Σακαφλιάς (η άλλη εκδοχή)

Σακαφλιάς

[Για όσους δεν την θυμούνται, πριν αρκετά χρόνια από την παράσταση του Στ.Ξαρχάκου]

Ο Χαρίλαος Χαραλάμπους ή Καραμιχάλης ή Σακαβιάς, άνεργος και χήρος ( η γυναίκα του είχε πεθάνει από φυματίωση) με 6 μικρά παιδιά και μια ηλικιωμένη μητέρα, φέρεται να σκότωσε το 1931 το σπιτονοικοκύρη του, μετά από τη δεύτερη κατά σειρά έξωση που τους έκανε από το σπίτι, το οποίο τους νοίκιαζε.
Ο ίδιος ο Σακαφλιάς στην απολογία του είχε πει πως γυρίζοντας στο σπίτι του και βρίσκοντας τα λιγοστά τους πράγματα, τα παιδιά του και την ηλικιωμένη μάνα του στο δρόμο, δεν αντέδρασε καθόλου παρά το θυμό του και μόνο όταν διαπίστωσε πως ο ιδιοκτήτης του είχε κρατήσει το χωνί του φωνόγραφου και κάποια άλλα μικροπράγματα πήγε να του ζητήσει εξηγήσεις στο μαγαζί που διατηρούσε.
Εκεί είπε πως ο σπιτονοικοκύρης του τον απείλησε με ένα μαχαίρι, πως ο ίδιος απλά αμύνθηκε και πως το μαχαίρι γύρισε και χτύπησε το θύμα.
Μάλιστα δεν δήλωσε καμιά μεταμέλεια για την πράξη του αυτή.
Το δικαστήριο δεν πείστηκε από την απολογία του αυτή, ίσως γιατί είχε εμπλακεί σε καυγάδες και πριν από αυτό το μοιραίο γεγονός και έτσι το 1931 οδηγήθηκε στις φυλακές Τρικάλων.
Όπως γινόταν σε κάθε σχεδόν φυλακή του μεσοπολέμου, έπαιζαν οι κρατούμενοι παράνομα παιχνίδια, ενώ ο πιο νταής, ο «αρχηγός», έπαιρνε ένα σεβαστό μερίδιο, τη λεγόμενη γκανιότα.
Ο Σακαφλιάς στη φυλακή των Τρικάλων είχε τη φαεινή ιδέα να διεκδικήσει τη γκανιότα από τον αρχηγό, τον Αντωνίτση, και εκείνος έβαλε δυο δικούς του να τον καθαρίσουν.
Όργανο του εγκλήματος ήταν το χερούλι ενός τηγανιού, τροχισμένο στις πλάκες της φυλακής, έτσι που να μοιάζει με λεπίδι.

Αυτή φαίνεται να είναι η ιστορία του Σακαφλιά.

Πηγή: Περιοδικό “Λαϊκό Τραγούδι”, τεύχος 6 [αρχείο Χατζηδουλή]
Όπου και το σχετικό απόσπασμα - αφιέρωμα - στο έγκλημα αυτό από την εφημερίδα “Καθημερινή” της εποχής εκείνης.

