοσύνη.
Πρόσφατα, σε δημοσίευμά του και ο Λ. Παπαδόπουλος αναφέρθηκε στο Μουζενίδη (πρέπει να ήταν αδελφός του πατέρα της γυναίκας του, Ράϊας) και στην άδικη, ατεκμηρίωτη κατηγορία.