Ρεμπέτικο Φεστιβάλ στο Ελσίνκι με τους "Παραπεταμένους" - Festival in Helsinki with “Parapetamenoi”, 28-29 September 2019

Ρεμπέτικο Φεστιβάλ στο Ελσίνκι με τους “Παραπεταμένους” Rebetiko

Festival in Helsinki with “Parapetamenoi”, 28-29 September 2019

Ελάτε να γιορτάσετε την 10ετή επέτειο από την ίδρυση του Ελληνικού Συνδέσμου στο Φεστιβάλ του ρεμπέτικου τραγουδιού στο Ελσίνκι. Υπάρχει πληθώρα εκδηλώσεων: Ελληνική ρεμπέτικη βραδιά, διαλέξεις ειδικών για το ρεμπέτικο, θεατρική παράσταση «Το μινόρε της Αμερικής», μαθήματα μαγειρικής ala polita (από τη Μικρά Ασία) και σεμινάριο τρίχορδου μπουζουκιού και λαϊκής κιθάρας!
Η εκδήλωση διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελλάδας στη Φινλανδία και υποστηρίζεται από την αεροπορική εταιρεία Aegean airlines και άλλες εταιρείες.

Come along to celebrate the 10-year anniversary from the Greek association’s founding in Rebetiko Festival in Helsinki. There is plenty on offer: Greek rebetiko night, lectures by experts on the genre, theatre performance: the minore of America”, cooking lessons ala polita (from Asia Minor) and a music 3-chord bouzouki and guitar seminar!

The event is organized under the auspices of the Embassy of Greece in Finland and sponsored by the Aegean airlines and other companies.

Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Χρυσή Γεράρδη και Γιώργος Μακρής
Οι μουσικοί: Σπύρος Γκούμας, Δημήτρης Γκούμας, Σοφία Κονταράτου, Γιώργος Μακρής, Μυρτώ-Κατερίνα Φατούρου και Φωτεινή Καράμπαμπα

Actors: Xrisi Gerardi, George Makris
Musicians: Spiros Goumas, Dimitris Goumas, George Makris, Sophia Kontaratou, Katerina-Mirto Fatourou and Photini Karababa

Πρόγραμμα/Schedule:

Saturday, 28 September 2019 Σάββατο, 28 Σεπτεμβρίου 2019
10:00-14:00 Σεμινάριο τρίχορδου μπουζουκιού από τον δεξιοτέχνη του μπουζουκιού και της κιθάρας και μουσικό υπεύθυνο των σεμιναρίων για το ρεμπέτικο στην Σκύρο, Σπύρο Γκούμα
3-chord Bouzouki and guitar seminar by the bouzouki and guitar virtuoso and music responsible of rebetiko seminars in Skyros, Spyros Goumas.
17:00 Ρεμπέτικη βραδιά στο “Berghyddan» με το μουσικό σχήμα «Παραπεταμένοι»
Music and dance night at Berghyddan (Vanhankaupungintie 3, 00560 Helsinki) by the music ensemble “Parapetamenoi”

Κυριακή, 29 Σεπτεμβρίου 2019/Sunday, 29 September 2019
11:00-14:00 Μαθήματα μαγειρικής με συνταγές από την Μικρά Ασία Cooking lessons with recipes from Asia Minor
17:00-22:00 Ομιλία ειδικών για το ρεμπέτικο και Θεατρικό έργο «το μινόρε της Αμερικής»
Lectures by experts on the particular music genre and Theatrical play “The minore of America”.

Περισσότερες πληροφορίες/More information: https://www.facebook.com/GreekBluesRebetiko/

3 «Μου αρέσει»

Πολύ ενδιαφέρον και μπράβο στα παιδιά όλα, που είναι και πολύ φίλοι μου!

(εκείνο το Τhe Greek Blues ως κεντρικό σλόγκαν της αφίσας, αν έλειπε…)

1 «Μου αρέσει»

Γεια χαρά σε όλους!
Θα ήθελα να συμπληρώσω το πρόγραμμα των διαλέξεων αναλυτικά που θεωρώ ότι στέκονται σε ύψος και πνεύμα που ξεπερνά κατά πολύ τον ‘εμπορικό’ τίτλο που δόθηκε στο φεστιβάλ…:

Lectures schedule (29.9.2019)
at Helsingin Suomalainen Yhteiskoulu (Isonnevantie 8, 00320 Helsinki) @ 17.00-18.30.

