Ρεμπέτικο χωρίς μάγκικα τραγούδια είναι τζατζίκι χωρίς σκόρδο.
Οσο για το αν πρέπει να κρατήσουμε τα “θετικά” του στοιχεία και να απορρίψουμε τα “αρνητικά” του, αυτό μπορεί να αποβεί άκρως επικίνδυνο.
Αντίστοιχα θα πρέπει να απορρίψουμε τον Αριστοφάνη ως ολιγαρχικό, το Θέογλη ως παιδεραστή, τον Ανδρούτσο ως μουσουλμάνο, τον Κολοκοτρώνη ως τρομοκράτη, το Ρίτσο ως κομμουνιστή, το Χατζηδάκη ως ομοφιλόφυλο κ.ο.κ.
Φυσικά είναι αλήθεια ότι νοηματικά σήμερα ένα χασικλίδικο τραγούδι δεν μπορεί να προφέρει τίποτα. Ομως το τραγούδι είναι μόνο λόγια;
Από την άλλη πλευρά, τι είδους δημιουργία θα είναι αυτή που έχει μόνο θετικές πλευρές; Μόνο σε ιατρικό εργαστήριο μπορείς να παράγεις κάτι τελείως αποστειρωμένο και πάλι δεν είσαι σίγουρος.
Η γνήσια λαϊκή δημιουργία (μουσική, ποίηση, ζωγραφική κλπ.) ξεχωρίζει μεταξύ άλλων και από το εξής:
Αποτελεί καθρέφτη της κοινωνίας μέσα στην οποία αναπτύχθηκε.
Το χασίς ήταν διαδεδομένο στις φτωχικές συνοικίες του Πειραιά. Στη Σμύρνη μάλιστα ήταν συνήθεια και των αστών. Την εποχή για την οποία συνήθως μιλάμε (αυτή του Μεσοπολέμου) διαδόθηκαν και τα λεγόμενα “σκληρά” ναρκωτικά. Τα εγκατελλειμένα βαγόνια στον Πειραιά κατοικούνταν από πρεζάκια.
Αυτό ήταν μέρος του άμεσου περίγυρου του ρεμπέτη μουσικού που είτε αποτελούσε μέλος αυτού του περίγυρου (π.χ. Δελιάς) είτε βρισκόταν στη θέση του θεατή (π.χ. Τσαούς) έπρεπε να τον περιγράψει.
Ας συνεχίσουμε με παράδειγμα το πειραιώτικο ρεμπέτικο, που περιέχει και τα περισσότερα μάγκικα τραγούδια. Χαρακτηριστικότερος γνήσιος Πειραιώτης ρεμπέτης (όσον αφορά και το έργο του, και τη ζωή του) είναι ο Γιώργος Μπάτης.
Δείτε την εργογραφία του:
Δύο καθαρόαιμα εργατικά, κοινωνικά τραγούδια, που από πλευράς λόγου και περιεχομένου θα ζήλευε κι ο Βάρναλης! (“Θερμαστής”, “Σφουγγαράδες”).
Δύο τραγούδια-περιγραφή της καθημερινότητας (“Μπαρμπεράκι”, “Φωνογραφιτζήδες”).
Ενα μανέ.
Ενα ταξίμι-σόλο.
Και, φυσικά, πεντέξι χασικλίδικα.