Ελενη διαβασα με προσοχη το θεμα σου περι Σακαβλια η Σακαφλια και ειναι πολυ ενδιαφερον να ανταλλασουμε αποψεις, για θεματα-ιστοριες, για καποιους ανθρωπους που οπως και να το κανουμε “ανηκαν” στον μικροκοσμο του υποκοσμου. Στην αυτοβιογραφια του Γ. ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΝΤΟΜΠΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑΡΑΤΑ 1982 Εκδοσεις Κακτος, Επιμελεια Κ. Χατζηδουλης υπαρχει μια διηγηση του Μπαγιαντερα του ιδιου καπως διαφορετικη:
Οπως αναφερει λοιπον, ο Σακαφλιας (κατα πασα πιθανοτητα Σωκρατης στο ονομα) μπηκε φυλακη το 1927 λιγους μηνες μετα την φυλακιση του Μπαγιαντερα του 1926, αλλοι λεγανε για σωματεμπορια (καθως ηταν και ομορφοπαιδο-γοης και ειχε το παρε δωσε με τις γυναικες της αμαρτιας, σεσημασμενος βεβαια και για κλοπες με πολλες καταδικαστικες αποφασεις εναντιον του), αλλοι για κλοπη και αλλοι για φονο αν και κατι τετοιο δεν ηταν πιστευτο διοτι στον κοσμο της μαγκιας δεν ειχε “ονομα” και αναφερεται στον Σακαφλια υποτιμητικα σαν εναν αντρα που δεν τον υπολογιζαν (λογω του οτι ειχε νταλαβερια με γυναικες και τους τα παιρνε;), δεν ηταν μαγκας, ουτε καν μορτης (λογια του Μπαγιαντερα).
Ο Αντωνιτσης τωρα, Βολιωτης -αυστριακος στην καταγωγη- βρεθηκε στην φυλακη για ενα εγκλημα που ο Μπαγιαντερας τουλαχιστον δεν μας αναφερει, κρατωντας σαν μαγκας και ο ιδιος, μια σταση σιωπης για το γεγονος, αγνωστο γιατι, και ειδε την δουλεια με την κονομα και τα ζαρια και ξεκινησε να οργανωνει παιχνιδια και να παιρνει το βιδανειο απο τους καταδικους που παιζαν μπαρμπουτι πολυ.
Ο Σακαφλιας μολις ειδε τον ηλικιωμενο να κονομαει τον εβαλε στο ματι, υποψιν οτι ο Αντωνιτσης εχαιρε σεβασμου απο τους φυλακισμενους και του την βγηκε μια φορα, ενεργεια που εκανε τον Αντωνιτση να τον αποθησει με τα λογια καθοτι γερος και υποσχομενος καμια κουτα τσιγαρα μη θελωντας φασαριες. Την δευτερη φορα που συναντηθηκαν, στο παιχνιδι πανω ξανα, του χωθηκε και τον κλωτσησε λεγοντας του προσβλητικα λογια. Ο Αντωνιτσης τοτε προσβεβλημενος στους μαγκες μπροστα, του απαντησε πως αυτο θα το πληρωνε με την ζωη του και εφυγε. Αγορασε ενα τηγανι και το μανικι του τηγανιου το εκανε κοφτερο και μετα απο 2-3 μερες τηγανιζε ψαρια στο πλυσταριο και τον καλεσε να φανε παρεα. Ο Σακαφλιας θα σκεφτηκε “γερος ειναι θα θελει να τα βρουμε” και πηγε. Τοτε ο Αντωνιτσης του εριξε 17 λεγανε μαχαιριες. Μετα απο το γεγονος ολες οι φυλακες το μαθανε και εφτασε (ευτυχως) και στ αυτια του Τσιτσανη και εγραψε τον Σακαφλια. Βεβαια ο Παπαιωαννου που αναφερεται στο γεγονος δεν εχει κριση περι των 2 ατομων απλα αναφερει ενα τραγουδι που τραγουδουσανε χωρις τεμπο: Aντωνιτση ρουφιανια που σκοτωσες τον Σακαφλια, το Σακαφλια σκοτωσανε κι οι μαγκες πελαγωσανε.Εκει στα Τρικαλα στα δυο στενα λοιπον, της φυλακης, εγινε ενα εγκλημα που θα μεινει για παντα, για δυο ανθρωπους που θα επρεπε αντιστροφα με την εννοια του τραγουδιου να αναφερονται ( ο τροπος του λεγειν) αν και ηταν εγκλημα μπαμπεσικο.
Ο Αντωνιτσης αποφυλακιστηκε μετα την μεταπολιτευση γερος, βρεθηκε στην Πατρα και μια αναφορα καποιου που τον φροντιζε ελεγε για μια μικρη συνταξη που ερχοταν απο τον λεσχιαρχη, εξαιτειας του οποιου εγκληματισε και βρεθηκε στην φυλακη για φονο ενωματαρχη, και καθως σταματησαν τα εμβασματα, και για τα προς το ζην μετα απο μια ευσχημον επαιτια αυτοκτονησε στο 4ο χιλ. Πατρων - Πυργου γυρω στο 1966.
Δεν γνωριζω ποια απο τις 2 αναφορες ειναι η σωστη ετσι καπως την διαβασα και την μεταφερω. Να πω ομως και οτι αν ειναι αληθεια αυτα που αναφερει ο Μπαγιαντερας την θεωρω σαν μαρτυρια πολυ πιο αξιοπιστη απο τον καθε Χατζηδουλη κλπ που ειναι και στο φιναλε πολυ μεταγενεστεροι απο καποιον, που εζησε την ιδια εποχη, μπηκε καταδικασμενος στην φυλακη την ιδια εποχη και ειχε και “χωρο” (ιστορια) στην μαγκια δικο του με πολλες “περγαμηνες”. Απλα μεταφερω κι εγω οτι γνωριζω.

