Τα άρθρα Μάρθα τα βλέπει ο υπολογιστής ως εικόνες. Οπότε μπορείς να κάνεις copy-paste όλο το φύλλο ή κάποιο μέρος τους σε κάποιον κειμενογράφο. Απο εκεί, μπορείς και να τις χειριστείς εύκολα.
Κάποτε Ιωάννα μου για τη σχολή, έπρεπε να περάσω σχεδόν ένα μήνα μέσα στην Εθν. Βιβλ. ψάχνοντας και διαβάζοντας. Συγκλονιστικές εμπειρίες!!! Τώρα που ανακάλυψα ενα μέρος των εφημερίδων στο διαδύκτιο, έχω πέσει με τις ώρες στο διάβασμα…μόνο που μου λείπει η μυρωδιά του παλιού βιβλίου να πω την αλήθεια…εεε!!! βίτσια είναι αυτά!
Κιόρογλου είναι το όνομα του Καππαδόκη ήρωα της μεγαλύτερης τουρκικής εποποιΐας «Κιόρογλου Ντεστανή» και σημαίνει «ο γιος του τυφλού».
Σ΄ένα δεύτερο επίπεδο «ο γιος του άπιστου», του κιαφίρ, του γκιαούρη, δηλαδή του άπιστου χριστιανού που παντρεύτηκε μια μουσουλμάνα.
(Κάτι ανάλογο με το Διγενή Ακρίτα, Καππαδόκη ήρωα της δικής μας εποποιΐας, γιο ενός μουσουλμάνου που παντρεύτηκε μια χριστιανή).
Ο Κιόρογλου ήταν ένας λαϊκός ληστής, ένας επαναστάτης που σε όλη του τη ζωή πάλεψε ενάντια στους Οθωμανούς τοπάρχες και στο Σουλτάνο και στις αυθαιρεσίες τους.
Το ίδιο όμως και ο Διγενής Ακρίτας: σύμμαχος με όσους στήριξαν τη φιλολαϊκή πολιτική των Ισαύρων, υπέρ της απελευθέρωσης των δουλοπάροικων, υπέρ του αντι-φεουδαρχικού συστήματος του Βυζαντίου κλπ.
Και οι δυο τους φέρουν με περηφάνια τα προσωνύμια της διπλής θρησκευτικής καταγωγής τους…
Φαίνεται μάλλον πως και οι δυο τους είναι ένας και ο αυτός ήρωας και πως ο Κιόρογλου είναι μετεξέλιξη του Διγενή.
Στη Λεσβο επισης υπαρχει ενας εκπληκτικος σκοπος με το ονομα Γκιορογλου, με τον οποιο χορευουν κυριολεκτικα τα αλογα σε πανηγυρια,γιαυτο λεγεται και χορος των αλογων.Επισης υπαρχει τραγουδι του Παντελιδη με τιτλο “το σαλβαρι του Γκιορογλου”.
«…Κύριος κι ο θεός των Μουσουλμάνων (ο Γιαραμπής)
Κύριος κι ο θεός των Ιουδαίων (ο Ιεχωβάς)
σιγά – σιγά
με αραβικό σκοπό…»
Είναι το ρεφρέν από τη «Γκιούλμπαχαρ» του Τσιτσάνη.
Ίσως του ήταν γνωστό του Τσιτσάνη από τους μουσουλμανικούς τεκέδες της Θεσσαλονίκης, όπου έπαιζε μπουζούκι το ΄37 - ΄38, μαζί με το Βαμβακάρη και τον Παπαϊωάννου.
Πρόκειται για μια συνειδητή προσπάθεια να ανακατεύονται λέξεις από διάφορες γλώσσες στα τραγούδια, για να φανεί πως ούτε οι θρησκείες ούτε οι άλλες διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων υφίστανται ουσιαστικά και ότι η δύναμη της μουσικής, του ρυθμού και του στίχου γεφυρώνει τα πάντα.
Μια προσπάθεια που ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη το 17ο αιώνα από τον ισραηλινό ραββίνο και ποιητή Σαμπατάι Σεβί, συνεχίστηκε από τον επίσης ισραηλινό μουσικό Ισραήλ Σεμ Τοβ, για να κορυφωθεί αργότερα από τον εβραιομουσουλμάνο ρεμπέτη Αβραάμ Εφέντη, ο οποίος τραγούδησε σε όλη την Ανατολή ανακατεύοντας στα τραγούδια του πολλές ξένες γλώσσες.
Και στον 20ο αιώνα τραγουδοποιοί σκαρφίζονταν τραγούδια σ΄αυτό το πνεύμα, γι΄αυτό σε πολλά τραγούδια της Ανατολής παρατηρείται αυτή η μείξη γλωσσών.
Στον “γρουσουζη” αναφερεται το ρημα κουλιάζεις (;), προφανως σημαινει ηρεμω και αραζω, ετσι;
Επιπλεον ακουω συνεχως τις λεξεις “ντουζένι” και “καραντουζένι”, οι οποιες αναφερονται κ μεσα σε τραγουδια. Εχω την εντυπωση οτι εκτος απο τροπο κουρδισματος σημαινουν ετσι και αλλιως κατι. Θα με ενδιεφερε να μαθω και το ειδος κουρδισματος αλλα και τι σημαινουν.