Τι κάνουμε λοιπόν;
Απορρίπτουμε-αγνοούμε τα χασικλίδικα τραγούδια του Μπάτη και τον παρουσιάζουμε ως υμνητή της εργατικής τάξης της εποχής;
Ή μήπως, με βάση τη “λούμπεν συμπεριφορά” του και το “διεφθαρμένο” του έργο (τα χασικλίδικα ντε!), τον στέλνουμε στον αγύριστο, διαγράφοντας μαζί του και το πρώτο λαϊκό τραγούδι με αναφορά στην καταπίεση κι την εκμετάλλευση του εργάτη ("…κι αν δε βγάλουνε σφουγγάρια, έχουν άσχημα χαμπάρια")…;
Ο Μπάτης δεν ήταν ούτε μαρξιστής ούτε διαφθορέας συνειδήσεων. Ήταν γνήσιος (απ’ τους γνησιότερους) λαϊκός δημιουργός. Λίγοι δημιουργοί θα μπορούσαν να περηφανευτούν όσο οι ρεμπέτες για την εμπνευσμένη περιγραφή που έκαναν με το έργο τους. Οσο για την ειλικρίνεια των αισθημάτων τους… Ούτε καν το συζητάμε. Οταν σήμερα (σπανιότατα) ο δημιουργός (συγγραφέας, ποιητής, τραγουδοποιός κλπ.) περιγράφει το πρεζάκι στην Καποδιστρίου, απλά καταγράφει το κοινωνικό φαινόμενο. Μέχρι εκεί μπορεί να φτάσει (κι αν φτάσει). Ο ρεμπέτης, όταν γράφει “πες μου τι κάνουν οι φτωχοί πρεζάκηδες κι εκείνοι, πάρε να δώσεις και σ’ αυτούς λιγάκι κοκαΐνη”, δεν κάνει απλά μία καταγραφή, αλλά πονάει για τον “άγνωστο πρεζάκια”, καθώς στο πρόσωπό του βλέπει το γείτονά του, το γνωστό του, το φίλο του. Αυτό θα πει “ειλικρίνεια αισθημάτων”.
Στο χωριό μου, το τζατζίκι χωρίς σκόρδο το λέμε απλά γιαούρτι…
Άψογο, Άρη, κι ας έχω μιάν ελαφρώς παρεκκλίνουσα (έτσι, γιά να… στη σπάσω καθαρευουσιάνικα) πολιτική θέση, και θα το υιοθετούσα με άνεση σε μιά δημόσια τοποθέτηση.
Κατά τα άλλα:
Κυριακή 21/1/08, στο μέγατο Γουλανδρή-Χορν, στους Αέρηδες στην Πλάκα, στις 6.00 το απόγευμα ίσαμε τις 8.00, θα μου επιδώσουν κάποιο (ακόμα) βραβείο… Θα προλογίσει ο παντοτεινός μου φίλος Κώστας Βρεττάκος.
Το ενδιαφέρον είναι πως θα προβληθεί μία ωριαία σύμπτυξη που έφτιαξε ο επίσης φίλος μου Νίκος Κανάκης, από την οχτάωρη ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ, που τέλειωσα πέρσυ.
Όποιος δεν έχει κάτι καλύτερο να κάνει, θα χαρώ πολύ να τον δω.
Φέρρης
To οτι στην ιστορια του <<ρεμπετικο>> ενα μερος ειναι και αυτο με τα χασισοτραγουδα συμφωνω .Εγω δεν ειπα πως δεν υπηρχαν…Ομως πιστευω πως δεν χρειαζεται να επικεντρωνουν το ενδοιαφερον σ’αυτό το μέρος διαφοροι καλλιτεχνες και μη οτις δημοσιες εμφανισεις τους…δικαιωμα τους βεβαια και εμενα αποψη μου… Ακομη να απαντησω στον αλλο φιλο πως δεν χρειαζεται να ηρωποιησουμε τα χασικλιδικα τραγουδια επειδη τα απαγορευε ο Μεταξας…δεν σημαινει πως ειναι τραγουδια που εναντιωνονταν σ’ εκεινο το καθεστως…Εξαλου κι αλλα τραγουδια απαγορευτικαν εκεινο τον καιρο διαφορετικου περιεχομενου που ποτε δεν ειδαν φως και δεν μπηκαν στη δισκογραφια οπως μπηκαν τα χασικλιδικα…
Αυτά τα γλαφυρά παραδείγματά σου “σκοτώνουν”! :019:
Απο τσαλαφούτι ξερετε??? τετοια τρεωμ’ εμεις σα’ παν…!