Μάκη, κατ’ αρχήν, καλώς ήρθες στο φόρουμ. :slight_smile:
Πραγματικά χαίρομαι πολύ που ψάχνουμε την ιστορία των τραγουδιών.

Στοιχεία για το Σακαφλιά έψαχνα από καιρό, για να βάλω επιτέλους και αυτό το λήμμα στο γλωσσάρι, έτσι διάβασα πρώτα πρώτα την αυτοβιογραφία του Γιάννη Παπαϊωάννου.
Όμως, η πληροφορία που έπεσε (νομίζω από τον Παναγιώτη και τον ευχαριστώ πάρα πάρα πολύ γι’ αυτό) με παρέπεμψε στο περιοδικό “Λαϊκό Τραγούδι”, τεύχος 6.
Εκεί, υπάρχει ένα ντοκουμέντο αναμφισβήτητο, το ρεπορτάζ της εποχής από την εφημερίδα “Καθημερινή” με όλα τα στοιχεία για το “Σακαφλιά”.
Έτσι βλέπουμε σίγουρα τη χρονολογία, που είναι το 1931, υπάρχουν επίσης όλα τα στοιχεία από τη ζωή του Σακαφλιά, οι κατηγορίες γι’ αυτό το έγκλημα, η απολογία του, ακόμα και φωτογραφία του.

Μάλλον λοιπόν από στόμα σε στόμα όπως μεταδόθηκε η ιστορία του Σακαφλιά, από κάποιους που “θυμούνταν” στον Μπαγιαντέρα και από εκεί στον Παπαϊωάννου, χάνεται το νήμα…

Ο Μπαγιαντέρας αυτά που λέει τα στηρίζει σε συγκρατούμενους του στις φυλακές της Αίγινας ,που κάποιοι ήταν παρόντες και στο φονικό, αλλά εν μέρει και στον Αντωνίτση που γνώρισε κατόπιν στις φυλακές της Παλιάς Στρατώνας.
Η θέση του Μπαγιαντέρα κλίνει προς την πλευρά Αντωνίτση (ετών 50 τότε), θεωρώντας τον Σωκράτη (:wink: Σακαβλιά (ετών 27 τότε) <<θρασύ και προκλητικό>> και μάλιστα <<[πως] δεν υπήρξε ποτέ μάγκας, ούτε καν μόρτης, διότι ένας μάγκας δεν τα βάζει ποτέ με ένα γέροντα>>.

Συνεπώς Μάκη,
μην ξεχνάς πάντως πως ο Χατζηδουλής που είχε την επιμέλεια του βιβλίου του Μπάρμπα-Γιάννη, για τα όσα (σωστά) παρέθεσες είναι σε γνώση του, μια και πρόκειται για διήγηση του Γκόγκου σ΄αυτόν.[ Όπότε το <<από τον κάθε Χατζηδουλή>> που γράφεις δεν συνάδει, μια και πρόκειται ουσιαστικά για την πηγή σου].

Επίσης οι πληροφορίες από την Πάτρα για τον Αντωνίτση και το τέλος του, προέρχονται από επιστολή του αυτοκινητιστή Δημ.Βαγενά-Πάτρα στην εφημερίδα “Απογευματινή” το 1976.
Αυτός χαρακτηρίζει τον Αντωνίτση <<τσάμπα μάγκα>>.

Ο Γκόγκος επί πλέον βαφτίζει τον Αντωνίτση ως Αυστριακής καταγωγής.
Απλώς ήταν Βολιώτης, πράγμα που επίσης αναφέρει.

