Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

βαΐζω

  • λυγίζω, γέρνω μπρος τα εμπρός λόγω ηλικίας ή λόγω ασθένειας
  • γέρνω σκόπιμα και συχνά με χάρη όπως οι λυγερόκορμες κοπέλες, “αι λυγίζουσαι, αι θλώσσαι την μέσην των εν τω περιπατείν ή ορχείσθαι” (Γ.Χ.Μαρ.)
  • στα δέντρα: “Οι ελιές αβάισαν από το βάρος του καρπού” – “Εβάισαν οι πορτοκαλιές, και τους έβαλα διχάλες για να μη σπάσουν”
    Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης
    Βαΐζω (βάϊον)= λυγίζω, κάμπτομαι, κλίνω, γέρνω.
    Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
    Βαΐζω (βαΐς). Καμπυλόνω ὡς ὁ κλάδος τοῦ βαΐου, (οὕτω ἐκ τῆς λύγου τὸ λυγίζω καὶ ἡ λυγερή, ἡ ἐν ἄλλοις τόποις τζακίστρα (λακίστρα), ἡ θλῶσα, λυγίζουσα τὴν μέσην της ἐν τῷ περιπατεῖν ἢ ὀρχεῖσθαι).
    Γλωσσάριον – Γ.Χ. Μαραγκός

Γειά σου Πελαγία!:slight_smile:

Μάλλον θα σε απογοητεύσω, φοβάμαι… Ούτε εγώ συμφωνώ με το «μπάνισε», που πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι το έχουν «υιοθετήσει» όλοι οι ερμηνευτές της αναβίωσης. Όμως και το «βαΐζω» δεν μου κολλάει με τίποτα: αν θεωρήσουμε ότι εκτός από την κυρίως ερμηνεία του λυγίσματος, μπορεί να υπάρξει και εκείνη του συναδέλφου σου, αφού εκτός από το «πάω να κοιμηθώ» λέμε και «πάω να γύρω», «να πλαγιάσω» με περίπου το ίδιο νόημα, τότε με τίποτα δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι ένας μανιακός των τυχερών παιχνιδιών και μάλιστα, με αξιοσημείωτο μέχρι τώρα ιστορικό επιτυχιών, κουράζεται από το παιχνίδι και μισοκοιμάται, επιτρέποντας στον αντίπαλο να του πάρει τον έλεγχο. Δεν έγινε κάτι τέτοιο ούτε την πρώτη, ούτε την δεύτερη ούτε την τρίτη μέρα, γιατί να γίνει ειδικά στα ζάρια; Ποτέ δεν χάνει τον έλεγχο ένας σοβαρός παίκτης.

Και κάτι πολύ πιο απλό:

Από το βαΐζω πώς είναι δυνατόν να ξεφυτρώσει ένα ν και να γίνει βάνισε; Ιδίως που τα παραθέματα εξηγούν ότι το βαΐζω είναι από το βάι (βάγια, Κυριακή των Βαΐων, βαγιοκλαδίζω κλπ.), όπου σαφώς δεν υπάρχει ν.

Άλλωστε, με το «μπάνισε» δε βλέπω να υπάρχει νοηματικό πρόβλημα:

Αυτό ακριβώς καταλάβαινα κι εγώ ανέκαθεν. Αν ο στιχουργός δε δεσμευόταν από τις συλλαβές του στίχου, θα μπορούσε να έχει πει, αναλυτικότερα:

«Μα το κορόιδο το μπάνισε [ότι τον έκλεβα στα χαρτιά], γι’ αυτό τελικά τον τύλιξα στα ζάρια»

(Βέβαια, Πελαγία, είδα ότι έχεις διαβάσει αυτή την ερμηνεία και δε σου καλοκάθεται, οπότε επαναλαμβάνοντάς την μάλλον δεν προσθέτω τίποτε…)

Κοιτάχτε εδώ τι βρήκα:

Στη Χίο λέμε: πάτησε τη γάτα. Δηλαδή όπως όταν πατήσεις τη γάτα θα πάθεις κακό, αν νη τι άλλο θα σου ξεσκίσει το πόδι πέραν του ότι θα τρομάξεις από την κραυγή της το ίδιο θα σου συμβεί από μια άστοχή σου ενέργεια.
Πιθανόν το «την πάτησα» να έχει σχέση με αυτό.

Πηγή

2 «Μου αρέσει»