  1. Risto Pekka Pennanen (University of Tampere) and Eero Heimolinna (Helsinki) : "Laying Eggs of Columbus?: The Etymology and Contexts of the Word ‘Rebetiko’”
  1. George Makris (Parapetamenoi ensemble): “A short history of rebetiko songs, its recognition by UNESCO and its current status in the music activities of Greece”.

  2. Spiros Delegos: musician, ethnomusicologist [https://uoa.academia.edu/SpirosDelegos]: “‘Rebetiko’: Musicο-Cultural Trajectories within the Eastern Mediterranean and the Balkans”.

Speaker’s CVs:

Risto Pekka Pennanen (Tampere University / Sibelius Academy, Finland)
Risto Pekka Pennanen – musicologist and historian of ideas specialising in the Balkans and the Austro-Hungarian Empire – holds a title of docent in ethnomusicology at Tampere University, Finland. Pennanen received his PhD from University of Tampere (Westernisation and Modernisation in Greek Popular Music, 1999) and has been an Alexander von Humboldt Research Fellow at the Department of Musicology at Georg-August-University in Göttingen, Germany, a research associate at the School of Oriental and African Studies (SOAS), University of London, and a research fellow at Helsinki Collegium for Advanced Studies. Currently he is a visiting research fellow at the Uniarts Helsinki’s History Forum (Sibelius Academy). He has published over 50 peer-reviewed articles on various musical styles, especially those of Greece, Bulgaria and Bosnia-Herzegovina, and on discography, recording industry, organology, soundscape and the canons of music history. His current research projects are Music, Musicians, Soundscape and Colonial Policies in Habsburg Bosnia-Herzegovina, 1878–1918 and Control and Tax: The Licensing and Taxing Systems of Music and Musicians in late Habsburg Prague, 1894–1918.

Eero Heimolinna: Oikeustieteen kandidaatti
Neuvottelupäällikkö
Isännöitsijä
Negora Oy: toimitusjohtaja
Ateenaninstituutin ystävien pj 2012–14
Suomen Parthenon marmorien palautuskomitean sihteeri 2011–
Soittaa rebetika-musiikkia yhtyeessä Kompania Pentara
Filhelleeni

George Makris (guitar, singer) born 1948 in Lesvos (Aegean island). He is a graduate from Pantion University (political science). He worked for a master degree 1976-1978 (International Relation) in New York University (NYU) NY, USA and attained his PhD from Aristotelian University of Thessalonica (Social Demography) in 1996. He split his work life between the National Statistical Service of Greece and the General Secretariat for Youth of Greece (state bodies).
During the dictatorship of 1967-1974 he connected with composers, musicians and singers of the musical trend of “new wave”. He is a self-educated guitar player. From 1997 until 2000 he was student of the Ecclesiastic music of Simon Karas organization for the “Distribution of national music” and member of the chorus. From 2001 until 2006 was student of the conservatoire “musical Horizon” studying ecclesiastical music with the unique and excellent musician Panagiotis Maroulis. Member of the Byzantine choir “Protopsalton and Lambadarion”. In 2001 with Photini Karababa, Giannis Koutsavlis, Kostas Spyrou and Xrysanthi Cronidou created the “parapetamenoi”. In 2009 with Photini Karababa established the International seminar-meeting in Skyros and from 2010 has been collaborated with the excellent musician and instructor Spiros Goumas for the rebetiko seminar in Skyros, various music performances and music-theatrical plays in Greece and abroad.

**Spiros Delegos short CV:
Spiros Delegos holds a Master’s degree in the field ‘Ethnomusicology and Cultural Anthropology’ from the University of Athens and a Bachelor’s degree in Mathematics from the University of Patras. He has studied traditional Greek music and lavta at the Municipal Conservatory of Patras, theory of ‘Western Classical Music’ at the Philharmonic Foundation Conservatory of Patras, ‘Eastern’ Music and classical mandolin privately. Furthermore, he has got an excellent knowledge of folklore guitar and the Greek three course bouzouki and baglama. As a musician, he has appeared at numerous musical venues, live concerts and festivals and has composed music for theatre. He has participated with (ethno)musicology papers in several conferences (IMS, ICTM, etc.). He teaches in the Philharmonic Foundation Conservatory of Patras and is responsible for the ‘Urban Popular Music Orchestra’.