Εχω την εντύπωση ότι θες να πεις κάτι σωστό (με βάση τα δικά μου κριτήρια βέβαια) αλλά το εκφράζεις λανθασμένα.
Αν εννοείς ότι κάποιοι “καλλιτέχνες” προσπαθούν να πουλήσουν μία μαγκιά, την οποία δεν διαθέτουν, τραγουδώντας χασικλίδικα τραγούδια και μάλιστα συνήθως σε στυλ “εντελαμαγκιέν”, τότε, ναι, συμφωνάμε. Και φαντάζομαι και οι περισσότεροι από εδώ μέσα. Τους “ζωγράφισαν” κάποτε μ’ ένα πανέφορφο τραγούδι ο Παύλος και η Σπυριδούλα:
“…Αγόρασες και το λουλά απ’ το μοναστηράκι
ο Μάρκος θα σου τράβαγε τ’ αφτί
και τώρα που μας έγινες μοντέρνο κουτσαβάκι
δε ρίχνεις και σε μας τη συνταγή, τη μαγική…”.
Κι εγώ τα ‘χω χώσει δημόσια γι’ αυτό το θέμα, γράφοντας αρθράκια εδώ κι εκεί. Αλλά ποιος μας ακούει εμάς;
Έ ναι, βρε Άρη, γειά στο στόμα σου…
Nτάξ το λυσαμε ???
Ε βέβαια το λύσαμε. Δε σου 'παν τίποτα εσένα;
ΤΕΛΙΚΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΧΑΣΙΚΛΙΔΙΚΑ!
Δηλαδή αν κατάλαβα καλά σε καμιά 20αριά χρόνια που θα απαγορευτεί εντελώς το κάπνισμα, τουλάχιστον στη Ευρώπη και στη Αυστραλία (εκεί φαίνετε να οδηγούνται τα πράγματα) το τσιγάρο θα είναι στη ίδια θέση που είναι τώρα το χασίς. Και μετά από 50 χρόνια θα έρθει ένας νέος kontostayros (προς Θεού μην το πάρεις προσωπικά), και θα ζητήσει να αγνοηθούν και όλα τα τραγούδια που γράφτηκαν για το τσιγάρο. Γιατί έτσι χοντρά χοντρά για να το καταλάβεις φίλε, το χασίς κάποτε βρισκόταν στην ίδια περίπου θέση που έχει το τσιγάρο σήμερα. Και εγώ όταν έμαθα ότι καπνίζει ο γιος μου τσιγάρο προσπάθησα να τον πείσω να το κόψη. Η μήπως υπάρχει κανένας από εμάς που πιστεύει ότι το κάπνισμα δεν είναι κακό? Και εγώ καπνιστής είμαι και θα χαιρόμουν να είχα τη δύναμη και τη θέληση να το κόψω το ρημάδι. Αλλά αυτό, παρόλο που ξέρω ότι είναι κακό, δέν είναι κατάπτυστο και καταδικαστέο. Λοιπόν έτσι ήταν και με το χασίσι τότες.
Ο προβληματισμός σου δεν είναι τόσο δύσκολος αν το δεις μέσα από αυτό το φακό που είναι και ο πραγματικός.
Η συζητηση που κανουμε θυμιζει τον συντηρητισμο με τον οποιο αντιμετωπιστηκε το τραγουδι του Τσιτσανη “Το βαπορι απο την Περσια”
που τελικα οδηγησε στην δημοσια απαγορευση της εκτελεσης του.
Το οποιο βεβαια εγινε μοδα και με φανατισμο αλλα και … στη ζουλα παιζοταν και τραγουδιοταν σε ταβερνακια, σε συναξεις, σε φοιτητοπαρεες κλπ. την ιδια εποχη της απαγορευσης…
Aπο το σπιτι δεν θα βγω πινω μπαφους και παιζω PRO…!