(Όλα αυτά και πολλά άλλα στις σελίδες 109 έως και 114 της αυτοβιογραφίας).

Από τη στιγμή που έχουμε αυθεντική και απόλυτα αξιόπιστη πηγή, το ρεπορτάζ από την εφημερίδα της εποχής, νομίζω πως δεν χωράει αμφισβήτηση για το τι έγινε.
Τα στοιχεία για το Σακαφλιά [Χαρίλαο τον έλεγαν, Χαραλάμπους ήταν το επώνυμό του, ενώ “Καραμιχάλης” και “Σακαβιάς” ή “Σακαφλιάς” ήταν τα παρατσούκλια του και τα είχε χρησιμοποιήσει σε προηγούμενες παραβατικές συμπεριφορές που είχε] τα έχω παραθέσει στο προηγούμενο μήνυμά μου και έχουν καταχωρηθεί επίσης στο γλωσσάρι.

Έχει πάντως ενδιαφέρον να δούμε πώς παραποιούνται τα γεγονότα.
Ο Τσιτσάνης στο ομώνυμο τραγούδι του αναφέρει πως το Σακαφλιά τον σκότωσαν “στα δυο στενά”, με αποτέλεσμα οι Τρικαλινοί, όταν σε ξεναγούν στην περιοχή … να σου υποδεικνύουν και το ακριβές σημείο όπου υποτίθεται πως “τον φάγανε” το Σακαφλιά.
Ενώ, στην πραγματικότητα, ο φόνος διεπράχθη μέσα στη φυλακή…

Ελένη,
Να συμπληρώσω πως ο Μπαγιαντέρας είναι “σίγουρος” πως έγινε το 1927.
Τρέχα-γύρευε συνεπώς και με την ιστορία τελικά, όπως γράφεις.
Γιαυτό και αρχικά έμεινα μόνο στην “άλλη εκδοχή”…του τραγουδιού μόνο.

Αντωνη, πηγη μου ειναι οντως ο Χατζηδουλης αλλα τον “βλεπω” ως τον ανθρωπο που μετεφερε απλα την αφηγηση δημοσιογραφικα χωρις κριτικη χωρις σχολια και γι αυτον τον λογο τον θεωρω και αξιοπιστο οπως κι εσυ. Με τους διαφορους ρεμπετολογους τελευταια ακουω πολλα και διαφορα και δεν μ ευχαριστει για να ειμαι ειλικρινης και την “πληρωσε” ο ανθρωπος αυτος!

Ελενη σ ευχαριστω για το καλωσορισμα και θα ηθελα την οποια βοηθεια για να βρω να διαβασω κι εγω το ντοκουμεντο αυτο γιατι μ ενδιαφερει εγκυκλοπαιδικα.

Μήνυμα από Ελένη:Περιοδικό “Λαϊκό Τραγούδι”, τεύχος 6, Ιανουάριος 2004.
[Δυστυχώς, έχει χαλάσει το σκάνερ, δεν μπορώ να το ανεβάσω…]

Και έλεγα: -τι μου θυμίζει… Κάτι από Κρυφό Σχολιό μου θυμίζει…

μη συνεχίσουμε όμως, έρχεται και η (διπλή και) Εθνική εορτή…

ΕΛΕΝΗ μια χαρη θελω, αν γινεται δωσε μου μια λεπτομερεια, σε ποιο τευχος της καθημερινης υπαρχει το αρθρο για το Σακαβλια;
εψαχνα διαφορα τευχη μα δεν εβγαλα ακρη (στο site της καθημερινης )