SUMMARY OF LECTURES

Risto Pekka Pennanen (TaU/Sibelius Academy) & Eero Heimolinna (Helsinki)

’Laying Eggs of Columbus? The Etymology and Contexts of the Word ‘Rebetiko’

Various scholars and rebetiko enthusiasts have suggested numerous possibilities for origins of the word ‘rebetiko’ – a baker’s dozen and beyond. None of them, however, is watertight. This presentation furnishes an overview of the previous etymological hypotheses and suggests a new, auspicious one. Furthermore, the early history of the term ‘rebetiko’ is of distinct interest, recording industry being instrumental in the usage and spread of the word; the motivation behind the usage was certainly commercial. That said, it remains uncertain what the buyers supposed to have purchased when selecting a recording with the characterisation ‘rebetiko’. As axiomatic from record labels, categorisations in record catalogues and song lyrics, the contextual meaning of the term remained nebulous in the initial and mid-stages of the history of Greek recorded music.

Spiros Delegos: musician-ethnomusicologist

  • Rebetiko’: Musicο-Cultural Trajectories within the Eastern Mediterranean and the Balkans

The current talk attempts to trace briefly the musicο-cultural trajectories within the powerful and cosmopolitan urban network of the eastern Mediterranean and the Balkans, which lead to the formulation of Rebetiko musical culture.
During the interwar period, Rebetiko was one of the most known musical genres of Greek urban popular music. The latter, as an umbrella term, embraces a plethora of instrumental tunes and songs of mixed origin and rich in style and morphology; these flourished in the large urban centres of the greater Greek area and the Ottoman Empire (Athens, Piraeus, Istanbul, Smyrna, Salonika, etc.) from the 19th century onwards.
Nonetheless, it should be clarified that ‘Rebetiko’ is quite a broad and obscure term; this is so not just from a scholar perspective, but from the several different views in everyday life regarding its content and the unclear time of its birth and demise, too.

3 «Μου αρέσει»

Α, εντάξει. Άμα έχει τέτοιο βιογραφικό…

3 «Μου αρέσει»

Χα,χα!
Παίδες, απ΄ όσο γνωρίζω είναι μουσικός εραστής του Ρεμπέτικου και νομίζω ότι αυτός μάλλον θα μιλήσει στα Φινλανδικά!

1 «Μου αρέσει»

Στην τελευταία γραμμή μάλλον λέει ότι είναι Φιλέλλην. Και περίπου στη μεσαία (εκεί με το 2014-16), κάτι για Αθηναϊκό Ινστιτούτο - ίσως Παν/μιο Αθηνών;

Και σα να μου φαίνεται ότι είχε και κάποια δραστηριότητα σχετικά με τα μάρμαρα του Παρθενώνα, ίσως σε κάποια φινλανδική (Suomen) επιτροπή (palautuskomitean), αλλά το 2011 σιχτίρισε και τα παράτησε.

Για να δούμε αν, μαζί με τον καθηγητή κύριο Πέννανεν έχουν να μας προτείνουν κάτι ενδιαφέρον για να αντικαταστήσει την (φυσικά παντελώς ακατάλληλη!) λέξη Ρεμπέτικο, ως πολυσυλλεκτικό «όρο – ομπρέλα».

(πάντως, απ’ ό,τι ξέρω, αβγά Κολόμβου δεν γεννιούνται, απλά ο Κολόμβος βρήκε μιαν απάντηση στην απορία για τον τρόπο να σταθεί όρθιο ένα από κότα γεννημένο και βρασμένο αυγό πάνω σ’ ένα τραπέζι….)

Ο μύθος που ξέρω εγώ Νίκο, για το πως στέκεται ένα αυγό όρθιο αν θυμάμαι καλά, έχει να κάνει με τον Μπρουνελέσκι (Ιταλό αρχιτέκτονα) και μια εκκλησία στη Φλωρεντία που ο θόλος της ήταν δύσκολη κατασκευή. Νομίζω ότι η ιστορία αυτή είναι λίγο πιο παλιά από τον Κολόμβο και έχει και περισσότερη λογική.

Δεν ξέρω αν έχει ή δεν έχει λογική η όποια ιστορία, του Μπρουνελέσκι ή του Κολόμβου (ο τρούλος μάλλον προηγήθηκε της γέννησης του Κολόμβου) αλλά Αβγό του Κολόμβου λέμε, όχι Αβγό του Μπρουνελέσκι.