Στον “Γρουσούζη” έχω την εντύπωση πως λέει: “… πού γυρνάς και μπεκρουλιάζεις…”.
“Ντουζένι” είναι τουρκική λέξη, σημαίνει “τάξη, αρμονία”.
Σαν φράση, “είμαι στα ντουζένια” σημαίνει “έχω κέφια”.
Για το μπουζούκι π.χ. η φράση “είναι στο ντουζένι”, έχει την έννοια “είναι καλά κουρδισμένο”.
(Ντουζένι, βέβαια, έλεγε ο Μάρκος το κούρδισμα ΡΕ-ΛΑ-Ρε, το έλεγε και “ευρωπαϊκό” και μ΄αυτό το κούρδισμα παίζονται όλοι οι δρόμοι. ενώ “Καραντουζένι” έλεγε το ΣΟΛ-ΛΑ-ΡΕ).
“Καραντουζένι” έλεγαν παλιότερα και ένα είδος ταμπουρά.
“Για φέρτε μου τον ταμπουρά και το καραντουζένι” λέει ένα δημοτικό μας τραγούδι.
Άκη, κατ’ αρχήν ψάξε στο φόρουμ, υπάρχουν πολλές συζητήσεις πάνω στο θέμα ντουζένια κλπ. Δυστυχώς όμως δεν είναι ξεκαθαρισμένο (και μάλλον δεν θα ξεκαθαρίσει ποτέ) το από ποιους τρείς φθόγγους συντίθεται κάθε συγκεκριμένο κούρδισμα. Δες επίσης και στην Κλίκα.
Συμπληρωματικά σε όσα αναφέρει η Ελένη:
Με την έννοια ντουζένι αναφερόμαστε σε όλα τα πιθανά κουρδίσματα των χορδόφωνων με τρείς χορδές (δηλαδή το κανονάκι π…χ.δεν έχει κούρδισμα σε ντουζένι). Έτσι, το καραντουζένι είναι ένας από πολλούς τρόπους κουρδίσματος σαζοειδών οργάνων. Συνήθως οι δύο πρίμες νότες είναι σε απόσταση τέταρτης και η τρίτη (η μπουργκάνα) μπορεί να είναι οποιοσδήποτε σχεδόν φθόγγος της οκτάβας. Ήταν συνηθισμένο κατά τη διάρκεια του παιξίματος και ανάλογα με το κομμάτι που θα ακολουθούσε, να αλλάζει συχνά το κούρδισμα της μπουργκάνας, άρα και το ντουζένι.
Μία άλλη, συγγενική έννοια είναι η κάθετη συνοδεία της μελωδίας, όπου εκτός από τη χορδή όπου παίζεται ο φθόγγος της μελωδίας συνηχούν και η μία ή και οι δύο υπόλοιπες. Έτσι έχουμε συνοδεία «με ντουζένια».
Άν, Μπάμπη μου, έχεις ασχοληθεί αρκετά (όπως π.χ.εγώ) με τα ντουζένια θα είχες μαζέψει και εσύ τόσες αντιφατικές μεταξύ τους πληροφορίες που σίγουρα θα τα είχες και εσύ παρατήσει. Οι άνθρωποι που θα μας έδιναν τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε έχουν φύγει από το μάταιο τούτο κόσμο δεκαετίες πρίν, χωρίς να παραδόσουν την κληρονομιά τους σε κανένα (εκτός ίσως από τα παιδιά του Μάρκου που όμως δεν την αξιοποίησαν και ούτε έχει δημοσιευτεί τίποτα σχετικά). Υπάρχει βέβαια και η Τουρκία, αλλά όσο στενά συγγενικές και να είναι οι μουσικές μας δεν παύει να είναι, σήμερα πιά, διαφορετική μουσική παράδοση.
Το κουλιαζεις ομως που ειχα αναφερει πιο πανω ειμαι σιγουρος οτι το λεει στην δευτερη στροφη του δευτερου στοιχου ο Μαρκος. Όποιος ξέρει τι μπορει να σημαίνει…
Επιπλεον ακουγοντας ενα πολυ ωραιο κοματι απο το Αρωμα πολης (δισκος 1, Νο11) Θα ήθελα να ρωτησω και τι σημαινει, η καλύτερα ποιος είναι ο “τζόγιας” που μάλλον αναφέρεται κ σε άλλα παραδοσιακά και δημοτικά τραγούδια.
Στον “Γρουσούζη” στο συγκεκριμένο στίχο νομίζω πως λέει: “…πού γυρνάς και μπεκρουλιάζεις…”.(*)
Στο cd “Άρωμα πόλης” το τραγούδι στο οποίο αναφέρεσαι είναι το “Ένα τρεχαντηράκι”.
Η φράση “τζόγια μου” απαντά σε πολλά παραδοσιακά τραγούδια νησιωτικά, της Σκύρου π.χ. και όχι μόνο. Είναι και φράση δημοφιλής στην Κέρκυρα, όπως και στον Καραγκιόζη.
Στην Κέρκυρα, συγκεκριμένα, σημαίνει “χαρά μου”, σε άλλες περιοχές “ψυχή μου”, “καμάρι μου”, “χρυσέ μου”.
)