Από όσο ξέρω, το site των εφημερίδων δεν έχει ενημερωθεί για αρχείο τόσο παλιό, χρονικά.
Γενικά υπάρχουν μόνο τα πιο πρόσφατα χρονικά φύλλα, με κάποιες διαφοροποιήσεις χρονικά, ανάλογα με την εφημερίδα.
Από εκεί και πέρα, ο ερευνητής που ενδιαφέρεται για τόσο παλιές εποχές, πρέπει να αποτανθεί στα γραφεία της εφημερίδας και να αναζητήσει ο ίδιος με ψάξιμο και με βάση τη χρονολογία, αν βέβαια είναι τυχερός και την γνωρίζει, αυτό που θέλει.
Άρα, μια ιδιαίτερα χρονοβόρα έρευνα, ειδικά αν σε μπερδεύουν χρονικά οι υπάρχουσες μαρτυρίες, όπως στην περίπτωσή μας, που σε πάνε και στο 1927.
Στην περίπτωσή μας για την ιστορία του Σακαφλιά, έχουμε έτοιμη, στη διάθεσή μας, την έρευνα που έγινε
και υπάρχει και φωτοτυπία του φύλλου της εφημερίδας στο περιοδικό “Λαϊκό Τραγούδι”.

βασικα απο μια γρηγορη ματια που εριξα η σελιδα δινει τη δυνατοτητα περιηγησης μεχρι το 1917.Πιθανοτατα θα υπαρχει και του Σακαφλια αφου ειναι γυρω στο 1927 αν δεν ειμαι λαθος, απλα το θεμα ειναι η ακριβης ημερομηνια του φυλλου

Υπάρχει και ένα βιβλίο - έρευνα για το Σακαφλιά από έναν Τρικαλινό, το Δημήτρη Τσιγάρα, με τίτλο:
“Ο θρυλικός Σακαφλιάς”.

Το έχω ήδη παραγγείλει και όταν θα το παραλάβω, οποιαδήποτε πληροφορία σχετική βρω , θα την ανεβάσω και εδώ.

Μπράβο βρε Ελένη.

Περισσότερα για το Σακαφλιά [b] στην “ΚΛΙΚΑ”.[/b]

Εδώ και η “μυθολογική” εκδοχή του ελληνικού κινηματογράφου, για όποιον ενδιαφέρεται:

http://www.youtube.com/watch?v=f6VxfzohI50

Ίσως το πιό αξιόλογο σημείο του φιλμ μεταξύ 1:06:12 - 1:08:15, ξέρει κανείς ποιός παίζει και τραγουδά εδώ;

Όπως γράφει στους τίτλους αρχής ο Μήτσος Παπαζήκας. Σε τραγούδια του Τσιτσάνη που τους άφησε να τα πουν σαν ευγενική προσφορά για την ταινία.

Τα τραγούδια του Τσιτσάνη από ηχογραφήσεις ακούγονται συνεχώς στην ταινία.
Σε αυτή τη σκηνή είναι ένας που παίζει (ο ίδιος - δηλ. όχι playback) μπουζούκι και τραγουδάει μόνος. Δεν ξέρω αν το συγκεκριμένο είναι του Τστσάνη. Πάντως ίσως είναι ο Μήτσος Παπαζήκας, εφόσον το λέει στους τίτλους (δεν το είχα προσέξει)

Δημήτρης (Μήτσος) Παπασήκας λεγόταν, συγχωρέθηκε το 1999 σε ηλικία 82 χρονών. Κολλητός φίλος του Χρήστου Τσιτσάνη αδερφού του Βασίλη με τον οποίο έπαιζαν σε πολλά μαγαζιά Τρίκαλα, Λάρισα, Βόλο, Θεσνικη, Αθήνα. Και στη δισκογραφία πέρασαν κάποια προπολεμικά σαν δεύτερη φωνή. Πρόλαβα και τον γνώρισα, μάλιστα είχαμε παίξει και μαζί για γούστα σε ένα τσιπουράδικο στα Μεσαγγαλα Λάρισας το 95. Στα χέρια του είχε 2 μπουζούκια Ζοζεφ (39 και 51 καλά όργανα- το 1 το παίζω και τώρα κάπου κάπου στο σπίτι της κόρης του) και μια κιθάρα Απαρτιαν την οποία μου χάρισε αλλά δεν ξέρω να παίζω οπότε την χαίρονται οι φίλοι. Δυστυχώς τα εγγόνια του δεν το έχουν.

[b][u]Εδώ,[/b][/u] και οι στίχοι του τραγουδιού αυτού που ερμήνευσε ο Παπασίκας.

Το τραγούδι, όπως και η μουσική επένδυση της ταινίας αυτής, είναι του Χρήστου Μουραμπά.