(αυτή η ιστορία πάντως, με άμμο ανάμικτη με νομίσματα, είναι εντελώς τρελή, δεν νομίζω να έγιναν έτσι τα πράγματα…)

Στο abstract του Pennanen γινεται αναφορά για μια νέα πρόταση της καταγωγής του όρου «Ρεμπέτικο» και όχι για αντικατάσταση αυτού…

(προς δελια)
Η αγγλική λέξη auspiciousείναι πράγματι κάπως δύσκολο να αποδοθεί μονολεκτικά στα Ελληνικά. Ευοίωνος, ευνοϊκός, με καλούς οιωνούς προικισμένος είναι περίπου το νόημά της: Γαλλικά de bon augure, γερμανικά günstig. Καταλληλότερη δηλαδή, υπό κάποιαν έννοια, από τη σημερινή όχι κατάλληλη λέξη. Αν ο σκοπός της καινούργιας πρότασης δεν είναι να υποκαταστήσει την σημερινή εν ευρεία χρήσει λέξη, τότε ποιο λόγο ύπαρξης θα είχε μια τέτοια πρόταση;

Ναι, αλλά αφορά την ετυμολογία του όρου ‘ρεμπέτικο’…

Αυτό το ξέρω, το κατάλαβα, έχω κι εγώ επιχειρηματολογήσει ειρωνευόμενος “ετυμολογίες” όπως Re - beat, δημιουργημένο (λέει) στην Αμερική επειδή οι “Αμερικάνοι” “Ρεμπέτες” χρησιμοποιούσαν πολύ την τονική Ρε. Η ερώτησή μου δεν απαντήθηκε: αν μία καινούργια πρόταση δεν γίνεται για να χρησιμεύσει ως υποκατάστατο κάποιας άλλης, ακατάλληλης λέξης, τότε γιατί γίνεται;

Εγώ πάντως άλλο κατάλαβα. Διατηρώ κκάποιες επιφυλάξεις, γιατί δεν έχω διαβάσει το πλήρες κείμενο, ενώ το abstract είναι γεμάτο εντυπωσιοθηρικές εκφράσεις που συδαυλίζουν την περιέργεια για το τι θα λέει τελικά το κείμενο, αλλά εν πάση περιπτώσει:

Προφανώς δεν καταπιάνεται με το ερώτημα «είναι άραγε καλός ο όρος ρεμπέτικο ή μήπως να προτείναμε έναν καλύτερο;». Μάλλον διερευνά το πώς προέκυψε αυτός ο όρος, και μας αποκαλύπτει ότι καμία από τις δεκάδες απαντήσεις που έχουν ήδη προταθεί για το ίδιο ερώτημα δεν είναι ικανοποιητική, προτείνοντας μια νέα και επιτυχέστερη: «τα βγάλαν ρεμπέτικα επειδή…».

Παρεμπιπτόντως, «αυγό του Κολόμβου» σημαίνει μια εύκολη και προφανή λύση σ’ ένα πρόβλημα που προσπαθούσαμε να το λύσουμε με περίπλοκους τρόπους. Ο μύθος που αναφέρει ο Νίκος, ότι

ο Κολόμβος βρήκε μιαν απάντηση στην απορία για τον τρόπο να σταθεί όρθιο ένα από κότα γεννημένο και βρασμένο αυγό πάνω σ’ ένα τραπέζι

καταλήγει ότι ο Κολόμβος πολύ απλά τσάκισε τη μύτη του αβγού και το κάθισε όρθιο. Άρα μάλλον ο Πέννανεν λέει: «κακώς ψάχναμε τόσον καιρό σε κατευθύνσεις όπως το Re beat, το ρέμβομαι κλπ., η ετυμολογία της λέξης ρεμπέτικο είναι πολύ πιο απλή».

Επίσης, μερικά σχόλια και για το παρακάτω:

Κατ’ αρχήν, επειδή κάθε φορά που επανέρχεται αυτή η συζήτηση κάποιος θα πει ότι ρεμπέτικο το ξέραμε και μ’ αυτή τη λέξη συνεννοούμαστε και δεν είναι δυνατόν ν’ αρχίσουμε να λέμε «αστικό λαϊκό τραγούδι» και τέτοια περιδιαγραμμάτου, να θυμίσω ότι οι ζωολόγοι, για τις μεταξύ τους επιστημονικές συζητήσεις, λένε για παράδειγμα «Passer domesticus», αλλά αυτό δεν εμποδίζει όλο τον υπόλοιπο κόσμο -ούτε και τους ίδιους τους ζωολόγους στην καθημερινότητά τους- να λένε «σπουργίτι». Άλλη σκοπιμότητα εξυπηρετεί ο ένας όρος κι άλλην η άλλη κοινή ονομασία.