Τώρα το πηδήξαμε τελείως και μάλλον θα σταματήσω να συμμετέχω σ’ αυτή τη συζήτηση.
Δηλαδή ρε φίλε βλέπεις πολλές ομοιότητες ανάμεσα στο “Σερέτη” (“Σερέτης είμαι χασικλής, κοτσάνι την περνάω…”) και στην πaπαριά “Πίνω μπάφους και παίζω Pro”;
Α, τραγούδι είναι αυτό; Κι έφαγα το νου μου να καταλάβω τι διάολο εννοεί ο ποιητής!!
Φίλε kontostayros. Νομίζω ότι προσπαθήσαμε όλοι να σε βοηθήσουμε με τις ανησυχίες σου στο μέτρο των γνώσεων και του ποσοστού νοημοσύνης μας (IQ ), όσο καλύτερα μπορούμε βέβαια. Αυτό το τελευταίο post σου, έδωσε και την απάντηση στο γρίφο. Λοιπόν κατά τη γνώμη μου φταινε τα ακούσματα σου. Μελέτα καλά τα ρεμπέτικα τραγούδια, προσπάθησε να εμβαθύνεις λιγάκι, Βάλε καλά στο μυαλό σου εκείνα που σου έγραψε ο Άρης και μετά από 2-3 χρόνια προβληματίσου πάλι με το θέμα των χασικλίδικων.
Κώστα Φέρρη μου, μη διαιωνίζεις και εσύ το λάθος του Μάρκου: γιουρούκοι λέγεται η φυλή, όχι γιουρούτοι ή γιουρούτηδες κλπ. και γιουρούκικα τα σε αυτούς αναφερόμενα. Αλλά γιουρούκικο είναι συγκεκριμένος τονισμός ρυθμού, όχι είδος (genre) τραγουδιού.
Τα Σμυρναίικα ως είδος τραγουδιού διαμορφώνονται στη Σμύρνη, αλλά με έντονη παρουσία Κωνσταντινουπολιτών ή επηρρεασμένων από την πολίτικη παράδοση μουσικών και η παραγωγή τους συνεχίζεται στην Αθήνα μετά την καταστροφή, με πολύ μεγάλη παραγωγή τραγουδιών. Δεν επιβιώνουν για λίγο, συνεχίζουν παράλληλα με το «πειραιώτικο» μέχρι να υποσκελιστούν και τελικά να σβήσουν.
Τώρα, για την παρουσίαση, επειδή δεν υπάρχει Κυριακή 21/1/08 ελπίζω να εννοούσες Δευτέρα, γιατί αν εννοούσες Κυριακή εγώ, τουλάχιστον, έχασα.
:063:Ενα Ζειμπεκάκι παραγγελια από τον κύριο Κοντοστάυρο, σβυνουν τα φωτα και μετά την εισαγογή του σολου μπουζουκιού ,αρχηνάμε : -ΑΊντε Δεν μου λέτε δεν μου λέτε το Τζατζίκι που πουλιέτε- -Το πουλανε οι μαγιράδες στους απάνο μαχαλαδες–Δεν με μέλει δεν με μέλει αν ακριβήνε το μέλι . Εγὠ θέλω το γιαουρτάκι με μια στάξη από φρουτάκι. . .:019:Χορίς τοξίκες ουσιες --και free από ζάχαρο:083: --και με πολύ λυγες θερμίδες .Εμπνέυτικα στον Φιλόσοφο ¨Αρη . . .:109::109:
αυτα τα διασκεδαστικά διαλείματα απο τη συζήτηση είναι υπέροχα! ξεκουράζουν τον αναγνώστη!
Δεν εχω χρονο για το pro πινω μπυρες και τρωω ψτο…!!!
Προς τους λοιπούς Διαχειριστάδες:
Προτείνω να κλειδώσει αυτό το θέμα.
Μας υποβιβάζει όλους αλλά και το φόρουμ σαν σύνολο.