Κατά δεύτερον, ο Πέννανεν έχει προτείνει την αντικατάσταση του όρου «Σμυρναίικα» μ’ έναν άλλο, «Οθωμανικά [κατιτί]», δεν τον θυμάμαι ακριβώς (ή μήπως ήταν «μουσική του καφέ-αμάν»;). Δεν ξέρω όμως αν έχει καταπιαστεί και με την αντικατάσταση του όρου «ρεμπέτικο».

Και τέλος, όποτε γίνεται λόγος για αντικατάσταση του όρου ρεμπέτικο συνήθως αντιπροτείνεται το «αστικό λαϊκό τραγούδι». Το «αστικό λαϊκό τραγούδι» δεν είναι καλός όρος, για τον απλό λόγο ότι αστικά λαϊκά τραγούδια είναι και πολλά που δεν είναι ρεμπέτικα (όσο κι αν τα όρια του ρεμπέτικου» είναι ασαφή). Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένας όρος που να σημαίνει μια ή περισσότερες συγκεκριμένες υποκατηγορίες του αστικού λαϊκού τραγουδιού.

Στις παλαιότερες εργασίες του, δεν είχε ασχοληθεί με αυτό το θέμα. Ε, φαίνεται ότι τώρα ασχολείται. Θα μάθουμε….

Εγώ θα έλεγα: Όχι. Περισσότερο χρειαζόμαστε τον όρο – ομπρέλα που θα υποκαταστήσει το «Ρεμπέτικο». Υπάρχει όμως πρόβλημα και στις υποκατηγορίες της «λέξης – ομπρέλα»: Το Σμυρναίικο, είναι και ρεμπέτικο; Υπάρχει η μαρτυρία αυτών των στίχων ( * )

*Δε λείπουν τα ρεμπέτικα, πόχομε τόσο πλούτο

και που μυρίζουν μαχαλά τση Σμύρνης σαν ετούτο:

Δεν σου τώπα μια μες στην Αρμενιά

δεν σου τώπα δυο μες στο μπαρμπεριό

δεν σου τώπα τρεις να μην παντρευτείς*

σε στιχούργημα που αναφέρεται σε λαϊκό γλέντι Καθαρής Δευτέρας στη Σμύρνη, προ καταστροφής βεβαίως. Τι κάνουμε με τέτοιου είδους τραγούδια; Τα περιλαμβάνουμε στα ρεμπέτικα;

Έχω πάντως συμφωνήσει κι εγώ ότι «αστικό λαϊκό τραγούδι» δεν είναι πολύ κατάλληλο, ακριβώς για το λόγο που επικαλείσαι κι εσύ, Περικλή.

Αυτό ήταν. Το «Οθωμανικό ……» το υποστηρίζει (και μάλιστα έντονα) αλλά απλά λέει ότι από κεί κατάγεται το ρεμπέτικο.

( * ) Δες εδώ

2 «Μου αρέσει»

Από το προφίλ του Γιώργου Μακρή (@makres) στο Facebook:

Στιγμιότυπο από το γλέντι του suomen helleenit ry / σύνδεσμος Ελλήνων Φινλανδίας (σ.ε.φ.) στο φιλόξενο και πολύ όμορφο κέντρο Berghyddan στο Ελσίνκι με τους “Παραπεταμένους” στις 28 Σεπτεμβρίου 2019

1 «Μου αρέσει»

Ανεβάζω εδώ μια και αναφέρθηκε ο Pennanen, την εργασία του με τίτλο “The Nationalization of Ottoman Popular Music in Greece”, σε μορφή pdf, για όποιον ενδιαφέρεται να την διαβάσει. Εγώ δεν έχω βρει το χρόνο ακόμα.
The_Nationalization_of_Ottoman_Popular_M.pdf (3,1 MB)
Έκανα μια αναζήτηση στο φόρουμ και δεν τη βρήκα. Αν υπάρχει τότε σβήστε το μήνυμα.

Δεν έχει ανέβει εδώ καμμία από τις εργασίες του κ. Πέννανεν. Έχουν όμως σχολιαστεί αρκετά. Και να υπενθυμίσω και κάτι που οι νεώτεροι εδώ μάλλον δεν γνωρίζουν: κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα (για έρευνες πεδίου κλπ.) ο κ. Πέννανεν υπήρξε και μέλος του φόρουμ, αλλά δεν θυμάμαι με ποιο όνομα έμπαινε.

1 «Μου αρέσει»

Αυτό το νήμα έκλεισε αυτόματα μετά από 365 ημέρες. Δεν επιτρέπονται πια καινούριες απαντήσεις.